2017/2018 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI

EĞİTİM SEMİNERLERİ

LİNYİT ORTAOKULU

AÇIK UÇLU SORU YAZMA Dr. R. Serkan ARIK

Beyza İNCEÇAM
EĞİTİMİ Kütahya Dumlupınar Üniversitesi
SUNUMUN İÇERİĞİ
•Test Nedir?
•Başarı Testleri
•Başarı Testlerinin Amaç ve Türleri
•Başarı Testlerinde Kullanılabilecek Soru Türleri ve Örnekleri
•Açık Uçlu Sorular
•Açık Uçlu Sorular Nasıl Hazırlanır?
TEST NEDİR?
•Eğitim alanında bireyler hakkında bilgi toplanması söz konusu olduğunda testler
kullanılmaktadır.
•Testler, bireylerin belirli özelliklerini ölçebilmek amacıyla sistematik bir süreç
izlenerek oluşturulan ve herkesin aynı soruları aldığı ölçme araçlarıdır.
• Testler aracılığı ile bireylerin sahip oldukları özelliklere göre farklılıkları ya da
benzerlikleri ortaya çıkarılır.
•Başarı testleri ise sınıf içi ölçme ve değerlendirmede en sık kullanılan test türüdür
•Başarı testleri, okul ortamlarında ve eğitim sistemlerinde daha çok öğrencilerin
akademik başarılarını belirlenmesinde kullanılmaktadır.
BAŞARI TESTLERİNİN
KULLANIM AMAÇLARI
•Öğrencinin zayıf ve kuvvetli başarı alanlarını tanıma,
•Öğrencilerin seçmeli derslerden hangisini alacağı veya alanlardan hangisine
yöneleceğini kararlaştırma,
•Öğrencilerin başarısızlık sebeplerini araştırma,
•Öğrencilerin öğrenim ve mesleklerin planlama,
•Öğrencilerin başarı seviyeleri ile zeka seviyelerini karşılaştırma,
•Seçme ve sınıflama yapma,
•Öğrenme güçlüklerini teşhis etme,
•Mesleki ve eğitsel rehberlik sağlama.
BAŞARI TESTLERİNİN TÜRLERİ
•Başarı testleri, testi hazırlayan kişilerin uzmanlığına göre 2 grupta incelenmektedir.

Hazırlanışına Göre
Başarı Testleri

Öğretmen Yapımı Standart Başarı

Testler Testleri
BAŞARI TESTLERİ
•Öğretmen yapımı testler, öğretmen tarafından kendi sınıfında kullanılmak üzere
hazırlanmış testlerdir.
•Bu türden testlerin kalitesi öğretmenin bilgi ve becerisine bağlıdır.
•Standart testler ise uzmanlar ya da bir ölçme kuruluşu tarafından test geliştirme
süreçleri eksiksiz bir biçimde izlenerek hazırlanmaktadır.
BAŞARI TESTLERİNDE
KULLANILABİLECEK SORU
TÜRLERİ
•Başarı testlerinde, eğitim hedeflerini ya da bireyin niteliklerini ölçmek amacı ile çok
çeşitli soru türlerinden yararlanılmaktadır.
•Soru türleri, soruyu yanıtlayacak kişilerin yanıtlarının biçimine göre genel bir
sınıflamaya tabi tutulduğunda «seçme gerektiren sorular» ve «yanıtın
yapılandırıldığı sorular» olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır.
•Seçme gerektiren sorular tamamlanmamış ifade ya da önerme içeren bir kök ile
birlikte çeldiriciler ve doğru yanıttan oluşan seçenek takımlarından oluşmaktadır.
Soruya yanıt verecek kişi soru kökünde yer alan ifadeden yola çıkarak, hali hazırda
verilmiş seçenekler arasından doğru yanıta ulaşmaya çalışır.
•Yanıtın yapılandırıldığı soru türlerinde ise yine soruya ait bir kök bulunmakla
birlikte yanıtlayıcı için belirli bir alan boş bırakılmakta ve yanıtlayıcıdan kendi
yanıtını oluşturması beklenmektedir.
SORU TÜRLERİNE YÖNELİK
SINIFLAMA
Soru Türleri

