Normal 1 1 ( x )2
f ( x) exp ; x,
Univariate 2 2
2 2
1
Normal Bivariate 1 Q
f ( x, y ) e 2
; x, y x ; y
2 1 2 1 2
1 x x
2
x x
2
y y
Q
2
1 x
2 y
x y y
y
1
Koefisien
korelasi antara X
dan Y
Sifat-sifat sebaran Normal Bivariate
Sebaran marginal dari X dan Y adalah normal
univariate
Sebaran X dengan syarat Y=y ataupun Y
dengan syarat X=x adalah juga normal
univariate.
X dan Y independent jika dan hanya jika = 0
Sebaran Marjinal bagi Normal
Bivariate
x 2
2
y y
f x, y
1 1 x
exp y
y
21 2 x
x x
2
2 x y 1 2
x y y
u v
K
x x y y du
1
dx, dv
1
dy
u ,v x y
x y
Perhatikan
komponen: u 2 2uv v 2 Fokuskan pada v
v 2 2uv u 2
Membentuk kuadrat
sempurna
v 2 2
2u v u u u 2
2
v u 2 u 2 1 2
v u 2 u 2 1 2
=
f X x y K exp
1
u 2 2 uv v 2
dv
2 1
2
f X x y K exp
1
v u 2
u 2 1 2 dv
2 1
2
Tidak memuat v
1 2
f X x y K exp u 2 exp
1
2 2 1 2
v u dv
1
2
2
Perhatikan sebaran
normal univariate
X ~ N , 2
1 ( x )2
1 1 ( x )2
exp 2 2 dx 2
f ( x )dx
2
exp
2
2 dx 1
1 2
f X x y K exp u 2 exp
1
2 2 1 2
v u dv
1
f X x y K exp u 2 1 2
2
2
1
2 x y 1 2
f X x y
1 1
exp u 2 1
2
2
2 x y 1 2 2
1
f X x
1
exp u 2
2 x 2
1 x 2
f X x
1
exp , x
2 x 2 x
2
PY x ?
X secara marjinal juga menyebar normal
PX y P X 69
X x 69 x
P
x x
69 68 1
P Z P Z
2 2
0.308
Sebaran Y dengan syarat X pada
sebaran Normal Bivariate
f x, y
fY X y x
Definisi Sebaran
Bersyarat f X x
x x y y
Untuk: u ,v
x y
1 1
exp
2
u 2 uv v
fY X y x
2 x y
1 2
2 1 2
1 1
exp u 2
x 2 2
2 1 2
f X Y x y exp
1
u 2
2 uv v2
u
2 y 1 2
2 1
2
2
2 1 2
f X Y x y exp
1
u 2
2 uv v 2
u
2 y 1 2 1
2 2
2
1
1
21
2
u 2
2 uv v 2
1 2
2
u
y 2 1 2
1
21
2
u 2
2 uv v 2
1 2
u 2
1
21
2
u 2 2uv v 2 u 2 2u 2
1
21 2
v 2
2 uv u 2
1
2
21 2
v u
2 1 2
f X Y x y exp
1
u 2
2 uv v 2
u
2 y 1
2 2 1 2
2
2
f X Y x y
1 1
exp
21
v u
y 2 1 2
2
2
f X Y x y
1 1 y x
exp y
21 y
x
2 1
2
y 2 x
2
y y x x y
2
1
1
x
21 y 21 y
2 2
y x
x 2 y
x
y
2
f X Y x y y y x x
1 1
exp
2 1 21 y
2
y 2 2
x
y
2
f X Y x y x x
1 1
exp y y
2 y 1 21 y
2 x
2
2
y
2
fY X y x x x
1 1 y y
exp
2 y 1 2
2
2 1 y
2
x
Perhatikan Sebaran
2
f X x
1 1
Normal univariate exp x , x
2 x 2 2
x
untuk X
y 2
Y X ~ N y
x
2
x x , 1 y
Juga sebaran Normal
Contoh:
Pada pasangan ayah dan anak laki-laki, misalkan X
adalah tinggi ayah, dan Y adalah tinggi anak laki-lakinya.
