Alergije na hranu

Prof.dr.sc.Jasminka Milas-Ahi

Osijek, 2013.

Alergije na
hranu
SAD - godinje
30

000 hitnih intervencija

150-200 smrtnih sluajeva

Probavni sustav
250

- 400 m2 povrine
najvea barijera
najvei imunoloki
organ
u susretu s:
400-500 razliitih bakterija, >
1014
vie od tonu hrane/pia na
godinu

Imunost probavnog
sustava
priroena,

nespecifina
steena, specifina
ulog
a
ravnotea

izmeu

imune tolerancije - na nepatogene bakterije i hranu

imunoloke reakcije patogene uzronike
prepoznavanja vlastitog izbjegavanje
autoimunosti

Imunost probavnog
sustava
Priroena-nespecifina:
1. mukozna

barijera :

sluz, probavni sokovi i enzimi, animikrobni peptidi,

aktivna peristaltika

2. crijevna

flora : mikroorganizmi koji koloniziraju

probavni trakt

imunomodulatorna uloga
kompeticija s patogenima (vezanje na iste
receptore i
metaboliziranje istih hranjivih tvari)
sinteza baktericina
3. stanini

dio:

epitelijalne stanice (enterociti)

antigen prezentirajue stanice i fagociti

Imunost probavnog
sustava
Priroena-nespecifina:

prva linija obrane

bez memorije
uloga:
1. prepoznati i sprijeiti ulaz
mikroorganizama (baktericidni uinak,
peristaltika, kompeticija, fagocitoza,
aktivacija upale...)
2. pokrenuti specifini imuni odgovor

Imunost probavnog
sustava

Imunost probavnog sustava

Steena-specifina

imunost:

Uloga:
1.odgovor

na Ag

oralna tolerancija nema Im reakcije

imunoloko iskljuivanje (ekskluzija)
sekretorna P
imunoloka eliminacija stanina Im i Ptupala
2.supresija

nespecifine imunosti

memorija za specifini Ag
klonalna proliferacija limfocita s receptorom
za taj Ag
sve snaniji imuni odgovor

Imunost probavnog
trakta

Alergija
Imunoloki

posredovana reakcija
na neki antigen- alergen

tipa alergijskih reakcija:

I IgE posredovana
II citotoksina - posredovana
protutijelima
III posredovana imunolokim
kompleksima
(Ag-Pt)
IV stanini tip (kasni tip)

Alergija na hranu
rezultat

poremeenog imunolokog
odgovora na antigen uneen oralnim
putem
gubitak oralne tolerancije na sastojke
hrane (proteine)
Prevalencija:

djeca do 3 godine: 6-8%

nezrelost crijevne barijere i imunolokog
sustava
odrasli: 1,4-2,4%
uz atopijski dermatitis: 35%
uz astmu: 8%

Reakcije na hranu

Tipovi imunolokih reakcija na

I hranu:
IgE posredovane (rane, reaginske)
IV ne IgE posredovane stanini tip (kasne,
nereaginske
Mijeani tip reakcije

Alergija na hranu
IgE posredovane:

Efektorska
faza
rana
- vezanje alergena
za IgE na mastocitima i
bazofilima
- degranulacija
- tkivno-ovisna reakcija
kasna
- 4-6 h kasnije
infiltrat neutrofila,
eozinofila, Th2-limfocita
i M

Alergija na hranu
IgE posredovane:

Alergija na hranu
Medijatori

IgE reakcije:

1. primarni:

histamin, serotonin, triptaza, ECF

oslobaaju se odmah (par minuta)

2. sekundarni:

leukotrieni, citokini, faktor

agregacije trombocita..
nastaju nakon stimulacije (par sati)

Uloga:

poveanje propusnosti krvnih ila,

kontrakcija glatkih miia,
poveano luenje lijezda,
privlaenje eozinofila
poticanje upalne reakcije

Alergija na hranu
Stanini

tip:

Klinika klasifikacija alergija na hranu

Gastrointestinalni poremeaji
Oralni alergijski sindrom (Pollen-food allergy syndrome)
Alergijski eozinofilni ezofagitis
Alergijski eozinofilni gastroenteritis
Enterokolitis, proktokolitis, i enteropatija
Celijakija
Infantilne kolike
Gastrointestinalna anafilaksija

Koni poremeaji
Akutna urtikarija i angioedem
Atopijski dermatitis
Dermatitis herpetiformis

Respiratorni poremeaji
Rinokonjunktivitis
Bronhalna astma

Sistemski poremeaji
Generalizirana anafilaksija
Vjebanjem inducirana anafilaksija povezana s hranom

Alergija na hranu
Djeca

Najei

alergeni iz
hrane

kravlje mlijeko
(2.5%)
jaja (1.3%)
iezavaj
kikiriki (0.8%)
u
brano (oko 0.4%)
soja (oko 0.4%)
oraasto voe
(0.2%)
riba (0.1%)
koljke (0.1%)

Alergija na hranu
Najei

alergeni iz
hrane

Odrasli

koljke (2%)
kikiriki (0.6%)
trajn
oraasto voe (0.5%)
e
ribe (0.4%)

SAD: kikiriki, soja, jaja, mlijeko

Europa: sezam, hren, celer

Alergije na hranu
jo:
- aditivi!
konzervansi na bazi
sumpora
aspartam
mono-Na glutamat
FD&C Yelow #5
(Tartrazine)
- GMO ??

