BAB 2

PLURALITI &
MASYARAKAT PLURALISTIK DI
MALAYSIA
CTU553 HUBUNGAN ETNIK emkay@salam.uitm.edu.my
©MahyuddinKhalid&AshrofZaki,
©MahyuddinKhalid&AshrofZaki, UiTM
UiTM emkay@salam.uitm.edu.my
 2 GARIS MASA MASYARAKAT MALAYSIA
Kesultanan
Melayu Penjajahan Penjajahan
Melaka Belanda Jepun
1402-1511 1641-1824 1941-1945

Penjajahan Penjajahan Kemerdekaan

Portugis British 1957
1509-1641 1826-1941
1946-1948
©eMKAy

PENGENALAN
3

PLURAL
PLURAL &
& 2.1
PLURALITI
PLURALITI
Hasil Pembelajaran
• Menjelaskan pembentukan
2.2 pluraliti Alam Melayu
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN
• Menyatakan kesan
penjajahan dan
2.3 KANDUNGAN BAB 2 pembentukan masyarakat
PLURALITI
PLURALITI MELAKA
MELAKA pluralistik
• Menghuraikan
PLURALISTIK
PLURALISTIK 2.4 pembentukan masyarakat
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN pluralistik selepas era
penjajahan
PLURALISTIK
PLURALISTIK 2.5
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA

©eMKAy
©eMKAy

PENDAHULUAN
4

Asia Tenggara semasa pra-Eropah merupakan tempat pertemuan pelbagai

PLURAL
PLURAL &
& tamadun dan budaya utama dunia yang didorong oleh serampang tiga mata iaitu:
PLURALITI
PLURALITI
• Ketuhanan (God/ Gospel)
• Kekayaan (Gold)
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN • Kemenangan (Glory)

Kerajaan Majapahit dan Srivijaya yang mengamalkan Buddha bertapak di

PLURALITI Nusantara sejak tahun 700m.
PLURALITI MELAKA
MELAKA
• Kerajaan Maritim Asia Tenggara menjadi pusat pertemuan pelbagai bangsa pada era “Zaman
Perdagangan” pada abad ke 12M-14M.
PLURALISTIK
PLURALISTIK • Melibatkan interaksi pelbagai budaya seperti Arab pra-Islam, Hinduisme, Buddhisme, Arab
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN Islam, dan Eropah.

Kesultanan Melayu Melaka diasaskan pada 1400m dengan kedatangan

PLURALISTIK
PLURALISTIK Parameswara dari Srivijaya.
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA • Melaka menjadi pusat kemasyarakatan dan perkembangan Islam di Alam Melayu
• Agama Islam membawa pengenalan satu idealogi yang rasional, radikal dan progresif dalam
aspek kehidupan – pemerintahan dan pentadbiran –di Alam Melayu

©eMKAy
©eMKAy

PLURALITI & MASYARAKAT PLURALISTIK

5

PLURAL
PLURAL &
&
PLURALITI
PLURALITI
Pluraliti budaya di Tanah Melayu merupakan hasil
pertemuan dan pertembungan budaya besar dunia yang
melahirkan fenomena sosial yang Istimewa di Alam Melayu
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN

PLURALITI
PLURALITI MELAKA
MELAKA

PLURALISTIK
PLURALISTIK 2 konsep utama ciri-ciri masyarakat Asia Tenggara:
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN

PLURALISTIK
PLURALISTIK Pluraliti Masyarakat Pluralistik
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA
• Bercirikan semula jadi, tanpa (plural society)
paksaan dan fleksibel. • Bercirikan pemaksaan dan
perbezaan.
©eMKAy
©eMKAy

