GMGM 2043

DINAMIKA KUMPULAN

BAB 3
INTERAKSI KUMPULAN
 OBJEKTIF BAB
1. Memahami konsep interaksi dan komponen yang berkaitan dengan lebih
jelas.

2. Mengetahui hubung kait antara konsep interaksi dan komponen

pembangunan organisasi.

3. Memahami teori-teori interaksi kumpulan dan pengaplikasian teori

berkenaan.

4. Memahami pendekatan dalam mewujudkan interaksi kumpulan yang

berkesan.
 PENGENALAN
• Dlm p’bangunan organisasi, INTERAKSI KUM komponen penting bantu proses kerja
& hub ant ahli.

• Interaksi ahli kum dpt dilihat melalui beberapa elemen penting

- peranan ahli kumpulan
- pelaksanaan kepimpinan
- konsep penyelesaian masalah
- proses pembuatan keputusan.

• Kesemua elemen ini jd agenda wujudkan interaksi kum yg harmoni & berkesan.
Interaksi kum yg baik bantu tingkatkan prestasi kerja pekerja.

• Komitmen tinggi kal ahli dpt sumbang kpd produktiviti organisasi. Ia sekali gus dpt
realisasikan hasrat majikan dlm tingkatkan p’bangunan organisasi & kerjaya ahli.
 PERANAN DAN KEPIMPINAN
KONSEP PERANAN
• Setiap ahli main peranan (role) BERBEZA & BERI PENGARUH BERBEZA terhadap
pembangunan kum serta persekitaran organisasi.
• Setiap ahli punyai perbezaan dr segi TUGAS & KEDUDUKAN yg tentu peranan seseorg ahli.

Terdapat beberapa peranan utama dlm sesebuah kumpulan.

• PERANAN UTAMA : ketua kum iaitu individu yg bert’jawab gabung & laksanakan semua
aktiviti ikut jenis kepimpinannya.
• PERANAN AHLI BARU : ahli baru masuk kum biasa bimbang, pasif, bergantung kpd org lain
& harap sokongan & penerimaan ahli lain.
• PERANAN AHLI LAIN: bert’jawab beri keyakinan kpd ahli baru utk bertindak & cadang idea
dlm kum, Peranan seseorg ahli bolehkan utk pengaruhi t’laku ahli lain.

• Dlm sesetengah keadaan, t’laku ahli akn berubah bila peranan juga berubah. CTH:
sesetengah ahli yg dpt kenaikan pangkat akn tunjuk sifat kepimpinan.
 Samb.....

• Peranan terbahagi 2 komponen:

A- Peranan formal: ditentukan secara rasmi melalui carta organisasi
serta punyai kedudukan yg ttp dlm jenis kum tertentu (seperti emak
dan ayah dlm keluarga)

B- Peranan tidak formal: peranan yg dibentuk secara tidak formal

stp joker (pengawal sesuatu aktiviti permainan)

• Terdpt konsep peranan jangkaan (role expectation) iaitu set norma

yg tentukan b’mana ahli dlm kum mesti bert’ laku.

• Lazimnya: Terdpt perbezaan t’laku kal ahli ikut peranan masing2.

 KEPENTINGAN DIMENSI PERANAN DALAM KUMPULAN
• Pembentukan peranan punyai kesan kpd pembangunan ahli & kumpulan itu sendiri.
1. PEMBAHAGIAN PEKERJA MENGIKUT KERJA
• Peranan gambar p’bahagian buruh :siapa ahli dlm kum & apa tugasan yg perlu dilakukan.
• Dlm perlaksanaan tugas/ kerja , mrk akn memikirkan perlu ada pengkhususan tugas &
perlukan struktur bg susun tugas berdasarkan tugasan & t’jawab yg diberikan.
2. HIERARKI PERANAN
• Perbezaan peranan tunjuk hierarki peranan dlm kum : ahli kum perlu jln tugas yg berbeza.
• Pembahagian struktur peranan dlm kum, ahli boleh jangka apa jangkaan org lain terhadap
peranan seseorg.
3. MENGELAK KEKABURAN PERANAN
• Jika jangkaan dibuat ikut peranan, boleh elak wujud masalah & kekaburan peranan.
• Kekaburan peranan berlaku akibat kekeliruan ttg peranan ahli /kelemahan dlm jelaskan
apa yg dijangkakan drpd peranan ahli.
 PERANAN BERASASKAN TUGAS DAN KECEKAPAN KUMPULAN
• Peranan yg dijalankan berdasarkan keperluan tugas perlukan ahli fokuskan
kpd pelaksanaan tugas dgn baik.

