ANALIZA KONSTRUKCYJNA

WSPCZESNYCH HYBRYDOWYCH
UKADW NAPDOWYCH W POJAZDACH
SAMOCHODOWYCH
Prof. dr hab. in. Kazimierz LEJDA
Mgr in. Pawe WOJEWODA
Politechnika Rzeszowska
Zakad Pojazdw Samochodowych i Silnikw Spalinowych

ANALIZA KONSTRUKCYJNA
WSPCZESNYCH HYBRYDOWYCH
UKADW NAPDOWYCH W POJAZDACH
SAMOCHODOWYCH

1. WPROWADZENIE
Przewiduje si, e w cigu najbliszych lat liczba pojazdw
samochodowych eksploatowanych w wiecie wzronie z 700 milionw
do 2,5 miliarda.
Przyjmujc, e wszystkie te pojazdy bd wykorzystywa wycznie
silniki wewntrznego spalania, to powstaje pytanie o moliwo
utrzymania skaenia rodowiska naturalnego na rozsdnym poziomie,
a take o wystarczalno zasobw ropy naftowej.
Jedn z odpowiedzi jest wprowadzenie do transportu drogowego
pojazdw o napdzie niekonwencjonalnym, wykorzystujcych
wycznie silnik elektryczny zasilany z elektrochemicznego rda
energii elektrycznej (EV - Electric Vehicle) lub silnik elektryczny i silnik
wewntrznego spalania (HEV - Hybrid Electric Vehicle).

ANALIZA KONSTRUKCYJNA
WSPCZESNYCH HYBRYDOWYCH
UKADW NAPDOWYCH W POJAZDACH
SAMOCHODOWYCH

2. PODZIA NAPDW HYBRYDOWYCH

W pojazdach HEV moemy wyrni trzy podstawowe
konfiguracje hybrydowych ukadw napdowych:

szeregowy silnik elektryczny, poprzez

mechaniczny ukad przeniesienia mocy,
napdza koa pojazdu,

rwnolegy koa pojazdu napdzane s

poprzez mechaniczny ukad przeniesienia
mocy z dwch rwnolegych podukadw silnika wewntrznego spalania i silnika
elektrycznego zasilanego poprzez
konwerter z baterii akumulatorw,

szeregowo-rwnolegy (mieszany)
rni si tym od ukadu rwnolegego,
e pomidzy silnikiem wewntrznego
spalania a konwerterem umieszcza si
prdnic.

ANALIZA KONSTRUKCYJNA
WSPCZESNYCH HYBRYDOWYCH
UKADW NAPDOWYCH W POJAZDACH
SAMOCHODOWYCH

2. PODZIA NAPDW HYBRYDOWYCH cd.

Wspczenie produkowane hybrydowe pojazdy elektryczne ( HEV)
mona podzieli na trzy klasy, rnice si funkcjonalnoci:
Micro Hybrid:
Pierwsza koncepcja systemu Micro firmy Bosch SES (Smart Electronic Start/Stopp System)
sterownik silnika przejmuje funkcj sterowania zmodyfikowanym rozrusznikiem, co odbywa si w
zalenoci od yczenia kierowcy oraz na podstawie danych pochodzcych z czujnikw ,
Druga koncepcja systemu Micro firmy Bosch o nazwie SPS (Smart Power System) jest
oparta na alternatorze z dwoma trybami pracy.

Mild Hybrid: Systemy Mild s wyposaone w silnik elektryczny o mocy 10-25 kW. Ten stosunkowo
nieduy silnik elektryczny oferuje dodatkow moc podczas wyprzedzania, tzw. efekt boost, a w poczeniu
z silnikiem spalinowym o zmniejszonych wymiarach zapewnia oszczdno paliwa rzdu 30% i wicej.

Strong Hybrid: System Strong oferuje take takie zalety jak system Mild jest jednak wyposaony
w mocniejszy silnik elektryczny, zwykle o mocy ok. 50 kW i generujc moment obrotowy (dochodzcy do
350 Nm), zdecydowanie wydajniej wspomaga prac silnika spalinowego.

