Ang Noli Me Tngere

Reporters:
De Lima, John Paul
Vergara, Randelle

Ano nga ba ang

Noli Me Tngere?

Noli Me Tngere

Isang akda ni Dr. Jose Rizal na inilimbag noong 1887.

Ang unang plano ni Rizal ay magsulat ng akda na

pinagtulungan nilang gawin ng kanyang mga kapwa
Pilipino sa Europa.

Isinisiwalat ang mga di-makatarungang gawain ng mga

Espanyol sa Pilipinas, lalong lalo na ng mga prayle.

Ang nobela ni Rizal ay tumatalakay sa mga kinagisnang

kultura ng Pilipinas sa pagiging kolonya nito ng Espanya.
Binabatikos din ng nobela ang mga bisyo na nakasanayan
ng mga Pilipino at ang kapangyarihang taglay ng
Simbahang Katoliko na nahihigit pa ang kapangyarihan
ng mga lokal na alkalde.

Buod ng Noli Me Tangere

Si Crisostomo Ibarra ay isang binatang Pilipino na pinagaral ng kanyang ama sa Europa. Pagkatapos ng pitong taong
pamamalagi roon ay nagbalik ito sa Pilipinas. Dahil sa
kanyang pagdating ay naghandog si Kapitan Tiyago ng isang
salo-salo kung saan ito ay dinaluhan nina Padre Damaso,
Padre Sibyla, Tinyente Guevarra, Donya Victorina at ilang
matataas na tao, sa lipunan Kastila. Sa hapunang iyon ay
hiniya ni Padre Damaso na siyang dating kura ng San Diego,
ang binata ngunit ito'y hindi na lamang niya pinansin at
magalang na nagpaalam at nagdahilang may mahalagang
lalakarin.

Buod ng Noli Me Tangere

Si Ibarra ay kasintahan ni Maria Clara ang anak-anakan ni
Kapitan Tiyago, isang mayamang taga-Binundok. Ang binata
ay dumalaw sa dalaga kinabukasan at sa kanilang paguulayaw ay di nakaligtaang gunitain ang kanilang
pagmamahalan simula pa sa kanilang pagkabata. Di
nakaligtaang basahing muli ni Maria Clara ang mga liham ng
binata sa kanya bago pa man ito mag-aral sa Europa. Bago
tumungo si Ibarra sa San Diego ay ipinagtapat sa kanya ni
Tinyente Guevarra ng Guardia Sibil ang tungkol sa
pagkamatay nga kanyang amang si Don Rafael, ang
mayamang asendero sa bayang yaon.

Buod ng Noli Me Tangere

Ayon sa Tinyente, si Don Rafael ay pinaratangan
ni Padre Damaso, na Erehe at Pilibustero, gawa ng
di nito pagsisimba at pangungumpisal. Nadagdagan
pa ng isang pangyayari ang paratang na ito. Minsan
ay may isang maniningil ng buwis na nakaaway ng
isang batang mag-aaral, nakita ito ni Don Rafael at
tinulungan ang bata, nagalit ang kubrador at sila
ang nagpanlaban, sa kasamaang palad ay tumama
ang ulo ng kastila sa isang bato na kanyang
ikinamatay.

Buod ng Noli Me Tangere

Ibinintang ang pagkamatay na ito ng kubrador kay Don
Rafael, pinag-usig siya, nagsulputan ang kanyang mga lihim
na kaaway at nagharap ng iba-ibang sakdal. Siya ay
nabilanggo at ng malapit nang malutas ang usapin ay
nagkasakit ang matanda at namatay sa bilangguan. Di pa rin
nasiyahan si Padre Damaso sa pangyayaring iyon. Inutusan
niya ng tagapaglibing na hukayin ang bangkay ni Don Rafael
sa kinalilibingan nitong sementeryo para sa katoliko at ibaon
sa libingan ng mga Intsik at dahil umuulan noon at sa
kabigatan ng bangkay ay ipinasya ng tagapaglibing na itapon
na lamang ito sa lawa.

Buod ng Noli Me Tangere

Hindi binalak ni Ibarra ang maghiganti sa
ginawang kabuktutang ito ni Padre Damaso at sa
halip ay ipinagpatuloy ang balak ng kanyang ama
na
magpatayo
ng
paaralan.
Sa pagdiriwang ng paglalagay ng unang bato ng
paaralan ay kamuntik nang mapatay si Ibarra
kung hindi siya nailigtas ni Elias. Sa paglagpak ng
bato habang ito'y inihuhugos ay hindi si Ibarra
ang nasawi kundi ang taong binayaran ng lihim
na kaaway ng binata.

