DALAM ACARA
PEMBEKALAN NUSANTARA SEHAT
DI
PUSDIKKES KODIKLAT TNI AD
- 95 ORANG KEBAL
- 5 ORANG SAKIT
* 3 ORANG SEMBUH
DNG SENDIRINYA
* 2 ORANG SAKIT..
INFEKSI KUSTA
KEKEBALAN
HUMORAL
Masy BCG
Tetangga (+)
Perilaku Kel
-Gizi
-Higiene
&
Sanitasi
-Sos-Ek
MDT
(+)
PENEBALAN
KELAINAN BTA POSITIF
SARAF DG
KULIT YG
GANGGUAN FS
MATI RASA
KUSTA
TYPE MB :
- BERCAK > 5
TYPE PB : - PENEBALAN SARAF
- BERCAK < 5 DG GGUAN FS > 1
- PENEBALAN SARAF DG - BTA POSITIF
GGUAN FS HANYA 1
- BTA NEGATIF
LETAK SYARAF TEPI YANG
BERHUBUNGAN DENGAN KUSTA
N. Medianus N. Radialis
N. Ulnaris
N. Peroneus Communis
N. Tibialis Posterior
FUNGSI NORMAL SARAF
Fungsi
Saraf Motorik Sensorik Otonom
Facialis Mempersarafi Mempersarafi
kelopak mata agar kelenjar keringat,
bisa menutup kelenjar minyak dan
Ulnaris Mempersarafi jari Rasa raba telapak pembuluh darah
tangan ke 4 dan ke tangan : separuh jari
5 ke 4 (jari manis) & ke 5
(jari kelingking)
Medianus Mempersarafi jari Rasa raba telapak
ibu jari, telunjuk tangan bagian ibu jari,
dan jari tengah jari ke 2, 3, dan
separuh jari ke 4.
Radialis Kekuatan
pergelangan tangan
Peroneus Kekuatan
pergelangan Kaki
Tibialis Mempersarafi jari- Rasa raba telapak kaki
posterior jari kaki
Bercak pada tungkai
Bercak pada lengan
Bercak pada lengan dan punggung belakang
Bercak pada tungkai atas depan
Bercak pada pipi dan telinga
PEMERIKSAAN SARAF TEPI
ALUR TATALAKSANA PENDERITA KUSTA
TANDA UTAMA / CARDINAL SIGN
Lampren: bacteriostatis
Anak
Dewasa 10-14
th
Rifampisin 600 mg Rifampisin 450 mg
Lampren 300 mg Lampren 150 mg
DDS 100 mg
MB Setiap bulan
DDS 50 mg
Setiap bulan
Diminum didepan petugas Diminum didepan petugas
Lampren 50 mg
DDS 50 mg setiap hari
DDS 100 mg
Lampren 50 mg setiap 2 hari
Setiap hari
Diminum dirumah
Diminum dirumah
Bagi anak di bawah usia 10 tahun, dosis MDT diberikan berdasarkan berat badan.
- Rifampisin : 10-15 mg/kg BB
- DDS : 1-2 mg/kg BB
- Clofazimine : 1 mg/kg BB
Untuk anak berumur kurang dari < 5 th
Dosis sesuai BB
Rifampicine: 10 mg/kg BB
DDS : 2 mg/kg BB
Lampren : 6 mg/kg BB per bulan
Lamprene : 1 mg/kg BB per hari
EFEK SAMPING MDT
Rifampicin DDS
- kencing merah - Dermatitis ex
- gejala flu - Anemi hemolitik
- memberatkan fungsi - mual
hati dan ginjal Neuropathy
EFEK SAMPING
Lampren :
- kulit warna ke hitam ungu
- kulit kering
- Gangguan saluran pencernakan
- mual
- diare
- nyeri perut
OBAT HARUS STOP
Rifampicine: Lamprene :
- Icterus/ kuning - muntah 2
- Sesak napas dan - diare
biru - kejang perut
- Pingsan
OBAT HARUS DI STOP
DDS
- Dermatitis exvoliative
disebut juga DDS syndrom
- Icterus / kuning
ALLERGI RIFAMPICIN
LAMPRENE 50 mg Tiap hari
Ofloksasin 400 mg selama 6 bln
Minosiklin 100 mg
Diteruskan Atau
L = 50 mg L = 50 mg Tiap hari
O = 400 mg M = 100 mg selama 18 bln
ALLERGI LAMPRENE/MENOLAK
MASALAH
SOSIAL,
REAKS EKONOMI DAN
KUSTA NEURITIS
I STIGMA
GANGGUAN
MOTOTIS,
SENSORIS KECACATAN
DAN
OTONOM
Komponen POD
TIPE I : TIPE II :
ME RESPON ME RESPON
KEKEBALAN KEKEBALAN
SELULER HUMORAL
Jenis reaksi kusta
Type 1 Type 2
Deman ringan spi berat disertai
K.u: demam ringan/tanpa demam
kelemahan umum
Kulit: makula meradang kadang Timbul nodul ENL, merah,
timbul bercak baru lunak, nyeri tekan kadang pecah
Saraf tepi:sering terjadi neuritis dan Jarang terjadi neuritis dan atau
atau gangguan fungsi gangguan fungsi
saraf kulit
Sistem Kekebalan Tubuh kuman kusta
Bodys immune system
(Respons seluler)
perang
serang !! peradanga
n
Lymphocyt T
Kulit merah,
bengkak, panas
nyeri tekan dan
ggn fungsi saraf.