ANALIZA KONSTRUKCYJNA
WSPCZESNYCH HYBRYDOWYCH
UKADW NAPDOWYCH W POJAZDACH
SAMOCHODOWYCH

3. REALIZACJE PRAKTYCZNE POJAZDW

O NAPDZIE HYBRYDOWYM
Toyota Prius, pierwszy seryjnie produkowany pojazd o napdzie
hybrydowym, by wprowadzony do sprzeday w padzierniku 1997 roku.
W 2004 roku jego sprzeda utrzymaa si na poziomie 58 tysicy sztuk,
lecz w 2005 ulega podwojeniu i wynosia ju ponad 100 tysicy. Na
rynku japoskim i amerykaskim sprzedano cznie ok. 115 tys. tego
modelu (i tylko 4 tys. w Europie, mimo zacht podatkowych).
Sprzeda Toyoty Prius w Europie pozostaje nadal skromna, lecz na
rynku amerykaskim pojazd jest po prostu rozchwytywany. Prezes
koncernu, Fuji Cho, zapowiedzia, e do koca 2010 roku Toyota
wyprodukuje milion samochodw hybrydowych.
Obecnie produkowane pojazdy z napdem hybrydowym mona
sklasyfikowa w czterech kategoriach:

ANALIZA KONSTRUKCYJNA
WSPCZESNYCH HYBRYDOWYCH
UKADW NAPDOWYCH W POJAZDACH
SAMOCHODOWYCH

3. REALIZACJE PRAKTYCZNE POJAZDW

O NAPDZIE HYBRYDOWYM cd.
Stop & Start
2006
Citron C2 Stop & Start

Hybrid Pickup Trucks

2006
Citron C3 Stop & Start

2006
Chevy Silverado Hybrid

2006
GMC Sierra Hybrid

Hybrid Cars
2006
Honda Accord Hybrid

2006
Honda Civic Hybrid

2006
Honda Insight

2006
Toyota Prius

Hybrid Sport Utility Vehicles (SUVs)

2006
Ford Escape Hybrid

2006
Lexus RX 400h

2006
Mazda Tribute Hybrid

2006
Mercury Mariner Hybrid

2006
Toyota Highlander
Hybrid

ANALIZA KONSTRUKCYJNA
WSPCZESNYCH HYBRYDOWYCH
UKADW NAPDOWYCH W POJAZDACH
SAMOCHODOWYCH

3. REALIZACJE PRAKTYCZNE POJAZDW

O NAPDZIE HYBRYDOWYM cd.
3.1. Pojazdy klasy Micro Hybrid z systemem Stop & Start
Citroen C2 "Stop & Start" zosta wyposaony
w silnik o pojemnoci 1,4 litra oraz mocy 90 KM.
Poczony jest zautomatyzowan skrzyni biegw
SensoDrive oraz sterowanym elektronicznie
alternatorem wraz z rozrusznikiem, ktry
dostarcza energi elektryczn do instalacji
pokadowej.
Jego zalet jest cisza podczas dziaania oraz
dwa razy wiksza szybko w porwnaniu z
konwencjonalnym alternatorem
System skada si z dwch elementw gwnych:
alternatora zespolonego z rozrusznikiem o mocy 2 kW penicego funkcje rozrusznika i alternatora
(dostarczanie energii elektrycznej do instalacji pokadowej) montowanego w miejscu tradycyjnego
alternatora,
moduu elektronicznego umoliwiajcego cakowite sterowanie alternatorem i zapewniajcego czno z
kalkulatorem silnika i z inteligentnym moduem sterujcym.

ANALIZA KONSTRUKCYJNA
WSPCZESNYCH HYBRYDOWYCH
UKADW NAPDOWYCH W POJAZDACH
SAMOCHODOWYCH

3. REALIZACJE PRAKTYCZNE POJAZDW

O NAPDZIE HYBRYDOWYM cd.
3.2. Pojazdy klasy Mild Hybrid
Samochody firmy Honda s najbardziej
znanymi przykadami pojazdw klasy Mild
Hybrid. Po raz pierwszy Honda zaoferowaa
technologi hybrydow w modelu Insight
w grudniu 1999 roku.
Drugi model z napdem hybrydowym
Civic Hybrid (w Europie Civic IMA) firma
wprowadzia w marcu 2002, a kolejny,
pierwszy napd hybrydowy V6, zastosowany
zosta w modelu Accord Hybrid w grudniu
2004.

Rozrusznikoalternator Hondy Insight oraz ukad napdowy

Hondy Civic IMA

Honda Civic Hybrid 2006, dziki udoskonaleniom hybrydowej technologii IMA (Integrated Motor
Assist zintegrowane wspomaganie silnika), proponuje nisze zuycie paliwa i wysze osigi.

