DALEN PORTUGUES
NUDAR DALEN
ENSINO INSTRUSAUN
BA ENSINO
APRENDIZAJEN HELA
TO'O TINAN BA DALEN INDONESIA
TINAN NUDAR DALEN
INSTRUSAUN BA
ENSINO
APRENDIZAJEN
HOUTU IHA 2012
TO'O TINAN BA TINAN
FORMULASAUN PROBLEMA
1. SERA QUE IMPLEMENTASAUN RE-INTRODUSAUN DALEN PORTUGUES
NUDAR DALEN INSTRUSAUN BA ENSINO APRENDIZAJEN IHA ENSINO
SUPERIOR LAO TUIR ONA DECRETO LEI NO. 3/2007 HARUKA?
b) Objektivu Específico
POPULASAUN NO AMOSTRA
1. POPULASAUN ALVU:
• DOSENTES husi Ensino Superior 11 (hamutuk nain 1316)
Dosente Estudantes
Total amostra
Fontes Referencia:
Bambang Avip Priatna Martadiputra; Metode Penelitian Kuantitatif; LP3ES Jakarta, 2007
Sugiyono, Metode Penelitian Kuantitatif Kualitatif dan R&D, Penerbit CV. ALFABETA Bandung 2013.
Atu antisipa numeru minimu questionariu, ami distribui:
Dosentes :
Rekolha : 470
500 questionariu
Dosentes (20)
kona-ba utilizasaun dalen portugues iha procesu ensinu aprendizajen (5),
kona-ba formasaun dosente (2) no mekanismu formasaun dosente sira (2).
kona-ba tempu formasaun (1), opiniaun dosente (1) no implementasaun dekretu lei no.
3/2007 (1),
kona-ba dezafiu implementasaun dalen portugues (8),
Estudantes (15):
kona-ba tinan tama universidade (1),
kona-ba utilizasaun dalen portugues iha procesu ensinu aprendizajen (10),
kona-ba fasilidades ensinu aprendizajen iha ensinu superior (4).
RESULTADU NO ANALIZA DADOS
UNTL
DOSENTE NIVEL NACIONAL
UNPAZ
UNDIL
UNITAL
DIT
Kompostu 11 ICFP
ICR
IOB
ISC
ETICA
ESTUDANTE NIVEL NACIONAL
IPDC
RESULTADU NO ANALIZA DADOS
Dekanu Nain 19
40
30 12.3%
20
10
0
Mane Feto
Grafiku: 2 Karakteristika Responden Dosente Baseia Ba (Posisaun)
86%
100 N= 470
80
60
Percent
40
10%
20
4%
0
Dekanu Xefe Departamentu Dosente
Grafiku: 3 Dalen Ne’ebe Dosente Uza Hodi Prepara Materia Ba Aulas
N = 470
Grafiku: 4 Dalen Ne’ebe Dosente Sira Uza Hodi Halo Esplikasaun Iha Tempu
Hanorin
N = 470
Grafiku: 5 Dalen Ne’ebe Dosente Sira Uza Hodi Halo Avaliasaun/Exame
N = 470
Grafiku: 6 Dalen Ne’ebe Dosente Sira Domina Liu
N = 470
Grafiku: 7 Dalen Ne’ebe Dosente Sira Uza Hodi Halo Komunikasaun Iha Servisu Fatin
N = 470
Grafiku: 8. A. Hetan Ona Formasaun
Grafiku: 8. B. Formasaun Dala Hira
Grafiku: 9 Karik Ita Boot Sira Nia Universidade Ou Instituto (Privadu) Mos
Hetan ona Formasaun Ne’e?
