Anda di halaman 1dari 40

Bagian Patologi Klinik

FK.UNISSULA
Hemostasis :
Mekanisme tubuh utk menghentikan perdarahan scr spontan
Mekanisme tubuh utk mencegah perdarahan dr pembuluh
darah yg intak & mengendalikan hilangnya darah dr pembuluh
darah yg terluka
Mekanisme tubuh utk menjaga agar darah tetap dipertahankan
dalam bentuk cair di dalam pembuluh darah

Sistem yg berperan :
1. Vaskuler
2. Trombosit
3. Pembekuan Darah dan Mekanisme kontrol pembekuan darah
SISTEM VASKULER
Proses kontraksi pembuluh darah, aktivasi tombosit & faktor
pembekuan
Luka
sel endotel melepas : endotel rusak
- 5 hidroksitriptamin
- serotonin kolagen terpapar
- epineprin
adesi trombosit
vasokonstriksi
trombosit teraktivasi
Aliran darah <<
perubahan bentuk trombosit
Perdarahan berhenti
reaksi pelepasan

agregasi trombosit

sumbat trombosit
TROMBOSIT

TROMBOSIT TROMBOSIT
Di sirkulasi bentuk diskus dgn membran yg halus
Bagian-bagian trombosit :
Membran reseptor glikoprotein
rGp Ib adesi trombosit
rGp IIb / IIIu agregasi trombosit
Granula spesifik
Granula :
fibrinogen, fibronectin, f V, f VIII, PF 4, PDGF, TGF
Granula (dense bodies) :
ADP, ATP, Ca, histamin, serotonin, epinefrin
Pembentukan sumbat trombosit adesi, agregasi, reaksi pelepasan

Pemb. darah luka endotel rusak jar. ikat terbuka


vWF

adesi trombosit
ADP
agragasi trombosit primer (reversibel)
ADP, Ca, fibrinogen
agregasi trombosit sekunder (irreversibel)

massa agregasi melekt di endotel

sumbat trombosit
Saat agregasi trombosit jd pseudopodi granula
terkumpul di tengah melepas isinya (reaksi pelepasan)

trombin
agregator
kolagen

rangsang :
- granula ADP, ATP, Ca, serotonin, epineprin
- granula fibrinogen, vWF, f V, PF 4, TG
- lisosom enzim hidrolase asam
PEMBEKUAN DARAH /SISTEM KOAGULASI

Proses koagulasi merupakan rangkaian reaksi


enzimatik yg melibatkan :
protein plasma sbg faktor koagulasi
fosfolipid
Ca 2+
Produk akhir jendalan fibrin
Faktor koagulasi
Factor Common name(s)
I Fibrinogen
II Prothrombin
III Tissue Factor, Tissue Thromboplastin
IV Calsium Ion
V Labile Factor, Proaccelerin
VI
VII Stable Factor, Proconvertin
VIII Hemophilia A factor
IX Christmas Factor, Hemophilia B Factor, Plasma Thromboplastin
Component
X Stuart Prower Factor
XI Hemophilia C factor, Plasma Thromboplastin Antecedent (PTA)
XII Hageman Factor, Contact Factor
XIII Fibrin Stabilizing Factor, Laki-Lorand Factor
PK Prekallekrein, Fletcher Factor
HMWK High Molecular Weight Kininogen, Fitzgerald Factor
Mekanisme pembekuan darah

Cascade/waterfall :
F.Pembekuan Aktif F Sebelumnya Rx
Enzimatik

3 Jalur : Intrinsik
Ekstrinsik
Bersama
Intrinsic pathway

XIIa

Extrinsic Pathway
XIa
TF
Prothrombin
IXa VIIa
VIII VIIIa Xa
Va V

Soft clot
Thrombin
Fibrinogen Fibrin
XIIIa Hard clot
Fibrin
Fibrinogen Fibrin
Thrombin
Fibrinogen Fibrin
Prothrombin

Xa
Va

Thrombin
Fibrinogen Fibrin
Extrinsic Pathway

TF
Prothrombin
VIIa

Xa
Va

Thrombin
Fibrinogen Fibrin
Intrinsic pathway

XIIa

Extrinsic Pathway
XIa
TF
Prothrombin
IXa VIIa
VIIIa Xa
Va

Thrombin
Fibrinogen Fibrin
Intrinsic pathway

XIIa

Extrinsic Pathway
XIa
TF
Prothrombin
IXa VIIa
VIIIa Xa
Va

Soft clot
Thrombin
Fibrinogen Fibrin
XIIIa Hard clot
Fibrin
Intrinsic pathway

XIIa

Extrinsic Pathway
XIa
TF
Prothrombin
IXa VIIa
VIII VIIIa Xa
Va V

Soft clot
Thrombin
Fibrinogen Fibrin
XIIIa Hard clot
Fibrin
MEKANISME KONTROL PEMBEKUAN DARAH

Guna :
Mencegah aktivasi dan pemakaian faktor
pembekuan darah secara berlebihan

Cara:
- Aliran darah
- Mekanisme pembersihan seluler
- Inhibitor Alamiah
Aliran Darah