X dan Y mempunyai sebaran peluang bersama: normal
bivariate.
Diketahui:
x 68 inci, y 69 inci, x y 2, 0.5
var Y X 80 Y2 1 2
41 0.25 3
Kovarians bagi X dan Y
cov X , Y E X X Y Y
x x y y f x, y dxdy
x 2
2
y y
f x, y
1 1 x
exp y
y
21 2 x
x x
2
2 x y 1 2
x y y
u v
K
x x y y 1 1
u ,v du dx, dv dy
x y x y
cov X , Y K u X v Y exp
1
2
u 2
2
uv v
2
X du Y dv
2 1
1
cov X , Y K X Y uv exp
2 2 2
2
2 1 2
u 2
uv v dudv
cov X , Y K X2 Y2 uv exp
1
u
2
2 uv v 2
dudv
2 1
2
u 2 2 uv v 2 u 2 2 uv v v v 2
2 2
Dengan Kuadrat
sempurna:
u v v 2 1 2
2
cov X , Y K X2 Y2 uv exp
1
2
2
2
21
2
u v v 1 dudv
2
u v v 1 dudv
1 1
K uv exp
2 2 2 2
21 21
X Y 2 2
2 1 2
K X2 Y2 uv exp
1
v dudv
21
u v exp
2
2
2 1 2
cov X , Y K X2 Y2 uv exp
1
v dudv
21
u v exp
2
2
1 2
K X2 Y2 v exp v 2 u exp
1
21
u v du dv
2
2
1 2
1
x exp x dx
2 2
2
1 2
x exp x dx 2
2 2
2
u exp
1
21 2 u v
du v 1 2
2
1 2
cov X , Y K X Y v exp v v
2 2
1 2 2 dv
2
1
cov X , Y K X2 Y2 v exp v 2 v 1 2 2 dv
2
1
cov X , Y K X2 Y2 1 2 2 v 2 exp v 2 dv
2
1 2
x dx 2
2
Teorema di dalam Kalkulus: x exp
2
cov X , Y K X2 Y2 1 2 2 2 1
K
2 x y 1 2
K 2 1
2
X
2
Y
2
1
2 2
X Y 2 1 2
2 X Y 1 2
X Y
Dengan
cov X ,Y X Y modifikasi
aljabar:
cov X , Y
XY
, EX , Z 2
17
x 0, z 0, x2 4, z2
9
EY 2E X 3EZ 0
var Y var 2 X 3Z E 2 X 3Z 2
var Y E 2 X 2 E 3Z 2 2E 2 X ,3Z
var Y 4E X 2 9E Z 2 12E X , Z 4 var X 9 var Z 12E X , Z 9
Pdf bagi Y: Y ~ N (0,9)
y2
fY y
1
e 18
, y
3 2
E X , Y E X ,2 X 3Z 2E X 3E X , Z
2
2 var X 3E X , Z 8 6 2
Contoh 2
Dua peubah X1 dan X2 adalah dua peubah acak saling bebas
yang masing-masing menyebar normal baku
Y1 2 X 1 X 2 ,
Y2 X 1 X 2
EY1 E2 X1 X 2 0
EY2 E X1 X 2 0
var Y1 var 2 X1 X 2 E 2 X 1 X 2 E 2 X 1 X 2
2 2
E 2 X 1 E X 2 4 var X 1 var X 2 5
2 2
var Y2 var X1 X 2 E X 1 X 2 E X 1 X 2
2 2
E X 1 E X 2 var X 1 var X 2
2 2
2
Korelasi dan kovarians
covY1, Y2 E2 X1 X 2 , X1 X 2
E 2 X 12 2 X1 X 2 X1 X1 X 22
E 2 X 12 E X 22 2E X12 E X 22 2 1 1
covY1 , Y2 1 1
Y ,Y
1 2
Y Y
1 2
5 2 10