Seçme Yanıtın
Gerektiren Yapılandırıldığı
Sorular Sorular

Çoktan Seçmeli Eşleştirmeli Doğru/Yanlış Açık Uçlu Kısa Cevaplı

Sorular Sorular Soruları Sorular Sorular
ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR
•Çoktan seçmeli bir soru, bir problem durumu sunan bir soru kökü ile soru kökünü izleyen üç ya da daha çok
sayıdaki seçimlik cevaplardan oluşur. Soru kökü, bir soru cümlesi ya da bir eksik cümle olabilir. Soru kökünü
izleyen seçimlik cevaplara soru şıkları ya da seçenekler adı verilir. Soru kökünde verilen bilgilere göre,
seçeneklerden biri, sorunun doğru ya da en doğru cevabıdır. Diğer seçenekler ise yanlış cevaplar ya da
çeldiriciler adını alır.
•Çoktan seçmeli sorularda objektif puanlama yapmak mümkündür. sorular farklı puanlayıcılar tarafından
puanlandığında aynı sonuçlar elde edilir. Ayrıca, bilgisayarlar yardımıyla hızla puanlanabilirler.
•Çoktan seçmeli soruların, hatırlama düzeyinde bilgileri ölçmede daha uygun olduğuna; üst düzey
zihinsel süreçlerin ölçülmesinde uygun olmadığı yönünde eleştiriler vardır. Açık uçlu sorularla eleştirel
düşünme ve problem çözme gibi üst düzey zihinsel becerileri ölçmek daha mümkün olmakla birlikte, nitelikli
hazırlanmış çoktan seçmeli soruların da bu becerileri ölçen örnekleri olabilmektedir.
•Yazma ve yaratıcılık gibi becerilerin çoktan seçmeli sorularla ölçülmesi mümkün değildir.
•Çoktan seçmeli bir soru yazmak kolay değildir ve uzmanlık gerektirir.
•Çoktan seçmeli sorular şans başarısı ile yanıtlanabilmektedir.
ÇOKTAN SEÇMELİ SORU
ÖRNEĞİ
Alan: Yer Bilimleri

Madde Tanımı: Dünyanın katmanları

Madde: Resim erkürenin üç ana katmanını göstermektedir.

A
B 80

74

60

40

C
20

10
7 8
0
Hangi katman en sıcaktır? K a yıp veri A B C D
Ö ğ re n ci Y a n ı tla rı n ın D a ğ ı lı m ı
A. Katman A Türkiye Uluslar Arası
Ortalaması Ortalama
B. Katman B Yanıtlama 0,75 0,84
Yüzdesi
C. Katman C Ayırt Edicilik 0,31 0,27

D. Her üç katmanın sıcaklığı aynıdır

EŞLEŞTİRMELİ SORULAR
•Bu tür sorular iki kısımdan oluşur; soru durumunda karşılığı bulunacak bir dizi
kavram, oldu veya olay ile açıklama durumundaki nispeten kısa ifadeli kısa yanıtlar.
•Bu tür sorular her ders, konu ve her türlü eğitim düzeyindeki yoklamalar için
kullanılabilir.
•Şans başarısı ile puan kazanma olasılığı nispeten düşüktür ancak bu tür sorular daha
çok hatırlama ve kavrama düzeyini ölçmekle sınırlı kalmaktadır. Üst düzey düşünme
süreçlerini gözlemlemeye uygun değildir. Ayrıca bilgisayar ortamında özel bir
puanlama süreci gerektirir.
EŞLEŞTİRMELİ SORU ÖRNEĞİ
DOĞRU YANLIŞ SORULARI
•Bu soru türünde bir ifadede verilen bilginin, yargının doğru olup olmadığı
Doğru/Yanlış- Evet/Hayır biçiminde değerlendirilir.
•Bir olguya ilişkinin cümlenin, hükmün doğru olup olmadığını, terimlerin
tanımlarının doğruluğunu, ilkelere ilişkin cümlelerin doğruluğunu görme yeteneğini
ölçmede kullanılır. Genellikle;
- Basit öğrenme sonuçlarını ölçer.
- Olguyu, gerçek durumu, değer yargılarından ayırmada kullanılır.
•Hazırlanması ve puanlanması kolaydır ancak şans başarısına açık, güvenirliği ve
geçerliği düşük ve teşhis yeteneği zayıf olan bir soru türüdür.
DOĞRU YANLIŞ SORUSU
ÖRNEĞİ
KISA CEVAPLI SORULAR
•Kısa cevaplı sorular, öğrencilerin uygun bir yazma alanına bir sayı, sözcük ya da
cümle ile yanıt verebilecekleri türdedir. Böylece öğrencilerden beklenen verilen soru
kökünü okuyup anlamlandırması ve bu soru köküne uygun bir cevabı kendi
ifadesiyle yapılandırmasıdır.
•Kısa cevaplı sorular şans başarısında arınıktır ve bu soruları hazırlamak çok zor
değildir.
KISA CEVAPLI SORU ÖRNEĞİ
•İnce Memed adlı romanın yazarı kimdir?
(________________)

•Şair Evlenmesi______________________ tarafından yazılmıştır.

