BAB 2:

AKTA MAKANAN 1983

(7 JAM PERTEMUAN)

HASIL PEMBELAJARAN

Mengkaji produk makanan yang menepati

kehendak undang-undang dan peraturan
makanan yang terdapat di pasaran

PENILAIAN
TUGASA
N

Z
I
U
K
3%

7%

UJIAN
5%

AKTA MAKANAN 1983

BAHAGIAN II
PENTADBIRAN &
PENGUATKUASAAN

BAHAGIAN I
- PERMULAAN
BAHAGIAN III

KESALAHAN DAN
KETERANGAN

BAHAGIAN IV - PENGIMPORTAN,
WARANTI DAN
PEMBELAAN

BAHAGIAN V

PERUNTUKAN
PELBAGAI

BAHAGIAN I : PERMULAAN

* SEKSYEN 1: TAJUK RINGKAS, PEMAKAIAN DAN MULA BERKUAT

KUASA.
* SEKSYEN 2. TAFSIRAN

BAHAGIAN I : PERMULAAN

PEMAKAIAN :
- SELURUH MALAYSIA
PEMULAAN KUATKUASA :
- TARIKH YANG DITETAPKAN
OLEH MENTERI MELALUI
PEMBERITAHUAN DALAM WARTA

BAHAGIAN 1 : PERMULAAN
*
TAFSIRAN

1. BAHAN
SAYURAN
2. BINATANG

6. IMPORT
7. JURU
ANALISIS

3. BUNGKUSAN

5. IKLAN
4. HASIL
TEMBAKAU

8. KERAIAN

BAHAGIAN I : PERMULAAN
* Tafsiran
9.KESALAHAN
BOLEH
KOMPAUN

10. KETUA
PENGARAH

14. MAKMAL
13.MAKANAN
DILULUSKAN
17.PEGAWAI
16.MENJUAL @
DIBERI
PENJUALAN
KUASA

11. LABEL

15.MENJUAL

12. LAK

BAHAGIAN I : PERMULAAN
* Tafsiran

18. PRIKSAAN
DOKTOR

19.PENGARAH

20.PENGIMPORT

24.PREMIS

21.PENYEDIAAN

25.PREMIS MAKANAN

22.PATURAN2 KSIHATAN
A/BANGSA
23.PERKAKAS

26.TEMBAKAU

BAHAGIAN II : PENTADBIRAN &

PENGUATKUASAAN

BAHAGIAN II : PENTADBIRAN &

PENGUATKUASAAN
* Seksyen 3 Pelantikan Juruanalisis & Pegawai
Diberi Kuasa
(1) pegawai boleh dilantik mengikut keperluan
- diberi perakuan kuasa
(2) peg. boleh memberi keterangan prima facie di
mahkamah
(3) Untuk kepentingan am pengguna: peg. boleh
mendapat analisis sampel makanan
contohnya: jika ada keracunan makanan dan
perlu tindakan segera

BAHAGIAN II : PENTADBIRAN &

PENGUATKUASAAN
* Seksyen 4 Kuasa Pegawai Diberi Kuasa
(a) peg. boleh memasuki premis, memeriksa, mengambil sampel
(b) peg. boleh meminta berhenti, menggeledah, menahan mana
mana pesawat udara, kapal atau kenderaan
(c) peg. boleh membuka dan memeriksa bungkusan makanan
(d) peg. boleh memeriksa buku, dokumen, atau rekod
(e) peg. boleh meminta dikemukakan Kad Pengenalan, Sijil
Pendaftaran Perniagaan atau dokumen lain.
(f) peg. boleh menyita dan menahan makanan / perkakas
seberapa lama

BAHAGIAN II : PENTADBIRAN &

PENGUATKUASAAN
* Kuasa Pegawai Diberi Kuasa
(g) peg. boleh menanda, melak atau mendapatkan, menimbang ,
mengira atau menyukat
(lA) peg. boleh memeriksa secara lisan pemunya, penduduk
(lB) orang yang diperiksa terikat untuk menjawab dengan benar
(lC) sebelum memeriksa perlu memberitahu peruntukan subseksyen
(lB) kepada pemunya atau pemilik
(lD) sesuatu pernyataan itu boleh ditukar setelah diberi peluang
untuk membuat pembetulan.
(lE) semua rekod di bawah seksyen ini diterima pakai
di mahkamah.