Situbondo 6-7-2005
Reaksi type I berat
Situbondo 5-7-2005
Reaksi kusta tipe 2 = ENL
SARAF KULIT
Aliran darah sistemik
Pecahan Kuman
mati Globus /
Protein kuman masuk / ikut Kuman
Aliran darah sistemik hancur
ANESTHESI / KELEMAHAN
MATI RASA GG KEL MINYAK,
OTOT KERINGAT,CIRC
DARAH
TANGAN CORNEA JARI, TANGAN,
REFLEK
KAKI MATA KAKI LEMAH /
KEDIP (-)
MATIRASA MATIRASA LUMPUH
KULIT KERING /
PECAH-PECAH
LAGOPTH TANGAN/KAKI
LUKA INFEKSI ALMUS KITING,
BENGKOK
LUKA/ULCUS
INFEKSI
BUTA
MUTILASI /
ABSORBSI MUTILASI /
ABSORBSI INFEKSI
BUTA
Pemeriksaan fungsi saraf Facialis
Pemeriksaan raba Saraf Ulnaris
Pemeriksaan fungsi motorik
Saraf Medianus
Pemeriksaan fungsi motorik
Saraf Ulnaris
Pemeriksaan fungsi motorik
Saraf Radialis
Pemeriksaan Rasa Raba
tangan (fungsi sensoris saraf
ulnaris dan medianus)
Titik 2 pemeriksaan
medianus
medianus
ulnaris
Diana Liben-NCLY
Pemeriksaan perabaan
saraf Peroneus Communis
Pemeriksaan perabaan
Saraf Tibialis Posterior
Pemeriksaan fungsi
saraf Peroneus Communis
Pemeriksaan fungsi
sensoris saraf Tibialis Posterior
REAKSI RINGAN :
1. BEROBAT JALAN , ISTIRAHAT
DIRUMAH
2. BERI ANALGETIK ANTIPIRETIK
3. CARI FAKTOR PENCETUS
4. MDT DITERUSKAN
REAKSI BERAT :
1. ISTIRAHAT / IMMOBILISASI.
2. PEMBERIAN ANALGETIK ANTIPIRETIK
3. CARI FAKTOR PENCETUS
4. MDT DITERUSKAN DENGAN DOSIS SAMA
5. PEMBERIAN OBAT ANTI REAKSI
Adakah Nodul ulcerasi ?
Adakah bercak aktif / bengkak
didaerah syaraf tepi ? Bila ada satu saja
Adakah nyeri tekan pada Jawaban Ya
syaraf tepi ? MAKA
Apakah kekuatan otot / rasa Berarti reaksi berat
raba berkurang dalam 6 bulan perlu
terakhir ?
Diberi prednison.
Adakah Lagopthalmus yang
baru terjadi dalam 6 bulan
terakhir ?
1. Pemberian prednisone pada Reaksi Tipe 1 dan 2
berat
Dosis
per hari 40
mg 30
mg 20
15
mg 10
mg
mg 5
mg
Minggu
ke : 1 - 2 3 - 4 5 - 6 7 - 8 9 - 10 11 - 12
Follow up Pemeriksaan POD
Pengobatan Reaksi Tipe 2 (ENL) berat berulang
Prednison :
Dosis
per hari
40
mg 30
mg 20
mg 15
mg 10
Minggu mg 5
ke : mg
STOP
11-12
1-2 3-4 5-6 7-8 9-10
Follow up
1. MEMBAIK : Turunkan Dosis Prenison satu
tingkat.
2. TETAP : Pertahankan / perpanjang 1
mg pada Dosis yang sama.