AÇIK UÇLU SORULAR
•Seçenek takımından doğru olanı seçmeye değil, öğrenciyi kendi cevabını
yapılandırmaya yönlendirmektedir.
•Öğrencilerin düşünme süreçlerini gözlemleyebilme imkanı sunmaktadır.
•Öğrencilerin var olan bilgi birikimlerini özgün bir şekilde nasıl örgütlediklerini
görme olanağı sağlamaktadır.
•Açık uçlu sorular öğrencinin verdiği yanıtın uzunluğuna göre «yanıtın
sınırlandırıldığı maddeler» ve «yanıtın serbest bırakıldığı maddeler» olmak üzere iki
gruba ayrılmaktadır
YANITIN SINIRLANDIRILDIĞI
AÇIK UÇLU SORULAR
•Yanıtı sınırlandırılmış açık uçlu sorular öğrencinin önceki bilgilerini hatırlamasını, uygun
şekilde bilgileri organize etmesini, mantıklı bir sonuca varmasını ve bunları probleme,
zamana ya da sayfaya göre sınırlandırılarak ifade etmesini gerektirdiğinde kullanılabilir.
•Bu sorular verilecek yanıta kapsam ve uzunluk bakımından çeşitli sınırlamalar koyar.
•Soruda, belirlenen sınırlamaların ne olduğu ve öğrenciden neler istendiği açıkça
belirtilmelidir.
• Bilgiyi hatırlamaktan çok onu kullanmak gerektiğinde, nispeten konuların kapsamı daha az
olduğunda bu soruların kullanımı idealdir.
•Yanıtı sınırlandırılmış açık uçlu sorular için kullanılabilecek öğrenme çıktıları ve içerik
örnekleri şu şekildedir;
İlişkileri analiz etme,
karşılaştırmalı ve zıt durumlar,
gerekli varsayımları belirtme,
uygun sonuçları tanımlama,
problem çözme,
sebep-sonuç ilişkilerini açıklama,
hipotezleri formülleştirme,
bir bakış açısını desteklemek için veri organize etme,
güçlü ve zayıf yanları açıklama,
farklı kaynaklardaki bilgileri bir araya getirme,
bir ürünün, durumun ya da maddenin değerini değerlendirme,
yorumlama yapma.
YANITIN SINIRLANDIRILDIĞI
AÇIK UÇLU SORU ÖRNEKLERİ
Alan: Biyoloji
40
Madde Tanımı: Ekosisteme giren yeni türün iki sonucu

30

M adde: Yeni bir balık türü bi r göle bırakıl ıyor. Bu yeni

30

türün ortama girmesinden kaynaklanabilecek iki

tane istenmeyen sonuç yazınız. 20 21

15
1. 10 12 12

2. 0 3 4

Öğrenci Yanıtlarının Dağılımı

40

36

30

20 22

14
10
11
8

0 3 2

Öğrenci Yanıtlarının Dağılımı

Türkiye Uluslar Arası

Ortalaması Ortalama
Kod Yanıtlama türleri
Yanıtlama 0,22 0,39
10 - 19 Doğru yanıt Yüzdesi
Ayırt Edicilik 0,46 0,61
70 Yanlış yanıt
79 Karalanmış, silinmiş, okunaksız, anlamsız çiziktirmeler.
 Alan: Fizik

Madde Tanımı: Makinelerin verimliliği

Madde: A Makinesi ve B Makinesinin her biri nehirden

su pompalamak için kullanılmaktadır. Tablo her
bir makinenin bir saatte nehirden pompaladığı
suyun hacmini ve onların her birinin ne kadar
yakıt kullandığını göstermektedir.
1 Saatte pompalanan 1 Saatte kullanılan
Suyun Hacmi Yakıt
(litre) (litre)
A Makinesi 1000 litre 1.25 litre

B Makinesi 500 litre 0.5 litre

a) Yakıt enerjisini iş enerjisine dönüştürmede

hangi makine daha verimlidir?

Cevap : __________ _____________

b) Cevabınızı açıklayınız.