BAHAGIAN II : PENTADBIRAN &

PENGUATKUASAAN
* Kuasa Pegawai Diberi Kuasa
(2) Pegawai perlu menunjukkan Perakuan Kuasa (Kad Kuasa)
(3) Pemilik atau pemunya boleh disabitkan kesalahan dengan
dipenjarakan tidak melebihi 1 thn atau didenda atau kedua
duanya jika tidak memberikan KERJASAMA kepada
pegawai.
(4) Pemilik atau pemunya boleh dipenjarakan tidak melebihi 1 thn
atau didenda atau kedua duanya jika MENGHALANG
tugas pegawai.
(5) Pemilik atau pemunya BOLEH DITANGKAP TANPA WARAN
jika dipercayai akan melarikan diri atau memberi alamat
palsu dan perlu dibicarakan di bawah Kanun
Tatacara Jenayah-Akta 593

BAHAGIAN II : PENTADBIRAN &

PENGUATKUASAAN
* Kuasa Pegawai Diberi Kuasa
(6) Pemilik atau pemunya boleh disabitkan kesalahan dengan
dipenjarakan tidak melebihi 1 thn atau didenda atau kedua
duanya jika memberikan MAKLUMAT PALSU kepada pegawai.
(7) Pegawai berkuasa perlu melepaskan apa apa barang/ makanan
yang disita jika undang undang dipatuhi.
(8) Kebenaran pelupusan makanan yang disita boleh dimohon di
mahkamah jika pemilik atau pemunya enggan melupuskan
makanan tersebut.
(9) Tanggungjawab memelihara,menjaga, menghindar makanan
daripada rosak adalah di bawah tanggungjawab pemilik makanan
atau pemunya yang enggan melupuskan makanan
tersebut sehingga mendapat perintah mahkamah.

BAHAGIAN II : PENTADBIRAN &

PENGUATKUASAAN
* Kuasa Pegawai Diberi Kuasa
(11) Pegawai berhak memusnahkan makanan jika makanan mudah
rosak, beracun, busuk atau pengimportannya adalah dilarang.
(12) Pemilik atau pemunya boleh disabitkan kesalahan dengan
dipenjarakan tidak melebihi 1 thn atau didenda atau kedua
duanya jika memberikan MENGALIH KEDUDUKAN MAKANAN
YANG DISITA TANPA KEBENARAN.
(13) Makanan yang disita boleh disimpan di stor premis atau dipindahkan
ke mana mana tempat yang dirasakan sesuai oleh pegawai.
(14) Sampel makanan yang disita boleh dihantar untuk
di analisis di makmal yang diluluskan.

Gambar 3
Gambar 1

Gambar 2

Gambar 4

BAHAGIAN II : PENTADBIRAN &

PENGUATKUASAAN
* Seksyen 5 : Kuasa Mengambil Sampel
(1) pegawai boleh mengambil sampel bagi tujuan
analisis
(2) Sampel tidak perlu dibayar. Boleh diambil
secara percuma
(5) Jika pemunya atau pemilik enggan mematuhi
arahan memberi sampel yang diminta boleh
dikenakan denda @ penjara tidak melebihi 1
tahun @ kedua duanya.

BAHAGIAN II : PENTADBIRAN &

PENGUATKUASAAN
* Seksyen 6 : Prosedur Mengambil Sampel

il
b
m
a
g
n
e
m
n
a
tuju
u
h
a
it
r
e
b
m
e
m
a
y
n
u
(1) peg. perlu
m
e
p
u
a
t
a
ik
il
m
e
p
a
d
a
p
e
k
l
ut
sampe
ik
g
n
e
m
h
la
a
d
a
pel
m
a
s
il
b
m
a
g
n
e
(2) tatacara m
an.
k
p
a
t
e
it
d
h
la
e
t
peraturan yang

BAHAGIAN II : PENTADBIRAN &

PENGUATKUASAAN
* Seksyen 7 : Perakuan Juruanalisis

Perakuan juruanalisis perlu mengikut borang yang

telah ditetapkan.
Apabila hendak menganalisis makanan perlu
mengikut kaedah yang telah ditetapkan
Analisis yang telah dibuat tidak boleh dipamerkan
atau disebarkan kepada umum. Jika tidak, boleh
disabitkan dengan penjara tidak melebihi 1 tahun
@ denda @ kedua duanya.

