Obat Kardiovaskuler
Antihipertensi
Obat Gagal Jantung
Antiangina
Antiaritmia
Hipolipidemik
Antiplatelet, antikoagulan, fibrinolitik
I. ANTIHIPERTENSI
Hypertension
Hypertension is defined as either a
sustained systolic blood pressure
(SBP) > 140 mm Hg or a sustained
diastolic blood pressure (DBP) > 90
mm Hg.
Hypertension
Etiology
> 90 % of patients : essential
hypertension (unknown origin) A family
history of hypertension
The incidence of essential hypertension :
4x blacks than whites
Middle-aged males > females
Age and obesity.
Environmental factors: a stressful lifestyle,
intake of sodium >>, and smoking
Pengobatan Hipertensi
Non farmakologi (modifikasi gaya hidup)
Farmakologi
Diuretics
ACE-inhibitors
Beta blockers
Ang II receptor blockers (ARB)
Ca antagonist
I. DIURETIK
Mekanisme antihipertensi diuretik:
Diuresis, natriuresis volume darah
curah jantung TD
Na+ dlm serum & otot polos pb darah
resistensi vaskuler TD
3 kelompok duretik:
I.a. Golongan Tiazid
I.b. Diuretik Kuat
I.c. Diuretik Hemat Kalium
Kontraindikasi:
alergi tiazid dan golongan sulfonamid lain,
gagal ginjal
Efek samping
Hipokalemia toksisitas digitalis
Hiponatremia, hipomagnesemia
Hiperurisemia hati-hati pada artritis gout
Hiperglikemia, hiperkolesterolemia tidak
ideal untuk DM dan dislipidemia
Hiperkalsemia memperlambat proses
osteoporosis
Gangguang fungsi seksual
Efek samping:
mirip tiazid, kecuali hipokalsemia
ACE-inhibitor
Angiotensin I
Bradykinin
ACE
ARB
Angiotensin II
AT1 receptor
Inactive
peptide
AT2 receptor
Vasoconstriction
Vasodilatation
Aldosterone secretion
Vascular/cardiac
remodelling
Anti remodelling
Sympathetic stimulation
Penggunaan ACE-I
Efek samping:
Batuk kering (10-20%)
Angioudem, skin rash, gangguan pengecapan
Hipotensi (first dose phenomen)
Hiperkalemia:
Pd gangguan ginjal
Pd kombinasi dg diuretik hemat kalium, AINS
Embriotoksik
Kontraindikasi
Wanita hamil, menyusui gagal ginjal pd
anak
Stenosis A. renalis bilateral
(stenosis unilateral pd single kidney)
3. Beta-Blocker
Mekanisme: menghambat reseptor 1
Di jantung curah jantung TD
Di sel juxtaglomeruler sekresi renin
Penggunaan:
HT ringan-sedang
HT dengan penyakit jantung koroner
HT dengan aritmia supraventrikel
HT hiperdinamik (takikardi)
2. BETA-BLOCKERS
Efek samping
Bronkospasme, bradikardi
Impotensi
Gangguan sirkulasi perifer
Memperburuk profil lipid,
Masking (menutupi) gejala hypoglicemia
pd pengguna obat anti diabetik
Perburukan fungsi ginjal
Kontraindikasi
Asma bronkial, PPOK
Peny. Vaskuler perifer
Blok AV derajat 2-3,
Sick sinus syndrome
4. Antagonis Angotensin
(Ang. Receptor Blocker, ARB)
Losartan, Valsartan, Irbesartan, Candesartan,
Telmisartan
Mekanisme:
Efek:
5. Antagonis Kalsium
5. Calcium Antagonists
Farmakokinetik:
Nifedipin:
Absorpsi oral cepat TD cepat
T1/2 pendek perlu pemberian 3-4 x
sehari
Amlodipin:
Absorpsi lambat TD pelan-pelan
T1/2 panjang pemberian 1 x sehari
INDIKASI
Tokolitik: Nifedipin
EFEK SAMPING
Nifedipin:
Verapamil, diltiazem:
Bradikardi, konstipasi
Alpha-blockers
Prazosin, terazosin, bunazosin, doxazosin
EFEK SAMPING
Hipotensi ortostatik (sering dg Prazosin: fenomena
dosis pertama)
Mulai dengan dosis rendah, sebelum tidur
Peningkatan dosis bertahap
Takikardi
Sakit kepala
Udem perifer
Prazosin, terazosin, bunazosin: T1/2 pendek
pemberian 2-3 x sehari
Doksazosin: T1/2 panjang 1 x sehari
Metildopa:
Klonidin:
Central 2-agonist
Efek samping:
Mulut kering, sedasi, pusing
Gangguan fungsi seksual
Retensi cairan kombinasi dengan diuretik
Reaksi putus obat dapat terjadi krisis hipertensi
Interaksi:
Mekanisme:
Reserpin: menghambat transport NE ke dalam
vesikel saraf
Guanetidin: Menggeser NE ke luar vesikel
- - deplesi vesicle TD
Kombinasi Reserpin dosis rendah + HCT:
Efektif, relatif aman, murah untuk pasien
ekonomi lemah
Efek samping:
Sedasi, depresi
Kongesti nasal
Ulkus peptikum
Mekanisme:
Reserpin: menghambat transport NE ke dalam
vesikel saraf
Guanetidin: Menggeser NE ke luar vesikel
- - deplesi vesicle TD
Kombinasi Reserpin dosis rendah + HCT:
Efektif, relatif aman, murah untuk pasien
ekonomi lemah
Efek samping:
Sedasi, depresi
Kongesti nasal
Ulkus peptikum
Gagal ginjal
Beta-bloker: kontraindikasi
DM/dislipidemia
KLASIFIKASI
New York Heart Association (NYHA) Functional
Class:
Kelas I :
Tidak ada limitasi aktivitas fisik.
