Anda di halaman 1dari 16

BY:

LAELY ARMIYATI
PENDIDIKAN KEWARGANEGARAAN DALAM
KONTEKS PENDIDIKAN NASIONAL
(PS 3 UU RI 20/2003)

PENDIDIKAN NASIONAL BERFUNGSI


MENGEMBANGKAN KEMAMPUAN DAN MEMBENTUK WATAK
SERTA PERADABAN BANGSA YANG BERMARTABAT
DALAM RANGKA MENCERDASKAN KEHIDUPAN BANGSA

PENDIDIKAN NASIONAL BERTUJUAN :


UNTUK BERKEMBANGNYA POTENSI PESERTA DIDIK AGAR
MENJADI MANUSIA YANG BERIMAN BAN BERTAQWA KEPADA
TUHAN YANG MAHA ESA, SEHAT, BERILMU, CAKAP, KREATIF,
MANDIRI, DAN MENJADI WARGANEGARA YANG
DEMOKRATIS DAN BERTANGGUNG JAWAB
PENDIDIKAN KEWARGANEGARAAN DALAM
KONTEKS PENDIDIKAN NASIONAL
( UU RI NO. 20/2003)

KURIKULUM PENDIDIKAN DASAR DAN MENENGAH WAJIB MEMUAT


(Ps 37 AYAT 1 UU No 20 tahun 2003 ):
PENDIDIKAN AGAMA
PENDIDIKAN KEWARGANEGARAAN
BAHASA

KURIKULUM PENDIDIKAN TINGGI WAJIB MEMUAT


( Ps 37 AYAT 2 UU No.20 tahun 2003):
PENDIDIKAN AGAMA;
PENDIDIKAN KEWARGANEGARAAN;
BAHASA.
Pengantar Pendidikan Kewarganegaraan 3
Pedoman Penyusunan
Kurikulum Pend. Tinggi dan
Penilaian Hasil Belajar
Mahasiswa

Kepmendiknas
No.232/U/2000

Kepmendiknas No. PKn


045/U/2002 ttg Kurikulum sebagai
Inti Pendidikan Tinggi
MPK
APA ITU MPK???
program pendidikan nilai yang dilaksanakan
melalui proses pembelajaran di Perguruan
Tinggi dan berfungsi sebagai model
pengembangan jati diri dan kepribadian para
mahasiswa,
Bertujuan membangun manusia Indonesia
yang beriman dan bertaqwa terhadap Tuhan
YME, berbudi pekerti luhur, berkepribadian
mantap, dan mandiri, serta mempunyai rasa
tanggungjawab kemasyarakatan dan
kebangsaan
LATAR BELAKANG PKN
Perubahan Pendidikan ke Masa Depan
... melahirkan warga negara yg
berkesadaran tinggi ttg bangsa dan
kemanusiaan (UNESCO, 1998)
Dinamika Internal Bangsa Indonesia
loncatan demokrasi, disorientasi
nilai, distorsi nasionalisme
TUJUAN PKN DI PT

Mengembangkan sikap dan perilaku


kewarganegaraan yang mengapresiasi nilai-
nilai moral-etika dan religius.
Menjadi warganegara yang cerdas
berkarakter, menjunjung tinggi nilai
kemanusiaan
Menumbuhkembangkan jiwa dan semangat
nasionalisme, dan rasa cinta pada tanah air.
Mengembangkan sikap demokratik
berkeadaban dan bertanggungjawab,
serta mengembangkan kemampuan
kompetitif bangsa di era globalisasi
Menjunjung tinggi nilai-nilai keadilan
SASARAN PEMBELAJARAN PKN DI PERGURUAN TINGGI

WAWASAN SIKAP DAN


PERCAYA DIRI
KEWARGA- TANGGUNG
SBG BANGSA
NEGARAAN JAWAB
INDONESIA DEMOKRATIS
WARGA NEGARA
KOGNITIF YANG CERDAS DAN AFEKTIF
BAIK
HOLISTIK
KOMITMEN (Komprehensif
PARTISIPASI BELA
SOSPOL - integral )
NEGARA