Değerlendirme ölçeği
30

Kod Yanıtlama türleri

Doğru Yanıt
10 B. Enerjinin verimi kavramına dayanan doğru açıklamalar ( Pompalanan suyun eşit hacimde 22
20
olması durumunda B , A’dan daha az yakıt harcar . )
Örnekler: B. Çünkü B 1000L su için 1L gaz kullanırken A 1000L su için 1.25L gaz kullanmıştır.
B. Çünkü suyun her litresi için daha az yakıt kullanır. 18
B. Çünkü aynı miktarda suyu pompalamak için daha az gaz kullanır. 16
14
Yanlış Yanıt 13
10
70 B. Daha az yakıt kullanır. (pompalanan suyun hacmine dayalı olarak verimlilikle ilgili bir 10
karşılaştırma yok). 8
Örnekler: B. bir saatte 0.5 L gaz kullanır, ve A saatte 1.25 L kullanır.
B. bir saatte daha az gaz kullanır.
B. motor 0.75 L daha az gaz kullanır.
0
71 B. Diğer yanlış / yetersiz veya açıklamasız. Kayıp 10 70 71 72 73 79
veri
72 A. bir saatte daha fazla su pompalar ( kullanılan gaza gore verimlilik karşılaştırılmıyor) Ö ğ ren ci Ya nıtla rının D ağ ılım ı
Örnekler: A. daha fazla su pompalar.
A. 1.25 litre pompalar ve B yalnızca 0.5 litre pompalar.
A. B.’den 500 L daha fazla pompalar. Türkiye Uluslar Arası
Ortalaması Ortalama
73 A. Diğer yanlış / yetersiz veya açıklamasız.
Yanıtlama 0,16 0,27
79 Diğer Yanlışlar ( karalanmış, silinmiş, okunaksız, anlamsız çiziktirmeler) Yüzdesi
Ayırt Edicilik 0,47 0,55
Yanıtsız
99 BOŞ
 Alan: Alan: Veri gösterimi, analiz ve olasılık

Madde Tanımı: En ucuz dergi aboneliği

Madde: Canan 24 sayılık bir dergi sipariş etmeyi planlıyor. İki

dergi ile ilgili aşağıdaki ilanları okuyor. Ceds Canan’ın
ülkesindeki para birimidir. 40

Gençlik Dergisi Genç Haber 30 32

24 sayı 24 sayı 28

İlk dört sayı ÜCRETSİZ İlk altı sayı ÜCRETSİZ

kalanların her biri kalanların her biri 20
21
3 Ceds. 3.5 Ceds.

10
9

24 sayılık en ucuz dergi hangisidir? Ne kadar daha 4

ucuzdur? 0
3 3

Cevabınızı açıklamalı olarak gösterin. Kayıp 10

veri
11 12 13 19 20 29 79

Öğrenci Yanıtlarının Dağılımı

Kod Yanıtlama türleri Türkiye Uluslar Arası

Ortalaması Ortalama
10 - 19 Kısmi doğru yanıt Yanıtlama 0,10 0,24
Yüzdesi
20 - 29 Doğru yanıt
Ayırt Edicilik 0,50 0,65
79 Yanlış (Karalanmış, silinmiş, okunaksız, anlamsız
çiziktirmeler.)
 A l a n : B iy o lo ji

M a d d e T a n ım ı: A ğ a c ın b ü y ü m e s i

M a d d e : S i z i n iç i n t a m a m l a n m a m ış b i r b e s i n a ğ ı ç i z il m i ş t i r.
B o ş d a i r e le ri n h e r b i ri n i, l is te d e n d o ğ r u h a y v a n v e y a
b itk in in n u m a r a s ın ı y a z a r a k d o ld u r u n u z . O k la r ın
e n e r ji a k ış ın ı g ö s te r d iğ in i h a tır ın ız d a tu tu n u z v e
s a ğ la y ıc ıd a n k u lla n ıc ıy a d o ğ r u g id in iz .

F are

G ü n eş
ışığ ı

A r d ıç 60
ku şu
1 ) T ırtıl M eşe
a ğa cı
55
50

2 ) M ıs ır
40

3 ) A tm a c a
30

4 ) Y ıla n 24
20

D e ğ e r le n d ir m e ö lç e ğ i
10
10 10
Kod Y a n ıt la m a t ü r le r i
0
D o ğ r u Y a n ıt K a y ıp v e ri 10 11 79

10 D ö r t t a n e s i d o ğ r u y e r le ş t ir ilm iş : 2 , 1 , 4 , 3 v e y a h a y v a n / b itk i is im le r i ( m ı s ı r, t ı r tı l, y ıla n , a t m a c a ) Ö ğ r e n c i Y a n ı tl a r ı n ı n D a ğ ı l ı m ı

ş e m a d a g ö r ü ld ü ğ ü g ib i .

