AARD 5 TSO Thema 5 Beweging Aarde en Kenmerken Van de Atmosfeer

Thema 5: Beweging aarde en kenmerken
van de atmosfeer
5 TSO
Aardrijkskunde De Nil Klaas

Thema 5: Beweging aarde en kenmerken van de atmosfeer
1. De opbouw van de atmosfeer
• Intro
– Atmosfeer maakt leven op aarde mogelijk
– Elke laag heeft specifieke kenmerken
• 1. In ons zonnestelsel is de aardatmosfeer

uniek
– Elke planeet heeft atmosfeer, behalve Mercurius
– Atmosfeer = dunne laag gassen, tot ± 1000 km
hoogte
1 In ons zonnestelsel is de aardatmosfeer uniek

uniek
– Zuurstof maakt leven mogelijk
– Jupiter en Saturnus: vooral H2 en He
– Venus en Mars: vooral CO2
• Stabiel gas
• Kan onbeperkt blijven bestaan
 atmosfeer in chemisch evenwicht

uniek
– Aarde: vooral N2
• Mix van N2 en O2 = onstabiel
• O2 en N2 omzetten  vorming van stikstofoxiden
• Lange reactietijd voor nodig (miljoenen jaren)
• Dampkring (= atmosfeer) gaat dit tegen
• 2. Ontstaan en evolutie van de dampkring

– Vulkanisme tijdens 1ste afkoelingsperiode
– Hoog % N2 en CO2 in onze atmosfeer
– Waterdamp ontsnapt via vulkanen
 valt uiteen door zonlicht  O2
– Atmosfeer 33°  veel waterdamp
 afkoeling (nu 15°)  vorming van de oceanen
• 2. Ontstaan en evolutie van de dampkring

– Verdere evolutie: door eerste levensvormen
– Vorming bladgroen of chlorofyl  fotosynthese !
• CO2 omzetten in koolwaterstof en zuurstof
– O2 neemt toe
– CO2 neemt proportioneel af
• Stromatolieten !
• 3. Het noorderlicht
– Wat?
• Geladen deeltjes (protonen en elektronen) van de zon
bereiken de aarde via zonnewind en reageren met
ionen in de bovenste lagen van de atmosfeer ( =
ionosfeer)
• Afgeleid naar de polen d.m.v. magnetische veld van de
aarde
– Waar?
• 80 km hoogte
• https://www.youtube.com/watch?v=lT3J6a9p_o8
• 4. De indeling van de atmosfeer

– Verticale opbouw o.b.v. temperatuur
• Dalen – stijgen – dalen – stijgen
• Omschakelingsmoment = pauze
– Resultaat = 4 lagen
•Boek = van buitenste

laag naar binnen toe.
•PPT = van binnenste laag

naar buiten toe (van
troposfeer naar
thermosfeer)!
4 Indeling van de atmosfeer

– Troposfeer
• Vanaf aardoppervlak tot ± 10km hoogte
• Temperatuur
– Aardoppervlak: 15°C
– Tropopauze: - 55°C
• Luchtdruk neemt snel af met de hoogte
• Dunste laag van de atmosfeer, maar bevat 80% van de
lucht
– Hoe hoger men gaat, hoe ijler de lucht
• Weerverschijnselen

– Stratosfeer
• Vanaf de tropopauze
• Eerste 10km: constante temperatuur
• Daarna: stijging tot 0°C op 50 km hoogte
– Daar begint stratopauze
• Stratos = gelaagdheid = horizontale luchtbewegingen
– Vliegtuigen zoeken dit op (gunstigere omstandigheden)

– Stratosfeer
• Ozonlaag
– Ligt in de stratosfeer
– Absorbeert veel UV-straling
» Temperatuur neemt toe in atmosfeer
» Bescherming van het leven op aarde

– Mesosfeer
• Temp. daalt tot op 80km
• Mesopauze: - 85°C
• Geen absorptie van zonne-energie
• Ionisatie o.i.v. UV-stralen, X-stralen, zonnedeeltjes en
kosmische straling
– = productie van ionen en elektronen met een tegengestelde
lading
– Vanaf 60km: geïoniseerde atmosfeer = ionosfeer
» Van midden mesosfeer tot begin exosfeer (einde
atmosfeer)

