KEMAHIRAN HIDUP TERAS

ELEKTRONIK TINGKATAN 2
TAJUK:
KOMPONEN ELEKTRONIK
DAN
KAEDAH MEMATERI
DIOD PEMANCAR CAHAYA

LIGHT EMITTING DIODE

LIGHT EMITTING DIODE
(L.E.D)
(L.E.D)
DIOD PEMANCAR
CAHAYA

L.E.D DIGUNAKAN SEBAGAI LAMPU

L.E.D.BAGI
ISYARAT MEMPUNYAI DUA
RADIO, TV, KAKIDAN
KASET
ALATKAKI
ELEKTRONIK
ANOD (+)LAIN.
L.E.D. BOLEH MEMANCARKAN
KAKI KATOD (-)
CAHAYA JIKA DIBEKALKAN VOLTAN
DENGAN PUNCA POSITIF KE KAKI
ANOD (+) DAN PUNCA NEGATIF KE
KAKI KATOD(-)
 KATOD
ANOD

SIMBOL L.E.D

BENTUK BENDERA

KATOD

ANOD
4 CARA MENGENAL KAKI LED

KAKI PANJANG IALAH ANOD (+)

DAN KAKI PENDEK IALAH KATOD
(-)
BENTUK BENDERA DALAM
MENTOL L.E.D IALAH KATOD (-)
KAKI YANG TERDEKAT DENGAN
BAHAGIAN BADAN L.E.D YANG
RATA IALAH KAKI KATOD (-)
1. Sentuhkan Prob positif ke
satu kaki LED

2. Sentuhkan Prob negatif ke

kaki LED yang satu lagi

3. Pastikan LED menyala.

4. Jika LED tidak menyala

ubah kedudukan Prob meter
pelbagai
5. Apabila LED menyala,
bermakna kaki LED yang
disentuh dengan Prob
POSITIF adalah kaki
NEGATIF dan sebaliknya.
 LITAR
SAMBUNGAN BERGAMBAR
L.E.D.
MENGIKUT
KEKUTUBAN
KAKINYA

EVEREADY EVEREADY
1.5V 1.5V
 LITAR SKEMATIK
SAMBUNGAN L.E.D. MENGIKUT KEKUTUBAN KAKINYA

BATERI 3.0V
SAMBUNGAN L.E.D. KEPADA BATERI 9V

Sambungan LED terus ke bateri 9V tanpa

perintang menyebabkan LED terbakar

BATERI 9.0V
 LITAR SKEMATIK
SAMBUNGAN L.E.D. TIDAK MENGIKUT KEKUTUBAN
KAKINYA

BATERI 3.0V
 4 WARNA L.E.D.
MERAH MERAH JINGGA
JINGGA
HIJAU KUNING KUNING
HIJAU

L.E.D. L.E.D. L.E.D. L.E.D.

MERAH JINGGA KUNING HIJAU

1.8 VOLT 2.0 VOLT 2.1 VOLT 2.2 VOLT

 VOLTAN DAN NILAI
PERINTANG DICADANGKAN

VOLTAN 12 V 9.0 V 6.0 V 3.0 V

BEKALAN
NILAI
PERINTAN 560 330 220 56
G ohm ohm ohm ohm
DICADANG
 PERINTANG
1. KOMPONEN YANG DIGUNAKAN
DALAM LITAR UNTUK MENGAWAL
ARUS DAN MENGURANGKAN
VOLTAN YANG MENGALIR
MELALUINYA.
2. NILAI PERINTANG DIUKUR DALAM
UNIT OHM (Ω)
 PERINTANG