Buod ng Noli Me Tangere

Sa pananghaliang inihandog ni Ibarra
pagkatapos ng pagbabasbas ay muling
pinasaringan ni Padre Damaso ang binata,
hindi na lamang niya sana ito papansinin
subalit nang hamakin ang alaala ng kanyang
ama ay hindi na siya nakapagpigil at
tinangkang saksakin ang pari, salamat na
lamang at napigilan ito ni Maria Clara.

Buod ng Noli Me Tangere

Dahil sa pangyayaring ito ay itiniwalag o
ineskomonyon si Ibarra ng Arsobispo ng
simbahang Katoliko Romano. Sinamantala ito
ni Padre Damaso upang utusan si Kapitan
Tiyago na sirain ang kasunduan sa
pagpapakasal nina Ibarra at Maria Clara. Nais
ng pari na ang mapangasawa ng dalaga ay si
Linares na isang binatang kastila na bagong
dating sa Pilipinas.

Buod ng Noli Me Tangere

Dahil sa pagkasindak sa gumuhong
bato noong araw ng pagdiriwang si
Maria
Clara'y
nagkasakit
at
naglubha. Dahil sa ipinadalang
gamot ni Ibarra na siya namang
ipinainom ni Sinang gumaling agad
ang dalaga.

Buod ng Noli Me Tangere

Sa tulong ng Kapitan Heneral ay
napawalang-bisa ang pagkakaeskomulgado ni
Ibarra at ipinasya ng arsobispo na muli siyang
tanggapin sa simbahang Katoliko. Ngunit,
nagkataon noong sinalakay ng mga taong
pinag-uusig ang kwartel ng sibil at ang
napagbintangang may kagagawan ay si Ibarra
kaya siya ay dinakip at ibinilanggo.

Buod ng Noli Me Tangere

Wala talagang kinalaman dito ang
binata sapagkat nang kausapin siya ni
Elias upang pamunuan ang mga pinaguusig ay tahasan siyang tumanggi at
sinabing kailanman ay hindi siya maaring
mamuno sa mga taong kumakatawan sa
bayan.

Buod ng Noli Me Tangere

Napawalang-bisa ang bintang kay
Ibarra sapagkat sa paglilitis na ginawa
ay walang sino mang makapagsabi na
siya'y kasabwat sa kaguluhang naganap.
Subalit ang sulat niya kay Maria Clara na
napasakamay ng hukuman ang siyang
ginawang
sangkapan
upang
siya'y
mapahamak.

Buod ng Noli Me Tangere

Nagkaroon ng handaan sa bahay nina
Kapitan Tiyago upang ipahayag ang
kasunduan sa pagpapakasal ni Maria
Clara kay Linares at samantalang
nagaganap ito ay nakatakas ni Ibarra sa
bilangguan sa tulong ni Elias.

Buod ng Noli Me Tangere

Bago tuluyang tumakas ay nagkaroong
ng pagkakataon si Ibarrang magkausap
sila ng lihim ni Maria Clara,. Anya'y
ipinagkaloob na niya rito ang kalayaan
at sana'y lumigaya siya at matahimik na
ang kalooban.

Buod ng Noli Me Tangere

Ipinaliwanag ni Maria Clara na ang liham na
kanyang iniingatan at siyang ginamit sa
hukuman ay nakuha sa kanya sa pamamagitan
ng pagbabanta t pananakot. Ippinalit sa mga
liham na ito ang dalawang liham na isinulat
ng kanyang ina bago siya ipanganak na
nakuha ni Padre Salvi sa kumbento at dito
nasasaad na ang tunay niyang ama ay si Padre
Damaso.

Buod ng Noli Me Tangere

Sinabi niya kay Ibarra na kaya siya
pakakasal kay Linares ay upang
ipagtanggol ang karangalan ng kanyang
ina subalit ang pag-iibig niya saa binata
ay di magbabago kailanman.