– Mesosfeer
• Geïoniseerde lagen
– Weerkaatsing van radiogolven
• Ionisatie gepaard met verbranding van meteoroïden 
‘vallende ster’

– Thermosfeer
• = ‘bovenste’ laag van de atmosfeer
• Toenemende temperatuur (tot meer dan 1000°C)
• Gassen nemen kortgolvige zonnestralen op
• 90km en hoger
• Zeer lage luchtdichtheid
– Weinig of geen krachten tussen moleculen
– Lichte moleculen  interplanetaire ruimte
• Exosfeer
– Buitenste laag van de dampkring (vanaf 500 à 1000 km)
– Aparte laag  thermopauze op 350 à 800 km hoogte
2. Warmte op aarde
2. Warmte op aarde
• 1. Het natuurlijk broeikaseffect

– Zon verwarmt de aarde
– Broeikasgassen houden warmtestraling vast
– Wind en oceaanstromen verdelen warmte
– Relatie tussen verschillende elementen:
• Atmosfeer
• Oceanen
• Landoppervlak
• Sneeuw en ijs
• Biosfeer (o.a. bomen)
– Klimaatverandering:
https://www.youtube.com/watch?v=kYcm3GRXKfA
2. Warmte op aarde

– Relatie tussen verschillende elementen:
• Bv. ijskappen weerkaatsen meer zon dan bos
• Processen beïnvloeden elkaar!
Meer
verdamping
Sterker
Opwarming
broeikas-
oceanen
effect
Oceaan
wordt nog
warmer
2. Warmte op aarde

– Verdeling van warmte over onze planeet
• http://earthobservatory.nasa.gov/GlobalMaps/view.ph
p?d1=CERES_NETFLUX_M
2. Warmte op aarde
• 2. Temperatuur geeft de warmtetoestand in

de atmosfeer weer
– Zon = motor
• Kortgolvige stralen  contact met atmosfeer en aarde
 langgolvige stralen
– Lucht en bodem warmen op
• Temperatuur in de atmosfeer
– Uitgedrukt in °C, adhv thermometer
• http://www.schooltv.nl/no_cache/video/crid/20110425
_stralingsbalans01/
2 Temperatuur (de warmtetoestand van de atmosfeer), gevolg van
instraling en uitstraling 100% uitstraling
100% instraling albedo van de

aarde
2. Warmte op aarde
• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

– 3.1 De invalshoek van de zonnestralen en de
bestralingsduur
• Invalshoek
– Hoe schuiner de zonnestralen invallen  hoe langer de weg in
de atmosfeer  hoe meer absorptie en reflectie van zonlicht
– Invalshoek bepaalt grootte van de verwarmde oppervlakte
» Rechte invalshoek  kleine opp.  meer verwarming
• Bestralingsduur
– Hoe langer  hoe meer warmtetoevoer  hogere
temperatuur
3 Factoren die de temperatuur beïnvloeden
3.1 Invalshoek zonnestralen en bestralingsduur

2. Warmte op aarde

bestralingsduur
• Breedteligging
– Drie zones
– Poolgebied
» Klimaat afhankelijk van zonlicht, uitgestraalde warmte en
uitwisseling met gematigde zone
» Warmtetekort
– Gematigde zone
» Uitwisseling met poolgebied + tropen
– Tropen
» Enkel uitwisseling met gematigde zone
» Warmteoverschot
2. Warmte op aarde

bestralingsduur
• Seizoenen
– Winter
» Lagere zonnestand (schuinere inval)
» Kortere bestralingsduur
– Zomer
» Hogere zonnestand
» Kleinere oppervlakte wordt bestraald door even brede
bundel
» Hogere temperatuur
2. Warmte op aarde

bestralingsduur
• Tijdstip van de dag
– ‘s morgens frisser
– ‘s middags zon het hoogst
– Uurtje later = warmste moment
2. Warmte op aarde

bestralingsduur
• Oriëntatie van het reliëf
– Naar het zuiden gerichte hellingen  warmen meer op 
andere vegetatie
2. Warmte op aarde