PERBANDINGAN PLURALITI & PLURALISTIK

6

PLURAL
PLURAL &
& PERSAMAAN
PLURALITI
PLURALITI
Mewujudkan masyarakat pelbagai bangsa seperti
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN Melayu, Cina, India, Eropah dll
Pluraliti Pluralistik
PLURALITI
PLURALITI MELAKA
MELAKA • Semula jadi tanpa paksaan • Secara paksaan
• Sukarela mencari • Demi kepentingan
PLURALISTIK
PLURALISTIK kehidupan dan kekayaan ekonomi dan politik
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN • Disertai ahli keluarga Inggeris
• Menjamin ketenangan • Tidak disertai keluarga
PLURALISTIK
PLURALISTIK
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA pemikiran dan perasaan • Tidak pernah melupakan
negara asal

©eMKAy
©eMKAy

KESAN PLURALITI & PLURALISTIK

7

PLURAL
PLURAL &
&
PLURALITI
PLURALITI
PLURALITI PLURALISTIK
Mewujudkan interaksi yang harmoni
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN dengan penduduk, alam sekitar dan
Gagal berasimilasi dengan penduduk,
alam sekitar dan sistem
sistem

PLURALITI
PLURALITI MELAKA
MELAKA
Sanggup berkahwin dengan Mewujudkan kelompok masyarakat
penduduk tempatan dengan sistem tersendiri
PLURALISTIK
PLURALISTIK
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN
Mengamalkan budaya seharian orang Terasing dengan kelompok lain
Melayu walaupun di tempat yang sama
PLURALISTIK
PLURALISTIK
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA

Amalan dan adat resam pendatang Gagal mengenali antara satu sama
diterima oleh penduduk tempatan lain
©eMKAy
©eMKAy

GARIS MASA MASYARAKAT PLURAL

8

PLURAL
PLURAL &
& Kedatangan
PLURALITI
PLURALITI Penjajah
Masyarakat
Pluraliti Malaysia
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN
• Kesultanan Melaka • Kemerdekaan
• Tanpa Paksaan • Pluraliti Baru

PLURALITI
PLURALITI MELAKA
MELAKA

PLURALISTIK
PLURALISTIK
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN
Masyarakat
Pluralistik
PLURALISTIK
PLURALISTIK
PASCA • Penjajahan Eropah
PASCA MERDEKA
MERDEKA
& Inggeris
• Paksaan

©eMKAy
©eMKAy

PENJAJAHAN EROPAH & INGGERIS

9

PLURAL
PLURAL &
&
PLURALITI
PLURALITI
Portugis & Belanda Pemisahan Inggeris
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN • Kuasa-kuasa • Titik pemisah di • Inggeris pula
Eropah seperti antara pluraliti menggunakan
Portugis dan dan masyarakat ‘senjata’
PLURALITI
PLURALITI MELAKA
MELAKA Belanda plural ialah serampang dua
menekankan dengan ketibaan mata di dalam
penjajahan penjajah misi-misi
PLURALISTIK
PLURALISTIK berbentuk Inggeris ke Asia kedatangan
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN Imperialisme di Tenggara mereka iaitu
dalam misi-misi khususnya Tanah penjajahan
PLURALISTIK
PLURALISTIK kedatangan Melayu. berbetuk
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA mereka Imperialisme
dan
Kolonialisme.

©eMKAy
©eMKAy

IMPERIALISME & KOLONIALISME

10

PLURAL
PLURAL &
&
PLURALITI
PLURALITI
IMPERIALISME KOLONIALISME
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN
Menjajah secara fizikal; Menjajah secara fizikal &
kekayaan muka bumi spt bijih mental. Memperkenalkan
timah dan emas diambil demi sistem sosial, politik dan
PLURALITI
PLURALITI MELAKA
MELAKA kepentingan ekonomi negara agama mereka kepada
mereka sendiri penduduk tempatan

PLURALISTIK
PLURALISTIK
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN

PLURALISTIK Kolonialisme British berjaya

PLURALISTIK Imperialisme British membawa
menjajah dan mengawal
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA masuk buruh dari China dan
kehidupan masyarakat
India untuk mengusahakan
peribumi yang ramai dengan
lombong dan ladang getah
jumlah mereka yang sedikit

