TEMA 1

BENTUK MUKA
BUMI DAN
POTENSINYA
 Unit 1
Sistem Bumi
1.1 Sistem Bumi
1.2 Struktur Bumi
1.3 Jenis Batuan dan
Kepentingan
 1.1 Sistem Bumi
Bumi berbentuk sfera.
Keluasan bumi kira-kira 510 juta Km
persegi.
Jarak bumi dari matahari kira-kira 150
juta km.
 Sistem Bumi
Terdapat pelbagai komponen
dalam sistem bumi.
Komponen-komponen tersebut
ialah atmosfera, hidrosfera,
biosfera dan litosfera.
Atmosfera ialah lapisan udara
yang mengelilingi bumi dan
mempengaruhi cuaca.
Mengandungi beberapa jenis
gas seperti nitrogen, oksigen,
argon, CO2 dan wap air.
Kandungan Gas dalam Atmosfera
 Lapisan Atmosfera
Atmosfera terdiri daripada beberapa
lapisan iaitu troposfera, stratosfera,
mesosfera, termosfera dan eksosfera.
Setiap lapisan mempunyai ciri-ciri
yang berbeza.
 Ciri-ciri Penting
Lapisan Atmosfera
 Troposfera
Lapisan yang paling hampir dengan bumi.
Ketebalan: 18km di khatulistiwa.
Menampung kehidupan manusia, haiwan dan
tumbuhan.
Suhu dan tekanan berkurangan mengikut
ketinggian.
Kejadian: angin, ribut, kilat petir,hujan.
 Stratosfera
Lapisan yang tidak berawan, kering dan
lebih stabil.
Mengandungi gas ozon, menyerap
sinaran ultraungu daripada matahari.
Dikenali sebagai ozonsfera.
Sesuai dengan kapal terbang supersonik.
 Mesosfera
Terletak antara 50 km hingga 80 km dari
permukaan bumi.
Suhu menjadi semakin rendah apabila
semakin jauh di angkasa.
Suhu di bahagian atas lebih kurang 90 0C.
Lapisan berlakunya pembakaran dan
penghancuran meteorit.
 Termosfera
Disebut juga ionosfera kerana mempunyai
banyak ion yang boleh memantulkan
gelombang-gelombang radio.
Penting dalam perkembangan telekomunikasi.
Suhu mancapai had melebihi 1200 oC.
Lapisan ini mempunyai aurora hasil daripada
tindakan zarah-zarah bercas dengan magnet
bumi dan gas-gas atmosfera.
 Eksosfera
Terletak melebuhi 600 km dari
permukaan bumi dan merupakan lapisan
yang paling luar.
Sebahagian besar terdiri daripada gas
helium dan hidrogen dengan udara yang
sangat nipis.
♦ Semua kawasan air di bumi disebut
hidrosfera.
♦ Air laut, air tasik, air sungai, air bawah
tanah, air paya dan salji.
♦ Meliputi 70% daripada permukaan bumi.
♦ 97.2% air masin.
♦ 2.8% air tawar.
►Lapisan luar bumi yang sangat pejal.
►Merangkumi bahagian kerak bumi
dan bahagian atas mantel.
►Ketebalan berbeza-beza, iaitu dari
kurang 5 km bahagian dasar laut
hingga lebih daripada 50 km di
bahagian daratan.
♣ Bahagian kerak bumi dan atmosfera yang
dihuni oleh benda-benda hidup.
♣ Merangkumi sebahagian daripada
atmosfera, hidrosfera dan litosfera.
♣ Benda-benda hidup ialah manusia,
haiwan, tumbuhan serta hidupan seni
seperti bakteria, spora dan plankton
Unit 1.2 Struktur
Bumi
 Struktur Bumi
☻Bumi terbahagi kepada 3 lapisan
iaitu kerak bumi, mantel, dan teras
bumi.
☻Teras bumi terdiri daripada teras
dalam dan teras luar.
☻Lapisan yang paling luar dan paling
nipis.
☻Ketebalan antara 30 km – 40 km di
bawah daratan dan antara 5 km – 10 km
di bawah lautan.
☻Kerak bumi terdiri daripada 2 bahagian,
iaitu Sial Dan Sima.
 Sial
Tebalnya antara 30-
40km.
Terletak di bawah
daratan.
Terdiri daripada batuan
granit yang kaya dengan
silika dan aluminium.
Ketumpatan ialah 2.7
g/cm3.
Sial terapung di atas sima
kerang kurang tumpat
daripada sima.
Sima
Tebalnya antara 5-10
km.
Terletak di bawah lautan.
Terdiri daripada batuan
basalt yang kaya dengan
silika, besi dan magnesium.
Ketumpatan ialah 3.0
g/cm3.
Lebih tumpat daripada
sial dan terletak di bawah
sial.
☻Terletak di bawah ketakselanjaran
Mohorovicic.
☻85% isipadu bumi.
☻Batu lampau bes yang kaya dengan olivin.
☻Ketumpatan: 3.3-5.5 G/CM3.
☻Terbahagi kepada matel atas dan mantel
bawah.
☻Suhu: 800-1600 oC.
Sambungan