Sesak napas (-) dengan aktivitas fisik biasa.
Kelas II :
Kelas III :
Kelas IV :
Patofisiologi
Udem paru
Beban
Jantung
Low Cardiac
output
SRAA
Retensi
Air/Na+
Udem
tungkai
Simpatis
Vasokonstriksi
HR
Cardiac
output
Afterload
TUJUAN PENGOBATAN
Fase akut:
Mengurangi gejala gagal jantung
Kurangi overload cairan: diuretik
Turunkan resistensi perifer: ACE-I dan vasodilator
lain
Tingkatkan kontraktilitas miokard: obat inotropik
Lindungi miokard: -blocker
Fase kronik:
Terapi Farmakologi
Gagal jantung Akut
1.
2.
3.
4.
Diuretik
ACE-inhibitor dan ARB
Inotropik: Digoksin dan Inotropik lain
B-blocker
DIURETIK
Diuretik kuat: Furosemid
ACE-inhibitor
Akut: Obat lini kedua setelah diuretik
Kronik: Obat lini pertama
Efek jangka pendek:
Menurunkan afterload / resistensi perifer
Mengurangi aldosteron (retensi cairan )
-blocker
Dulu: Kontraindikasi
Sekarang: Indikasi (CHF kronik, stabil)
CHF akut dan kronik yang sudah stabil (NYHA class
II-III)
Mekanisme:
mengurangi rangsangan simpatis pada jantung
Mengurangi produksi renin di sel jukstaglomeruler
VASODILATOR LAIN
Hidralazin-isosorbid dinitrat
Bila tidak toleran terhadap ACE-I/ARB
Atau masih simtomatik setelah mendapat ACE-I,
ARB, dan antagonis aldosteron
Nitrat iv
Na nitroprusid
Nitrogliserin
Nesiritid
Merupakan rekombinan Brain Natriuretic Peptide
(BNP)
Efek: diuresis dan natriuresis
DIGITALIS
Asal:
Digitalis purpurae digitalis (digoksin,
digitoksin)
Strophantus gratus ouabain
Prototipe: Digoksin
Farmakodinamik:
Inotropik positif
Kronotropik dan dromotropik negatif
Mengurangi aktivitas simpatis
Aritmogenik
Na intrasel
Kanal Ca++
terbuka
Na+/Ca++
exchanger
Ca intrasel
KONTRAKTILITAS
Sarcoplasmic
reticulum
Efek simpatis:
Menurunkan tonus simpatis
Menurunkan sensitivitas jantung terhadap NE
Mengurangi impuls eferan simpatis (dosis <)
kronotropik negatif
Efek Farmakodinamik
1. Efek langsung:
Inotropik positif
Perbaikan kontraktilitas
Curah jantung
Bendungan paru
sesak napas berkurang
INDIKASI
Fibrilasi/flutter atrium
Takikardi supraventrikel paroksismal
gagal jantung dengan fibrilasi atrium
gagal jantung dengan ritme sinus yang disertai
takikardia,
Kontraindikasi
Blokade AV
Bradikardi
Wolf-Parkinson-White (WPW) syndrome
Sick sinus syndrome
Takikardi ventrikel, fibrilasi ventrikel
Kardiomiopati hipertropik obstruktif
Gagal ginjal (digoksin: perlu penyesuaian dosis)
Hipotiroidisme
Hipokalemia
Short PR interval
INTERAKSI
Kuinidin, verapamil, amiodaron (menghambatan Pglikoprotein) meningkatkan kadar plasma
digoksin
rifampisin menginduksi transporter Pglikoprotein di usus menurunkan kadar
plasma digoksin.
aminoglikosida, siklosporin, amfoterisin B
mengganggu fungsi ginjal kadar plasma
digoksin .
kolestiramin, kaolin-pektin, antasida: adsorpsi
digoksin absorpsi digoksin menurun.
diuretik tiazid, furosemid: risiko hipokalemia
meningkatkan toksisitas digoksin.
b-bloker, verapamil, diltiazem:
memperlambat konduksi AV;
Farmakokinetik
Digoksin
Digitoksin
Ouabain
40-90%
Dipengaruhi
makanan
90-100%
Tidak dipengaruhi
makanan
Bervariasi
Dipengaruhi
makanan
Mula kerja
Oral
IV
1,5 - 6 jam
5 - 30 menit
3 - 6 jam
0,5 - 3 jam
Efek maksimal
Oral
IV
4 - 6 jam
1,5 - 3 jam
6 - 12 jam
4 - 6 jam
0,5 - 2 jam
1,5 hari
4-7 hari
< 1 hari
Ginjal
Hati
ginjal
Dosis digitalisasi
Oral
IV
1,25 1,50 mg
0,7 1 mg
0,7 1,2 mg
1 mg
0,3 0,5 mg
Dosis rumatan
0,125 0.5 mg
0.1 mg
Abs. Oral
Masa paruh
Ekskresi
INOTROPIK LAIN
I. Agonis 1-adrenergik
DOPAMIN
DOBUTAMIN
Reseptor 1 inotropik (+)
Efek takikardi lebih ringan dari Dopamin
Indikasi = Dopamin
INOTROPIK LAIN
II. Penghambat fosfodiesterase (PDE)
(Amrinon, Milrinon)
cAMP /cGMP
5-AMP /5-GMP
PDE-inhibitor