Terdapat beberapa kepentingan jangkaan peranan & kecekapan kumpulan:

(i) diskripsi tugas mainkan peranan penting bantu ahli kenal pasti tugas yg
perlu dilakukan.
(ii) kurangkan intrarole conflict, iaitu elak beri tugas yg timbul pertindanan
peranan.
(iii) elak beri sesuatu peranan dlm kum tanpa perbincangan yg sbbkan
perbezaan jangkaan ttg tugas yg perlu dilakukan.
(iv) Tidak bentuk jangkaan peranan yg
(v) Berhati2 dlm beri tugasan peranan krn perlu berasaskan kelayakan
berbanding peranan berdasarkan faktor demografi spt jantina, umur & bangsa.
 KONSEP KEPIMPINAN
• Aspek kepimpinan dlm sesebuah kumpulan ialah elemen penting yg dilihat sbg
fokus kpd proses pembangunan kum.
• Ketua kum sbg ejen utama dlm struktur kumpulan, aktiviti, matlamat &
persekitaran kerja.

DEFINISI KEPIMPINAN:
• hak, personaliti & kualiti seseorang individu.
• kepimpinan dpt dilihat sbgi seni meningkatkan kepatuhan individu lain.
• pengaruh seseorang individu ke arah penetapan pencapaian matlamat.
• kebolehan pemimpin utk pengaruhi org lain berdasarkan inspirasinya & bkn
paksaan.
• hubungan kuasa ant pemimpin dgn pengikut.
• sumber, jumlah dan penggunaan kuasa oleh ketua.
 Samb....

• Pemimpin :pengurus yg punyai kedudukan, tanggungjawab &autoriti,

kemahiran memimpin, idea yg tepat & fahami keperluan perubahan cara
manusia berfikir ttg sesuatu perkara.

• Menurut Kotter (1990): pengurus keluarkan arahan secara berterusan kpd

organisasi lalui perancangan &kewangan, penyusunan, penstafan, kawalan
serta penyelesaian masalah, hasil perubahan & pembaharuan menerusi
pembentukan visi & strategi, rujukan, komunikasi & motivasi.

• Yukl dan Van Fleet (1992): (definisi kepimpinan)

i- Dilihat secara meluas dr pelbagai perspektif bg kenal pasti perbezaan ciri2
kompleks pemimpin.
Ii- proses yg libatkan objektif tugas & strategi kum/organisasi, pengaruh
manusia dlm organisasi utk laksanakan strategi & pencapaian objektif, kenal
pasti pengaruh & pengekalan kumn serta pengaruh budaya organisasi.
 TEORI-TEORI KEPIMPINAN
• (A) TEORI TINGKAH LAKU KEPIMPINAN
• 2 komponen penting tingkah laku pemimpin: tingkah laku kerja (task
behaviour) dan tingkah laku sosioemosional (socioemotional behaviour).

• Bincang t’laku ketua dlm aspek kepimpinan yg dpt dilihat dr segi jenis
kepimpinan.
• Pemimpin autokratik : guna kuasa utk pengaruhi pengikutnya.
• Pemimpin demokratik: lebih kpd perundingan dan sosioemosi.

Gaya kepimpinan demokratik :

• tekankan penglibatan ahli dlm pembuatan keputusan.
• perundingan dgn ahli secara individu/sertai dlm pembuatan keputusan kum.
• Dpt wujudkan hub positif ant penglibatan & kepuasan kerja
 Samb......

B) TEORI TRAIT KEPIMPINAN

• Fokus kpd kenal pasti trait personaliti kepimpinan.
• Terdpt beberapa trait pembentukan kepimpinan yg berkesan: kedudukan
yang lebih tinggi berbanding org lain dari segi panduan, keyakinan diri,
kebolehan kognitif, kreativiti, motivasi pemimpin, kepakaran, fleksibiliti,
keupayaan tenaga, toleransi tekanan & kematangan emosi.

• 5 dimensi utama personaliti kepimpinan :

• penunjuk (extraversion),
• boleh diterima (agreeableness),
• teliti (conscientiousness),
• kestabilan emosi (emosional stability)
• kepintaran (intelligence).
 Samb....

• 2 gaya kepimpinan utama

A- KEPIMPINAN TRANSACTIONAL :
• kepimpinan yg fokus kpd situasi semasa & laksanakan tugas dgn baik.
• Peranan ketua : jelaskan keperluan tugas serta penghargaan yg diberikan.
• 4 ciri keberkesanan kepimpinan transactional: tekan aspek ganjaran,
pengurusan aktif & pasif dan kepimpinan laissez faire.