☻Terdiri daripada bahan-bahan pepejal

kecuali lapisan astenosfera yang
batuannya dalam bentuk separa cecair.
☻Terdapat arus-arus perolakan yang
menyebabkan berlakunya pergerakan
batuan di dalam bumi.
☻Lapisan yang paling dalam.
☻Terletak di bawah mantel.
☻Dipisahkan daripada mantel oleh
ketakselanjaran Gutemberg.
☻Ketebalan teras bumi ialah 3480 km.
☻Teras bumi mengandungi nikel dan besi.
☻Terdiri daripada teras dalam dan teras luar.
 Teras Luar Teras Dalam
Terbalnya kira-kira Terbalnya kira-kira
2250 km. 1230 km.
Berkeadaan cecair. Berkeadaan pepejal.
Ketumpatan: 10.7 Ketumpatan 13.5
g/cm3. g/cm3.
Suhu kira-kira Suhu kira-kira
3000oC. 5000oC.
Unit 1.3 Jenis Batuan dan
Kepentingan
 Mengenal Batuan
◘ Batuan ialah bahan pepejal yang terdiri
daripada himpunan atau campuran pelbagai
jenis mineral.
◘ Jumlah dan jenis kandungan mineral adalah
berbeza antara satu batuan dengan batuan
yang lain.
◘ Perbezaan dalam jenis kandungan mineral
inilah yang menyebabkan batuan
mempunyai warna yang berbeza-beza.
 Jenis-Jenis Batuan

Batuan Batuan Batuan

Igneus Enapan Metamorfosis
 Batuan Igneus

Igneus Igneus
Rejahan Terobosan
 Ciri-Ciri: Contoh:
Keras Granit
Warna pelbagai Basalt
Berkilau Gabro
Berhablur Pumis
Mengandungi
mineral
Granit Basalt

Gabro Obsidian
 Ciri-Ciri: Contoh:
Lebih lembut Batu kapur
Tidak berkilat Batu pasir
Mengandungi fosil Syil
Berlapis-lapis Arang batu
 Batu pasir Kuarza
Konglomerat
 Batu lodak
Syal
 Ciri-Ciri: Contoh:
Sangat keras Marmar
Berkilat Kuarzit
Mengandungi fosil Gneis
Tak berlapis-lapis Slat
dan berlapis (batu
gneiss)
Syis
Gneis
Batu Marmar
Batu Marmar
Kuartzit
terbentuk hasil Terbentuk Terbentuk akibat
daripada proses daripada daripada suhu dan
tekanan tinggi yang
penyejukan dan mendapan dan
berlaku pada batuan
pemejalan mampatan igneus dan batuan
magma dan lava. serpihan enapan.
Magma ialah batuan, pasir, Batuan boleh
bahan cair yang kelodak, bertukar bentuk,
mengandungi lumpur, atau warna, dan mengalami
cengkerang perubahan dalam
silika, mineral,
kandungan mineral
wap air serta gas hidupan laut.
apabila terkena suhu
dan sangat panas. dan tekanan tang amat
tinggi.
 Perubahan batuan lain kepada batuan
metamorfosis akibat proses metamorfisme.
Batuan Asal Batuan
Metamorfosis
Syal Syis
Batu Arang Haba dan Granit
Granit tekanan Gneis
Grafit tinggi Berlian
Batu kapur Marmar
Batu pasir Kuarzit
 Jenis Contoh Kepentingan
Batuan Batuan
Batuan Batu Granit Membina bangunan, jalan raya,
Igneus empangan, jambatan dan tetembak.
Batuan Batu Kapur Simen yang konkrit.
Enapan Batu Pasir Membuat kaca.
Lempung Tembikar dan bata.
Arang Batu Besi dan keluli.
Batuan Batu Pasu dan meja.
Metamor- Marmar Hiasan dinding.
fosis Perhiasan wanita.
Batu Mata pengisar.
Permata