3. SEMASA MEMILIH PERINTANG

PERKARA BERIKUT PERLU DIBERI
PERHATIAN
KADARAN KUASA
JENIS
HAD TERIMA
1.) KADARAN KUASA
HABA DIHASILKAN DARIPADA PERINTANG
APABILA ARUS MENGALIR MELALUINYA
HABA YANG BERLEBIHAN AKAN
MEROSAKKAN PERINTANG
KEBOLEHAN MELESAPKAN HABA YANG
BERLEBIHAN BERGANTUNG KEPADA
KADARAN KUASA PERINTANG
KEBANYAKAN LITAR ELEKTRONIK HANYA
MEMERLUKAN PERINTANG BERKADAR
KUASA 0.25 WATT DAN 0.5 WATT SAHAJA
 2.) HAD TERIMA
NILAI RINTANGAN PERINTANG TIDAK DAPAT
DINILAI DENGAN TEPAT, OLEH ITU HAD
TERIMA DIGUNAKAN
HAD TERIMA INI MENUNJUKKAN NILAI
MINIMUM DAN NILAI MAKSIMUM PADA
PERINTANG

 CONTOHNYA PERINTANG 100 OHM YANG

MEMPUNYAI HAD TERIMA 10% AKAN
MEMPUNYAI NILAI RINTANGAN ANTARA 90 -
110 OHM
 3.) JENIS PERINTANG
1. PERINTANG TETAP
• PERINTANG TETAP DIBUAT MENGIKUT
NILAI RINTANGAN YANG DITETAPKAN
• DUA JENIS PERINTANG TETAP YANG
DIGUNAKAN IALAH

i) PERINTANG JENIS KARBON

SIMBOL PERINTANG
ii) PERINTANG BERLILIT DAWAI
 3.) JENIS PERINTANG
PERINTANG JENIS KARBON

NILAI RINTANGANNYA DARI BEBERAPA

ohm HINGGA 10 megaohm DAN
KARBON
BERKADARAN KUASA 0.25Watt HINGGA
1Watt
PERINTANG JENIS INI MENGANDUNGI
CAMPURAN SERBUK KARBON DAN TANAH
LIAT
 3.) JENIS PERINTANG
PERINTANG BERLILIT DAWAI

DAWAI

PERINTANG INI DIBUAT DARIPADA ALOY

SEPERTI NIKROM DAN MANGAN
 3.) JENIS PERINTANG
PERINTANG BERLILIT DAWAI

NILAI PERINTANG BERGANTUNG PADA

PANJANG DAN DIAMETER DAWAI YANG
DIGUNAKAN. NILAINYA BERMULA DARI 1ohm
HINGGA 25kiloohm

JENIS PERINTANG INI ADALAH LEBIH BAIK

MUTUNYA KERANA RINTANGANNYA LEBIH
STABIL DAN MEMPUNYAI KADARAN KUASA
LEBIH TINGGI MISALNYA 2 watt
 3.) JENIS PERINTANG

ii) PERINTANG BOLEH LARAS

NILAI RINTANGANNYA BOLEH DIUBAH

3.) JENIS PERINTANG
ii) PERINTANG BOLEH LARAS

SIMBOL PERINTANG BOLEH LARAS

 KOD WARNA PERINTANG

ADA DUA CARA YANG DIGUNAKAN

UNTUK MENANDA NILAI
RINTANGAN PADA PERINTANG
 KOD WARNA PERINTANG
CARA MENANDA NILAI RINTANGAN PADA
PERINTANG

1. RINTANGAN DICATAT PADA PERINTANG

 KOD WARNA PERINTANG
CARA MENANDA NILAI RINTANGAN PADA
PERINTANG

2. DENGAN MENGGUNAKAN KOD

WARNA PERINTANG
 KOD WARNA PERINTANG
TERDAPAT 4 JALUR BEWARNA
YANG TERCATAT PADA BADAN
PERINTANG

JALUR PERTAMA = ANGKA NILAI

PERTAMA
JALUR KEDUA = ANGKA
NILAI KEDUA
JALUR KETIGA = BILANGAN
SIFAR
JALUR KEEMPAT = HAD TERIMA
 KOD WARNA PERINTANG
KOD WARNA NILAI KOD WARNA NILAI

HITAM 0 BIRU 6
PERANG 1 UNGU 7
MERAH 2 KELABU 8
JINGGA 3 PUTIH 9
KUNING 4
HIJAU 5
 MEMBACA KOD WARNA PERINTANG

JALUR PERTAMA JALUR KEDUA JALUR KETIGA

(Angka Nilai Pertama) (Angka Nilai Kedua) (Bilangan Sifar)

