BAB 3

ETIKA KEUSAHAWANAN

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

Objektif Pembelajaran

Di akhir bab ini, pelajar akan dapat:

1. Memahami konsep etika dan amalannya dalam perniagaan

2. Mengenal pasti hubungan etika dalam proses membuat keputusan
3. Mengenal pasti contoh-contoh beretika yang patut dihindari
4. Mengaplikasikan kod etika dalam perniagaan

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

PENGENALAN

satu amalan yang dianggap penting dalam membangunkan perniagaan.

Peruntukan undang-undang perniagaan tidak

membendung amalan perniagaan yang tidak sihat.

Pengawalan diri seperti memegang kepada nilai moral sejagat dan

mengikuti garis panduan dalam agama boleh membantu menjadikan
seorang itu lebih beretika.

Usahawan sentiasa berdepan dengan banyak keputusan etika yang

perlu dibuat terutama di peringkat awal usaha.

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

mencukupi

dalam

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

Pengertian Etika

Satu set prinsip-prinsip yang memperihalkan tatacara perlakuan yang

menerangkan apa yang baik dan betul atau tidak baik ,dan salah di samping
menggariskan tanggungjawab dan obligasi moral.

Dalam menentukan sama ada sesuatu perbuatan itu boleh atau tidak dibuat,
wajar atau tidak tindakan tersebut, betul atau salah memerlukan pertimbangan
oleh individu berkenaan.

Contohnya seorang yang mencuri untuk kelangsungan hidup diri dan

keluarganya, betul dari segi moral tetapi salah dari segi perundangan.

Etika ialah satu sistem prinsip moral dalam menentukan sesuatu perbuatan itu
betul atau salah.

Menurut Hisrich dan Peters (2002), etika perniagaan adalah merupakan kajian
ke atas perlakuan atau tingkah laku dan moral dalam situasi perniagaan .

Kod etika adalah garis panduan yang dibentuk dalam menerangkan bentuk
perbuatan yang boleh dan tidak boleh di lakukan dalam satu profesyen
tertentu. Contohnya, Doktor, peguam.

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

Isu-Isu dalam Mengamalkan Perbuatan Beretika

Konflik sering kali timbul semasa melaksanakan perlakuan beretika
dalam dunia perniagaan kerana perkara-perkara berikut:

Terdapat berbagai pihak yang kepentingan baik di dalam mahupun di luar

perniagaan dari kalangan pekerja, pembiaya, pelanggan dan sebagainya
yang saling mempengaruhi.

Masyarakat kini berdepan dengan perubahan yang pesat dari segi nilainilai yang pernah dipegang tetapi berubah selaras dengan perubahan
masyarakat yang mengamalkannya. Contohnya, amalan rasuah.

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

Etika dalam Membuat Keputusan

Perkara yang perlu dipertimbangkan oleh seorang usahawan itu

apabila membuat keputusan, iaitu:
Bagaimana anda melihat masalah tersebut jika anda berada sebelah pihak
yang menerima akibat dari keputusan berkenaan - sakit? teraniaya? rugi?
Kepada siapa dan kepada apa anda memberikan ketaatan anda secara
individu atau secara ahli perniagaan dalam membuat keputusan berkenaan
pelabur? diri anda sendiri?
Apakah matlamat anda
keuntungan? kebajikan?

semasa

membuat

keputusan

tersebut

Bagaimanakah keadaan hasil dari pelaksanaan keputusan tersebut

keuntungan kepada pemegang saham? kesukaran kepada pekerja? alam
sekitar yang tercemar?
Siapakah yang akan menerima akibat dari keputusan dan tindakan anda?

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

Etika dalam Membuat Keputusan

Bolehkah anda berbincang dengan pihak terbabit sebelum membuat
keputusan - mencari penyelesaian "menang-menang" untuk tindakan
anda selepas keputusan dilaksana?
Adakah keputusan tersebut akan mempengaruhi kesihatan pekerja yang
menghasilkan produk tersebut?
Adakah bahan yang digunakan boleh menimbulkan masalah kepada
pelanggan dari segi mengalami kerugian atau kecederaan?
Adakah terdapat pengurangan bahan tertentu yang boleh
membahayakan nyawa pengguna atau pekerja yang terlibat dalam
proses pengeluaran tersebut?

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

Contoh-Contoh dan Implikasi Perbuatan Tidak Beretika

Perlakuan etika sering kali dibelakangkan apabila usahawan berdepan

dengan isu keuntungan, merebut peluang dan menghadapi persaingan.

Contohnya pemasaran pil menguruskan badan yang menyebabkan

kerosakan kepada organ hati pesakit.

