Anda di halaman 1dari 22

E

D
A
A
E
R
N
B

R
O
R
E
E
D
T
B
O
U

S
E
S
N
I
D CI
A
T
P
A
C

LAS GUAS SUBTERRANEAS Es parte integral de ciclo


hidrolgico.
As

guas

subterrneas

so

um

recurso

natural

imprescindvel para a vida e para a integridade dos


ecossistemas, representando mais de 95% das reservas
de gua doce explorveis do globo.
A gua subterrnea resulta da infiltrao da gua que
Recarga

provm da precipitao e da alimentao directa


dos rios e lagos.

Percolao
Nvel
fretico
Zona saturada

Mais de metade da populao mundial depende das


guas subterrneas.

Do total da gua disponble


en la Tierra,
2,5% agua doce.
Desta percentagem cerca de
30% gua subterrnea
e somente 0,3% gua que
ocorre em rios e lagos.

1.

As guas subterrneas fornecem cerca de 65% da gua


destinada ao consumo humano na Europa

2.

60% das cidades europeias exploram de forma excessiva as


suas guas subterrneas

3.

50% das zonas hmidas esto em perigo de extino


devido explorao excessiva das guas subterrneas

Associao
Portuguesa dos
Recursos Hdricos

Furo artesiano
repuxante

rea de recarga
Rio

Aqu
fero

Sumidouro
Furo
artesiano

livre

s
eia
Ar

Lago
Nvel
fretico

g
Ar

Nascente
crsica

s
ila

s
ri o

lc
Ca

do
na
Nvel
Aqu
i
f
fer Con
piezomtrico
o

Aq
co ufe
nfi
r
na o
do

Associao
Portuguesa dos
Recursos Hdricos

A gua armazena-se nos interstcios das formaes geolgicas


(poros, cavidades, fissuras, etc.)

a)
b)
c)
a) Aqufero poroso aqufero que contm poros resultantes dos arranjos dos gros (e.g.
areias)
b) Aqufero crsico aqufero que contm cavidades originadas por dissoluo da rocha
que permitem uma circulao rpida da gua (e.g. calcrios)
c) Aqufero fracturado ou fissurado aqufero cuja porosidade e permeabilidade esto
fundamentalmente relacionadas com fracturas que afectam o material de suporte (e.g.
granitos)

Associao
Portuguesa dos
Recursos Hdricos

A pesquisa de gua subterrnea

Actualmente, a abordagem de pesquisa de gua subterrnea faz-se com recurso a


metodologias

pluridisciplinares

como

sejam

mtodos

geolgicos, estruturais e hidrogeolgicos de detalhe, etc.

geofsicos,

levantamentos

Associao
Portuguesa dos
Recursos Hdricos

A captao de gua subterrnea

Para a captao de gua subterrnea recorre-se a diversas estruturas captantes das quais se
destacam os FUROS (verticais, inclinados e horizontais).
As tecnologias de sondagem englobam, para alm da perfurao com diferentes mtodos
em funo da geologia, anlise de diagrafias diferidas e ensaios de produtividade
criteriosamente programados.
Mquina de sondagem

Furo horizontal

Diagrafias
diferidas

Furo vertical

Ensaio de caudal

Associao
Portuguesa dos
Recursos Hdricos

Apesar de se encontrarem melhor protegidas contra a contaminao do que as guas


superficiais, e apesar do poder filtrante e autodepurador das camadas superiores, as
guas subterrneas no se encontram imunes poluio provocada pelas diversas
actividades ANTRPICAS.
Uma vez poludas, podem gerar processos praticamente irreversveis sendo a sua
descontaminao muito difcil.

FONTES DE POLUIO

Associao
Portuguesa dos
Recursos Hdricos

Uso intensivo de adubos e pesticidas


em actividades agrcolas

Deposio de lixos urbanos em aterros

Construo incorrecta de fossas spticas


Deposio de dejectos animais
resultantes de actividades agro-pecurias

Deposio de resduos industriais slidos e


lquidos ou de produtos que podem ser dissolvidos e
arrastados por guas de infiltrao em terrenos
muito vulnerveis

Aqufero

Furo de captao

Associao
Portuguesa dos
Recursos Hdricos

Interface
gua doce-gua salgada

Mar
gua
salgada

A explorao intensiva de gua subterrnea dos AQUFEROS COSTEIROS


pode gerar uma invaso progressiva da gua do mar, resultante do avano da
interface gua doce-gua salgada, de que resulta uma contaminao salina da
gua subterrnea captada nos furos.

Associao
Portuguesa dos
Recursos Hdricos

Portugal: um dos Pases mais ricos


da Europa em GUAS TERMAIS

A maioria das guas termais tem a sua


origem na precipitao atmosfrica que,
infiltrando-se em profundidade, vai
ganhando
caractersticas
fsicoqumicas particulares em funo da
composio
mineralgica
das
formaes geolgicas por onde circula.
A temperatura de emergncia das
guas termais funo da profundidade
a
que
essas
guas
metericas
circularam.

Nas zonas geologicamente instveis


(associadas Tectnica de Placas) a
elevada temperatura das guas
termais o resultado da existncia,
em profundidade, de um foco de
calor activo (vulcanismo activo ex.
Aores).