JINGGA HITAM PERANG

3 0 0
NILAI RINTANGAN = 300 Ω
 MEMBACA KOD WARNA PERINTANG

JALUR PERTAMA JALUR KEDUA JALUR KETIGA

(Angka Nilai Pertama) (Angka Nilai Kedua) (Bilangan Sifar)

PERANG HITAM PERANG

1 0 0
NILAI RINTANGAN = 100 Ω
 MEMBACA KOD WARNA PERINTANG

JALUR PERTAMA JALUR KEDUA JALUR KETIGA

(Angka Nilai Pertama) (Angka Nilai Kedua) (Bilangan Sifar)

JINGGA PUTIH MERAH

3 9 00
NILAI RINTANGAN = 3900 Ω ATAU 3.9K Ω / 3K9
 MEMBACA KOD WARNA PERINTANG

JALUR PERTAMA JALUR KEDUA JALUR KETIGA

(Angka Nilai Pertama) (Angka Nilai Kedua) (Bilangan Sifar)

KUNING UNGU JINGGA

4 7 000

NILAI RINTANGAN = 47000 Ω atau 47K Ω

 MEMBACA KOD WARNA PERINTANG

JALUR PERTAMA JALUR KEDUA JALUR KETIGA

(Angka Nilai Pertama) (Angka Nilai Kedua) (Bilangan Sifar)

HIJAU KELABU HIJAU

5 8 00000
NILAI RINTANGAN = 5800000 Ω / 5.8M Ω / 5M8 Ω
MEMBACA KOD WARNA PERINTANG

EMAS = 5%

PERAK = 10%

TIADA WARNA = 20%

 MEMBACA KOD WARNA PERINTANG

EMAS = 5%

= 24000  X 5/100
2 4 000 = 1200 

Nilai = 24000  + 1200  = 25200 

perintang = 24000  – 1200  = 22800 

Nilai perintang ialah dari 22800  hingga 25200 

MEMBACA KOD WARNA PERINTANG

PERAK = 10%

= 390  X 10/100
3 9 0 = 39 
= 390  + 39  = 429 
Nilai perintang
= 390  – 39  = 351 

Nilai perintang ialah dari 351  hingga 429 

CARA MENUKAR NILAI PERINTANG KE
KOD WARNA

1 0 0
100R =
P H P

= Perang, Hitam, Perang

CARA MENUKAR NILAI PERINTANG KE
KOD WARNA

2 2 000
22K =
M M J

= Merah, Merah, Jingga

PERINTANG BOLEH LARAS
 NILAI RINTANGANNYA BOLEH
DILARASKAN PADA NILAI YANG
DIKEHENDAKI
BIASA DIGUNAKAN PADA
1. TELEVISYEN UNTUK MENGAWAL SUARA,
WARNA DAN KECERAHAN
2. RADIO UNTUK MENGAWAL SUARA
PERINTANG BOLEH LARAS
 SIMBOL PERINTANG
BOLEH LARAS

TERDAPAT BEBERAPA JENIS

PERINTANG BOLEH LARAS

1. REOSTAT
2. METER UPAYA (POTENTIOMETER)
SIMBOL
REOSTAT MEMPUNYAI DUA TAMATAN

DIGUNAKAN UNTUK MENGAWAL ARUS DALAM

LITAR
NILAI ARUS AKAN BERUBAH JIKA NILAI
RINTANGAN REOSTAT DIUBAH
REOSTAT HENDAKLAH DISAMBUNG SECARA SIRI
DALAM LITAR
 SAMBUNGAN REOSTAT PADA LITAR
AMMETER
REOSTAT