©eMKAy
 ©eMKAy
Ilmu &
• Epistemologi ilmu pengetahuan Alam Melayu berasaskan metafizik (alam ghaib) dan Pemikiran MERDEKA
animisme.
PASCA MERDEKA
PASCA
PLURALISTIK
PLURALISTIK
• Alam Melayu terkenal sebagai pusat penyebaran Buddha di bawah pemerintahan
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN
Keagamaan
Srivijaya PLURALISTIK
PLURALISTIK
• Konsep Hinduisme dan Buddhisme dari aspek sosial dan kebudayaan seperti adat
perkahwinan dan soal pentadbiran negara.
MELAKA
PLURALITI MELAKA
PLURALITI
• Wujud hubungan peradaban antara Alam Melayu dan China serta India Diplomatik
• Mencapai zaman kemuncaknya pada waktu pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN
• Menetap di Kepulauan Melayu atau Nusantara dan berpindah-randah dari satu pulau ke Masyarakat PLURALITI
PLURALITI
pulau yang lain dengan bebasnya untuk berniaga, berperang, berkahwin dan sebagainya &
PLURAL &
PLURAL
• Mewujudkan unsur akomodasi dalam kehidupan bermasyarakat.
11
PLURALITI ALAM MELAYU
©eMKAy
©eMKAy

PLURALITI ZAMAN KESULTANAN MELAYU MELAKA

12

PEMERINTAHAN PERDAGANGAN
PLURAL
PLURAL &
&
PLURALITI
PLURALITI Perlembagaan Melaka dilaksana Perdagangan rancak hasil sistem
berdasarkan Islam (Kanun Melaka & pemerintahan terbuka dan
Undang-undang Laut Melaka) pentadbiran pelabuhan yang sangat
cekap.
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN
Zaman keemasan dan kemuncak Panglima dan laksamana Melaka
keagungan kerajaan Melayu. proaktif mengawal keselamatan
PLURALITI
dari ancaman perompak dan lanun.
PLURALITI MELAKA
MELAKA
Tempat pertemuan pedagang (The Tahap keselamatan yang tinggi di
Venice of The East). Selat Melaka.
PLURALISTIK
PLURALISTIK
PENJAJAHAN Pemerintahan diplomasi & terbuka. Kepulauan Melayu terkenal dengan
PENJAJAHAN
rempah ratus yang dianggap barang
mewah.
PLURALISTIK
PLURALISTIK
PASCA Sultan/pembesar mempunyai misi
PASCA MERDEKA
MERDEKA
& visi yang hebat.

©eMKAy
©eMKAy

PLURALITI ZAMAN KESULTANAN MELAYU MELAKA

13

PLURAL
PLURAL &
& KEPENDUDUKAN KEBUDAYAAN
PLURALITI
PLURALITI
Proses penghijrahan berlaku Keterbukaan pemerintah empayar
secara alamiah/ semulajadi tanpa Melaka
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN ada paksaan.

Para pedagang tidak memerlukan Melaka maju sbg pelabuhan utama

PLURALITI
PLURALITI MELAKA
MELAKA pasport & visa sebagai dunia, hasil rempah ratus sebagai daya
pengenalan diri. tarikan, keselamatan Selat Melaka

PLURALISTIK
PLURALISTIK Interaksi aktif di kalangan
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN Melaka menjadi kota metropolitan
pelbagai bangsa dan kaum di serta kota multi budaya
Melaka.
PLURALISTIK
PLURALISTIK
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA

©eMKAy
©eMKAy

MASYARAKAT PLURALISTIK ZAMAN PENJAJAHAN

14

PLURAL PRINSIP
PLURAL &
&
PLURALITI
PLURALITI
Pemisahan negara dari agama:
•Pentadbiran negara oleh penjajah; manakala hal ehwal Islam dan
adat istiadat Melayu diletakkan di bawah Sultan.
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN
Ini berbeza dengan sistem di zaman sebelum Inggeris di mana tiada
pengasingan kuasa berlaku kerana Raja dan Sultan mempunyai
kuasa mutlak.
PLURALITI
PLURALITI MELAKA
MELAKA