KETERAMPILAN
KEWARGANEGARAAN
PSIKOMOTOR

9
HISTORIS
PENDIDIKAN KEWARGANEGARAAN DI INDONESIA
SEJAK 1960-AN SAMPAI SAAT INI

CIVICS/KEWARGAAN NEGARA : SMA/SMP 62, SD 68, SMP 1969,


SMA 1969
PENDIDIKAN KEWARGAAN NEGARA (PKN) : SD 68, PPSP 73
PENDIDIKAN MORAL PANCASILA (PMP) : SD, SMP,SMU 1975, 1984.
PENDIDIKAN PANCASILA : PT 1970-an - 2000-an
PENDIDIKAN KEWIRAAN : PT 1960-an - 2001
PENDIDIKAN KEWARGANEGARAAN : PT 2002 - Sekarang
PENDIDIKAN PANCASILA DAN KEWARGANEGARAAN (PPKn) : SD,
SMP, SMU 1994-Sekarang
PENDIDIKAN KEWARGAAN : IAIN/STAIN 2002 - sekarang
(rintisan)
PENDIDIKAN KEWARGANEGARAAN (PKn) : SD, SMP, SMU, PT
(UU No.20 Thn 2003 ttg SISDIKNAS)
10
WACANA KONSEPTUAL PENDIDIDKAN
KEWARGANEGARAAN DI DUNIA

ISTILAH :
CIVICS, CIVIC EDUCATION (USA)
CITIZENSHIP EDUCATION (UK)
TALIMATUL MUWWATANAH,
TARBIYATUL AL WATONIYAH (TIMTENG)
EDUCACION CIVICAS (MEXICO)
SACHUNTERNICHT (JERMAN)
CIVICS, SOCIAL STUDIES (AUSTRALIA)
SOCIAL STUDIES (USA NEW ZEALAND)
LIFE ORIENTATION (AFSEL)
PEOPLE AND SOCIETY (HONGARIA)
CIVICS AND MORAL EDUCATION (SINGAPORE)
OBSCESVOVEDINIE (RUSIA)
11
PARADIGMA KONSENTRIS PENDIDIKAN
KEWARGANEGARAAN

EDUCATION EDUCATION EDUCATION FOR


ABOUT THROUGH DEMOCRACY
DEMOCRACY DEMOCRACY

PKN SD,SMP,SMA PKN DIKTI

Pengantar Pendidikan Kewarganegaraan 12


KERANGKA SASARAN PEMBENTUKAN
DALAM PENDIDIKAN KEWARGANEGARAAN

CIVIC
CIVIC CIVIC
CONFIDENCE
KNOWLEDGE DISPOSITIONS
SMART & GOOD
CITIZENSHIP

CIVIC CIVIC
COMPETENCE COMMITTMENT

CIVIC SKILLS

13
PANCASILA SEBAGAI NILAI DASAR
PKN
Nilai Ketuhanan dalam Sila Ketuhanan YME
: melengkapi ilmu pengetahuan
menciptakan perimbangan antara yang
rasional dan irasional, antara rasa dan akal.
NIlai Kemanusiaan dalam Sila
Kemanusiaan yang adil dan beradab:
memberi arah dan mengendalikan ilmu
pengetahuan.
Nilai Persatuan dalam Sila Persatuan
Indonesia esensinya adalah pengakuan
kebhinnekaan dalam kesatuan: koeksistensi,
kohesivitas, kesetaraan, kekeluargaan, dan
supremasi hukum.
Nilai Kerakyatan dalam esensinya adalah
menjunjung tinggi nilai-nilai demokrasi yang
berkeadaban. Tidak memberi ruang bagi
faham egoisme keilmuan, individualisme
Nilai Keadilan dalam Sila keadilan
sosial bagi seluruh rakyat Indonesia,
menekankan ketiga keadilan
Aristoteles:
keadilan distributif, keadilan legal,
dan keadilan komutatif.

Anda mungkin juga menyukai