ORGANIZACIJA DRAVNE

VLASTI U BOSNI I HERCEGOVINI

1.

Osnovna obiljeja ustavnog ureenja BiH

zastava

grb

Opim okvirnim sporazumom za mir u BiH,

posebno njegovim Aneksom 4(Ustavom BiH)
izvrena je unutranja transformacija
ustavnog ureenja BiH.
Ovim sporazumom napravljeni su kompromisi
izmeu suprostavljenih politikih koncepcija,
iza kojih su stajali odgovarajui odnosi
politikih i vojnih snaga.
Koncepciji demokratske, multietnike
zajednice suprostavljao se koncept
nacionalne drave ekstremistikog i
nacionalistikog karaktera zbog kojeg se i
provodilo etniko ienje.

- Etniko ienje, sistematski planirano i sprovoeno od

institucija Republike Srpske, rezultiralo je formiranjem
etniki homogenih teritorija na prostoru BiH:

Na ovakvim kompromisima nije se mogao

graditi teorijski ist i konzistentan model
savremene demokratske drave i drutva.
U ustavni sistem su ugraena brojna
rjeenja koja predstavljaju bitna
odstupanja od demokratskih standarda.
Meutim, ustavno ureenje BiH,
izuzimajui navedene nedostatke, temelji
se i na nizu demokratskih vrijednosti i
principa.

1.

2.

3.

4.

5.

Prvi od pomenutih principa je ouvanje

suvereniteta, teritorijalnog integriteta i
politike neovisnosti BiH.
Ovaj princip je naroito vidljiv u slijedeim
rjeenjima:
Ustav BiH samo za Bosnu i Hercegovinu koristi
pojam drava;
Ustav ne koristi pojam drava kada je rije o
entitetima;
Za liniju razgranienja izmeu entiteta ne
upotrebljava se termin granica;
Ustavom se utvruju dodatne nadlenosti za
institucije BiH;
Posebni paralelni odnosi entiteta sa susjednim
dravama moraju biti u skladu asa suverenitetom
i teritorijalnim integritetom BiH itd.

1.

2.
3.
4.

5.

Meunarodno-pravni kontinuitet BiH

obuhvata naroito:
Neprekinuto postojanje BiH kao drave po
meunarodnom pravu;
Ouvanje granica BiH;
BiH zadrava lanstvo u OUN;
U pogledu meunarodnih ugovora, uz
odreena odstupanja, prihvaen je
princip kontinuiteta, i
Ustav izriito priznaje meunarodnopravni kontinuitet pristupa BiH
meunarodnim konvencijama o ljudskim
pravima iz Aneksa I.

Unutranji pravni kontinuitet BiH u biti podrazumijeva injenicu da

nova ustavna struktura BiH nije nastala udruivanjem entiteta, nego su
entiteti Ustavom priznati kao dijelovi drave BiH koja je modifikovala svoje
unutranje ureenje.

Suprematija Ustava BiH i jedinstvo pravnog sistema BiH gdje

posebno do izraaja dolazi uloga Ustavnog suda BiH.

Obaveza primjene demokratskih naela proizlazi iz Ustava BiH i kao

takva predstavlja obavezu za sve nosioce vlasti na svim nivoima.

Sloeno dravno ureenje zasnovano na Ustavu BiH koji uspostavlja

odnose i institucije koji odgovaraju teorijskom modelu sloene drave,
odnosno, federativnom ureenju.

Primjena principa podjele vlasti sa ime je naputen sistem jedinstva

vlasti koji je bio zastupljen u BiH u vrijeme dok je bila sastavnim dijelom
SFRJ.

1.
2.

3.

Podjela nadlenosti izmeu institucija BiH i entiteta gdje je

osnovno polazite u pretpostavci nadlenosti u korist entiteta.
Ovdje treba imati u vidu i lan III taka 1 po kojem institucije BiH
po sili Ustava preuzimaju i slijedee nadlenosti:
One koje proizlaze iz Aneksa 5-8. Mirovnog sporazuma;
One koje su potrebne zaq ouvanje suvereniteta, teritorijalnog
integriteta, politike neovisnosti i meunarodnog subjektiviteta
BiH;
One koje entiteti sporazumno prenesu na institucije BiH.

Postojanje sistema institucija na nivou drave i entiteta,

jedinstven ekonomski sistem, dravni simboli i
dravljanstvo BiH takoer su obiljeja koja karakteriu ustavno
ureenje BiH.