Rasuah adalah perbuatan memberikan suapan dalam bentuk wang atau

keistimewaan tertentu. Contohnya, Banyak isu bangunan atau prasarana

roboh.

Terdapat juga syarikat yang membuang sisa pengeluaran yang

berbahaya ke alam sekitar

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

Garis Panduan dalam Menentukan Perlakuan Beretika

Kod etika ialah kenyataan amalan etika atau garis panduan yang
dipegang oleh sesebuah perniagaan. Kod Etika elok dibangunkan
kerana:

1. ia mendefinisikan apakah perbuatan yang diterima atau tidak diterima di

dalam organisasi berkenaan,
2. ia menggalakkan amalan tingkah laku piawaian yang tinggi yang
memudahkan setiap ahli mengukur sama ada tingkah laku mereka
beretika atau tidak,
3. ia mewujudkan kayu ukur untuk ahli gunakan bagi penilaian diri mereka
semasa bertingkah laku baik dalam organisasi mahu pun dengan pihak
luar, dan
4. ia mewujudkan garis panduan untuk perlakuan dan tanggungjawab
profesional bagi pekerjaan tertentu dalam apa saja keadaan.

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

Garis Panduan dalam Menentukan Perlakuan Beretika

Untuk mempastikan perbuatan tidak beretika tidak berlaku di
kalangan kakitangan, perkara berikut boleh dilakukan:
1. Garis panduan didokumentasikan untuk panduan,
2. Memasukkan garis panduan ini dalam manual kerja atau dalam manamana bahan bertulis yang diberikan kepada pekerja baru,
3. Meletakkan garis panduan ini di lokasi yang bersesuaian untuk mudah
dibaca oleh pekerja, dan
4. Meletakkan garis panduan ini di dalam deskripsi tugas.

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

Garis Panduan dalam Menentukan Perlakuan Beretika

Menurut Dr. Zainal Abidin Majid, pengerusi Institut Etika Peniagaan

Malaysia (Business Ethics Institute of Malaysia - BEIM) kebanyakan
syarikat multinasional mempunyai kod etika tersendiri dan amalan ini
semakin diikuti oleh syarikat-syarikat tempatan. (sila rujuk
http://www.beim.org.my)

contoh kod etika:

csrlsbcbrochure.pdf.

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

http://www.hp.com/

hpinfo/

globalcitizenship/

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

Etika dan Tanggungjawab Sosial

Tanggungjawab sosial terdiri dari obligasi-obligasi sebuah perniagaan

terhadap masyarakat (Kuratko & Hodgetts, 2004) .

Mengambil kira bagaimana syarikat menguruskan proses-proses

dalaman untuk menghasilkan impak keseluruhan yang positif kepada
persekitaran mereka.

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

Etika dan Tanggungjawab Sosial

Di antara langkah yang boleh dilakukan untuk memastikan tanggungjawab
sosial dapat dilaksanakan oleh syarikat ialah:
1.

Penetapan matlamat - Apakah yang anda dan syarikat anda ingin capai?
Adakah anda akan memasuki pasaran baru? Memperkenalkan produk baru?
Meningkatkan imej syarikat anda?

2.

apakah usaha murni yang ingin anda sertai. Contohnya penglibatan Syarikat
Faiza Sdn. Bhd. dengan program BersamaMu di TV3.

3.

Pilih sebuah pertubuhan bukan kerajaan untuk anda bekerjasama. Contohnya

MK Land di bawah Yayasan EMKAY bekerjasama dengan Yayasan Sultanah
Bahiyah dalam menyediakan bangunan bagi rawatan pesakit buah pinggang.

4.

Bentuk satu program dan usulkan kepada NGO berkenaan atau

mempertimbangkan usul NGO yang ingin bekerjasama dengan perniagaan
anda.

5.

Berbincang dengan NGO berkenaan supaya matlamat kedua-dua pihak

seiringan

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

Etika dan Tanggungjawab Sosial

6.

Libatkan kakitangan dengan menggalakkan dan menyediakan ruang

untuk kakitangan terlibat dalam aktiviti yang dibangunkan.

7.

Libatkan pelanggan dalam usaha murni anda. Contohnya, galakkan

pelanggan menghantar barang sukan mereka yang lama.

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN

Kesimpulan

Pengamalan kod etika yang baik dan pengamalannya oleh perniagaan

berkenaan boleh membentuk kelebihan persaingan yang mampu
menonjolkan keistimewaan perniagaan tersebut.

Walau pun terdapat banyak cabaran dalam memastikan pelaksanaan

amalan beretika, ia tidak semestinya mematahkan semangat usahawan.

BPME1013 ASAS KEUSAHAWANAN

DISEDIAKAN OLEH: MATHIVANNAN JAGANATHAN