PERINTANG

BATERI

LITAR SKEMA

LITAR BERGAMBAR
REOSTAT MEMPUNYAI DUA TAMATAN

DIGUNAKAN UNTUK MENGAWAL ARUS

DALAM LITAR

NILAI ARUS AKAN BERUBAH JIKA NILAI

RINTANGAN REOSTAT DIUBAH
REOSTAT HENDAKLAH DISAMBUNG
SECARA SIRI DALAM LITAR
SIMBOL
 MEMPUNYAI TIGA
TAMATAN

DIGUNAKAN UNTUK
MENGAWAL VOLTAN
DALAM LITAR

NILAI VOLTAN AKAN

BERUBAH JIKA NILAI
RINTANGAN METER UPAYA
DIUBAH
 SAMBUNGAN METER UPAYA PADA
LITAR
PERINTANG
METER UPAYA

BATERI
VOLT METER
LITAR SKEMA LITAR BERGAMBAR
SUIS
1 DIGUNAKAN UNTUK MEMBUKA DAN
MENUTUP LITAR

2. SUIS TEKAN DIBAHAGI KEPADA DUA JENIS

IA ITU SUIS TEKAN TUTUP DAN SUIS TEKAN
BUKA

3. BENTUK FIZIKAL KEDUA DUA SUIS INI SAMA

TETAPI KENDALIANNYA BERBEZA

4. SUIS INI DIGUNAKAN PADA LITAR LOCENG

RUMAH ATAU LITAR PENANDA LAMPU BAGI
PINTU KERETA
SIMBOL

SUIS TEKAN TUTUP

 Suis Tekan Tutup

Tekan

Suis di ‘ON’kan. Litar tertutup. Arus mengalir.

APABILA PUNAT SUIS DITEKAN, ARUS AKAN
MENGALIR DALAM LITAR

ARUS AKAN BERHENTI MENGALIR APABILA

PUNAT SUIS DI LEPASKAN

SUIS INI BIASANYA DIGUNAKAN PADA LITAR

LOCENG RUMAH
 LITAR
BERGAMBAR

SUIS TEKAN TUTUP

PERINTANG
L.E.D

9V BATERI
9V
BATERI

LITAR SKEMA
 SUIS TEKAN TUTUP
L.E.D
PERINTANG

BATERI
9V SUIS TEKAN TUTUP

9V BATERI
SIMBOL

SUIS TEKAN BUKA

 Suis Tekan Buka
Tekan
Tekan
Tekan

Suis di ‘OFF’kan. Litar terbuka. Arus tidak mengalir.

 SUIS TEKAN BUKA
1. APABILA PUNAT SUIS DITEKAN, ARUS
TIDAK MENGALIR DI DALAM LITAR.

2. ARUS AKAN MENGALIR APABILA PUNAT

DILEPASKAN

3. SUIS INI DIGUNAKAN PADA LITAR

PENANDA LAMPU UNTUK PINTU KERETA
 SUIS TEKAN BUKA
L.E.D
PERINTANG

9V
BATERI

LITAR BERGAMBAR
 SUIS TEKAN BUKA
L.E.D
PERINTANG

BATERI
9V

9V
BATERI
LITAR SKEMA
SUIS TEKAN
NC

9V SUIS TEKAN
BATERI BUKA

LITAR SKEMA
BUZER
 BUZER
Kegunaan
Buzer digunakan pada alatan yang berfrekuensi tinggi
seperti penggera dan siren.
Komponen yang menukarkan gelombang elektrik ke
gelombang bunyi berfrekuensi tinggi.

Buzer menghasilkan bunyi apabila disambung ke punca

bekalan. Wayar penghubung pada buzer biasanya dalam
kod warna hitam (negatif) dan merah (positif).

Jika sambungannya salah, ia tidak akan berbunyi.

 BUZER
Kegunaan
Komponen yang menukarkan gelombang elektrik ke gelombang
bunyi berfrekuensi tinggi.
Buzer menghasilkan bunyi apabila disambung kepunca
bekalan. Wayar penghubung pada buzer biasanya dalam kod
warna hitam (negatif) dan merah (positif).

Jika sambungannya salah, ia tidak akan berbunyi.