11 1 0 . k o d la a y n ı f a k a t a t m a c a v e y ı la n y e r d e ğ iş t ir m iş . T ü r k iy e U lu s la r A ra s ı
O r t a la m a s ı O r t a la m a
Y a n lış Y a n ıt Y a n ıt la m a 0 ,3 5 0 ,54
Y ü zd e si
79 D iğ e r Y a n lı ş la r ( k a r a la n m ı ş , s i lin m iş , o k u n a k s ı z , a n l a m s ı z ç iz i k t ir m e le r )
A y ır t E d ic ilik 0 ,3 1 0 ,48
Y a n ıt s ız
99 BOŞ
YANITIN SERBEST BIRAKILDIĞI
AÇIK UÇLU SORULAR
•Bu sorularda da, yanıta ilişkin sınırlamalar bulunsa da genel olarak öğrenci, yanıtını
oluşturmada diğer madde türlerine göre çok daha özgürdür.
•Bu sorularda kapsam açısından değil ancak zaman ve sayfa kullanımı açısından çeşitli
kısıtlamalar yapılabilmektedir.
• Yanıtı serbest bırakılmış açık uçlu sorularda hazırlanan bir madde için öğrenci, ilgili bilgileri
bir araya getirir, bilgiyi kritik bir şekilde analiz eder onu orijinal bir duruma uygular ve olası
çıktıları sentezler ve değerlendirir.
•Bu sorular, üst düzey düşünme becerilerinin sentez ve değerlendirme düzeyleri için oldukça
kullanışlıdır.
•Eğer öğrencinin, organize edebilme, ifade edebilme, birleştirme, bilgiyi ya da fikirleri
değerlendirmesi ile ilgileniliyorsa bu sorular oldukça kullanışlıdır.
•Bu sorular ayrıca, yazılı iletişim becerilerinin değerlendirilmesinde de kullanılabilmektedir.
ÖRNEK SORULAR
•Yeni açılan bir lokanta hakkında tanıtım yazısı yazacağınızı düşünün. Bu yazıda:
-Lokantanın yemeklerinin çeşit ve lezzeti,
-Servisin kalitesi ve hızı,
-Yemeklerin kalitesine göre fiyatı
Kapsamında yazınızı en az 250-300 sözcük kullanarak yazınız.
•«Bir elin nesi var iki elin sesi var» atasözünden yola çıkarak bir kompozisyon
yazınız.
AÇIK UÇLU SORULARIN PUANLANMASI/
DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI
•Açık uçlu sorular, soruya verilen yanıtların hangi ölçütlere göre değerlendirileceğini
ve bu yanıtların kaç puanı temsil ettiğini belirten dereceli puanlama anahtarları ile
puanlanmaktadır.
•Açık uçlu soruların puanlanmasında iki tür dereceli puanlama anahtarı
kullanılabilmektedir. Bunlar «analitik puanlama anahtarı» ve «bütünsel puanlama
anahtarı» dır.
ANALİTİK/DERECELİ
PUANLAMA ANAHTARI
•Analitik puanlama anahtarında ilk olarak maddeye yönelik tam doğru, kısmi doğru
ve yanlış yanıtların bir listesi hazırlanır.
• Ardından bu yanıtların kodları tanımlanır.
•Tam doğru, kısmi doğru ve yanlış yanıtların her biri için bu yanıtlara denk gelecek
puanlar belirlenir.
•Bu puanlama türünde fazla sayıda ölçüt yer aldığından, yanıtın sınırlandırıldığı açık
uçlu sorularda kullanımı daha uygundur.
DERECELİ PUANLAMA ANAHTARI
ÖRNEĞİ (ANALİTİK)
Kazanım: En çok altı basamaklı doğal sayıları büyük/küçük sembolü kullanarak
sıralar.
Sınıf Düzeyi: 4. Sınıf
Bilişsel Düzey: Anlama
Aşağıda bir kitapçının yıl boyunca sattığı dergilerin türü ve satış miktarı
verilmiştir.
Dergi Bilim ve Sanat Seyahat Spor Tarih
Türleri Teknoloji
Satış 445 890 157 621 25 899 98 895 102 316
Miktarları

Buna göre, dergi türlerini satış miktarı çok olandan az olana doğru sembol
kullanarak sıralayınız.
Yanıtı Tanıma Kodu Cevaplar Puan

Tam Doğru Yanıtlar

10 Dergi türlerini satış miktarı çok olandan az olana doğru, sembol kullanarak sıralar. 10

Örnek: 445 890> 157 621 > 102 316>98 895> 25 899
Örnek: Bilim ve Teknoloji> Sanat> Tarih> Spor> Seyahat