BAHAGIAN II : PENTADBIRAN &

PENGUATKUASAAN
* Seksyen 8 : Kuasa Meminta Maklumat

Peg. Yang diberi kuasa boleh mendapatkan semua rekod dan

bukti (perkakasan / makanan) jika mengesyaki sesuatu
pelanggaran undang undang berlaku.
Peg yang diberi kuasa boleh membuat salinan ke atas rekod
dan dokumen yang diambil di premis yang disyaki melakukan
kesalahan.
Pemilik atau pemunya yang ENGGAN atau CUAI untuk
mematuhi kehendak yang dibuat boleh dikenakan denda @
penjara tidak melebihi 1 tahun @ kedua- duanya.
Pegawai perlu menyimpan rahsia siasatan dan maklumatnya
jika tidak, boleh disabitkan kesalahan dikenakan denda @
penjara tidak melebihi 3 tahun @ kedua- duanya.

* Bidang Kuasa Pihak Terlibat

Bil

Seksyen

Kuasa Pegawai

Sabit kesalahan
Jika peg terlibat membocorkan
maklumat boleh dikenakan
denda @ penjara tidak melebihi
5 thn @ kedua-duanya.

Kuasa Ketua Pengarah mendapatkan butir butir mengenai

ramuan makanan tertentu

10

Pengarah boleh memerintahkan supaya premis makanan

atau perkakas berada dalam keadaan bersih dan suci.
-arahan bertulis supaya premis ditutp dan dibersihkan
selama 7 hari.
-pegawai dtg menyemak selepas 7 hari
-Jika bersih , premis boleh dibuka.
-Jika tidak bersih, premis perlu ditutup sehingga premis
dibersihkan

Jika engkar arahan boleh

dikenakan denda @ penjara
tidak melebihi 5 thn @ keduaduanya.

11

Penutupan premis tidak suci

-arahan bertulis bagi penutupan premis selama 14 hari atau
kurang dan premis perlu dicuci serta dibersihkan dalam
tempoh itu.

Jika engkar arahan boleh

dikenakan denda @ penjara
tidak melebihi 5 thn @ keduaduanya.

12

Sabitan disiarkan dalam akhbar

Kos penyiaran ditanggung oleh

pesalah dan disifatkan sebagai
denda oleh mahkamah

BAHAGIAN III : KESALAHAN DAN

KETERANGAN

* KESALAHAN DAN KETERANGAN

Bil

Seksyen
12A

13

Kesalahan dan Keterangan

Sabit kesalahan

Pengertian pemunya hak pengilang atau pembungkus.

Makanan yang mengandungi bahan yang
memudaratkan kesihatan
-Bahan beracun dan merosakkan kesihatan
-Kesan memakan dan kesan kumulatif (terkumpul)
bahan beracun

Denda tidak melebihi RM 100

000 @ dipenjarakan tidak
melebihi 10 tahun @ kedua duanya

13A (1)

Makanan yang tidak sesuai dimakan oleh manusia

-Sumber makanan berpenyakit, kotor, reput @ bangar
-Bahagian binatang yg tidak sesuai di makan
-Hasil binatang yg telah menjadi bangkai

Denda tidak melebihi RM 50 000

@ dipenjarakan tidak melebihi 8
tahun @ kedua - duanya

13A (2)

Makanan yang tidak sesuai dimakan oleh manusia

-Makanan mengandungi jirim asing kepada sifat
makanan tersebut
-Contohnya melamin di dalam susu tepung

