SESI 1 :

1.5.2 PERKEMBANGAN
KOGNITIF
* Piaget
* Vygotsky
 PERKEMBANGAN
KOGNITIF KANAK-
KANAK MENGIKUT
PIAGET
 JEAN PIAGET (1896-1980)

• Ahli psikologi Swiss & salah seorang penyelidik yang

berpengaruh dalam bidang pembangunan psikologi
abad ke 20.
• Awalnya bergiat dalam bidang biologi dan falsafah serta
menggelarkan dirinya sebagai ahli epistemologi genetik.
• Pandangan Piaget selalunya dibandingkan dengan Lev
Vygotsky (1896-1934), yang melihat lebih kepada
interaksi sosial (social interaction) yang merupakan
sumber utama kognitif dan tingkah laku.
3
 Teori Perkembangan Kognitif Jean
Piaget
• Cara minda memproses
maklumat:
• Knk sentiasa berinteraksi
dan berusaha mentafsir
persekitarannya
• Knk membina skema dlm
mindanya
• Skema= struktur kognitif
yg dibina dlm usahanya
memahami pengalaman
atau persekitarannya
 Skema
• Skema = pra konsep tentang sesuatu
objek melalui pengalaman yg
dilaluinya hari demi hari; mungkin
tidak tepat
• Contoh:
• Fatin melihat arnab, anak kucing
• Fatin akan membina skema: arnab =
anak kucing (lembut, kecil)
 Skema dan skemata
• Skema bermaksud satu struktur kognitif
• Skemata bermaksud lebih dari satu
struktur kognitif

• Knk membina skemata hari demi hari

• Skemata berubah dan bertambah
melalui proses adaptasi (asimilasi dan
akomodasi)
• Dua proses penting dalam
perkembangan kognitif :

7
ORGANISASI & ADAPTASI
1 - ORGANISASI
• Kebolehan individu mengklasifikasikan serta
menyusun pengalaman dan maklumat yang
dipanggil skimata.
2 – ADAPTASI
• Kebolehan menyesuaikan maklumat dengan
kehendak persekitaran.
• Terbahagi kepada dua :
a – Asimilasi : Proses memasukkan maklumat
ke dalam skimata sediaada.
b – Akomodasi : Pengubahsuaian Skimata untuk
maklumat baru dimasukkan.
8
 Proses adaptasi
• Proses adaptasi boleh berlaku secara
asimilasi atau akomodasi
• Asimilasi = menambah maklumat baru pada
skema sedia ada tanpa apa-apa perubahan:
• Contoh: Fatin nampak kucing dan diberitahu
itulah kucing.
• Bila Fatin nampak arnab, Fatin sebut kucing.
• Inilah asimilasi iaitu maklumat diserap tanpa
dibuat ubahsuai pada minda.
 Akomodasi
• Akomodasi = mengubahsuai skema sedia
ada untuk memahami maklumat baru
• Contoh atas: Bapa terdengar Fatin menyebut
kucing apabila melihat arnab, bapa
membetulkannya. Tengok dia melompat,
tidak mengiau, makan karot.
• Fatin mendapat maklumat baru
• Fatin mengubahsuai struktur kognitifnya
kepada 2 skemata; skema kucing dan skema
utk arnab
• Contoh lain: bola dan belon, ayam dan itik.
 Teori Perkembangan Kognitif
Piaget
• Selain drp menerangkan bagaimana kanak-
kanak membina konsep dan memahami
persekitarannya, Piaget kata perkembangan
kognitif kanak-kanak berlaku dalam 4
peringkat
• Peringkat sensorimotor (0-2 tahun);
• Peringkat praoperasi (2-7 tahun);
• Peringkat operasi konkrit (7-11 tahun) dan
• Peringkat operasi formal (12 tahun ke atas)
 Peringkat sensori motor
• Juga dikenali sebagai deria motor
• Bayi banyak menggunakan deria dan
kebolehan motor (pergerakan)
• Mula-mula tidak ada “kewujudan objek”
sehingga boleh menguasai konsep
kewujudan objek.
• Dpd aksi refleks kepada aktiviti berulang-
ulang ke aktiviti bermatlamat
• Akan membina pelbagai skemata dlm
usaha memahami persekitarannya
 Peringkat praoperasi
• Knk mula menggunakan keupayaan
mereka berfikir secara simbolik
(menggunakan perkataan semasa
bertutur) ttp tahap pemikiran masih
tidak mengikut logik dan mudah
diperdaya oleh persepsi yg berlainan
• Tidak mampu menguasai konsep
pengekalan
 Konsep pengekalan
• Pengekalan bermaksud memahami
bahawa perubahan bentuk objek atau
susunan tidak mengubah cirinya atau
sifatnya.
• Satu kuantiti atau jumlah tidak akan
berubah walaupun terdapat perubahan
dlm bentuk atau pun susunan.
• Terdapat bbp konsep pengekalan spt
pengekalan nombor, pepejal, isipadu.
 PERINGKAT PERKEMBANGAN
KOGNITIF KANAK-KANAK
1 – Deria Motor (0-2 Tahun)
• Proses peniruan,ingatan dan pemikiran bermula –
kekekalan objek.
• Daripada tindakan reflektif kepada tindakan
bertujuan.
2 – Praoperasi (2-7 tahun)
• Perkembangan bahasa dan pemikiran simbolik awal
• Logik 1 hala: tiada konsep pemuliharaan & tidak
berfikir berbalik.
• Egosentrik: Monolog kolektif