3. MEMBURUK : Naikkan Dosis 1 tingkat.
1mgg
Nyeri
Blm kurang 60mg
1mgg 50mg
40mg Nyeri
Blm kurang
2 mgg 2 mgg
Nyeri 2 mgg
40mg 30mg
berkurang 2 mgg
20mg 15
I mgg Nyeri 10
Nyeri hilang
2 mgg
stop
Dosis prednison untuk anak
Maximal 1mg/kg BB
Lamanya u/ R type 1 min.12 mgg
Contoh: BB 22 kg
Dosis prednison:
20 mg/hr 2mgg ke1
20 mg/2hr 2mgg ke 2
Alternative dose
15 mg/2hr 3 mgg ke 3
10 mg/2hr3 mgg ke 4
5 mg/2hr 3 mgg ke 5
Manajemen Reaksi
monitoring
fx saraf
PENGOBATAN
REAKSI
MDT
BERAT
RFT
PASKA
PENGOBATAN HARUS BISA DIDETEKSI &
DIOBATI CEPAT DAN TEPAT
DINI
Harus ada
komunikasi dua arah
Relaps Reaksi
CACAT TK. 0 :
Mata, tangan , kaki normal tidak ada kelainan.
CACAT TK. I :
Ada cacat pada tangan dan kaki akibat kerusakan syaraf ,
yang tidak kelihatan dan ditemukan pada saat
pemeriksaan.
CACAT TK. II :
Ada cacat pada mata, tangan dan kaki akibat kerusakan
syaraf yang langsung dapat dilihat.( mis: Lagopthalmus,
jari kiting, ulcus pada telapak tangan/kaki dll. )
PERAWATAN DIRI
PRINSIP
3 M:
1. Memeriksa
2. Melindungi
3. Merawat
MEMERIKSA
MELINDUNGI
MERAWAT
DILAKSANAKAN PENDERITA
SENDIRI
MERAWAT
MELINDUNGI :
- DARI ANGIN, DEBU, SINAR
MATAHARI,
-WAKTU TIDUR TUTUP MATA
DENGAN KAIN BERSIH
MELINDUNGI
LATIHAN MENUTUP
- Pejamkan mata
dengan kuat
Membantu menutup
Sisa celah dengan
Bantuan tangan
PASIF
LATIHAN AKTIF
- MEMPERKUAT OTOT
Alat bantu tangan
Lindungi tangan saat bekerja
PERAWATAN KAKI
MATI RASA JARI BENGKOK :
PRINSIP :
PRINSIP :
RENDAM, GOSOK DAN OLES
* RENDAM ,GOSOK , OLES
MINYAK
MINYAK
HINDARI TEKANAN ATAU
TRAUMA BENDA2 TAJAM : * LATIHAN LURUSKAN
PAKAI ALAS KAKI, HINDARI
BERJALAN JAUH / BERDIRI
LAMA
KAKI LUNGLAI :
PRINSIP
MATI RASA ADA LUKA * RENDAM ,GOSOK , OLES
PRINSIP : MINYAK
RENDAM ,GOSOK , OLES * LATIHAN.
BALUT LUKA.
RENDAM, GOSOK, OLES
TUTUP LUKA
MENGISTIRAHATKAN
Mengubah sikap harian
KAKI LUNGLAI
PASIF
AKTIF
Latihan aktif
MELINDUNGI
Mereka juga ingin bisa ikut !
HASIL
OLEH PETUGAS
DILAKUKAN
BERSAMA-
SAMA
ALAT BANTU
BAGAIMANA?
PENCEGAHAN
Harapan masa depan
TERIMA KASIH
SUDAH
MEMBANTU
KAMI !!!
STRATEGI, KEBIJAKAN & TARGET
TARGET
ELIMINASI
KUSTA
ERADIKASI
FRAMBUSIA
Pemberian Obat
Pencegahan Massal
Memperkuat
Sistem Surveilans
(POPM) Frambusia
Optimisme ERADIKASI
Frambusia
Manusia satu-satunya sumber penularan
Ada obat yang cost effective, aman, poten, mudah
diberikan: azitromisin oral dosis tunggal
Fokus kasus tinggal sedikit, di daerah terpencil
Diagnosis : klinis +, konfirmasi RDT, melalui
training minimum
Peningkatan higiene perorangan, sanitasi,
kesadaran komunitas, ketersediaan yankes &
peningkatan sosek mendorong penurunan
penularan
Strategi
Deteksi
Rehabilit
Promosi Preventif Kuratif
asi
Dini