Anda di halaman 1dari 20

INTEGRAL

TEORI & CONTOH PEMBAHASAN SOAL


KONSEP INTEGRAL
Perhatikan tabel berikut:

diferensial
F(x) F(x)
integral

3x2 6x
3x2 + 3 6x
3x2 - 5 6x
3x2 + 5 6x
Jika konstanta 3,-5 dan 5 adalah C ,maka fungsi F(x) = 3 x2 + C , dengan
notasi integral dapat di tulis f ( x ) dx F ( x ) C

C
2
maka 6 xdx 3 x
Integral tak tentu

1. Integral dari

a. 4 xdx = 2 x 2
C

dx = x 3 C
2
b. 3 x

4 x dx x4 C
3
c. =

Dengan mengamati keteraturan atau pola fungsi di atas ,jika koefisien x adalah a
dan pangkat dari x adalah n, maka secara umum dapat di simpulkan

a n 1
ax dx n 1 x C
n
dengan n bilangan rasional dan n 1
Tentukan hasil dari :

dx
2
2 x
a. c. 2 x 3 dx e. 2 dx

b. 4 x 5
dx d. x x dx

Jawab :
a. 2 x dx =
n
2 ax dx
=
a
n 1 x n 1 C =
2
2 1 x 21 C
= 2
3 x3 C
b.
4 x dx dx = x 51 C
5
= x n 1 C
n 4
ax a
n 1 = 51

=
4
6 x6 C

=
2
3 x6 C
x 31 C
3
c. 2 x dx =
2
31

= x 2 C

3
1
x xdx x C
1 2
d.
= 3
1
2

5
= 1
5 x 2
C
2

=
2
5 x2 x C

e.
2 dx 2x C
Tentukan integral-integral tak tentu
dari :
2

a.
4 xdx f. x 3
dx
5
b. 4x
3
dx g. 3
x 4
dx

dx x 4 dx
7 5
c. x h.

2
i.
dx
6x
11
d. dx 7
x 2

3 j
3x
2

e. x 4
dx .
3
dx
Ingat Bilangan eksponen :

1 n n
1. a 2.
m
a an m
an
1 3

x 3 5
x 3 x 5

x3

am mn 3x 5 6 x 3 31.31 x 5 .x 3 2.31.31 x 3 .x 3
3. a =
an 3.b
3x 3
3 5 = x 2 2x 0
3.a x5 = 3x
= x 2
2

4. a p .a q a p q
2 23 8
x x
2
2 23
x x 2
x
23 2 3
4.a x x 3

3 52 3 52 17
x x x5
2

4.b x 35
x 2 x x 3 5
Jawaban :
3
a.
4 xdx = 4x C e. x 4
dx= 3 x 4
dx
3
x 41 C
3 =
b. 4 x dx = x 4
C 4 1

= x 3 C
dx
7
c. x = 1
7 1 x 7 1 C 2 2 1

x x C
1
f.
3
dx = 2 1
3

=
1
8
x C
8 3

1 23
=
1
5 x C
6x
11
dx
3
d. = 6
111 x111 C
= 3
5 x3 x 2 C
= 6
12
x12 C

= 1
2 x12 C
5
dx = x dx
4
g. h. 5 4
3 = 5 x dx
3
4
x dx 5

x 4 3 1

=
5
3 1 x 4
C =
5
x
4 1
5
C
4 4 1
5
1 34 1 45
=
5
7 x C =
5
9 x C
4
5

= 20
x4 x3 C
7
= 25
9 x5 x 4 C
2
i. 7
x2
dx =
2 x 7 dx
2

j
3x
2 23 1
.
3
dx =
3
23 1
x C
72 1
=
2
72 1
x C 1

5
= 3
1 x C
3

=
2
5 x C 7 3

= 93 x1 C
= 14 7
5 x5 C
2. Menentukan Rumus Dasar Integral :
Perhatikan kasus berikut :

Kasus.1 = 2x + C
Jika 2 = a maka = 2x + C dapat ditulis menjadi
1.a Jika a = 1 maka
1.b dx x C
Kasus.2
a
dx x n 1 C
n
2.a ax Jika a = 1 maka
n 1
1
2.b x n dx x n 1 C
n 1
Kasus.3