Mengencerkan faktor pembekuan darah aktif dari


tempat luka

Mekanisme Pembersihan seluler

Hati bersihkan faktor pembekuan aktif


sirkulasi darah menghilangkan tromboplastin jar,
fibrin
Hepatosit menghilangkan F IXa, Xa, VIIa
Inhibitor Alamiah
protein yg menghambat enzim proteolitik ~ Inhibitor Protease :
Antitrombin III (AT III)
- Hambat : Trombin,Plasmin,Kalikrein,XIIa,XIa,Xa,IXa,VIIa
- Cofaktor Heparin
-2 Makroglobulin (Spektrum paling luas)
- Membentuk komplek dengan enzim proteolitik aktivitas turun
C1 Inhibitor
- Hambat : C1 ( fungsi utama)
- Hambat : XIIa,XIa,Kalikrein
1 Antitripsin paling tinggi kadarnya di dalam plasma
- Inaktifkan trombin, XIa, Kalikrein, HMWK
Protein C
- Inaktifkan Va, VIIIa
- Beredar dalam bentuk tidak aktif diaktifkan oleh trombin dg
adanya cofaktor trombomodulin yg dikeluarkan sel endotel
- Bentuk aktif memecah Va, VIIIa non aktif (cofaktor protein S)
FIBRINOLISIS
Proses penghancuran deposit fibrin oleh sistem fibrinolitik
aliran darah terbuka kembali

Sistem Fibrinolitik, td :
- Plasminogen
- Aktifaktor Plasminogen
- Inhibitor Plasmin

Sistem Fibrinolitik dicetuskan oleh adanya aktivator plasminogen


memecah plasminogen plasmin

Aktivasi plasminogen : jalur intrinsik


jalur ekstrinsik
jalur eksogen
Fibrinolysis

Plasmin
Fibrin Fibrin Split Products (FSP)/FDP
Intrinsik Ekstrinsik Eksogen
(XIIa,Kalikrein) (t-PA) (Urokinase Streptokinase)

Aktivator Plasminogen

Plasminogen Terikat Plasmin Terikat Fibrin

Plasminogen Bebas Plasmin Bebas Fibrinogen


V
VIII
Anti Plasmin
Plasminogen activator inhibitors (PAIs)

a2-antiplasmin (serpin)
PEMERIKSAAN LABORATORIUM HEMOSTASIS

1. Rumple Leed (RL)


2. Bleeding time / masa perdarahan
3. Clotting time / masa penjendalan
4. Jumlah trombosit
5. Protrombin Time (PT) / Plasma Protrombin Time (PPT)
6. Activated Partial Tromboplastin Time (APTT)
7. Trombin Time
1. RUMPLE LEED
Tujuan :
menguji ketahanan dinding kapiler pembuluh darah
Hasil :
(-) < 10 ptekiae (dlm 5 menit)
(+) > 10 ptekiae (dlm 5 menit)
2. BLEEDING TIME/MASA PERDARAHAN
Tujuan :
menilai faktor hemostasis yg letaknya ekstravaskuler
Metoda :
Ivy
- voler lengan bawah (T 40 mmHg) tusuk lancet
sedalam 3 mm isap dg kertas saring tiap 30 detik
- N : 1 6 menit
Duke
- telinga
- N : 1 3 menit
3. CLOTTTING TIME / MASA PENJENDALAN
Tujuan :
Mendeteksi kualitas dan kuantitas faktor koagulasi scr
keseluruhan
Nilai normal :
9 15 menit
Gelas arloji : 2 6 menit
4. JUMLAH TROMBOSIT
Tujuan :
mengetahui kuantitas trombosit
Cara :
Langsung
Manual : Brecher
Herweden
Semi otomatik
Otomatik
Tak langsung Fonio
Nilai normal : 150.000 400.000 / mm3
5. PROTROMBIN TIME (PT) / PLASMA PROTROMBIN
TIME (PPT)
Tujuan :
- Menguji faktor koagulasi jalur ekstrinsik (VII) & jalur
bersama (V, X)
- Memonitor terapi anti koagulan oral
Cara :
Plasma + Ca 2+ + tromboplastin jaringan terbentuk jendalan
dideteksi dgn fotodetektor (37 0C)
Waktu yg diperlukan utk pembentukan jendalan PT
Nilai normal :
11 -15 detik ( atau beda dgn kontrol 2 detik )
6. ACTIVATED PARTIAL TROMBOPLASTIN TIME (APTT)
Tujuan :
- Menguji faktor koagulasi jalur intrinsik (VIII, IX, XI, XII) &
bersama (V, X)
- Memonitor terapi heparin
Cara :
Plasma + Ca 2+ + tromboplastin jaringan terbentuk jendalan
dideteksi dgn fotodetektor (37 0C)
Waktu yg diperlukan utk pembentukan jendalan APTT

Nilai normal :
20 - 40 detik
7. THROMBIN TIME (TT)
Tujuan :
menguji perubahan fibrinogen menjadi fibrin
Cara :
plasma + reagen trombin bekuan (370 C)
Nilai normal :
16 20 detik

Anda mungkin juga menyukai