15
3 – Operasi konkrit (7-11 tahun)
• Memahami berfikiran berbalik (Reversibility).
• Memahami konsep pemuliharaan.
• Boleh mengkelas dan menyusun
• Menyelesaikan masalah dalam bentuk logik
sempurna.
4 – Operasi Formal (11-15 Tahun )
• Menyelesaikan masalah abstrak dengan
logik.
• Pemikiran saintifik.
• Prihatin kepada identiti diri dan isu sosial.
• Egosentrik remaja.
16
 KRITIKAN / KELEMAHAN
1 - Metadologi
• Pengkritik mempertikaikan kaedah klinikal
yang digunakan menyebabkan kajian ini
diragui.
• Sample kajian terlalu kecil dan tidak menepati
piawaian.
2 - Teori
• Tidak mampu menerangkan struktur,proses
dan fungsi kongnitif yang jelas dan tepat.
• Teori 4 peringkat tidak dapat diaplikasikan
kepada semua kanak-kanak.
17
IMPLIKASI TEORI PIAGET
• Dapat mempelajari cara pemikiran kanak-
kanak melalui pemerhatian dan mendalami
cara pemikiran mereka.
• Guru dapat mengesan dan membantu
kanak-kanak untuk mengatasi kekurangan
dalam perkembangan pemikiran mereka.
• Pengalaman daripada aktiviti fizikal dan
mental dapat membantu mematangkan
kanak-kanak serta dapat mengembangkan
kognitif.

18
Teori Vygotsky
 Teori Vygotsky
• Percaya bhw perkembangan
kognitif berlaku dlm persekitaran
sosiobudaya
• Kebanyakan dpd kemahiran
kognitif kanak-kanak terhasil dpd
interaksi sosial kanak-kanak dgn
ibu bapa, orang dewasa lain,
rakan sebaya dan guru
• Tema teori Vygotsky ialah
perkembangan kognitif berlaku
dlm konteks sosial
 Konsep “scaffolding”
• Scaffolding :
sokongan
sementara pd
binaan
• Pelajar beransur-
ansur menerima
tanggungjawab
dari sedikit kepada
sepenuhnya ke
atas pembelajaran
 Cth: Scaffolding
• Adrian: How do you draw a person?
• Maria: Can you make a shape for the head? She makes
a round motion around her head.
• (Adrian make a roundish shape)
• Maria: that’s good – now what shape is the body?
• (She indicates length in front of her body. Adrian makes
a long oval shape below the head.)
• Maria: Well done – now what else does a person have
• (she holds out her arms. Adrian draws lines off the body)
• Maria: And …. She holds up her legs
• Adrian draws the legs off the body. They have a further
discussion about body parts and Adrian adds hands and
hair. Maria enthusiastically praises him.
 Konsep ZPD
• Zone of Proximal Development:
• Zon Perkembangan Proximal:
• Jarak di antara tahap perkembangan
sebenar dilakukan secara
bersendirian dan tahap
perkembangan potensi yg dicapai
dgn bimbingan orang dewasa
 Implikasi Teori Vygotsky
• Bimbing murid belajar dgn teknik
scaffolding spy membolehkan mereka
memperolehi ilmu dan kemahiran dlm
peringkat yg lebih tinggi;
• Guru menggalakkan kerja berkumpulan,
murid yg lebih pandai memberi bimbingan
kpd rakan yg kurang;
• Galakkan pembelajaran koperatif utk
meningkatkan prestasi pembelajaran