B- KEPIMPINAN TRANSFORMATIONAL :
• pemimpin karismatik, 4 ciri iaitu: pengaruh, berinspirasi, bijak &
pertimbangan kemanusiaan.
• hub yg positif dgn persepsi keberkesanan pemimpin, kesediaan ahli utk
tingkatkan usaha kerja & kepuasan kerja kal ahli.
• Kawal pemimpin yg tidak beretika & manipulasi pengikut/organisasi /inovasi
produk.
 Samb....

(C) TEORI KONTIGENSI ATAU SITUASI

• Tekan kenal pasti situasi bolehkan t’ laku pemimpin jd lebih efektif, pemimpin
punyai hub yg baik dgn ahli, struktur tugas, autoriti & kuasa yg tinggi. 2 jenis :
A- Path-Goal Theory :
• Terdapat beberapa gaya kepimpinan :
i-Kepimpinan direktif : bantu ahli kurang pengalaman &latihan utk laksanakan tugas.
ii- Kepimpinan supportive: pekerja enggan & bosan kerja
iii- Pemimpin partisipatif : tugas tidak jelas , perlukan kawalan pemimpin
iv- Pemimpin berorentasikan pencapaian : ahli perlu keyakinan diri bg tingkatkan
kebolehan diri utk berjaya.

B-Teori situasi kepimpinan:

• pemimpin perlu sifat ketekunan tugas & perasaan sosioemosi bergantung kpd
pembangunan kumpulan.
 KOMUNIKASI DALAM KUMPULAN
KONSEP KOMUNIKASI
• Merujuk transmisi maklumat & kefahaman ant ahli dlm kum & sbg sebah struktur
kum. Komunikasi: saluran arahan & aliran mesej ant ahli.

Ciri2 komunikasi dlm kumpulan

• Komunikasi berkesan pengaruhi keberkesanan kumpulan.

• Bertukar maklumat, selesaikan masalah & selaraskan aktiviti.

• Kegagalan komunikasi sbbkan salah faham & konflik.

• Mudahkan dimensi perhub ant ahli & pengaruh kepuasan bekerja dlm kumpulan.

• Keberkesanan komunikasi bergantung kpd rangkaian komunikasi organisasi.

RANGKAIAN KOMUNIKASI PEMUSATAN ( CENTRALIZED) DAN PENGAGIHAN (
DECENTRALIZED )
RANGKAIAN KOMUNIKASI PEMUSATAN :
• Komunikasi guna org tengah yg jd sumber rujukan utama & target
komunikasi
• Individu yg suka cakap berpersonaliti akn dominasi kum sbg pusat rangkaian .
• Sesuai tugas yg mudah & perlukan pengumpulan maklumat.

RANGKAIAN KOMUNIKASI PENGAGIHAN:

• Maklumat mengalir ant ahli tanpa melalui individu tertentu & pengagihan
maklumat lebih cepat & mudah .
• Sesuai komunikasi yg berlaku dlm tugas kompleks & perlu pemprosesan
maklumat yg lebih meluas
• Bg bolehkan kum beroperasi dgn efektif.
 KOMUNIKASI FORMAL DAN TIDAK FORMAL
KOMUNIKASI FORMAL:
• Amalan standard yg diterima pakai oleh k’tangan kum
cTH: amalan pengarah eksekutif utk smpai perubahan polisi
lalui memo, telefon kpd penyelia & staf bawahan.

STRUKTUR KOMUNIKASI TIDAK FORMAL

• Kadar penglibatan dgn satu/beberapa ahli hantar & terima
komunikasi.
• Wujud maklumat spt khabar angin,gosip, desas-desus &
maklumat tidak rasmi.
 KOMUNIKASI LISAN DAN TIDAK LISAN
KOMUNIKASI SECARA LISAN BERLAKU
• Komunikasi secara lisan berlaku bila ahli bercakap & apa
yg diperkatakan & apa yg mrk lakukan bila bercakap.

SELAIN ITU, KOMUNIKASI TIDAK LISAN

• Komunikasi tidak lisan merujuk kepada cara
berkomunikasi guna bahasa badan spt isyarat, orientasi
badan, sentuhan, jarak personel, separa-bahasa dan
ekspresi wajah dpt dilihat melalui wajah seseorang.
 JENIS-JENIS KLIMAKS KOMUNIKASI KUMPULAN
(A) KLIMAKS SOKONGAN
• bebas komunikasi secara jujur & wujud komunikasi dlm kerja kum.
• Tekan kerjasama, hub harmoni & penyempurnaan tugas dgn baik kal ahli.
• Selesa berkongsi idea , ambil berat terhadap kumpulan, tugas & ahli lain.
• Maklum balas bina & hub saling hormati & fleksibel dlm selesai masalah.