Denda tidak melebihi RM 30 000

@ dipenjarakan tidak melebihi 5
tahun @ kedua - duanya

13A (3)

Makanan yang tidak sesuai dimakan oleh manusia

-Makanan yang dimasukkan ke dalam bungkusan kedap
udara dan bungkusan itu rosak menyebabkan
kandungannya tercemar

Denda tidak melebihi RM 30 000

@ dipenjarakan tidak melebihi 5
tahun @ kedua - duanya

* KESALAHAN DAN KETERANGAN

Bil

Seksyen

Kesalahan dan Keterangan

Sabit kesalahan

13B

Makanan yang diadukkan

- Makanan dicampur atau dicairkan dengan
bahan bahan yang tidak boleh dimakan atau
tidak dibenarkan peraturan makanan

Denda tidak melebihi RM 20 000

@ dipenjarakan tidak melebihi 5
tahun @ kedua - duanya

13C

Mengalihkan makanan dari premis makanan

- Product recall serta merta dengan arahan
Ketua Pengarah jika produk makanan itu
rosak/tercemar

Denda tidak melebihi RM 100

000 @ dipenjarakan tidak
melebihi 10 tahun @ kedua duanya

14

Larangan terhadap penjualan makanan yang

bukan daripada jenis, bahan atau kualiti yang
diminta
-Menipu

Denda @ dipenjarakan tidak

melebihi 5 tahun @ kedua duanya

15

Pelabelan yang tidak menepati standard

makanan
-mengelirukan

Denda @ dipenjarakan tidak

melebihi 3 tahun @ kedua duanya

16

- Pelabelan yang palsu

* KESALAHAN DAN KETERANGAN

Bil

Seksyen

Kesalahan dan Keterangan

Sabit kesalahan / kuasa

pegawai

17

Iklan
-menjaga kebajikan pengguna supaya tidak tertipu
dengan iklan pihak pengeluar yang mengelirukan
-Cth iklan yang dilarang : susu formula bayi kurang 6
bulan.
-Perlu menyatakan alamat pengilang/ tempat
perniagaannya yang betul

-Dipenjarakan tidak
melebihi tiga tahun @
didenda @ kedua - duanya

10

18

Kuasa mahkamah memerintahkan lesen dibatalkan dan

makanan dilupuskan

Lesen perniagaan atau

seumpamanya dan
makanan boleh dilupuskan

11

19

Pendakwaan
-Makanan yang diambil sebagai sampel boleh daripada
pengguna @ dibeli @ diambil untuk tujuan analisis.
-90 hari tempoh untuk dihantar untuk dianalisis
-Selepas tamat tempoh 150 hr daripada sampel diambil,
pendakwaan tidak boleh dijalankan.

Pegawai pendakwaan
Pengarah
juruanalisis

12

20

Perakuan juruanalisis hendaklah menjadi keterangan

prima facie
- Perlu memberi notis sebelum pendakwaan mengikut
bilangan hari tertentu

* KESALAHAN DAN KETERANGAN

Bil Seksyen Kesalahan dan Keterangan

Pegawai
bertanggungjawab

13

21

Mahkamah boleh memerintahkan

juruanalisis bebas membuat analisis
- Kos ditanggung pihak yang meminta

Juruanalisis bebas,
mahkamah

14

22

Anggapan jualan

Pegawai pendakwa,
mahkamah

15

23

Tidak menjadi pembelaan jika kesalahan

tidak dilakukan dengan sengaja

16

23A

Notis terlebih dahulu tentang keterangan

pakar dalam mahkamah
- Notis bertulis dlm tempoh 10 hari sebelum
perbicaraan

Pegawai berkuasa,
mahkamah

* KESALAHAN DAN KETERANGAN

Bil Seksyen Kesalahan dan Keterangan

17

24

Penjualan, dll., oleh agen atau pengkhidmat.

18

25

Anggapan menjual makanan untuk makanan

manusia.

19

26

Tak menzahirkan maklumat.

20

27

Proses pengilangan dan rahsia

perdagangan.

21

28

Tanggungan pengimport, pengilang,

pembungkus, dsb.