Uzak Doğru Yanıtlar

12 Dergi türlerini satış miktarı çok olandan az olana doğru sembol kullanmadan sıralar. 5

Örnek: 445 890, 157 621, 102 316, 98 895, 25 899

Örnek: 445 890- 157 621-102 316-98 895- 25 899

14 Dergi türlerini satış miktarı çok olandan az olana doğru ancak yanlış sembol kullanarak sıralar. 3

Örnek: 445 890< 157 621< 102 316<98 895<25 899

Yanlış Yanıtlar

32 Dergi türlerini satış miktarı az olandan çok olana doğru sembol kullanarak sıralar. 0

Örnek: 25 899>98 895 > 102 316 > 157 621 > 445 890

34 Dergi türlerini az olandan çok olana doğru sembol kullanmadan sıralar. 0

Örnek: 25 899,98 895, 102 316,157 621, 445 890

Örnek: 25 899-98 895- 102 316 -157 621- 445 890

36 Dergi türlerini çok olandan az olana doğru sıralarken hata yapar (rastgele sıralar). 0

Örnek:25 889> 98 895> 445 890> 157 621 > 102 316

38 Dergi türlerini çok olandan az olana doğru sıralarken eksik sıralama yapar, sıralamayı tamamlamaz. 0

Örnek: 445 890> 157 621….

Örnek: 98 895> 25 889….

50 Boş Yanıtar 0

60 Diğer Yanıtlar

Maddede verilen sayılarla ilgili işlemler yapar ya madde ile ilişkisiz cevaplar verir. 0

Örnek: 445 890+157 621

BÜTÜNSEL DERECELİ
PUANLAMA ANAHTARI
•Bütünsel puanlama anahtarında ise soruya verilen yanıtın genel niteliği hakkında bir
değerlendirme yapılır.
•Bu puanlama türü daha çok sentez, değerlendirme gibi üst düzey bilişsel becerilerin
ölçüldüğü ya da tek bir doğru yanıtın olmadığı durumlarda kullanılır.
•Bu nedenle yanıtı serbest bırakılan açık uçlu soruların puanlanmasında kullanılması
daha elverişlidir.
•Analitik puanlama anahtarında her bir yanıt için farklı puanlamalar yapılırken,
bütünsel dereceli puanlama anahtarında öğrenci yanıtının genel niteliğine ilişkin
genel ve tek bir puan verilir.
BÜTÜNSEL PUANLAMA
ANAHTARI ÖRNEĞİ
AÇIK UÇLU SORULARIN
ÜSTÜN YÖNLERİ
•Şans Başarısının Olmayışı: Bu tür sorularda öğrencilerin yanıtı tahminle bulma
olasılıkları yoktur.
•Üst düzey düşünme becerilerinin ve karmaşık öğrenme çıktılarının
değerlendirilmesinde imkan sağlar: Açık uçlu sorular gündelik yaşam durumları
ile bütünleştirildiğinde ve görsel materyallerle desteklendiğinde üst düzey düşünme
becerilerini ölçmede oldukça kullanışlı bir soru türü haline gelirler.
AÇIK UÇLU SORULARIN
SINIRLI YÖNLERİ
•Puanlanmadaki Güçlük
Dereceli puanlama anahtarını hazırlarken olası tüm cevapları bulabilmek kimi
zaman zor olabilir.
Öğrenci yazılarının okunaklı olmayışı puanlama sürecini zorlaştırabilir.
Puanlamada objektifliğin sağlanabilmesi için dereceli puanlama anahtarlarının çok
iyi bir biçimde hazırlanması gerekir. Aksi takdirde farklı puanlayıcılar arasında
tutarsızlık olması kaçınılmazdır.
•Cevap Şişirme: Anlatım gücü iyi olan yanıtlayıcılar kimi zaman cevabı manipüle
edebilirler.
AÇIK UÇLU SORULAR NASIL
HAZIRLANIR?
NİÇİN ÖLÇÜYORUM?
•Sınıf içi ölçme ve değerlendirmede kullanılan testlerin ve bu testleri oluşturan
soruların hangi amaçla kullanılacağı ilk olarak belirlenmesi gereken aşamadır.
•Hiçbir test amaçsız değildir.
•Öğretmen;
Tanılayıcı amaçla (öğrencinin güçlü ve zayıf yanlarını belirleme),
Biçimlendirici (sürece yönelik/öğrencilerin bir dersteki ilerlemesini belirleme)
amaçla,
Sonuç değerlendirmeye (not verme ve öğrenci hakkında yargıda bulunma) yönelik
bir amaçla bir test geliştirebilir.
•Geliştirilecek test ya da sorular bu amaçların bir ya da birkaçı birden hizmet edebilir.
NE ÖLÇÜYORUM?
•Belli bir konudaki başarının değerlendirilmesi amacıyla geliştirilecek bir testte
ölçülecek özellikler, o konu ile ilgili davranışlar arasından önemli görülerek seçilen,
kritik davranışlardır.
 SORULARIMIN KAPSAMI NEDİR?
•Davranışlar saptandıktan sonra, bu davranışların konular ve bilişsel süreçlerle
ilişkilendirilmesi gerekir. Bu ilişkilendirme genel olarak belirtke tablosu ile gerçekleşir.