(B) KLIMAKS PERTAHANAN

• Ahli tidak percaya ant satu sama lain, melihat ahli lain sbg pesaing.
• Komunikasi secara pertahanan dlm usaha lindungi diri sendiri
• Wujud persaingan, berorentasikan lindungi diri sendiri dr komen negatif,
halang ahli dr kawal kum, cuba dptkan perhatian org lain.
 Samb.....

• Gibb (1961) kenal pasti 6 kategori t’laku dlm klimaks sokongan & pertahanan.
1. Penilaian ( evaluation ) vs huraian ( description )
• KLIMAKS KOMUNIKASI PERTAHANAN: ahli beri maklum balas kpd idea yg tidak
disukai dgn reaksi penilaian negatif .Sifat kepercayaan rendah & pertahanan
tinggi.
• KLIMAKS KUMPULAN SOKONGAN : byk idea akn ditolak ttp ia berlaku secara
semula jadi iaitu ahli tidak cadang idea yg tidak bernas. Maklum balas dgn
huraian ttg apa yg difikir, dirasa & diperhatikan.

2. Pengawalan ( control ) vs orentasi masalah ( problem orentation )

• KLIMAKS PERTAHANAN: ahli cuba manipulasi/kawal kum guna cara sendiri.
Orientasi kawalan boleh dilihat lalui t’laku ahli yg berbeza dlm kumpulan.
• KLIMAKS SOKONGAN,: tidak ada ahli cuba bebankan kum & cenderung utk
bekerja bersama selesai masalah kum.
 Samb....
3. Strategi ( stategy ) vs spontan ( spontaneity )
• KLIMAKS PERTAHANAN : ahli manipulasi kum utk pastikan mrk dpt apa yg diingini
• KLIMAKS SOKONGAN : t’laku jujur, tiada penipuan & kepentingan diri sendiri.

4. Pengecualian ( neutrality ) vs empathi ( empathy )

• KLIMAKS PERTAHANAN : ahli tidak ambil berat ttg kum, tugas & ahli lain
• KLIMAKS SOKONGAN :penglibatan secara fizikal & interpersonal & ambil berat ttg yg lain.

5. Kedudukan ( superiority ) vs kesamarataan ( equality )

• KLIMAKS PERTAHANAN: t’ laku ketua kum, cuba pertahan kehormatan diri lebihi
kepentingan lain.
• KLIMAKS SOKONGAN: rasa dihargai & percaya mrk berkualiti iaitu kesamarataan ant ahli.

6. Kepastian ( certainty ) vs peruntukan sementara ( provisionalism )

• KLIMAKS KETAHANAN: tidak beri peluang beri idea & bert’laku& perkecilkan org lain.
• KLIMAKS SOKONGAN, berfikiran terbuka, kepentingan ahli lain & kumpulan.
PEMBUATAN KEPUTUSAN DAN PENYELESAIAN MASALAH
• Keputusan berkum lebih baik krn kum tentukan apa diinginkan & b’mana
capainya.

MODEL PROSES PEMBUATAN KEPUTUSAN

1. Mengenal pasti masalah
• Kenal pasti objektif, apa yg ingin dicapai oleh kum, masalah yg wujud

2. Mengenal pasti pilihan

• kenal pasti pilihan yg ada sama ada realistik atau relevan,

3. Dapatkan maklumat
• Maklumat ttg akibat keputusan yg dibuat, alternatif yg ada.

4. Menilai pilihan
• Nilai maklumat secara objektif ttg perbezaan pilihan & akibatnya.
 Proses Pengumpulan Maklumat Kolektif
PERCAMBAHAN IDEA (BRAINSTORMING)
• Teknik yg libatkan semua ahli keluar idea & pendpt tanpa sebarang perbincangan/
penilaian & bincang merit setiap idea tersebut.

• Semakin byk idea semakin tinggi kecenderungan utk dptkan idea yg berkualiti.

• Ahli ambil masa 5-7 minit utk beri sebyk mungkin idea tanpa sebarang
perbincangan/pertimbangan.

