Μέθοδος Υποθετικής Αξιολόγησης (CVM) για την

Αποτίμηση της Αξίας Δημόσιων Αγαθών σύμφωνα

με την Σύγχρονη Οικονομική Θεωρία

Οδυσσέας Ν. Κοψιδάς
Οικονομολόγος, Πολιτικός Μηχανικός, Νομικός, MSc, PhD ©

Θ.Ε.: Τα μαθηματικά στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες

Η Μέθοδος της Υποθετικής Αξιολόγησης (CVM) είναι…

• μία τεχνική βασισμένη σε έρευνες

• χρησιμοποιείται συχνά στην σύγχρονη
Πειραματική Οικονομική (Experimental
Economics)
• είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την αποτίμηση των
μη εμπορικών πόρων / αγαθών / υπηρεσιών και
αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς
WTP - WTA

• εάν τα WTP και WTA αξιολογούνται στο ίδιο

επίπεδο χρησιμότητας
• πρέπει να είναι ίδια
• αλλά εμπειρικά στοιχεία καταδεικνύουν
σταθερά ότι το WTA μπορεί να υπερβαίνει το
WTP κατά μία τάξη μεγέθους
Ο Ερευνητικός σκοπός αυτής της εργασίας…

• είναι να παρουσιαστεί ένα δυναμικό

μεθοδολογικό πλαίσιο για την αξιολόγηση των
περιβαλλοντικών επιπτώσεων που
προκαλούνται από ανθρώπινες δραστηριότητες
μέσω της CVM
• και να χρησιμοποιήσει τα μοντέλα γραμμικής και
μη γραμμικής παλινδρόμησης στην υπηρεσία της
αποτίμησης δημόσιων περιβαλλοντικών αγαθών
σύμφωνα με την σύγχρονη Οικονομική Θεωρία
Η Πραγματοποίηση της Έρευνας

• Λίμνη της Καστοριάς

• Λίμνη των Ιωαννίνων
• Λίμνη της Φλώρινας
Η λίμνη της Καστοριάς

• είναι γύρω από την πόλη της Καστοριάς

• καθισμένη σε υψόμετρο 630m
• καλύπτει έκταση 28km2
• εννέα ποτάμια ρέουν στη λίμνη
• το βάθος της κυμαίνεται από 9 έως 10 μέτρα
• ο γύρω υγρότοπος περιέχει μια από τις λίγες λίμνες
γλυκών υδάτων που υπάρχουν στη χώρα και
• δημιουργεί αρκετές σημαντικές οικολογικές
λειτουργίες
• όπως η παροχή καταφυγίου σε μια μεγάλη ποικιλία
πανίδας και χλωρίδας
Η λίμνη των Ιωαννίνων

• η αρχαία ονομασία της λίμνης είναι Παμβώτιδα

• βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Ελλάδας σε
υψόμετρο 470m πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας
και
• είναι μάλλον μια από τις λίγες περιπτώσεις όπου μια
λίμνη συνδέεται σε τέτοιο βαθμό με την ιστορία και τη
ζωή της πόλης που την περιβάλλει
• έχει μήκος 7,5km, πλάτος από 1,5 έως 5km, μέσο βάθος
4 – 5m, μέγιστο βάθος 12m και επιφάνεια 22,8km2
• παρά το μικρό της μέγεθος, η λίμνη έχει μακρά ιστορία
και έχει μεγάλη σημασία ως οικοσύστημα και τοπίο
Η λίμνη Χειμαδίτιδα

• βρίσκεται νότια της Φλώρινας κοντά στα σύνορα

με την Κοζάνη στη βόρεια Ελλάδα
• έχει έκταση 10,8 km2
• το μέγιστο μήκος της είναι 593m
• το μέσο βάθος είναι 1m
• το μέγιστο βάθος είναι 2,5m
• τροφοδοτείται από την κοντινή λίμνη Ζάζαρη
• έχει εκτεταμένες ελώδεις περιοχές και το 70-80%
της λίμνης καλύπτεται από καλάμια
Οι ερωτώμενοι εντοπίστηκαν τυχαία στα κέντρα των
αντίστοιχων πόλεων, στις καφετέριες και στις αγορές και
διεξήχθησαν συνεντεύξεις πρόσωπο με πρόσωπο
• το μέγεθος του δείγματος ήταν 240
ερωτηματολόγια
• αποτελούμενα από 52,5% γυναίκες και 47,5%
άνδρες
• η πλειοψηφία των ατόμων ηλικίας μεταξύ 26 και
35 ετών
• αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι νεώτεροι ήταν
πιο πρόθυμοι να συμμετάσχουν στην έρευνα
Επιπροσθέτως…

• από τους ερωτώμενους το 36,50% είχε τελειώσει

το γυμνάσιο και
• το 28,5% είχε τελειώσει πανεπιστήμιο
• η πλειονότητα των ερωτηθέντων της έρευνας
ανήκε στην ενδιάμεση τάξη εισοδήματος
Όταν οι ερωτηθέντες κλήθηκαν να αποδώσουν ένα επίπεδο
σπουδαιότητας στην προστασία της λίμνης στην κλίμακα
απόκρισης 3 σημείων
• το 93,75% θεώρησε ότι είναι πολύ σημαντικό να
προστατευθεί η λίμνη
• το 13,2% θεώρησε ότι είναι αρκετά σημαντικό να
προστατευθεί η λίμνη και
• μόνο το 5% θεωρούσε ότι η διατήρηση της
λίμνης ήταν ελαφρώς σημαντική υπόθεση
WTP - Παρουσιάστηκαν επτά τιμές, κυμαινόμενες από
0 € έως 25 € και με ανοικτή την τελευταία επιλογή