Buzer digunakan pada alatan yang berfrekuensi tinggi seperti

penggera dan siren.
 BUZER

Positif (+)

Negatif (-)

Gambar
BUZER

Simbol
 BUZER

Litar bergambar
 BUZER

Litar skematik
Menguji buzer dengan Meter Pelbagai

X 1

Buzer tidak berbunyi

Menguji buzer dengan Meter Pelbagai

X 1

Buzer berbunyi
KAPASITOR
 PEMUAT (KAPASITOR)
KOMPONEN ELEKTRIK YANG BOLEH
MENYIMPAN CAS
IA MEMPUNYAI DUA KAKI DAN
TERDAPAT DALAM BERBAGAI-BAGAI
BENTUK
DIGUNAKAN PADA PERALATAN
ELEKTRONIK SEPERTI RADIO, TV dll.
UNIT BAGI PEMUAT IALAH FARAD (F)
 BINAAN PEMUAT

PEMUAT MENGANDUNGI DUA PLAT PENGALIR DAN

SEJENIS BAHAN PENEBAT (kertas, mika, atau elektrolit)

BAHAN PENEBAT INI DINAMAKAN DIELEKTRIK YANG

DIGUNAKAN UNTUK MENYIMPAN CAS

DUA JENIS PEMUAT IAITU JENIS BERKUTUB DAN

JENIS TIDAK BERKUTUB
 BINAAN PEMUAT
PLAT PENGALIR
KAKI

KAKI

DIELEKTRIK
UNTUK MENYIMPAN CAS
 JENIS PEMUAT

1. PEMUAT ELEKTROLIT (BERKUTUB)

2. PEMUAT TIDAK BERKUTUB

 JENIS PEMUAT
1. PEMUAT ELEKTROLIT (BERKUTUB)
Simbol Pemuat Berkutub
 1. PEMUAT ELEKTROLIT
(BERKUTUB)

DISAMBUNGKAN MENGIKUT
KEKUTUBAN KAKI YANG BETUL

KUTUB POSITIF DISAMBUNG PADA

PUNCA POSITIF BEKALAN DAN KUTUB
NEGATIF DISAMBUNG PADA PUNCA
NEGATIF BEKALAN
1. PEMUAT ELEKTROLIT (BERKUTUB)

KEKUTUBAN PEMUAT DILABELKAN

SAMBUNGAN PEMUAT PADA BEKALAN

Punca positif
bekalan

Punca
negatif
bekalan
 JENIS PEMUAT

2. PEMUAT TIDAK BERKUTUB

CONTOH PEMUAT TIDAK BERKUTUB
IALAH PEMUAT MIKA, PEMUAT SERAMIK
DAN KERTAS
 JENIS PEMUAT
2. PEMUAT TIDAK BERKUTUB

SIMBOL

PEMUAT INI BOLEH DISAMBUNG PADA

LITAR SECARA BEBAS
Simbol Pemuat Tanpa Kutub
SAMBUNGAN PEMUAT PADA BEKALAN
SAMBUNGAN DARI PUNCA BEKALAN
BEBAS KE KAKI PEMUAT
 Nilai Pemuat Seramik

=101
101K
=100
=100 X K
=100 pF X 10%
=0.0001uF X 10%
 Nilai Pemuat Seramik

=103
103J
=10000
=10000 X J
=10000 pF X 10%
=0.01uF X 10%
 NILAI
TOLERANSI

Kebiasaannya mempunyai 3 nombor dan

diikut dengan huruf seperti 201K, 223J,
201M 403J dan lain-lain.

Berikut adalah tanda pengenalan huruf

dibahagian belakang nombor

B = 0.1% F = 1% K = 10%
C = 0.25% G = 2% M = 20%
D = 0.5% J = 5% N = 30%
KOMPONEN ELEKTRONIK YANG TERDIRI
DARIPADA BAHAN POSITIF (+) DAN BAHAN
NEGATIF (-)
 FUNGSI TRANSISTOR
1. SEBAGAI SUIS PERINTANG BOLEH UBAH
2. MENINGGIKAN ARUS, VOLTAN DAN
KUASA ELEKTRIK