Pengagihan kuasa:
•Kehakiman, Eksekutif dan Perundangan serta Federalism
PLURALISTIK
PLURALISTIK •Wujud sistem persekutuan berlapis (Persekutuan Tanah Melayu
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN dan Persekutuan Malaysia)

PLURALISTIK
PLURALISTIK
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA Setiap pihak hanya menjalankan bidang kuasa masing-masing dan
tidak boleh bercampuraduk.

©eMKAy
©eMKAy

MASYARAKAT PLURALISTIK ZAMAN PENJAJAHAN

15

PLURAL
PLURAL &
& DASAR
PLURALITI
PLURALITI
Ilmu:
•Ilmu kolonial yang berasaskan sains moden yang bersifat rasional dan
saintifik telah mencorakkan dasar-dasar pentadbiran, ekonomi dan
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN pendidikan penjajah

Pentadbiran:
•Sistem pentadbiran yang memisahkan di antara negara dan agama.
PLURALITI
PLURALITI MELAKA
MELAKA
Ekonomi:
•Berubah dari pertanian sara diri kepada sistem ekonomi perindustrian dan
perdagangan (sistem ekonomi kapitalis).
PLURALISTIK
PLURALISTIK
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN
Pendidikan:
•Dwi-sistem iaitu pendidikan agama dan pendidikan sekular.
PLURALISTIK
PLURALISTIK
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA

©eMKAy
©eMKAy

MASYARAKAT PLURALISTIK ZAMAN PENJAJAHAN

16

PLURAL
PLURAL &
& SISTEM DAN STRUKTUR
PLURALITI
PLURALITI
SEBELUM PENJAJAHAN SELEPAS PENJAJAHAN
Sistem kerajaan yang Pemisahan di antara agama dan
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN mencantumkan kedua-dua aspek negara iaitu
agama dan negara.
Raja merujuk kepada penasihat Negara ditadbir oleh pentadbir
PLURALITI
PLURALITI MELAKA
MELAKA agama untuk membuat keputusan sekular dan agama diletakkan di
penting negara. bawah kuasa Sultan-Sultan Melayu.

Agamawan dan raja saling

PLURALISTIK
PLURALISTIK berperanan di dalam sistem
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN kerajaan tersebut.

PLURALISTIK
PLURALISTIK Kerajaan yang peranan agama Kerajaan yang telah memisahkan di
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA dan negara saling bertautan antara negara dan agama (kerajaan).
(KERAJAAN).

©eMKAy
©eMKAy

MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA MERDEKA

17

PLURAL
PLURAL &
&
POLITIK PERLEMBAGAAN
PLURALITI
PLURALITI Politik dipengaruhi aspek etnik Sumber segala perundangan dan
dan mengamalkan demokrasi panduan asas kepada pelaksanaan
secara berkesan sistem politik.
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN Kerjasama parti-parti politik – 2 peringkat kontrak sosial; Pertama:
Parti Perikatan (1974). Zaman Pluraliti
Kedua : Zaman Masyarakat
PLURALITI Pluralistik
PLURALITI MELAKA
MELAKA
Hubungan lebih bersifat Zaman Pluraliti: Antara Sang Sapurba
utilitarian dan hubungan jaringan dan Demang Lebar Daun
PLURALISTIK
PLURALISTIK silang budaya merentasi etnik. Zaman Masyarakat Pluralistik:
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN Antara Kaum-Kaum di Malaysia
Dasar-dasar kerajaan Perlembagaan berlandaskan kontrak
PLURALISTIK
PLURALISTIK mengukuhkan kerjasama dan sosial antara kaum
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA hubungan harmoni antara etnik.