2. Ustavni status i osnovna obiljeja ureenja

entiteta
Drava Bosna i Hercegovina se sastoji od dva entiteta,
Federacije BiH i Republike Srpske.
Siva boja RS , Plava boja FBiH

Entiteti ustavno-pravno imaju status

federalnih jedinica u okviru drave BiH, ali
nemaju status drava lanica.
Pojam entitet potie od latinske rijei
ens, entis to znai koji jest, koji postoji.
Entiteti imaju svoj ustav i pravo na
samoorganizovanje.
Oni, kao kreacija unutranjeg prava,
nemaju status drave po meunarodnom
pravu.
Ureenje entiteta mora se zasnivati na
demokratskim principima i vladavini prava.

1.
2.

3.

4.
5.
6.

Ustav BiH predvia pravo entiteta na

uspostavljanje posebnih paralelnih odnosa sa
susjednim dravama i to na slijedeim principima:
Rije je o pravu, ali ne i obavezi;
Prethodno je potrebno uspostaviti opte odnose
tj. odnose izmeu BiH i odgovarajue susjedne
drave;
Ovi odnosi imaju karakter paralelnih odnosa, to
znai da se mogu uspostaviti sa svakom
susjednom dravom;
Entiteti mogu uspostaviti ove odnose samo u
okviru svojih nadlenosti;
Ovi odnosi moraju biti u skladu sa suverenitetom i
teritorijalnim integritetom BiH, i
Za zakljuivanje ovakvih odnosa potrebna je
saglasnost Parlamentarne skuptine BiH.

3.Ustavno ureenje FBiH

Karta BiH sa brojevima pojedinih kantona

Federacija BiH je entitet u sastavu BiH koji se

sastoji od deset federalnih jedinica-kantona.
Rije kanton je preuzeta iz ustavne
terminologije vajcarske.
Ustav FBiH propisuje da e kantoni imati nazive
iskljuivo prema gradovima koji su sjedite
kantonalnih vlasti ili prema regionalnim
geografskim karakteristikama.
Dakle, kantoni ne predstavljaju nacionalne
teritorije, pa prema tome rije je o federaciji
takvih kantona, a ne federaciji naroda.
Glavni grad federacije je Sarajevo, a slubeni
jezici bosanski, hrvatski i srpski.

4. Ustavno ureenje kantona

Kantoni su federalne jedinice FBiH koje

posjeduju visok stepen autonomije.
Kantoni samostalno donose svoj ustav
kojim se izraava znaajan nivo
njihovog samoorganizovanja.
Ustavi kantona moraju biti u skladu sa
Ustavom FBiH i Ustavom BiH.
Razgranienje izmeu kantona
izvreno je federalnim zakonom.

Postoji deset kantona, i to pet sa bonjakom

veinom(Unsko-sanski, Tuzlanski, Zenikodobojski, Bosansko-podrinjski i Kanton Sarajevo),
tri su kantona sa hrvatskom veinom (Zapadnohercegovaki, Livanjski i Kanton Bosanska
Posavina, te dva kantona izjednaenog
nacionalnog sastava(Hercegovako-neretvanski i
Srednjebosanski kanton).
U raspodjeli nadlenosti izmeu federacije i
kantona primjenjen je princip presumpcije u
korist federalnih jedinica.
Skuptina kantona je jednodomna i moe imati
do 30 poslanika.

5. Ustavno

ureenje Republike
Srpske

Republika Srpska je jedno od kompromisnih

rjeenja Mirovnog sporazuma za BiH.
RS je prvobitno nastala kao ilegalna
samoproglaena tvorevina iji Ustav nije bio u
skladu sa meunarodnim demokratskim
standardima i sa Ustavom BiH kada je stupio na
snagu.
Naroit znaaj u smislu eliminisanja elemenata
dravnosti i provoenju principa konstitutivnosti
naroda, koji je zajamen Ustavom BiH, imale su
odluke Ustavnog suda BiH na osnovu kojih je
intervencijom Visokog predstavnika nametnuto
108 amandmana na ustav FBiH i 121 amandman
na Ustav RS.
RS je unitarno ureen entitet drave BiH u kojem
se organizacija vlasti zasniva na principu podjele
vlasti.
Glavni grad RS je Sarajevo.

6. Odnos institucija BiH i entiteta

- Odnos izmeu institucija BiH i entiteta zasniva

se na principima kooperativnog federalizma.
- Ustav BiH nadreen je ustavima entiteta,
zakonima BiH i entiteta i svim drugim
propisima.
- Zakoni BiH provode se na cijeloj teritoriji BiH i
nadreeni su zakonima i drugim propisima
entiteta.
- Ustav BiH ostavlja mogunost preuzimanja
dodatnih nadlenosti kao i mogunost
uspostavljanja mehanizama kojima bi se
garantovalo izvravanje zakona i drugih
dravnih propisa.