• Faktor yg sbbkan prestasi brainstorming kumpulan rendah :

(i) Social lofing (sesetengah ahli tinggal kum & biarkan ahli lain cari idea).
(ii) Halangan pengeluaran idea (terlalu ramai ahli ingin bercakap ttp ahli lain
belakangkannya/halangnya dr keluarkan idea).
(iii) Perbandingan sosial (sesetengah ahli teragak2 keluarkan idea yg dibimbangi
menyimpang terlalu jauh dr idea org lain).
 GROUP SUPPORT SYSTEM ( ELECTRONIC BRAINSTORMING )
• Brainstorming secara elektronik dilakukan dgn Group Support System (GSS).

• Interaksi ahli GSS lalui komputer dg taip idea yg ingin dikongsi dgn ahli lain.
KELEBIHAN GSS.
• Pertama : dgn menaip boleh elak kecenderungan kehilangan atau terlupa idea.
• Kedua : boleh rekod semua sumbangan sbg rujukan bg setiap idea yg dinyatakan.
• Ketiga : sumbangan idea tanpa diketahui latar belakang diri utk elak penilaian
maklumat berdasarkan segi status ahli atau kum minoriti.

• GSS tingkatkan penggunaan maklumat yg berfakta & kurangkan penggunaan

maklumat berasaskan pengaruh normatif.

• GSS perlun pemimpin yg memastikan semua ahli dpt berkongsi maklumat.

 NOMINAL GROUP TECHNIQUE NOMINAL GROUP TECHNIQUE (NGT)
• NGT proses percambahan idea secara individu tanpa sebarang interaksi.
• NGT guna teknik undi usecara peribadi,setiap ahli dpt berkongsi idea, dpt kurangkan
ketidakadilan penglibatan disbbkan status.
• Bekerja secara bersendiri & bert’jawab kpd kum yg bantu kurangkan social lofing.

• NGT memfokus kepada 4 langkah iaitu:

(i) Penjanaan idea secara senyap & bebas, hanya tulis maklum balas bg soalan.
(ii) Rekod idea secara round robin, idea ditulis utk dibaca oleh org lain.
(iii) Perbincangan senarai idea yg dikumpulkan, idea jelas & dinilai
(iv) Undi, undian direkodkan, turutan idea paling tinggi dipilih.

• NGT digunakan secara meluas dlm sektor perniagaan dan perkhidmatan kerajaan.
 TEKNIK DELPHI
• Kaedah kumpul & sintesis pendpt kumpulan pakar dlm pembuatan
keputusan.

• Teknik ini bergantung kpd komunikasi secara bertulis. Surat bertulis dihantar
kpd pakar ttg masalah yg dihadapi & minta pandangan pakar ttg
penyelesaiannya.

• Ketua akn kaji maklum balas serta kenal pasti akibat drpd penyelesaian. Jika
terdapat kesan yg jelas, keputusan akn dibuat.

• Teknik Delphi ambil masa yg panjang dan ia tidak sesuai jika memerlukan
keputusan yang cepat.
 GROUPTHINK GROUPTHINK
(I) KECENDERUNGAN GROUPTHINK
• ahli kum cenderung utk setuju ant satu dgn lain tanpa memikirkan alternatif
yg ada.
PERTAMA
• Tekanan tinggi atau ancaman serius, pencarian &penilaian maklumat terhad,
gaya kepemimpinan arahan & pengasingan drpd pakar luar organisasi, jd
halangan utk berfikir & cari alternatif.

KEDUA
• kegagalan struktur kumpulan, kelemahan pemimpin spt terlalu tegas, kawal
kumpulan, utama kepentingannya, tidak menggalakkan penilaian alternatif
sbbkan ahli terpaksa terima keputusan yg ada tanpa buat penilaian terhadap
alternatif yang lain.
 Samb....
(II) MODEL GROUPTHINK

KECEDERUNGAN
(i) Kepaduan.
(ii) Situasi provokatif.
(iii) Kegagalan struktur kumpulan.

SIMPTOM
(i) Jangkaan yang tinggi terhadap kuasa dan moral kumpulan.
(ii) Berfikiran sempit.
(iii) Persaingan atau musuh yang tidak dijangka.
(iv) Penapisan pertentangan pandangan.
(v) Menganggap diri sebagai rujukan.

AKIBAT
(i) Pencarian maklumat yang lemah.
(ii) Proses maklumat yang ada secara berat sebelah.
(iii) Penyelidikan yang tidak lengkap mengenai alternatif yang ada.
(iv) Kegagalan mengkritik pilihan yang ada.
(v) Tiada plan sokongan.
KESIMPULAN
SELESAI..................................................