– 3.2 Eigenschappen van bodem en vegetatie
• Hoe lichter de bodem, hoe hoger het albedo
• Loofhoudende vegetatie
– Absorbeert veel
– Maar houdt ook uitstraling tegen
– Zomer: klein verschil tussen de min. en max. temperatuur
2. Warmte op aarde

– 3.3 Samenstelling van de atmosfeer
• Bewolking en stof
– Absorberen zonlicht
– Belemmeren uitstraling
– Aanwezigheid van broeikasgassen
• Winter
– Bewolkte dagen warmer dan onbewolkte
– Onbewolkte dag  sterke instraling en opwarming, MAAR
ook snelle afkoeling ‘s nachts
– Bewolkte dag  frisser overdag, MAAR minder afkoeling ‘s
nachts
3.3 Samenstelling van de atmosfeer
2. Warmte op aarde

– 3.3 Samenstelling van de atmosfeer
• Hoeveelheid broeikasgassen speelt ook een rol
– Bv. CO2
2. Warmte op aarde

– 3.4 De invloed van de hoogteligging
• Isothermen wijken af in de buurt van gebergten
– Daar is het kouder
– Bv. Andesgebergte en Rocky Mountains
3.4 Invloed
hoogteligging
(verloop van
de juli-
isothermen)
2. Warmte op aarde

– 3.5 Verhouding van zee t.o.v. land
• Zonder hoogteverschil of land vs zee  isothermen
evenwijdig met evenaar
• Maar: isothermen buigen weg
• Zomer: warmer boven land dan boven zee
2. Warmte op aarde

• Zeewater warmt minder snel op + koelt langzamer af
dan land
– Water heeft hogere warmtecapaciteit
– Meer water verwarmd dan land
– Zonnestralen dringen dieper door in water

– Water is in beweging  groter volume
2. Warmte op aarde

• Buiten de tropen
– Hoe verder weg van de zee  hoe groter de schommelingen
in temperatuur
2. Warmte op aarde
2. Warmte op aarde

– 3.5 Verhouding van zee t.o.v. land Verchojansk
Thermische evenaar ligt in Afrika

hoger dan de eigenlijke evenaar 
grotere landmassa in Noord-Afrika
2. Warmte op aarde

– 3.6 Invloed van zeestromen
• Verdeling land – zee verklaart niet alles
• Ook zeestromen zijn van belang!
• Warme zeestroom
– Bv. Golfstroom
– https://www.youtube.com/watch?v=UuGrBhK2c7U
• Koude zeestromen
– Bv. Labradorstroom aan Canadese oostkust
– Bv. Californische Stroom aan westkust VS
2. Warmte op aarde

– 3.6 Invloed van zeestromen
• Koude zeestromen
– Bv. Labradorstroom aan Canadese oostkust
– Bv. Californische Stroom aan westkust VS
Gematigde
verschillen
3.6 Invloed zeestromen (vergelijken met fig. 3.5d)
2. Warmte op aarde

– Klimatogrammen opvragen
• http://www.meteo.be/meteo/view/nl/6042865-
Klimaat+in+de+wereld.html
2. De warmtebalans, resultaat van in- en uitstraling
• SO: Opbouw atmosfeer + warmtebalans (p76

– 81)
3. Kenmerken en gevolgen van
de revolutie van de aarde
3. Kenmerken en gevolgen van de revolutie van de aarde
• 1. De aarde: ellipsvormige baan om de zon

– Ellipsvormig
• Afstand aarde – zon varieert
– Januari: 147 miljoen km
– Juli: 152 miljoen km
– Lijkt niet logisch  verklaring in schuine aardas!