TRANSISTOR MEMPUNYAI 3 KAKI

1. KAKI PEMUNGUT ATAU “Collector “ (c)
2. KAKI PEMANCAR ATAU (Emitter) (e)
3. KAKI DASAR ATAU “Base” (b)
 BINAAN TRANSISTOR PNP
DASAR (b)
PEMANCAR (e)
PEMUNGUT (c)

P N P

TRANSISTOR JENIS PNP

b
e c
SIMBOL TRANSISTOR PNP
 BINAAN TRANSISTOR NPN
DASAR (b)
PEMANCAR (e)
PEMUNGUT (c)

N P N

TRANSISTOR JENIS NPN

b
e c
SIMBOL TRANSISTOR NPN
 PINCANG TRANSISTOR

PINCANG DIPERLUKAN BAGI

MEMBOLEHKAN TRANSISTOR
BEKERJA
 DUA KEDUDUKAN PINCANG IAITU
1. PINCANG HADAPAN
2. PINCANG BALIK
PINCANG TRANSISTOR

N P N

PINCANG PINCANG
HADAPAN BALIK
RINTANGAN RINTANGAN
KECIL BESAR
 Menguji jenis Transistor dan mengenalpasti
kaki Tapak (B)

1. Sentuhkan prob negatif ke kaki tengah transistor dan

2. Sentuhkan prod positif ke sebelah kaki tepi transistor.
3. Jarum meter akan bergerak ke arah kanan meter.
Kemudian …………
 Menguji jenis Transistor dan mengenalpasti
kaki Tapak (B)

1. Sentuhkan prob negatif

ke kaki tengah transistor

2. Sentuhkan prod positif

ke sebelah kaki tepi
transistor yang satu lagi.
3. Jarum meter juga akan
bergerak ke arah kanan
meter.

4. Ini menunjukkan kaki tengah tarnsistor adalah kaki

Tapak (B) dan transistor ini ialah jenis NPN
Menguji jenis Transistor dan mengenalpasti
kaki Tapak (B)

1. Sentuhkan prob positif

ke kaki tengah transistor.

2. Sentuhkan prod negatif

ke sebelah kaki tepi
transistor.

3. Jarum meter akan bergerak ke arah kanan meter.

Kemudian …………
 Menguji jenis Transistor dan mengenalpasti kaki
Tapak (B)

1. Sentuhkan prob positif

ke kaki tengah transistor.

2. Sentuhkan prod negatif

ke sebelah kaki tepi
transistor yang satu lagi.
3. Jarum meter akan
bergerak ke arah kanan
meter.
4. Ini menunjukkan kaki tengah tarnsistor adalah kaki
Tapak (B) dan transistor ini ialah jenis PNP
 Mengenalpasti kaki Pemungut (C) dan kaki
Pengeluar (E)
X10k
1. Sentuhkan prob positif
ke mana-mana kaki tepi
(bukan kaki B)

2. Prod negatif disentuhkan

ke kaki tepi yang satu
lagi (bukan kaki B)

3. Pastikan jarum meter tidak bergerak.

 Mengenalpasti kaki Pemungut (C) dan kaki
Pengeluar (E)
X10k
1. Sentuhkan satu hujung
jari tangan anda antara
mana-mana kaki transistor
dan kaki B(yang dipastikan
sebelum ini).
2. Pastikan jarum meter
bergerak ke arah kanan
meter.

3. Oleh itu kaki yang disentuh tadi adalah kaki C (kaki

B sudah dipastikan).
 1. PEMBESAR SUARA DIGUNAKAN UNTUK
MENUKARKAN GELOMBANG ELEKTRIK KEPADA
GELOMBANG BUNYI

2. IA DIGUNAKAN PADA ALATAN YANG

MENGHASILKAN BUNYI SEPERTI RADIO DAN
TELEVISYEN

3. PEMBESAR SUARA BIASANYA DILABELKAN

DENGAN NILAI IMPEDANS (DALAM UNIT ohm) DAN
KADAR KUASA (DALAM UNIT watt)
 GEGELUNG KERANGKA
DILILITKAN
PADA KERTAS
UNTUK
KERAS
MEMEGANG
BERBENTUK
DIAFRAGMA
SELINDER
SUPAYA TIDAK
YANG
TERTANGGAL
DILEKATKAN
DI HUJUNG
DIAFRAGMA
DIAFRAGMA