Öğrenme Alt Öğrenme Alanı Kazanımlar İçerik Beceri Zihinsel Düzey Soru Sayısı Ağırlık
Alanı (Bilgi tabanı)
Sayılar ve İşlemler Doğal Sayılar M.4.1.1. 4,5 ve 6 basamaklı doğal 4, 5 ve 6 basamaklı doğal Okur ve yazar Hatırlama 1 %8,33
sayıları okur ve yazar. sayıları

Sayılar ve İşlemler Doğal Sayılar M.4.1.3. 4, 5 ve 6 basamaklı doğal 4, 5 ve 6 basamaklı doğal Belirler ve Çözümleme 1 %8,33
sayıların bölüklerini ve basamaklarını, sayıların bölüklerini ve çözümler
basamaklarındaki rakamların basamak basamaklarını,
değerlerini belirler ve çözümler. basamaklarındaki rakamların
basamak değerlerini

Sayılar ve İşlemler Doğal Sayılar M.4.1.4. Doğal sayıları en yakın onluğa Doğal sayıları en yakın onluğa Yuvarlar Hatırlama 1 %8,33
ve yüzlüğe yuvarlar ve yüzlüğe
KULLANACAĞIM TEST İÇİN EN
UYGUN SORU TÜRÜ HANGİSİ?
•Hazırlanması uygun ya da kolay gelen aynı soru türünü sürekli kullanma eğiliminde
olmak yanlış bir davranıştır.
•Tüm soru türleri, üstün ve sınırlı yönleri dikkate alınarak testin amacına uygun bir
biçimde kullanılmalıdır.
•Farklı soru türlerini kullanmak öğretmenin soru yazma ve test hazırlama
konusundaki bilgi ve becerilerinin artmasını da sağlayacaktır.
 SORULARI YAZARKEN...
•Soru türü fark etmeksizin öğretmenler sınıf içinde kullanacakları bir testte soruları
kendileri hazırlamalıdırlar.
•Soruları hazırlarken kaynaklardan yararlanılabilir ancak sorular ders kitabından ya da
herhangi bir yazılı kaynaktan olduğu gibi alınmamalıdır
SORUMUN KÖK VE YÖNERGESİ
TÜRKÇE DİL KURALLARINA
UYGUN MU?
•Sorular yazılırken yazım kurallarına ve noktalama işaretlerine dikkat edilmelidir.
•Türkçe dil kurallarına uygun olmayan bir soru öğrenciler tarafından farklı
anlaşılarak yanlış yanıtlar vermelerine neden olabilir.
•Soru kökünde iki olumsuz ifade yer almamalıdır.
•Soru kökü olumsuz ise mutlaka altı çizilerek belirtilmelidir.
YAZDIĞIM SORU TÜRÜNE UYGUN
BİR BİÇİMDE İFADE EDİLİYOR
MU?
•Açık uçlu soru yazımında “kıyasla, karşılaştır, sebep göster, farklı bir örnek göster,
…olsaydı ne olurdu?” kelimeleri kullanılmalıdır.
•“Ne, kim, ne zaman, listele” gibi daha alt düzey düşünme becerilerini ölçmede
kullanılan kelimelerle başlanılmamalıdır.
SORUM AÇIK VE ANLAŞILIR BİR
BİÇİMDE İFADE EDİLMİŞ Mİ?
•Soru kökleri ve yönergeler yoruma açık olmayacak bir biçimde herkesin anlayabileceği
düzeyde hazırlanmalıdır.
•Öğrencilerden ne beklendiği, yazma sınırlarının neler olacağı net bir biçimde ifade
edilmelidir.
•Bu şekilde hazırlanmayan sorular karşısında öğrencilerin sınav esnasında «öğretmenim
bununla şunu mu demek istiyorsunuz?» gibi sorularla karşılaşılması mümkündür.
•Yazılan sorular kesinlikle bilimsel hata içermemelidir.
•Bilimsel hata içeren sorular öğrencilerde de yanlış öğrenmelere neden olabilmektedir.
•Sorular hazırlanırken kullanılan dil öğrencilerin yaş ve sınıf düzeyine uygun olmalıdır.
•Öğrencilerin daha önce hiç duymadıkları ya da aşina olmadıkları kelimelerin kullanımından
kaçınılmasına özen gösterilmelidir.
SORUM İLGİLİ DAVRANIŞI
ÖLÇÜYOR MU?
•Soruların kazanım-konu ve bilişsel süreçler ile ilişkisi kurulmalıdır.
• Soruların gerçekten hedeflenen özelliği ölçmesine dikkat edilmelidir.