– Ellipsvormig
• ‘Wij hebben 1 week langer zomer dan het zuidelijk
halfrond’
– Aphelium = punt waarop de aarde het verst van de zon staat
– Perihelium = punt waarop de aarde het dichtst bij de zon staat
– Wetten van Kepler:
» “de aarde draait trager om de zon wanneer ze er verder
van verwijderd is”

• 2. Waarom zijn er schrikkeljaren

– 1 jaar = 365 dagen
– Baan rond de zon = 365 dagen 5u 48m 46s
–  tijd loopt voor op de zon
_schrikkeljaar01/
– Om de 4 jaar een schrikkeljaar
– Behalve eeuwjaren waarvan de eerste twee cijfers
geen viervoud vormen  geen schrikkeljaar!
• 1900 en 2100 niet, 2000 wel
• 3. Onze aardas oorzaak van de seizoenen

– De aardas
• Denkbeeldige lijn van Noordpool naar Zuidpool
• Hoek van 23°27’ (≈ 23,5°)

– De aardas
• Blijft steeds evenwijdig met zichzelf
• Aarde draait tegen de wijzers van de klok rond de zon

– 3.1 Gevolgen voor de verhouding dag-nacht
• Specifieke momenten
– 21 juni
» Loodrechte zonsinval op Kreeftskeerkring
» Pooldag aan noordpool, poolnacht aan zuidpool
– 20 maart (en 22 september) = herst- en lentevening
» Zonnestralen vallen loodrecht in op de evenaar
» Dag en nacht duren even lang op elke plaats
– 21 december
» Loodrechte zonsinval op Steenbokskeerkring
» Poolnacht aan noordpool, pooldag aan zuidpool

– 3.1 Gevolgen voor de verhouding dag-nacht en
culminatiehoogte
• 20 maart (en 22 september)
– Zonnestralen vallen loodrecht in op de evenaar
– Elke plaats op aarde legt 50% van de rotatie af in de zon en
50% in de schaduwzone
– Dag en nacht duren even lang op elke plaats
– ‘lente- en herfstevening’
» In het noordelijk halfrond begint de lente, in het zuidelijke
de herfst
• https://www.youtube.com/watch?v=gIm6I8dLrb8

culminatiehoogte
• Periode van lente-evening tot zomerzonnewende
– 20 maart tot 21 juni
– Dagen worden steeds langer
» hoe meer naar de Noordpool toe, hoe langer de dagen
(24u)
» Zuidelijk halfrond: omgekeerd (Zuidpool = 0u dag)
» http://www.schooltv.nl/video/dag-en-nacht-waarom-is-
het-s-winters-langer-donker/
» Dagbogen worden langer

culminatiehoogte
• 21 juni
– Noordpool volledig naar de zon gekeerd
– Overal tussen poolcirkel en Noordpool
» Zon gaat nooit onder
» Pooldag
– Zuiden: Poolnacht

culminatiehoogte
• 21 juni: pooldag (poolnacht)
– https://www.youtube.com/watch?v=Xm_Cn8-DCNc
– Zon schijnt loodrecht in op de Kreeftskeerkring

culminatiehoogte
• Evenaar
– Hele jaar door 12u dag en 12u nacht
• 21 juni tot 21 december
– Noordelijk halfrond: dagen worden korter
• 21 december
– Zuidpool naar de zon gericht
– Pooldag vanaf Zuidpoolcirkel tot Zuidpool
Gevolgen
voor de
verhouding
dag-nacht

– 3.2 Gevolgen voor de klimaten op aarde
• Koude of polaire klimaten
– Van aan de poolcirkel tot de pool
– Perioden van pooldag en poolnacht
– Daglicht: zeer schuine inval van zonnestralen
– Klimaat: lage temperaturen voor lange periode

• Gematigde of middelbreedteklimaten
– 4 seizoenen door culminatiehoogte van de zon
– Nooit loodrechte zoninval
– Lengte van dag en nacht varieert van 8 tot 16 uur (bij ons)

• Warme of tropische klimaten
– Gebied tussen twee keerkringen
– Op elke plaats: zon staat 2x per jaar in het Zenit
– Hele jaar door hoge temperaturen
– Snelle zonsopgang en –ondergang
– Ongeveer gelijke duur dag en nacht
4. Kenmerken en gevolgen van
de aardrotatie
4. Kenmerken en gevolgen van de aardrotatie
• 1. Van schijnbare beweging naar aardrotatie

– Zon (dag) & planeten (nacht)
• Oost – Zuid – West
• Hoogste stand bereiken = culmineren  zuiden
• ‘Schijnbare beweging van de hemellichamen’
• 1. Van schijnbare beweging naar aardrotatie