Pegawai
bertanggungjawab

BAHAGIAN IV : PENGIMPORTAN,
WARANTI DAN PEMBELAAN

PENGIMPORTAN, WARANTI DAN

PEMBELAAN
Bil Seksyen

Keterangan

Bidang kerja

Pihak berkuasa
yang terlibat

Sabit
Kesalahan

Pengimporta
n
-makanan
luar negara
perlu dilabel
semula
mengikut
peraturan
pelabelan
undang
undang
Malaysia

Perlu
memastikan
produk dilabel
dalam tempoh
3 bln dr
tempoh
pengimportan
- Menteri boleh
membuat
pengecualian
kuasa

Pegawai yang
diberi kuasa,
Menteri,
Pengarah

Pengilang boleh
dilucuthakkan
dan produk boleh
dilupuskan

29

PENGIMPORTAN, WARANTI DAN

PEMBELAAN
Bil

Seksyen

Keterangan

Bidang kerja

Pihak berkuasa
yang terlibat

Sabit Kesalahan

30

Waranti
- Perlu memberi
waranti bertulis
bagi makanan
yang diimport.

Memastikan
pengilang atau
pengimport
mematuhi akta

Menteri, pegawai
berkuasa

Boleh dipenjarakan
tidak melebihi 3 tahun
@ denda @ kedua
duanya

31

Waranti bertulis
menjadi
pembelaan
yang memadai

Waranti bertulis
boleh digunakan
sebagai
pembelaan jika
ada dakwaan di
mahkamah.

Menteri, pegawai
berkuasa

32

Penalti kerana
waranti palsu

Menteri, pegawai
berkuasa

Boleh dipenjarakan
tidak melebihi 3 tahun
@ denda @ kedua
duanya

BAHAGIAN V : PERUNTUKAN
PELBAGAI

* PERUNTUKAN PELBAGAI
Bil

Seksyen

Keterangan

Bidang kerja

Pihak berkuasa
yang terlibat

32A

Pendakwaan

Perlu keizinan
Pendakwa Raya
sebelum bermula
prosiding mahkamah

Pendakwa Raya,
Pegawai Berkuasa

32B

Kuasa untuk
memerintah
menghadiri
mahkamah

Permohonan untuk
notis hadir ke
mahkamah bagi
orang kena tuduh

Pengarah @
pegawai yang diberi
kuasa

Waran tangkap
jika engkar
kepada orang
kena tuduh

33

Kuasa untuk
mengkompaun
- Wang
kompaun
dimasukkan ke
dalam hasil
kerajaan
(Kumpulan
Wang
disatukan
Persekutuan.

Membuat tawaran
bertulis untuk
mengutip suatu
amaun tidak melebihi
50% amaun
maksimum denda
dengan keizinan
pendakwa raya

Pengarah @
pegawai yang diberi
kuasa

Jika dikompaun
tidak perlu ada
pendakwaan di
mahkamah.

Pendakwa raya

Sabit
Kesalahan

* PERUNTUKAN PELBAGAI
Bil

Seksyen

Keterangan

33A

Kesalahan
oleh
pertubuhan
perbadanan.

33B

Perlindungan
terhadap
prosiding
undangundang.

33C

Tanggung rugi.

Bidang kerja

Pihak berkuasa
yang terlibat

Sabit
Kesalahan

* PERUNTUKAN PELBAGAI

Bil

Seksyen

Keterangan

Bidang kerja

Pihak berkuasa
yang terlibat

34

Kuasa
membuat
peraturan peraturan

Bina peraturan baru

Menteri

35

Pemansuhan
dan kecualian.

36

Pemakaian
bagi tembakau

Kawal selia/
larangan iklan dan
tajaan rokok
Pelabelan rokok
Analisis rokok
Larangan merokok
Larangan
penjualan rokok
bawah 18 tahun
Apa- apa yang
sesuai

Menteri kesihatan

Sabit
Kesalahan

*RUMUSAN
Pelajar dapat mengkaji
produk makanan yang
menepati kehendak
undang-undang dan
peraturan makanan yang
terdapat di pasaran.