Buod ng Noli Me Tangere

Samantala, tumakas na si Ibarra sa
tulong ni Elias. Sumakay sila ng bangka,
pinahiga si Ibarra at tinabunan ng damo
at pagkatapos ay tinunton ang ilog Pasig
hanggang makarating sa Lawa ng Bay.
Ngunit naabutan sila ng mga tumutugis
sa kanila.

Buod ng Noli Me Tangere

Inisip ni Elias na iligaw ang mga ito
kaya naisipan niyang lumundag sa tubig
kung saan inakalang si Ibarra ang
tumalon kaya hinabol at pinaputukan
siya ng mga sibil hanggang mahawi ang
bakas ng pagkakalangoy at magkulaydugo ang tubig.

Buod ng Noli Me Tangere

Nakarating sa kaalaman ni Maria Clara na si
Ibarra'y napatay ng mga Sibil sa kanyang
pagtakas. Ang dalaga'y nalungkot at nawalan
ng pag-asa kaya't hiniling niya kay Padre
Damaso na siya'y ipasok sa kumbento ng
Santa Clara upang magmadre. Napilitang
pumayag ang pare sapagkat tiyakang sinabi
ng dalaga na siya'y magpapakamatay kapag
hindi pinagmadre.

Buod ng Noli Me Tangere

Nakarating sa kaalaman ni Maria Clara na si
Ibarra'y napatay ng mga Sibil sa kanyang
pagtakas. Ang dalaga'y nalungkot at nawalan
ng pag-asa kaya't hiniling niya kay Padre
Damaso na siya'y ipasok sa kumbento ng
Santa Clara upang magmadre. Napilitang
pumayag ang pare sapagkat tiyakang sinabi
ng dalaga na siya'y magpapakamatay kapag
hindi pinagmadre.

Buod ng Noli Me Tangere

Noche Buena nang makarating si Elias sa
maalamat na gubat ng mga Ibarra, sugatan at
nanghihina na doon niya nakatagpo si Basilio at ina
nitong
wala
nang
buhay.
Iniutos ni Elias na sunugin ang kanyang bangkay
kasama si Sisa at na kunin ni Basilio ang yamang
itinago ni Elias.

Buod ng Noli Me Tangere

Bago maghuling hininga si Elias, syay
nagwikang Mamatay ako na hindi nasisilayan
ang bukang-liwayway sa aking bayang
sinilangan. Magbunyi kayong mga makakakita
nito! Naway wag nyong kalimutan ang mga
taong nagbuwis ng buhay para sa inang
bayan

Kaligirang Kasaysayan ng
Noli Me Tangere

Bago ang 1884

Nabasa ni Rizal ang novelangUncle Toms
CabinniHarriet Beecher Stowena naglahad
ng pang-aapi sa mga aliping Negro sa
Amerika.

Enero 2, 1884
Inilahad ni Rizal ang kanyang plano na
sumulat ng isang nobela tungkol sa Pilipinas
sa mga kapwa Pilipino sa isang pagkikita sa
bahat ni Pedro Paterno. Sinangayunan nito ng
karamihan, kasama na sina Maximino Viola,
Antonio Paterno, Graciano Lpez Jaena,
Evaristo Aguirre, Eduardo de Lete, Julio
Llorente at Valentin Ventura.

Hindi natuloy ang plano ni Rizal sapagkat

ang mga taong sumangayon sa pagsusulat ng
nobela ay hindi naman talaga nagsulat.
Karamihan rin sa mga sumangayon ay mas
ninais na simulat tungkol sa mga babae. Dahil
dito, napagpasyahan ni Rizal na isulat na
lamang magisa ang nobela.

1885
Ipinagpatuloy ni Rizal ang pagsusulat sa
novela sa Paris, Fransya kung saan natapos
niya ang kalahati ng ikawalang kalahati ng
novela.

April-June 1886
Sa loob ng mga buwan na ito, tinapos ni
Rizal ang novela sa Wilhelmsfeld, Alemanya
ngunit wala pang pamagat.

Disymebre, 1886
Hindi

napadalhan si Rizal ng perang panggastos

mula sa Pilipinas kaya siyay nagutom at
nagkasakit.

Sa

kanyang pagkagutom, siya ay dumadalo sa mga

pagdiriwang nang hindi naman inaanyaya (gate
crasher).

Nagbigay

ng pampalimbag si Maximo Viola upang

mailimbag ang nobela.