PENUTUP HABUK
MEGNET
KEKAL
KERTAS KERAS
TAMATAN
GEGELUNG

MEGNET KEKAL

DIAFRAGMA
 GELOMBANG ELEKTRIK YANG MASUK PADA
TAMATAN AKAN MENGALIR MELALUI GEGELUNG
DAN AKAN MENGHASILKAN MEDAN MAGNET.

MEDAN MEGNET INI AKAN BERTINDAK BALAS

DENGAN MEDAN MEGNET YANG DIHASILKAN
OLEH MEGNET KEKAL MENYEBABKAN
GEGELUNG MENOLAK DIAFRAGMA BERULANG
ULANG KALI.

INI AKAN MENYEBABKAN DIAFRAGMA

BERGETAR MENGHASILKAN BUNYI
 ALAT PEMATERI ELEKTRIK
DIGUNAKAN SEMASA MEMBUAT
PENYAMBUNGAN LITAR ELEKTRONIK
DIKELASKAN MENGIKUT KADARAN KUASA
SEPERTI 15 watt, 25 watt DAN 50 watt
BAHAGIAN UTAMA ALAT PEMATERIAN:
1. WAYAR BEKALAN – MENGALIRKAN ARUS KE
ELEMEN PEMANAS
2. PEMEGANG – TEMPAT MEMEGANG SEMASA
MEMATERI
3. ELEMEN PEMANAS – MEMANASKAN BIT
4. BIT – i. MENCAIRKAN TIMAH PATERI
ii. MEMANASKAN BALAPAN & KAKI
KOMPONEN
 WAYAR BEKALAN