Esquema de um sistema de guas termais

Associao
Portuguesa dos
Recursos Hdricos

A grande variabilidade geolgica de Portugal Continental faz com que as


Estncias Termais a existentes apresentem guas termais com caractersticas
fsico-qumicas distintas, apresentando cada nascente especificidades muito
prprias.
A temperatura de emergncia que a grande maioria destas guas
termais apresenta (entre os 20C e os 76C) permite uma variedade
de utilizaes (balneoterapia a utilizao clssica, aquecimento
urbano, aquecimento de estufas, piscicultura, etc.), tornando-as
igualmente num recurso geotrmico com grandes potencialidades
futuras.

Balneoterapia
Aquecimento
urbano
Aquecimento de
estufas

Produo de energia
elctrica

Associao
Portuguesa dos
Recursos Hdricos

Permetro de proteco de captaes


rea de superfcie e subsuperfcie
envolvente
de uma ou mais captaes destinadas
ao abastecimento pblico,
onde as actividades susceptveis
de alterar a qualidade da gua subterrnea,
so limitadas, proibidas,
ou regulamentadas de modo progressivo
(as restries diminuem com
o aumento da distncia captao).
O permetro de proteco normalmente
constitudo por 3 zonas:

IMEDIATA, INTERMDIA e ALARGADA

Decreto-lei 382/99

TIPOS DE POSOS
AGUAS FRETICAS
COMO YA SABEMOS, ESTAS AGUAS SE CARACTERIZAN POR ESTAR A LA
PRESIN ATMOSFRICA, ESTA AGUA NO TIENEN PRESIN HIDROSTTICA Y
CIRCULAR EN MATERIALES GRANULARES NO CONFINADOS COMO ARENA,
GRAVA ETC. ESTAS AGUAS SE CAPTAN MEDIANTE POZOS NORIA, MEDIANTE
GALERAS FILTRANTES, MEDIANTE SISTEMAS DE PUYONES O DE POZOS
RANNEY.

POZOS SOMEROS
Los pozos someros a cielo abierto ( norias) son aquellos que permiten la
explotacin del agua fretica y/o sublvea. se construyen con picos y
palas; tienen dimetros mnimos de 1.5 m. y no ms de 30 m. de
profundidad.
Para permitir el paso del agua a travs de las paredes de los pozos
someros se dejan perforaciones de 25mm de dimetro con
espaciamiento entre 15 y 25 cm, centro a centro.
Si las paredes del pozo son de mampostera de piedra o tabique, se
dejan espacios sin juntear en el estrato permeable para permitir el paso
del agua (fig. 2.19).

2.19 POZOS SOMERO

Los pozos someros ( hasta 30 metros de profundidad ) pueden tener las siguientes
desventajas para servicio pblico. da un rendimiento variable por la fluctuacin
considerable del nivel fretico calidad sanitaria del agua probablemente deficiente.
Para estos pozos excavados a cielo abierto existe el procedimiento tipo " indio " ( por
tener su origen en la india ).
En estos pozos, la cimbra se forma previamente en el exterior y en el sitio de la
construccin, se arma el refuerzo y se va colocando el ademe o pared, mismo que por
su propio peso y con el auxilio de la excavacin se va hundiendo a medida que se
profundiza el pozo.
El ademe se forma en anillos de 1.00 a 1.50 m. de altura, con el dimetro requerido y
espesor mnimo de 0.30 m. dependiendo ste ltimo del peso que debe tener los anillos
para vencer la friccin entre el concreto y el suelo ( figura 2.20 ).

FIG. 2.20 POZO TIPO NORIA

POZOS PROFUNDOS
dentro del estudio de la hidrologa subterrnea de una regin, la hidrulica de pozos proporciona las bases tericas
para lograr interpretar prever las fluctuaciones de los niveles freticos piezomtricos provocados por la
explotacin de agua subterrnea por medio de pozos. para fines de abastecimiento de agua potable los problemas
que generalmente estudia la hidrulica de pozos, son los siguientes:
a. identificacin de sistemas de flujo (confinado, semiconfinado, etc.) y determinacin de sus caractersticas
hidrulicas (permeabilidad, transmisibilidad, almacenamiento, etc.).
b. el conocimiento de las caractersticas hidrulicas es esencial para proveer las variaciones de los niveles de agua
bajo diferentes condiciones de bombeo de uno varios pozos, y para la cuantificacin del volumen aprovechable
del acufero en estudio.
b. prediccin del comportamiento de los niveles de agua, utilizando las frmulas de la hidrulica de pozos y
conocidas las caractersticas hidrulicas del acufero. en cuanto al gasto requerido, es posible conocer con
anticipacin los abatimientos producidos en captaciones prximas al pozo, bien, en que medida se pueden
interferir varios pozos entre s.
c. diseo de campo de pozos, cuando se requiere la utilizacin de varios. el problema consiste en definir el nmero,
su localizacin y el gasto de explotacin conveniente, para no originar interferencias entre ellos.
Para la metodologa a detalle de la realizacin de un estudio hidrolgico se deber ver el captulo 8 correspondiente
a geohidrologa. en cuanto a los requerimientos de caudales y especificaciones de tipo general sobre todo como
fuentes de abastecimiento para fraccionamientos desarrollos urbanos, se deber ver el apartado de factibilidades.

Anda mungkin juga menyukai