4 x dx
3
4
x 31
C = x4 C
31

4 x 3 dx 4( 311 x 31 ) C 4( 14 x 4 ) C
= x4 C
Kesimpulan kasus 3

dx 4 x 3 dx
3
4 x =

Jika 4 = k dan x 3 f ( x) maka dapat disimpulkan

3.a kf ( x)dx = k f ( x)dx


Contoh :

= 20

= 20[( 411 ) x 4 1 ] C

= 20 [( 15 ) x ] C
5

= 4x5 C
3.b
( f ( x) g ( x))dx = f ( x)dx g ( x)dx
= F ( x) G ( x) C C = C1+C2++Cn
Contoh.1 :

4)dx
3
( 4 x
dx + 4dx
3
= 4 x

= 4 x 3 dx + 4 dx

= 4[( 311 ) x 31 C1 ] + 4( x C2 )

= x 4 4C1 + 4 x 4C2

= x 4 4 x + 4C1 4C 2

= x4 4x + C
Contoh.2 :

2 x)dx dx - 2 xdx
3 3
( 3 x = 3 x

=
3
4 x4 - x2 + C
Contoh.3 :

2
( x 2) dx
4 x 4)dx
2
= ( x

= 1
3 x3 2x 2 4x C

Contoh.4:


x 2 2x
x
dx = ( x 2)dx
=
1
2 x 2 2x C
Tentukan hasil integral tak tentu berikut !

a. (2 x 1)dx
2
b. ( 2 3 x ) dx
x2
c. x
dx

( x 2) 2
d. x x
dx

e
. x( x 2) dx
a. (2 x 1)dx = 2 xdx dx

= x2 x C

2
b. ( 4 12 x 9 x )dx
(2 3x)
2
dx =

= 4 x 6 x 2 3x 3 C

x2
c.
x
dx
=
(x
1
2
1
2
2 x )dx
1

x dx 2 x
1
2
= 2
dx

=
2
3
x x 4 x C
d x2 4x 4
( x 2) 2
. dx = ( )dx
x x x x

=
1 1 1 12
(x 2 4x 2 4x )dx

8
=
2
3 x x 8 x C
x

e
. x( x 2) dx = (x x 2 x)dx

(x
1 12
= 2 x)dx

= 2
5 x2 x x2 C
4. Integral substitusi

Jika u = g(x) dengan g adalah fungsi yang mempunyai turunan

Maka f(u) = f(g(x))

Turunan u = du Turunan g(x)= g(x)

f (u )du = f ( g ( x)) g ' ( x)


f (u )du = F (u ) C

f ( g ( x)) g ' ( x) = F ( g ( x)) C

f (u )du = f ( g ( x)) g ' ( x) = F (u ) C = F ( g ( x)) C


Contoh :

Carilah hasil integral dari (2 x 5)( x 5 x 14) dx


2 6

Jawab :
((x 5 x 14) 6 (2 x 5)dx
22

(2 x 5)( x 5 x 14) dx =
2 6

Missal u
maka turunan u du (2 x 5) dx

= (x 5 x 14)6 (2 x 5)dx
2

= u 6 du

=
1
7
u7 C

= 17 ( x 5 x 14) C
2 7
Contoh :

Tentukan integral dari x 3 4 .x 2 dx

Jawab :

x 3 4 .x 2 dx

2
x 2 dx 1
du
Misal u x 4 3 , maka du 3 x dx = 3

Jadi, x 3 4 .x 2 dx

u 1
3
du

u 3 du
1
=

3
1

=
1 u 2
du
3
1
= 3
2
3 u C 2

.
( x 3 4) x 3 4 C
3
2
= 2
9
( x 4) C
3 2
= 9
Contoh :
(3 x 2 4) dx
Tentukan integral dari ( x 3 4 x)3

Jawab :

Misal u x3 4 x du (3x 2 4)dx du


dx (3x 2 4)

(3 x 2 4)
dx
(3 x 2 4) du
( x 4 x)
3 3
( x 3 4 x) 3
dx
u3
(3 x 2 4) du
u3 (3 x 2 4)
du
3
u 32
du 1
2 1
3 u
32 1
C
u

12
2u C
2
C
u

2
C
( x 4 x)
3

Anda mungkin juga menyukai