– Zon (dag) & planeten (nacht)
• Omwenteling rond aardas = 24u = 1 etmaal
• Weerkunde: gemiddelde dagtemperatuur, neerslag, …
• 2. De gevolgen van de aardrotatie

– Intro: Aardrotatie
• ‘middag’ is niet overal hetzelfde moment  zonnetijd
is niet praktisch  andere tijdsindeling nodig
– 2.1 De tijdsindeling op aarde
• https://www.youtube.com/watch?v=-j-SWKtWEcU
• GMT: Greenwich Mean Time
– Bepaald door de zonnetijd op de meridiaan van Greenwich
– 24 uurzones van 15° (360/24)
– Meridiaan Greenwich = centraal in de 1ste uurgordel
» Meridiaan ligt altijd centraal in de uurgordel!
8.2 Van Afrika tot in Amerika …

• GMT: Greenwich Mean Time
– Gaat van 7°30’ W tot 7°30’ O (= 7,5°W tot 7,5°O)
• Binnen 1 zone: eenzelfde lokale tijd
– Verplaatsing naar Oosten: uren bijtellen
– Verplaatsing naar Westen: uren aftrekken
• Praktijk: aanpassing aan landsgrenzen = conventionele
tijd
– Bv. China

• België
– Grondgebied: volledig in West-Europese tijdzone
– MAAR: we gebruiken de Midden-Europese tijdzone (GMT +1)
• Europa
– 3 uurgordels
» West-Europese tijdzone (GMT)
» Midden-Europese tijdzone (GMT +1)
» Oost-Europese tijdzone (GMT +2)

• Zomer- en winteruur
– Aanpassing aan daglicht  in de zomer de klok nog één uur
vooruit zetten
– In de zomer zitten wij dus 2u voor op onze zonnetijd!
» Lokale tijd/zonnetijd = GMT
» Conventionele tijd = GMT +1
» Zomertijd  nog eens een uur bij
– Zonnetijd
» http://aardrijkskunde.dbz.be/vijfdetweeuurs/kosmografie
/zonnetijdkaart.html
» http://suncalc.net/#/51.508,-0.125,2/2016.08.06/11:39

• Datumlinie
– Uurgordel 180°-meridiaan  24u uurverschil

– 2.2 De afwisseling van dag en nacht
• Steeds 1 helft van het aardoppervlak belicht  dag
_dagennacht01/

– 2.3 De afwijking van de winden en zeestromen
• Aarde draait met 15° per uur
– = constante hoeksnelheid
• Omtreksnelheid
– Niet overal gelijk  omtrek van de aarde is niet overal gelijk
– Afhankelijke van de breedteligging
» Straal tov de aardas
» Hoe dichter bij de polen, hoe kleiner de omtreksnelheid
• Corioliskracht
– = kracht ten gevolge van de aardrotatie
– Wind en zeestromen buigen af
– http://www.youtube.com/watch?v=1Y1Qi821n-
s&feature=youtu.be
– https://www.youtube.com/watch?v=dt_XJp77-mk

– 2.4 Andere gevolgen
• Middelpuntvliedende kracht  neemt toe naar de
evenaar toe
– Bv. lancering raketten
• Gevolg  afplatting van de polen en uitzetting aan
evenaar
– Wordt duidelijk aan straal aardas tot evenaar of polen (21km)

– 2.4 Andere gevolgen
• Afwisseling van eb en vloed
• ‘Magneetwerking’ van de maan
SO: GEVOLGEN VAN DE
AARDREVOLUTIE EN –ROTATIE (P82
– 87)
5. Luchtdruk en wind
• 1. Verschillen in luchtdruk veroorzaken wind

– Wat is luchtdruk?
• De druk in de atmosfeer ten gevolge van zijn eigen
gewicht.
• Door de zwaartekracht van de aarde die de lucht
aantrekt
• Aflezen van een barometer
– Wat is wind?
_wind01/

– 1.1 Temperatuursverschillen veroorzaken
drukverschillen
– Tropen  energieoverschot
– Polen  energietekort
– Warmte wordt uitgewisseld tussen beide gebieden

