Anda di halaman 1dari 33

DIAGNOSIS

PEMBESARAN PROSTAT
JINAK
ARRY RODJANI
DEPARTEMEN UROLOGI
FKUI / RSCM
JAKARTA
Initial evaluation of LUTS
Urologist GP Family
practitioner
US 37% 25% 24%
France 25 30% 65 75%
Italia Most
UK Most
German 50% 50%

Resnick. M et all: initial evaluation of LUTS. 5th International


Consultation on BPH, Paris. 2000
Aspek2 diagnosis PPJ
Anamnesis
Pemeriksaan fisik
Laboratorium
Flowmetri / residual urin / urodinamik
Pencitraan
TRUS & biopsi
Uretro-sistoskopi
DIAGNOSTIC TESTS
Initial evaluation: Optional tests:
Recommended tests Urologic evaluation

1. History 1. Uroflowmetry
2. I-PSS & QoL 2. Residual urine
3. Physical examination 3. Urodynamic
and DRE 4. Imaging of the
4. Urinalysis & serum prostate byTAUS or
creatinin TRUS
5. Serum PSA 5. Imaging of the upper
6. Voiding diary UT by USG or IVU
6. endoscopy of the
lower UT
(International Consultation BPH, 2000)
Anamnesis
Operasi / trauma / batu sal kemih
Penyakit menular seksual
Penyakit susunan syaraf pusat
DM
Disfungsi ereksi
Pemakaian obat yang mempengaruhi otot
detrusor
ISK, hematuria, retensio urin
Symptoms associated with BPH
Voiding symptoms Storage symptoms
Hesitancy Frequency
Straining Urgency
Weak stream Nocturia
Intermittency Urge incontinence
Terminal dribbling Nocturnal incontinence
Prolong voiding Small voided volume
Urinary retention Pain
Overflow incontinence

Note: all the symptom may occur in conditions other than BPH. The symptoms
may occur in all combinations and usually not all symptoms are present in the
individual patient.
Penyebab LUTS
Kelainan struktural atau fungsional trak.
Urinarius bawah (buli, leher buli,
PROSTAT, mekanisme sfingter distal,
urethra)

Kelainan saraf perifer dan atau sentral


yang mempersarafi trak. Urinarius bawah

Penyakit kardiovaskular, paru, ginjal


IPSS
07 : ringan
8 19 : sedang
20 35 : berat

QoL
senang sekali (=0) s/d buruk sekali (=6)
Pemeriksaan fisik
Umum
Neurologi
Urologi
Pemeriksaan fisik
Colok dubur
Tonus spingter ani
Reflek bulbo-cavernosus
Hemoroid / tumor

Prostat :
penonjolan prostat
konsistensi
nodul / tumor
nyeri tekan
Laboratorium
Urinalisa
Prostate Specific antigen (PSA)
Fungsi ginjal (ureum & kreatinin)

Lain-lain:
Gula darah
Kultur urin
Sitologi urin
Voiding diary
(frequency volume chart)

Pencatatan 3 X 24 jam
Sangat berguna bila nokturia dominan
Mengetahui kebiasaan berkemih
Membedakan nocturnal polyuria atau
excessive fluid intake

Nocturnal polyuria prod urin saat tidur


(8jam) > 30% dari total urin 24 jam
Indikasi rujuk untuk dievaluasi lebih lanjut:

1. ISK berulang
2. Buli-buli teraba
3. RT: prostat abnormal
4. Menolak MM / WW
5. Hematuria mikro/makroskopis
6. PSA > 4 ng/ml
7. Gagal MM
8. Retensio urin berulang / menetap
9. Batu buli-buli
10. Renal insufisiensi
DIAGNOSTIC TESTS
Initial evaluation: Optional tests:
Recommended tests Urologic evaluation

1. History 1. Uroflowmetry
2. I-PSS & QoL 2. Residual urine
3. Physical examination 3. Urodynamic
and DRE 4. Imaging of the
4. Urinalysis prostate byTAUS or
5. Serum PSA TRUS
6. Voiding diary 5. Imaging of the upper
UT by USG or IVU
6. endoscopy of the
lower UT
(International Consultation BPH, 2000)
Uroflowmetry
Untuk mendapat data-data :

Volume BAK
Pancaran maksimum (Q max)
Pancaran rata-rata (Q ave)
Lama pancaran
Uroflowmetry
Residual urine
Sisa urin yang tertinggal dalam buli-buli setelah
berkemih

Diukur dengan Trans Abdominal US (TAUS)


Dianggap normal bila < 12 ml
78% pria normal mempunyai residual urin < 5ml

(MC Connell, http:/www.urohealth.org)


Residual urine
Interpretasi hasil:

> 50 ml = abnormal
> 300ml= ret. Kronik

(EAU Guidelines, 2001)


Urodinamik (pressure flow study)
Dipertimbangkan sebelum tindakan
pembedahan pada:

Usia muda (< 50 tahun)


Usia lanjut (> 80 tahun)
PVR > 300 ml
Q max > 15 ml/dt
Kecurigaan kelainan neurologi pada buli
Urodinamik
Tujuan:
1. Mendeteksi adanya detrusor overactivity
2. Menilai kemampuan urethra selama fase
pengisian
3. Menentukan fungsi otot detrusor selama fase
pengosongan
4. Menilai fungsi bladder outlet selama fase
pengosongan
5. Mengukur sisa urin (residu urin)
Urodinamik
Indikasi :
1. Pada inkontinensia yang complicated
2. Sebelum tindakan operasi pada kasus
yang dicurigai adanya kalainan otot
detrusor
3. Setelah terapi yang tidak berhasil
GAMBAR SKETSA PEMERIKSAAN URODINAMIK
Pencitraan
USG atau BNO IVP

Dapat mengetahui adanya divertikel buli


Deteksi batu buli
Mengukur Protrusi prostat dan besar
prostat (TAUS / TRUS)
TRUS TAUS
TRUS dan biopsi prostat
Indikasi biopsi prostat:

Kelainan pada colok dubur


PSA > 10 ng/ml
PSAD > 0.15 ( bila PSA >4 <10 ng/ml)
Biopsi prostat trans-rektal

Tanpa rawat inap, tanpa narkose, komplikasi minimal


Uretro-sistoskopi
Simpulan
Dengan anamnesis dan pemeriksaan
fisik yang baik, penderita PPJ dapat
diidentifikasi
Diagnosis klinis dapat ditegakkan
dengan menambah pemeriksaan flow
dan residual urin
Pemeriksaan PSA / TRUS / biopsi,
dilakukan untuk menyingkirkan
kemungkinan keganasan
TERIMA KASIH ATAS
PERHATIAN ANDA

Anda mungkin juga menyukai