Anda di halaman 1dari 46

Protenas

Jussara Maria Reis Calixto

Somos seres proticos

A vida est intimamente ligada s protenas


Estas molculas especiais realizam as mais variadas funes no
nosso organismo:

Transporte de nutrientes e metablitos, catlise de reaes


biolgicas

Apesar da complexidade de suas funes, as protenas so


relativamente simples:

Repeties de 20 unidades bsicas, os aminocidos

Definio

As protenas so macromolculas complexas,


compostas de aminocidos, e necessrias para os
processos qumicos que ocorrem nos organismos
vivos

So os constituintes bsicos da vida: tanto que seu


nome deriva da palavra grega "proteios", que
significa "em primeiro lugar
3

A importncia das protenas, entretanto, est relacionada com


suas funes no organismo, e no com sua quantidade

Todas as enzimas conhecidas, por exemplo, so protenas

Muitas vezes, as enzimas existem em pores muito pequenas.

Mesmo assim, estas substncias catalisam todas as reaes


metablicas e capacitam aos organismos a construo de outras
molculas - protenas, cidos nuclicos, carboidratos e lipdios que so necessrias para a vida.

Polipeptdios

As protenas tambm so chamadas de polipeptdeos,


porque os aminocidos que as compe so unidos por
ligaes peptdicas
Uma

ligao peptdica a unio do grupo amino

(-NH2) de um aminocido com o grupo carboxila


(-COOH) de outro aminocido, atravs da
formao de uma amida
5

Polipeptdios
Ligao peptdica

Estrutura da Protenas

Embora sejam quase inmeras, todas as protenas so formadas


exclusivamente por apenas 20 aminocidos, que se repetem numa
seqncia caracterstica para cada protena
Esta

seqncia, conhecida como estrutura primria,

que, de fato, determina a forma e a funo da protena.


A estrutura

primria somente a sequncia dos amino

cidos, sem se preocupar com a orientao espacial da


molcula
7

Estrutura da Protenas
As

interaes intermoleculares entre os

aminocidos das protenas fazem com que a


cadeia protica assuma uma estrutura
secundria e uma estrutura terciria.

Estrutura Primria

a seqncia de aminocidos existentes na molcula de uma


protena.

o nvel de estrutura mais simples a partir do qual todos os


outros derivam.

Estrutura Secundria

A estrutura secundria uma funo dos ngulos formados pelas


ligaes peptdicas que ligam os aminocidos

"A conformao espacial mantida graas as interaes


intermoleculares (ligao hidrognio) entre os hidrognios dos
grupos amino e os tomos de oxignio dos outros amino
cidos.

10

Estrutura Secundria

Em geral, estas ligaes foram a protena a assumir


uma forma helicoidal, como uma corda enrolada em
torno de um tubo imaginrio.

Esta forma, a mais comum, chamado de alfa


hlice.
Outra forma na estrutura secundria so as
beta-folha. Nas beta-folha, um segmento da
cadeia interage com outro, paralelamente.

11

-Hlice

12

a forma mais comum de estrutura


secundria regular
Caracteriza-se por uma hlice em
espiral formada por 3,6 resduos de
aminocidos por volta
As cadeias laterais dos
aminocidos se distribuem para
fora da hlice
A principal fora de estabilizao
da a - Hlice a ponte de
hidrognio.

-Hlice
A -hlice mantida pelas pontes de H que se formam
entre tomos de duas ligaes peptdicas prximas.

13

14

-Hlice mostrando o esqueleto do


peptdio

-Folhas

Envolve 2 ou mais segmentos


polipeptdicos da mesma
molcula ou de molculas
diferentes, arranjados em
paralelo ou no sentido antiparalelo

Os segmentos em folha da
protena adquirem um aspecto de
uma folha de papel dobrada em
pregas.

15

-Folhas
As pontes de hidrognio mais uma vez so a fora de
estabilizao principal desta estrutura

A folha pregueada mantida por pontes de H que se dispem


perpendicularmente `a espinha dorsal.

16

Estrutura Terciria

A estrutura terciria relaciona-se com os loopings e dobraduras da cadeia


protica sobre ela mesma.

Resulta de dobras na estrutura da protena provocadas por interaes entre


os radicais dos aminocidos.

a conformao espacial da protena, como um todo, e no de


determinados segmentos particulares da cadeia protica.

A forma das protenas est relacionada com sua estrutura terciria.

Existem, por exemplo, protenas globulares (que tem forma esfrica).

17

Estrutura Terciria

Refere-se tanto ao dobramento dos DOMNIOS,

quanto ao arranjo final dos domnios no polipeptdio


Hexoquinase

DOMNIOS:

Refere-se a unidades de enovelamento estveis.

Regies compactas semi-independentes com ncleo hidrofbico e


poro externa polar conectados por segmentos de cadeia
polipeptdica sem estrutura secundria regular. Contm tipicamente
de 100 a 150 aa
18

Estrutura Terciria

Resulta de dobras na estrutura da protena


estabilizadas por interaes entre os radicais dos
aminocidos.