•Yazma alanı sorunun türüne göre tanınmalı ve sınırlandırılmalıdır. Bu sayede öğrencinin ilişkisiz
yanıtlar vermesi engellenmeye çalışılmış olur.
•Soru kökünde yanıtlamayı sınırlayıcı yönergeler mutlaka verilmelidir. Örneğin “yanıtını en fazla 2
cümle ile yaz” ya da “ yanıtını belirtilen alana yaz” biçiminde sınırlandırmalar yapılabilir.
SORUMU PUANLARKEN
NELERE DİKKAT ETMELİYİM?
•Soruların yazım aşaması ile puanlama aşaması birbirlerinden ayrı olarak ele
alınmamalıdır.
• Bir açık uçlu sorunun kullanıma hazır hale gelebilmesi için soru ile birlikte
puanlamasının nasıl olacağının da belirlenmesi ve soru ile birlikte puanlama
anahtarının da hazırlanması gerekir.
•Hazırlanan açık uçlu soru için dereceli puanlama anahtarından hangisinin uygun
olduğu yazılan sorunun türüne göre karar verilmelidir.
•Analitik dereceli puanlama anahtarının olası tüm doğru ve kısmi doğru yanıtlar ile
yanlış yanıtları içeriyor olmasına dikkat edilmelidir.
DERECELİ PUANLAMA
ANAHTARINDA DOĞRU
YANITLAR DIŞINDA NELER
DİKKATE ALINABİLİR?
•Yanıtın doğruluğu yanında verilen yanıtlara yazım, noktalama ve dil bilgisi
kurallarına uygunluğu bakımından da puan verilebilir. Özellikle dil becerilerinin
yoklandığı Türkçe, İngilizce gibi derslerde bu puanlama daha da önemli hale
gelmektedir.
•Eğer doğru yanıtların dışında bu gibi istisnai durumların da puanlanması
planlanıyorsa, bu bilgi mutlaka test yönergesinde yer almalıdır. Bu sayede öğrenciler
verdikleri yanıtların nasıl puanlanacağına dair bilgi sahibi olurlar.
SORUYU YAZDIKTAN SONRA...
SORUM GÖZDEN GEÇİRİLDİ Mİ?
•Soru yazıldıktan sonra, her bir sorunun ölçülmek istenen davranışı ölçecek nitelikte
olup olmadığı, bilimsel yönden hata içerip içermediği, dil ve anlatım bakımından
anlaşılır olup olmadığı, sorunun teknik özellikleri bakımından kusurlu olup olmadığı
son kez kontrol edilmelidir.
•Eksik ya da hatalı görülen bir durum olursa bu aşamada soru düzeltilebilir.
BAŞKA BİR ÖĞRETMENİN GÖRÜŞÜ
SORUMU NASIL ETKİLER?
•Sorunun gözden geçirilme aşamasında bir ya da birkaç uzman görüşü almak oldukça
önemli ve faydalıdır.
•Soru hazırlama esnasında ne kadar dikkat edilse de gözden kaçan noktalar olabilir.
Hazırlanan sorunun niteliğine yönelik alınan farklı görüşler soruyu daha da iyi bir
hale getirmeye yardımcı olmaktadır.
•Sorular başka öğretmenlere verilirken bir kontrol listesi hazırlanabilir. Bu sayede
soruya dair eksiklikler uzmanlar tarafından daha net bir biçimde belirlenir ve soruyu
hazırlayan kişi de eksikliklerini kolay bir biçimde görerek düzenlemeler yapabilir.
SORUNUN UYGULAMA ÖNCESİ
DENENMESİ VE DENEME SONUÇLARININ
DEĞERLENDİRİLMESİ
•Deneme uygulaması gelecekte daha nitelikle sorular hazırlamak ve test oluşturmak
amacıyla yapılır. Uygulamanın sonuçları analiz edilerek gerekli düzeltmeler
yapılabilir ve bir sonraki uygulama için bilgiler edinilebilir.
•Deneme uygulaması soruların ilgili olduğu sınıf düzeyinde başka şubelerde bulunan
öğrenciler ile gerçekleştirilebilir.
• Eğer bu mümkün değilse sınıf içerisinde soruların ilk kez kullanımı da deneme
uygulaması olarak kabul edilebilir.
BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN
TEŞEKKÜR EDERİZ...