– Warme lucht stijgt tot aan tropopauze
– Lucht vloeit weg richting polen
– Gevolg  luchtdruk boven evenaar daalt
– Boven de polen
» Lucht komt samen en daalt
» Hogedrukgebieden aan de grond

– 1.2 Drukverschillen doen wind ontstaan
• Wind = bewegende lucht
• Van hogedrukgebied naar lagedrukgebied

– 1.2 Drukverschillen doen wind ontstaan
• Wind wijkt af door de rotatie van de aarde
– Moest aarde niet draaien: altijd noordenwind
• 2. Het model van de drie kringlopen

– Niet kennen
• 2. Het model van de drie kringlopen

– Luchtstromingen
• http://www.schooltv.nl/video/luchtstromen-op-aarde-
van-hoge-naar-lagedrukgebied/#q=weer%20voorspel
• 3. Straalstromen bepalen mee de ligging van

de drukgebieden
– NIET kennen
• 4. De drukgordels en windsystemen op aarde

– 4.1 Overheersende winden worden bepaald door
de drukgebieden
• NIET kennen
– 4.2 Drukgebieden en winden die ons land
beïnvloeden
• NIET kennen
• Video: lucht druk en wind

– Atmosferische circulatie
• https://www.youtube.com/watch?v=WXuGYSM2D8k
6. Neerslag als gevolg van
verdamping en condensatie
6. Neerslag als gevolg van verdamping en condensatie
• Intro
– De waterkringloop heeft grote invloed
• Drinkwater
• Landbouw
• Vegetatie
• De trek van dieren
• Intro
– De waterkringloop heeft grote invloed
• https://www.youtube.com/watch?v=al-do-HGuIk
• INTRO. Hydrologische cyclus

– De zon als motor van het proces
• 1. Vochtigheid kan leiden tot neerslag

– Evaporatie  vochtigheid van de atmosfeer
– Absolute luchtvochtigheid
• = totale hoeveelheid waterdamp per m3 lucht op een
bepaald moment
• Lucht kan maar beperkte hoeveelheid waterdamp aan
• Maximumhoeveelheid bereikt  lucht = verzadigd
– Grens afhankelijk van temperatuur en luchtdruk
– Relatieve luchtvochtigheid
• = verhouding tussen aanwezige hoeveelheid
waterdamp en maximale capaciteit bij bepaalde temp.
en druk



– Bij verzadiging  condensatie
• Vorming van kleine druppeltjes
– Condensatiekernen nodig  kristalletjes zeezout
– Waterdruppels hechten zich hieraan
» Bij de grond: mistvorming
» In opstijgende lucht: wolkenvorming

– Soorten wolken
• Hoge wolken (> 6 km)
– Bv. Cirruswolken
• Middelhoge wolken (2 – 6 km)
– Bv. Altocumuluswolken
• Lage wolken (<2 km)
– Bv. Nimbostratus, cumuluswolken of cumulonimbuswolken
• Verticaal ontwikkelende wolken

– Cumulus en cumulonimbus
Cirrus Altocumulus
Nimbostratus Cumulus
Onweerswolk of
cumulonimbus
• Wolken in Scheire en de schepping

– https://vimeo.com/61365094

– Grote hoogte  druppels bevriezen  neerslag
• Regen, sneeuw of hagel
– 3 types regen
_regen01/
• Convectieregen
– Warmte-uitstraling van de aarde doet lucht stijgen
– Namiddag : vorming van zware stapelwolken in evenaarszone
– Hevige, buiige convectieregens
– Bijna dagelijks ritueel aan de evenaar

– 3 types regen
• Stijgingsregen
– Reliëf dwingt vochtige lucht omhoog
– Daar koelt deze lucht af
• Frontale depressies
– Warme en koude lucht komen samen
– Warme lucht wordt omhoog gestuwd  afkoeling en
condensatie