- Entiteti imaju ustavnu obavezu da

institucijama BiH prue svaku pomo u
ispunjavanju meunarodnih obaveza
BiH.
- Ustav insistira na razvijanju saradnje
izmeu entiteta i institucija BiH Ii u
vezi sa pitanjima iz njihove odvojene
nadlenosti.
- Entiteti imaju veoma znaajnu ulogu
u konstituisanju i funkcioniranju
institucija BiH.

7. Podjela nadlenosti izmeu institucija BiH i

entiteta

- Ustav BiH slijedea pitanja stavlja u

iskljuivu nadlenost institucija BiH:
1. Vanjska politika;
2. Vanjskotrgovinska politika;
3. Carinska politika;
4. Monetarna politika;
5. Finansiranje institucija i meunarodnih
obaveza BiH;
6. Politika i regulisanje pitanja imigracije,
izbjeglica i azila;
7. Provoenje meunarodnih i
meuentitetskih krivino-pravnih propisa,
ukljuujui i odnose sa Interpolom;

8. Uspostavljanje i funkcionisanje
zajednikih i meunarodnih
komunikacijskih sredstava;
9. Regulisanje meuentitetskog
transporta, i
10. Kontrola vazdunog saobraaja.

8. Podjela nadlenosti izmeu FBiH i

kantona
U iskjuivoj su nadlenosti Federacije:
a) dravljanstvo Federacije,
b) utvrivanje ekonomske politike,
ukljuujui planiranje i obnovu, te
politiku korienja zemljita na
federalnom nivou,
c) donoenje propisa o finansijama i
finansijskim institucijama Federacije
i fiskalna politika Federacije,

d)

e)

f)

g)

suzbijanje terorizma, meukantonalnog

kriminala, neovlaene trgovine drogom i
organiziranog kriminala
dodjela elektronskih frekvencija za radio, TV i
druge svrhe, U skladu sa Ustavom Bosne i
Hercegovine.
utvrivanje energetske politike, ukljuujui
raspodjelu izmeu kantona, te osiguranje i
odravanje potrebne infrastrukture,
finansiranje djelatnosti federalnih vlasti,
ustanova i institucija koje federalne vlasti
osnivaju oporezivanjem, zaduivanjem ili
drugim sredstvima.

a)

b)

c)
d)

e)

Kantoni imaju sve nadlenosti koje nisu

povjerene federalnoj vlasti. Posebno su
nadleni za:
uspostavljanje i nadziranje policijskih snaga
koje e imati jedinstvene federalne
uniforme sa kantonalnim
oznakama,
utvrivanje obrazovne politike, ukljuujui
donoenje propisa o obrazovanju i
osiguravanje obrazovanja;
utvrivanje i provoenje kulturne politike;
utvrivanje stambene politike, ukljuujui
donoenje propisa koji se tiu ureivanja i
izgradnje stambenih objekata;
utvrivanje politike koja se tie reguliranja i
osiguravanja javnih slubi;

f)
g)
h)

i)

j)
k)
l)

donoenje propisa o korienju lokalnog

zemljita, ukljuujui i zoniranje;
donoenje propisa o unapreenju lokalnog
poslovanja i dobrotvornih aktivnosti;
donoenje propisa o lokalnim postrojenjima za
proizvodnju energije i osiguranje njihove
dostupnosti;
utvrivanje politike u vezi sa osiguranjem
radija i televizije, ukljuujui donoenje
propisa o osiguranju njihovog rada i izgradnji;
provoenje socijalne politike i uspostava slubi
socijalne zatite;
stvaranje i primjenu politike kantonalnog
turizma, razvoj turistikih resursa,
finansiranje djelatnosti kantonalne vlasti ili
njenih agencija oporezivanjem, zaduivanjem
ili drugim sredstvima.


a)
b)
c)
d)

e)
f)

g)
h)

Federalna vlast i kantoni nadleni su za:

jamenje i provoenje ljudskih prava;
zdravstvo;
politiku zatite ovjekove okoline;
komunikacijsku i transportnu infrastrukturu,
u skladu sa Ustavom Bosne i Hercegovine;
socijalnu politiku;
provoenje zakona i drugih propisa o
dravljanstvu i putnim ispravama
dravljana Bosne i Hercegovine sa teritorija
Federacije, i o boravku i kretanju stranaca;
turizam i
korienje prirodnih bogastava.

Hvala na panji !