Pebrero 21, 1887

Inayos ni Rizal ang orihinal na
manuskrito ng novela upang mahanda sa
paglathala. Napili niya ang bahaypalimbagan na Berliner-BuchdruckreiAction-Gesselschaft. Nagpalathala siya
ang 2, 000 sipi sa halaga lamang ng
P300.00.

Marso 5, 1887
Habang iniimprenta ang novela ni Rizal, saka lang
siya nakapagdesisyon ng pamagat para dito. Sa
kanyang sulat kay Felix R. Hidalgo, binanggit ni Rizal
na hinugot niya ang pamagat na Noli Me Tangere
sa Ebanghelyo ni Lucas. Ngunit nagkamali si Rizal sa
pagbanggit ng pinagkunan dahil nakuha niya ito sa
Ebanghelyo ni Juan, Kapitulo 20, versikulo 13-17.

Ang
bahaging
ito
bibliya
ay
nagsalaysay sa araw ng Easter Sunday,
ang ikatlong araw ng kamatayan ni
Kristo kung saan nabuhay siya muli at
nagkita sila ni Maria Magdalena: Huwag
mo akong salingan, dahil hindi ko
nakasasama ang aking Ama sa langit

Marso 21, 1887

Inilabas na ang novelang Noli Me
Tangere ni Rizal sa publiko sa wikang
Kastila.

Mayo 5, 1887
Sinulatin ni Dr. Antonio Ma.
Regidor si Rizal. Pinuri ni Regidor
ang novela at inihambing pa sa
Uncle Toms Cabin at Don Quixote ng
Espanya.

Bumuo ng kontrobersiya ang nobelang ito kung

kaya't pagkatapos lamang ng ilang araw na pagbalik
ni Rizal sa Pilipinas, tinanggap ni GobernadorHeneral Terrero saMalacaangat inabisuhang puno
ng subersibong ideya ang Noli. Pagkatapos ng
usapan, napayapa ang liberal ng Gobernador
Heneral ngunit nabanggit niya na wala siyang
magagawa sa kapangyarihan ng simbahan na
gumawa ng kilos laban sa nobela ni Rizal.

Mga Pangunahing Tauhan

Crisostomo Ibarra
SiJuan Crisostomo Ibarra y
MagsalinoCrisostomooIbarra,
ay isang binatang nag-aral sa
Europa;
nangarap
na
makapagpatayo
ng
paaralan
upang matiyak ang magandang
kinabukasan ng mga kabataan ng
San Diego.

Maria Clara

SiMaria Clara de los

Santos
y
AlbaoMaria
Clara, ay ang mayuming
kasintahan ni Crisostomo;
mutya ng San Diego na
inihimatong
anak
ng
kanyang ina na si Doa Pia
Alba kay Padre Damaso.

Padre Damaso
SiDamaso
VerdolagasoPadre
Damaso,
ay
isang
kurang
Pransiskano na napalipat ng ibang
parokya matapos maglingkod ng
matagal na panahon sa San Diego;
tunay na ama ni Maria Clara.

Kapitan Tiago
SiDon Santiago de los
SantosoKapitan Tiago, ay
isang mangangalakal na tigaBinondo; ama-amahan ni
Maria Clara.

Sisa, Crispin, at
SiNarcisaoSisa, ay isang
Basilio
masintahing ina na ang
tanging kasalanan ay ang
pagkakaroon ng asawang
pabaya at malupit.
SinaBasilio at Crispinay
mga magkapatid na anak ni
Sisa; sila ang sakristan at
tagatugtog ng kampana sa
simbahan ng San Diego.

Pilosopo Tasio
SiDon AnastasiooPilosopo
Tasio,
ay
maalam
na
matandang tagapayo ng
marurunong na mamamayan
ng San Diego.

SiDonya Victorina de los

Donya
Reyes deVictorina
EspadaaoDonya
Victorina, ay isang babaing
nagpapanggap na mestisang
Kastila kung kaya abut-abot
ang kolorete sa mukha at
maling
pangangastila.
Mahilig niyang lagyan ng isa
pang "de" ang pangalan niya
dahil nagdudulot ito ng
"kalidad" sa pangalan niya.

Mga Masamang Kaugaliang

Nasalamin sa Noli me Tangere
Kabulukan

ng sistema ng pulitika

Korapsyon
Colonial

Mentality

Pagiging

mangmang

Pagiging

sunod-sunuran