©eMKAy
©eMKAy

MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA MERDEKA

18

PENDIDIKAN
PLURAL
PLURAL &
&
PLURALITI
PLURALITI Zaman penjajahan British terdapat 3 peringkat pendidikan:
•Inggeris ; rendah dan menengah
•Melayu ; rendah dan agama
•Vernakular ; Cina dan Tamil
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN
Sistem pendidikan kebangsaan pascamerdeka berasaskan
•keseragaman kurikulum
•sukatan mata pelajaran
PLURALITI
PLURALITI MELAKA
MELAKA •orientasi
Penyata Razak (1956) dan Penyata Rahman Talib (1960) bermatlamat:
•Menyatukan etnik-etnik di bawah satu sistem pendidikan dengan menggunakan
PLURALISTIK
PLURALISTIK bahasa pengantar tunggal
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN
Akta Pendidikan 1957:
•Sekolah pelbagai aliran dan pengajaran menggunakan bahasa ibunda
PLURALISTIK •Sekolah Cina dan Tamil wajib mengajar Bahasa Melayu.
PLURALISTIK •Pengajaran subjek tertentu seperti Geografi dan Sejarah yang berteraskan Malaysia.
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA •Kurikulum tidak lagi berteraskan negara asal

Dasar pendidikan mempunyai matlamat jangka panjang dalam membentuk sektor

ekonomi di Malaysia.
©eMKAy
©eMKAy

MASYARAKAT PLURALISTIK PASCA MERDEKA

19

PLURAL
PLURAL &
& EKONOMI
PLURALITI
PLURALITI Mengamalkan sistem ekonomi dualisme:
1. Sistem ekonomi moden:perdagangan dan perusahaan moden, tertumpu di
bandar, pengurusan dan organisasi moden
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN 2. Sistem ekonomi pertanian; komoditi padi dan perikanan, tertumpu di luar
bandar dan didominasi Melayu

PLURALITI Rancangan pembangunan ekonomi negara digiatkan bagi mengatasi masalah

PLURALITI MELAKA
MELAKA sosioekonomi dan sosiopolitik.
•Rancangan pramerdeka
•Rancangan selepas merdeka
PLURALISTIK
PLURALISTIK •Perancangan dalam DEB
PENJAJAHAN •Dasar-Dasar Pembangunan Negara
PENJAJAHAN

PLURALISTIK
PLURALISTIK Dasar-dasar pembangunan negara dirangka bagi mewujudkan keseimbangan
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA
ekonomi.

©eMKAy
©eMKAy

PENGUKUHAN
20

 Jelaskan TIGA (3) bentuk proses asimilasi pelbagai etnik dalam masyarakat
PLURAL
PLURAL &
&
Melayu Islam di Melaka.
PLURALITI
PLURALITI
 Bincangkan TIGA (3) faktor utama menjadikan Melaka sebagai kota
metropolitan.
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN  Huraikan EMPAT (4) elemen utama yang membuktikan Kerajaan Melayu
Melaka sebagai sebuah kerajaan Islam.
 Huraikan EMPAT (4) elemen penting yang berkait rapat dengan pembentukan
PLURALITI
PLURALITI MELAKA
MELAKA masyarakat pluralistik selepas merdeka.
 Huraikan EMPAT (4) faktor penyumbang kepada pluraliti di Zaman Kesultanan
PLURALISTIK Melayu Melaka pada abad ke-15M.
PLURALISTIK
PENJAJAHAN
PENJAJAHAN  Jelaskan TIGA (3) faktor pembentukan pluraliti di Malaysia.
 Huraikan TIGA (3) bentuk asimililasi antara golongan imigran dengan
PLURALISTIK
PLURALISTIK masyarakat Malaysia.
PASCA
PASCA MERDEKA
MERDEKA  Bincangkan EMPAT (4) langkah yang perlu di ambil bagi menangani krisis
masyrakat pluralistik di Malaysia

©eMKAy