Grafiku: 10 Hetan Ona Formasaun Dala Hira
Grafiku: 11 Tempu Formasaun Dalen Portugues
Grafiku: 12 Dalen Saida Maka Diak Liu Atu Uza Hodi Hanorin
Grafiku: 13 Implementasaun Dekretu Lei No. 3/2007
Grafiku: 14. A. Fasilidade Apoio Ensino Aprendizajen
Grafiku: 14. B. La Halo Komunikasaun Ho Dalen Portugues
Grafiku: 14. C. La Domina Dalen Portugues
Grafiku: 14. D. Ho Dezafiu Ne’e Prefere Liu Hanorin Ho Dalen Saida
Grafiku: 14. E. Tempu Atu Tuir Formasaun
Grafiku: 14. F. Metodu Formasaun Husi Instrutor Sira
Grafiku: 14. G. Motivasaun Dosente Sira Atu Tuir Formasaun
Grafiku: 14. H. Quantidade Participante Ba Formasaun Dosenete
Grafiku: 15 Formasaun Dalen Portugues Ne’ebe Diak Iha Rai Laran ka
Iha Rai Liur
Grafiku: 16 Mekanismu Formasaun Dalen Portugues Ne’ebe Diak Liu
RESULTADU NO ANALIZA DADOS
40
20
0
Mane Feto
Grafiku: 2 Karakteristika Responden Estudante (Tinan tama Ensino Superior)
70
62%
N= 2469
60
50
40 26.3%
Percent
30
20
4.1% 6.8%
10 0.8%
0
La Resposta Tinan 2009/2010 Tinan 2011 Tinan 2012 Tinan 2013
Grafiku: 3 Tinan Tama Ensino Superior/Universidade
Grafiku: 4 Dalen Ne’ebe Estudante Sira Domina
Grafiku: 5 Dalen Instrusaun Ensino apredizajen iha ensino sekundariu
(pasadu)
Grafiku: 6 Dalen Instrusaun Ensino Husi Dosente Sira
Grafiku: 7 Dalen Instrusaun Iha Procesu Ensino Aprendizajen
Grafiku: 8 Materia Hira Hanorin Ona Ho Dalen Portugues
Grafiku: 9. A. Dalen Ba Exame Ka Exercicio
Grafiku: 9. B. Dalen ba Exame ka Exercicio ne’e tuir se nia hakarak
Grafiku: 10 Dalen Ne’ebe Ideal Ba Estudante Sira
Grafiku: 11 Dalen Komunikasaun Lor-loron Iha Kampus
Grafiku: 12 Kompriensaun Estudante Wainhira Hanorin Ho Dalen Portugues
Grafiku: 13 Referencia Ba Apoio Ensino Aprendizajen
Grafiku: 14 Fasilidade Ne’ebe Estudante Sira Precisa
Grafiku: 15 Politika Dirigentes Universidade no Instituto Ensino Superior
KONKLUSAUN
1. DALEN NUDAR XAVE IMPORTANTE IHA PROCESU KOMUNIKASAUN SIENTIFIKU
LIU HUSI PROCESU ENSINU APRENDIZAJEN, MAIBE IHA TIMOR-LESTE DALEN
INSTRUSAUN BA ENSINU APRENDIZAJEN IHA ENSINU SUPERIOR SAI DEZAFIU
BOOT BA DOSENTE SIRA, TANBA DOSENTE MAIOR PARTE LA DOMINA DALEN
INSTRUSAUN NE’E;
2. MAIOR PARTE DOSENTE LA DOMINA DALEN PORTUGÉS NE’EBE OHIN LORON
SAI NUDAR DALEN INSTRUSAUN BA ENSINU APRENDIZAJEN IHA TIMOR-
LESTE;
3. DIFIKULDADE LA DOMINA DALEN INSTRUSAUN BA ENSINU APRENDIZAJEN
NE’E, DOSENTE MAIOR PARTE HILI DALEN INDONESIA NO TETUM HODI
HANORIN IHA PROCESU ENSINU APRENDIZAJEN;
4. DOSENTE MAIOR PARTE MAKA TUIR ONA FORMASAUN INTENSIVU DALEN
PORTUGÉS MAIBE KONTINUA HASORU DIFIKULDADE, TANBA SIRA LA DOMINA
NAFATIN DALEN PORTUGÉS ;
5. MAIOR PARTE DOSENTE TUIR ONA FORMASAUN INTENSIVU DALEN PORTUGÉS
MAIBE LA KONSEGUE UZA HODI HANORIN TANBA DALEN NE’E DIFISIL;
6. DALEN PORTUGÉS NUDAR DALEN NE’EBE DIFISIL MAIBE FORMASAUN INTENSIVU
BA DALEN PORTUGÉS NE’EBE OFERESE HUSI MINISTERIU EDUKASAUN NE’E HO
TEMPU NE’EBE LA SUFFICIENTE;
7. DOSENTE MAIOR PARTE SUJERE ATU FORMASAUN TUIR MAI TENKE HALAO HO
TEMPU NE’EBE SUFFICIENTE NO DIAK LIU FORMASAUN NE’E HALO IHA RAI LIUR
HANESAN PORTUGAL
8. IMPLEMENTASAUN DALEN PORTUGÉS NUDAR DALEN INSTRUSAUN BA ENSINU
APRENDIZAJEN IHA ENSINU SUPERIOR KOMPLETAMENTE SEIDAUK IMPLEMENTA.
REKOMENDASAUN
Bazeia ba análiza no diskusaun resultadu peskiza ne’e CNIC hakarak
hato’o rekomendasaun ba Ministeriu Edukasaun Republika Demokratika
Timor-Leste maka hanesan tuir mai ne’e:
12/12/2014 59
𝑁
𝑛=
1 + 𝑎2
1316
n= = 306,7599 = 307 (Acabamento/Pembulatan)
1+1316 0.05 2