19

Interaes responsveis pela


estrutura terciria

Interaes inicas

Ligaes covalentes

Pontes de hidrognio

Interaes hidrofbicas

Foras de Van der Waals


20

Interaes responsveis pela


estrutura terciria

Pontes de hidrognio

Interaes hidrofbicas tendncia dos AA com radical "R"


apolar de se acomodar no interior de uma estrutura
dobrada, "fugindo" do contato com a gua

Interaes Inicas Foras de atrao entre AA com


radicais "R" carregados com cargas opostas

21

Estrutura Terciria

O que determina a estrutura terciria so as cadeias laterais


dos aminocidos
Algumas

cadeias so to longas e hidrofbicas que

perturbam a estrutura secundria helicoidal,


provocando a dobra ou looping da protena.

22

Muitas vezes, as partes hidrofbicas da protena


agrupam-se no interior da protena dobrada
Longe

da gua e dos ons do ambiente onde a

protena se encontra, deixando as partes


hidroflicas expostas na superfcie da estrutura
da protena.

Regies como "stio ativos", "stios regulatrios" e


mdulos so propriedades da estrutura terciria
23

Protenas globulares

Protenas globulares:
Tendncia

de ser solvel em gua

Grupos

polares do lado de fora

Grupos

hidrofbicos no interior

24

Estrutura Terciria

25

Estrutura Quaternria

Refere-se ao modo pelo qual duas ou mais


cadeias polipeptdicas interagem.

mantida por ligaes inicas, pontes de


hidrognio e por
hidrofbico

26

interaes

do tipo

Estrutura Quaternria
Certas protenas, tal como a hemoglobina, so compostas por mai
de uma unidade polipeptdica (cadeia protica).
A conformao espacial destas cadeias, juntas, que determina a
estrutura quaternria. A figura mostra uma imumoglobulina que ,
na verdade, um tetrmero, isto , constituda por 4 cadeias proticas
(polipeptdeos).

27

Estrutura Quaternria

A figura ao lado mostra uma imumoglobulina que , na


verdade, um tetrmero, isto , constituda por 4
cadeias proticas (polipeptdeos).

28

Estrutura quaternria da Hemoglobina

29

Protenas Conjugadas

As protenas podem ser simples


Constituidas

somente por aminocidos ou

conjugadas
Contm

grupos prostticos, isto , grupos no

aminocidos, tais como carboidratos, ons,


pigmentos, etc.

30

Protenas Conjugadas
A hemoglobina um exemplo de protena

conjugada: contm 4 grupos prostticos, cada


um consistindo de um on de ferro e a
porfirina.

31

Protenas Conjugadas
So

justamente estes grupos que habilitam a

hemoglobina a carregar o oxignio atravs da


corrente sangunea. As liproprotenas, tal como
LDL e HDL, so tambm exemplos de protenas
conjugadas - neste caso, com lipdeos.

32

Protenas Conjugadas

33

Desnaturao de Protenas

a alterao da estruturada protena sem


ruptura das ligaes peptdicas

34

Desnaturao de
protenas

a perda da estrutura nativa de uma protena,


com conseqente perda de funo

Pode ser reversvel ou irreversvel

35

Conseqncias da
desnaturao
Perda
da
atividade
biolgica
(enzimas, hormnios, anticorpos,
etc...)
Reduo da solubilidade

36

Desnaturao de
protenas
Por qu? Exemplos?

Desnaturao por temperatura ou por via qumica: pH,


certos solventes orgnicos tais como lcool e acetona,
solutos como uria, detergentes

Solventes orgnicos e detergentes agem principalmente


sobre interaes hidrofbicas.

Alteraes de pH alteram as cargas da protena


37

Diversidade das protenas

O que faz com que as protenas variem tanto em


funo e propriedades?
nmero e sequncia distinta de aminocidos
infinitas combinaes

Uma sequncia especfica se dobra em uma estrutura


tridimensional nica

38

Desnaturao de
protenas
A

sequncia de aminocidos em uma protena uma forma

de informao que dirige o enovelamento da protena em


sua estrutura tridimensional nica, e que em ltima anlise
determina a funo da protena.

39

A sequncia de uma
determinada protena pode
variar?

+ 1400 doenas genticas em humanos protenas defeituosas 1/3 devido a substituio


de um nico a.a.

20 a 30% das protenas em humanos so


polimrficas
40

Enzimas

As enzimas so uma classe muito importante de


protenas biologicamente ativas.
Elas so responsveis pela catlise de diversas
reaes em nosso organismo. Reaes que, sem o
auxlio das enzimas, jamais aconteceriam ou,
ainda, gerariam indesejados produtos colaterais.
Em uma protena enzimtica, existe um certo
domnio chamado de "stio ativo", que liga-se ao
substrato - a molcula reagente - e diminui a
energia do estado de transio que leva ao produto
desejado.
41

Alpha Helix

42

43

Beta Sheet

44

45

46

Anda mungkin juga menyukai