– Water uit neerslag  belangrijkste bron van zoet
water!
• 2. Ruimtelijke spreiding van de neerslag

naargelang de klimaten
– Neerslagverdeling afhankelijk van
• Regio en seizoen
• Vaak gekoppeld aan vaste drukgebieden
– Smalle ITC-zone
– Wolkenloze woestijnen aan keerkringen
– Wolkenkrullen in centrale zone van de middelbreedten
– (Ant)arctische zone  hogedrukgebied  weinig neerslag

Arctische zone
ITC-zone
Antarctische zone

– Regionale neerslagverschillen (leren op slides)
• Steppen en woestijnen komen vooral in het Westen van
de continenten voor
– Reden: passaten zorgen voor neerslag aan de oostkust
– Bv. Atacamawoestijn of Kalahariwoestijn
• Hooggebergten zorgen voor droge(re) gebieden
regenschaduwzijde
– Vochtige westenwind laat neerslag achter op westflank van
bvb. de Rocky Mountains
– Drogere, warmere winden dalen af aan de oostkant

– Regionale neerslagverschillen (leren op slides)
• Stijgingsregens zorgen voor veel neerslag aan
bergflanken die naar de Indische Oceaan gericht zijn
– Bv. flank van de Himalaya
• West-Europa krijgt meer regen dan continentale oosten
– Wolken zijn hun regen al kwijt voordat ze het oosten bereiken
– Winter: krachtig hogedrukgebied boven Siberië houdt lucht
van over zee tegen
7. Verschillen in klimaten en
vegetaties
7. Verschillen in klimaten en vegetaties
• NIET KENNEN

AARD 5 TSO Thema 5 Beweging Aarde en Kenmerken Van de Atmosfeer

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

AARD 5 TSO Thema 5 Beweging Aarde en Kenmerken Van de Atmosfeer

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

Thema 5: Beweging aarde en kenmerken

Aardrijkskunde De Nil Klaas

• 1. In ons zonnestelsel is de aardatmosfeer

• 1. In ons zonnestelsel is de aardatmosfeer

• 1. In ons zonnestelsel is de aardatmosfeer

• 2. Ontstaan en evolutie van de dampkring

• 2. Ontstaan en evolutie van de dampkring

• 4. De indeling van de atmosfeer

• 4. De indeling van de atmosfeer

•Boek = van buitenste

•PPT = van binnenste laag

• 4. De indeling van de atmosfeer

• 4. De indeling van de atmosfeer

• 4. De indeling van de atmosfeer

• 4. De indeling van de atmosfeer

• 4. De indeling van de atmosfeer

• 4. De indeling van de atmosfeer

• 1. Het natuurlijk broeikaseffect

• 1. Het natuurlijk broeikaseffect

• 1. Het natuurlijk broeikaseffect

• 2. Temperatuur geeft de warmtetoestand in

100% instraling albedo van de

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

3.1 Invalshoek zonnestralen en bestralingsduur

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

– Zonnestralen dringen dieper door in water

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

Thermische evenaar ligt in Afrika

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

• 3. Factoren die de temperatuur beïnvloeden

• SO: Opbouw atmosfeer + warmtebalans (p76

• 1. De aarde: ellipsvormige baan om de zon

• 1. De aarde: ellipsvormige baan om de zon

• 1. De aarde: ellipsvormige baan om de zon

• 2. Waarom zijn er schrikkeljaren

• 3. Onze aardas oorzaak van de seizoenen

• 3. Onze aardas oorzaak van de seizoenen

• 3. Onze aardas oorzaak van de seizoenen

• 3. Onze aardas oorzaak van de seizoenen

• 3. Onze aardas oorzaak van de seizoenen

• 3. Onze aardas oorzaak van de seizoenen

• 3. Onze aardas oorzaak van de seizoenen

• 3. Onze aardas oorzaak van de seizoenen

• 3. Onze aardas oorzaak van de seizoenen

• 3. Onze aardas oorzaak van de seizoenen

• 3. Onze aardas oorzaak van de seizoenen

• 1. Van schijnbare beweging naar aardrotatie

• 1. Van schijnbare beweging naar aardrotatie

• 2. De gevolgen van de aardrotatie

• 2. De gevolgen van de aardrotatie

• 2. De gevolgen van de aardrotatie

• 2. De gevolgen van de aardrotatie

• 2. De gevolgen van de aardrotatie