ANALIZA KONSTRUKCYJNA
WSPCZESNYCH HYBRYDOWYCH
UKADW NAPDOWYCH W POJAZDACH
SAMOCHODOWYCH

3. REALIZACJE PRAKTYCZNE POJAZDW

O NAPDZIE HYBRYDOWYM cd.
3.3. Pojazdy klasy Strong Hybrid
Hybrydowy ukad napdowy Lexusa RX 400h
jest zbudowany bardzo podobnie, jak w przypadku
wytwarzanej przez ten sam koncern Toyoty Prius,
cho ma inne parametry. Rnica w konstrukcji
polega na zastosowaniu drugiego silnika
elektrycznego (50 kW/130 Nm), napdzajcego w
razie potrzeby (pogorszenie przyczepnoci, jazda po
uku, gwatowne przyspieszanie) take koa tylne.
Przestawienie na prac w trybie 4x4 odbywa si
automatycznie.

Schemat ukadu przeniesienia napdu Lexusa RX 400h

Jednostka benzynowa 3.3 V6 VVT-i ma moc 155 kW i rozwija moment 288 Nm, napicie robocze
obu maszyn elektrycznych wynosi 650 V, moc przedniej" 123 kW. Nominalne napicie akumulatorw
(zestaw liczy 30 ogniw) to 288 V.

ANALIZA KONSTRUKCYJNA
WSPCZESNYCH HYBRYDOWYCH
UKADW NAPDOWYCH W POJAZDACH
SAMOCHODOWYCH

3. REALIZACJE PRAKTYCZNE POJAZDW

O NAPDZIE HYBRYDOWYM cd.
3.3. Pojazdy klasy Strong Hybrid zasada dziaania napdu Lexusa RX 400 h

ANALIZA KONSTRUKCYJNA
WSPCZESNYCH HYBRYDOWYCH
UKADW NAPDOWYCH W POJAZDACH
SAMOCHODOWYCH

3. REALIZACJE PRAKTYCZNE POJAZDW

O NAPDZIE HYBRYDOWYM cd.
3.4 Pojazdy klasy Micro Hybrid z systemem Stop & Start z ukadami
odzyskiwania energii hamowania
Idea tego napdu oparta jest na alternatorze
z dwoma trybami pracy. W trybie 14V
alternator zasila konwencjonaln, pokadow
sie elektryczn, moc elektryczn
dochodzc do 3 kW. W trybie 42V alternator
wytwarza energi o mocy dochodzcej do
8kW i dostarcza prd do duych odbiornikw,
np. elektrycznie ogrzewanych szyb.
Niewykorzystana energia jest doprowadzana
przez przetwornik napicia do sieci
pokadowej. Ten wariant systemu Micro
mona poczy z rekuperacyjnym hamulcem
zasadniczym, ktry zamienia cz energii
hamowania na energi elektryczn i kumuluje
j w baterii o duej pojemnoci

Chevrolet Silverado Hybrid & GMC Sierra Hybrid Pickup Trucks z

zintegrowanym rozrusznikoalternatorem i z ukadem odzyskiwania
energii hamowania

ANALIZA KONSTRUKCYJNA
WSPCZESNYCH HYBRYDOWYCH
UKADW NAPDOWYCH W POJAZDACH
SAMOCHODOWYCH

4. PODSUMOWANIE
EurotaxGlass utrzymuje, i producenci samochodw powinni odnale wszystkie
rnice dzielce rynek amerykaski od europejskiego, by wykorzysta napdy hybrydowe.
Obserwuje si zainteresowanie produkcj silnikw hybrydowych, wiele firm nawizao
wspprac w tej dziedzinie, a take dua ilo nowych modeli zostaa zaprezentowana
w ostatnich kilku miesicach przez czoowe koncerny. Jednake przygotowywane modele
wykazuj due odchylenie w stron gustw zza oceanu, gdzie due i luksusowe samochody
s faworyzowane. To moe mie sens dla rynku amerykaskiego, gdzie diesel nie spenia
oczekiwa, ale w Europie sprzeda takich samochodw nie stanowi jeszcze wystarczajcego
zainteresowania
Nadal najwikszym problemem dotyczcym produkcji silnikw hybrydowych jest wysoka
cena oraz zoony proces produkcyjny. Niestety, silniki te nie pozwalaj radykalnie
obniy emisji toksyn, ani te zmaksymalizowa ekonomicznoci spalania. S one tylko
czciow alternatyw dla benzyny i oleju napdowego.

ANALIZA KONSTRUKCYJNA
WSPCZESNYCH HYBRYDOWYCH
UKADW NAPDOWYCH W POJAZDACH
SAMOCHODOWYCH

DZIKUJ ZA UWAG