• το ποσοστό όλων των ερωτηθέντων που

εξέφρασαν την επιθυμία να πληρώσουν κάποιο
ποσό ήταν 90%
• τα περιγραφικά στατιστικά στοιχεία παρέχουν
χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με το ποσοστό
συχνότητας της τιμής WTP:
• το 10% του δείγματος πρότεινε WTP = 0 €
• το 50% συμφώνησε με το WTP = 1-10 €
• το 35% έκανε αποδεκτό το WTP = 11-25 €
• το 26% αναφέρεται σε τιμές WTP = 26-50 €
Εφαρμόζουμε το μοντέλο Logit που δίνει την ακόλουθη
λογαριθμική συνάρτηση:
Προκύπτει η συνάρτηση παλινδρόμησης…
Για τη λίμνη της Καστοριάς…

• WTP = 1.164 – 0.279X9 +0.82X12 – 0.147X14 – 0.173X19 +0.113X28

• το ποσό θα καταβληθεί σημαντικά από την πλευρά
του ερωτώμενου (WTP) όταν ληφθεί υπόψη ότι:
• η προστασία της λίμνης είναι πολύ σημαντική (X9),
αυξάνεται το ποσό που θα πληρωθεί
• εάν ο ερωτώμενος διαμένει δίπλα στη λίμνη (X12),
την (X14) αυξάνεται το ποσό που θα πληρωθεί εάν ο
ερωτώμενος έχει ακίνητη περιουσία κοντά στη λίμνη
• (X19) η τιμή του εισοδήματος του ερωτώμενου και το
μορφωτικό επίπεδο του ερωτώμενου (X28)
Για τη λίμνη των Ιωαννίνων…

• WTP = 0.182 - 0.228Χ1Α + 0.205Χ4Α + 0.367Χ6 - 0.183Χ10 + 0.607Χ12

• το ποσό που θα καταβληθεί από το ερωτώμενο (WTP) εξαρτάται
σημαντικά από την συχνότητα των επισκέψεων (X1A)
• όταν ο ερωτώμενος θεωρεί ότι υπάρχει σημαντικό πρόβλημα στην
αισθητική της λίμνης (X4A)
• όταν θεωρεί ότι η προσπάθεια που καταβάλλεται από τους
αρμόδιους φορείς δεν είναι ικανοποιητική (X6)
• όταν ενθαρρύνει την ενίσχυση της ενέργειας για τη βελτίωση της
λίμνης μέσω της βιολογικής καλλιέργειας (X10) και τέλος
• αυξάνεται το ποσό της εισφοράς (WTP) όταν ο ερωτώμενος ζει
δίπλα στη λίμνη (X12)
Για τη λίμνη Χειμαδίτιδα…

• WTP = 2.016 – 0.271X3 + 0.774X12 – 0.437X24

• το ποσό που θα καταβληθεί σημαντικά από την πλευρά
του ερωτώμενου (WTP) επηρεάζεται σημαντικά από τα
εξής: την περιβαλλοντική κατάσταση της λίμνης (X3)
το γεγονός εάν διαμένει δίπλα στη λίμνη (X12) και η
οικογενειακή κατάσταση του ερωτώμενου (X24)
• παρατηρούμε ότι για την βελτίωση της λίμνης, η
εκτιμώμενη μέση ετήσια συνεισφορά από όλους τους
ερωτηθέντες είναι 8,22 € (διάμεσος 5 €)
• ενώ το ποσό των 5 € είναι η πιο κοινή προσφορά
(κεντρική τάση)
Συμπεραίνουμε ότι σύμφωνα με τα αποτελέσματα της
έρευνας η προθυμία πληρωμής (WTP) είναι σχεδόν ίδια για
τους τρεις τομείς μελέτης.
• το υψηλότερο μέσο ποσό συνεισφοράς
παρουσιάζεται στην περιοχή της Καστοριάς και είναι
13,16 €
• ενώ έχει το μικρότερο ποσοστό (10%) που
αρνήθηκε οποιαδήποτε συνεισφορά
• στη δεύτερη θέση προθυμίας έρχεται η περιοχή των
Ιωαννίνων με μέσο ποσό 10,14 € και η τρίτη η
περιοχή της Φλώρινας με μέσο ποσό 8,22 €
• τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η
προστασία και η ενίσχυση των υγροτόπων
περιλαμβάνουν μια οικονομική αξία
Επίλογος

• η ανάλυση μας δείχνει ότι οι ποσοτικές μέθοδοι και η

χρήση των μοντέλων της γραμμικής και μη
γραμμικής παλινδρόμησης σε τομείς των
κοινωνικών επιστημών μπορεί να παράσχει
χρήσιμες πληροφορίες για τα πολύπλοκα ζητήματα
της περιβαλλοντικής πολιτικής
• όπως η αποκατάσταση ενός οικοσυστήματος μιας
λίμνης
• και να εξυπηρετήσει την σύγχρονη Οικονομική
Επιστήμη να αποτιμήσει μη αγοραία δημόσια αγαθά
• όπως είναι και το φυσικό περιβάλλον
• Ευχαριστώ για την προσοχή σας!