Alergijske reakcije na aditive u

hrani
Konzervansi

Sulfiti (K-metabisulfit), oznaka E220- E227

u plinovitom stanju uzrokuje iritaciju plua
obino se koriste u tekuem obliku (hladni napici, koncenrati
vonih sokova, vina, u konzerviranju dimljenog mesa, suhomesnatih
prizvoda, suhog voa i salata)

Benzoina kiselina i parabenzeni (Na-Benzoat), oznake E 210E219

ima antibakterijski i antigljivini uinak
dodaju se u farmaceutske proizvode!!!!
prirodni sastojak suhih ljiva, cimeta, aja i bobiastog voa

Pojaivai okusa (Na-glutamat), sindrom kineskog restorana

Pojaivai boje tartrazin (duina boja) i eritrocin (neduine boje).

svi pojaivai boja danas moraju biti oznaeni, oznaka E 100-E 180
nitrati i nitriti daju mesu ruiastu boju (nalaze se u salami, slanini i
kobasicama)

Krina
reaktivnost?

Alergeni

peludi ili latex krina

reaktivnost sa slinim protenima
(alergenima) u hrani
Do 70% alergija na hranu moe biti
povezano sa senzitizacijom na peludi.

Primjeri meusobne
reaktivnosti alergena:
Breza

jabuka, ljenjak, badem, orah,

indijski orai, kikiriki, kivi, trenja,
kruka, breskva, nektarina, marelica,
ljive, sirova mrkva, sirovi krumpir, celer
Peludi trava narana, lubenica,
rajica, kikiriki
Kravlje mlijeko kozje i ovje mlijeko,
govedina (vrlo rijetko)
Kikiriki soja, graak, lea
Latex banana, avokado, kivi

Alergija na hranu
Klinika

slika:

sistemne - anafilaksija
kone - koprivnjaa, druge vrste osipa i
otoka
probavne - peckanje ili svrbe u ustima,
otok usana, jezika, nepca, grla
- proljev, povraanje, bolovi u trbuhu
- tvrda stolica
- gubitak krvi iz probavnog trakta- anemija
(djeca)...
respiratorne - kaalj, sekrecija iz nosa,
suzenje
oiju, astma...

Dijagnoza
Anamneza

i klinika slika
Koni prick test
Specifini IgE
zlatni standard dvostruko-slijepi placebom
kontrolirani ekspozicijski test
na hranu (DBPCFC double-blind
placebo-controlled food challenge
test)

Prevencija i lijeenje danas

Izbjegavanje

alergena iz hrane
Antihistaminici
Kortikosteroidi
Adrenalin
Specifina imunoterapija SIT

Konvencionalno lijeenje alergija

reducirati kontakt s alergenom !
antihistaminici
adrenalin (anafilaksija)
koritkosteroidi
bronhodilatatori

inhibitori liooksigenaze (sinteza

leukotriena)
kromoni (blokada Ca2+-influksa,
Cl-kanala)
imunosupresivna Th (citostatici)

Imunoterapija alergija
SIT

& SLIT (specifina imunoterapija &

specifina sublingvalna imunoterapija)
ili...hiposenzitizacija
princip: subkutano unoenje rastuih
doza alergena (5-20g) svaki tjedan ili
mjesec u periodu od 3-5 god. (alternativno sublingvalno)
Alergije

na hranu: unos alergena oralno

svakodnevno
Postupno poveavanje doze

Imunoterapija
IgG4: mali afinitet za neke Fc-receptore
ne aktivira komplement

Budunost

Koritenje rekombinantnih alergena i peptida

Humanizirano anti-IgE antitijelo na CH3 domenu IgE-a omalizumab

Mepolizumab, anti-IL-5 antitijelo

Budunost je ve poela:
GENSKA TERAPIJA alergije na kikiriki

U SAD-u 100 ljudi alerginih

na kikiriki godinje umre zbog
anafilaktikog oka.

GENSKA TERAPIJA

Gen Arah2 kloniran

u ekspresijski vektor
i dan oralno uklopljen
u polisaharidne nosae
koji tite DNA od digestije
Dodo HW i sur. Plant Biotechnol J. 2008

Source: Sicherer and Sampson. Peanut allergy: Emerging concepts and approaches for an
apparent epidemic. J Allergy Clin Immunol 2007; 120(3): 491-503.

Hvala na
panji!