PEMEGANG

ELEMEN PEMANAS

BIT
 SAIZ BIT DITENTUKAN OLEH
BIT ALAT PEMATERI BOLEH
DIAMETER BIT ITU.
DITUKAR KEPADA PELBAGAI SAIZ
SAIZ BIT YANG
DAN BIASA
BENTUKDIGUNAKAN
IALAH 1.5mm, 3mm DAN 4mm
 PATERI
SAIZ
GRED
PATERIPATERI
YANG
PATERI IALAHYANG
BIASA
DIGREDKANBIASA
SEJENIS DIGUNAKAN
DIGUNAKAN IALAH
MENGIKUT
BAHAN ALOI
DIGUNAKAN UNTUK MENCANTUMKAN
MEMPUNYAI
60/40
CAMPURAN
PERATUSIA ITU DIAMETER
60%
CAMPURAN
TIMAH TIMAH
DAN 0.8mm
DAN
TIMAH DAN
40%
PLUMBUM
DAN
HUJUNG WAYAR / KAKI KOMPONEN
PLUMBUM 1mm
PLUMBUM
PADA BALAPAN DI BOD60/40,
CONTOHNYA 50/50
LITAR
DAN 40/60
FLUKS
FLUKS
SEJENIS HENDAKLAH
BAHAN DIGUNAKAN
DIGUNAKAN UNTUK
LAPISAN OKSIDA WUJUD APABILA
BERSAMA PATERI
MENGASINGKAN DAN KEBANYAKAN
LAPISAN OKSIDA
KAKI KOMPONEN DAN BALAPAN
PATERI
PADAMASA KINI
TEMPAT MENGANDUNGI
DIPANASKANHENDAK
YANG
FLUKS
DIPATERI.
 3. LETAKKAN ALAT PEMATERI
2. SEMASA MEMATERI, PEGANG
1.PADA TEMPAT
SEBELUM LETAK ALAT
MENGHIDUPKAN
ALAT PAMATERI DENGAN CARA
PEMATERI.
SUIZ, MATIKAN
LETAKKAN ALAT SUIZ DAN
PEMATERI
YANG BETUL. PASTIKAN WAYAR
BIARKAN ALAT PEMATERI
PADA TEMPAT SEJUK
LETAK ALAT
BEKALAN BERADA DISEBELAH
PEMATERI
LUAR TANGAN
 HASIL PEMATERIAN
10.
1.8.BIT
SETELAH
6. SENTUHKAN
ALAT PEMATERI,
SELESAI
PATERI
BIARKAN PATERI MEMBEKUMEMATERI,
BALAPAN
DAN
3.5.4.
BOD MASUKKAN
BENGKOKKAN
PASTIKAN
BERSIHKAN
LITAR
TEGAKKAN DANKAKI
PATERI
KAKI
BIT
KAKI WAYAR
KOMPONEN
MENGALIR
DENGAN ATAU
KOMPONEN
TIDAK MEMUASKAN
KOMPONEN
DENGAN SENDIRI
KERANA PATERI MELEKAT
ATAU
KAKI HUJUNG
KOMPONEN
MENGGOSOKKANNYA
HENDAKLAH
MENGELILINGI WAYAR DI
YANG HENDAK DIPATERIKAKI
BERSIH
HUJUNG
PADABAHAGIAN
KE
DAN
PADADALAM
TIDAK
BALAPAN SPAN/
SAHAJA
DAN
BAWAH
WAYARLUBANG
SENTUHKAN PERMUKAAN
YANG
PADA
YANG BERASINGAN
BERMINYAK
BALAPAN
LEMBAB
BIT YANG BOD
BOD LITAR
LITAR
CUKUP
9.PADA
UNTUK ULANG LANGKAH
MENGELAKKAN
BOD LITAR. 5 HINGGA
PASTIKAN
TERJATUH
TIDAK MEMUASKAN
8
PANAS
2. PANASKAN
UNTUK PADA HUJUNG
ALAT
HUJUNG WAYAR
PEMATIRI
WAYAR
KERANA ATAU
PATERI
ATAU
DAN
MELEKAT
SEMASA
WAYAR
KAKI 11. MATIKAN
ATAU
MEMASANG
KOMPONENKAKI
SUIZ KOMPONEN
DAN BEKALAN
KOMPONEN
PADA BALAPAN
KAKI KOMPONEN
7.
PASTIKAN
KAKI ANGKAT PATERI
BIT
KOMPONEN ALAT DIIKUTI
PEMATERI
YANG LAIN.
DIMASUKKAN DARI LAIN PERMUKAAN
SAHAJA
DENGAN
CUKUP ALAT PEMATERI
PANAS SEBELUM
ATAS
12. POTONG BOD LITAR
LEBIHAN WAYAR
DIGUNAKA SEMPURNA
DENGAN PEMOTONG SISI
Pengelip
Beriram
Pengelip Berirama
 Pengelip Berirama

22K 22K 100R

LED 47 LED
uf

47
uf
100R

LS
Membentuk kaki komponen

Kaki
komponen
dibengkokkan
Membentuk kaki komponen

Tidak digalakkan Sebetulnya

 Cara Memateri

Panaskan alat
pemateri elektrik.
 Cara Memateri
a. Sentuhkan bit
pemateri elektrik ke
atas permukaan
verobod dan kaki
komponen (bahagian
yang hendak
dipateri)
 Cara Memateri

b. Sentuhkan timah
pateri ke bit pemateri
dan kaki komponen
(bahagian yang
hendak dipateri)

• Tunggu sehingga timah

pateri cair dan mengalir.
 Cara Memateri

c. Angkat timah pateri

daripada tersentuh
verobod dan kaki
komponen .
 Cara Memateri
d. Kemudian angkat alat
pemateri daripada
tersentuh verobod
dan kaki komponen .
Cara Memateri

Keratkomponen
Kaki lebihan kaki
yang
komponen
telah dipateri
dengan pemotong sisi
 Cara Memateri

e. Kaki komponen siap dipateri pada bod

litar(verobod).
 Cara Memateri

Ulangkan langkah
memateri kaki
komponen ke
verobod
seterusnya .(Ulangi
langkah a - d )
SEKIAN SAHAJA