Anda di halaman 1dari 49

Elyana Asnar

Departemen Ilmu Faal


FK UNAIR

10/09/2019 nn, JANTUNG 1


10/09/2019 CVS-FF 3
JANTUNG
ANATOMI
Elyana Asnar
• LETAK
– RONGGA DADA KIRI
– TERLINDUNG DINDING DADA
– UKURAN 12-14 x 8-9 x 6 cm
– BERAT 250-350 gm
– BASIS : Superior-posterior : C-II
– APEX : anterior-inferior ICS-V
• 2 jari di bawah papila mamae
• Bag ventrikel paling tebal
• Punctum maximum
• Point of maximal intensity
10/09/2019 nn, JANTUNG 4
• TERDIRI ATAS JANTUNG
ANATOMI
1. ATRIUM
2. VENTRIKEL
3. NODAL TISSUE &
SERAT PENGHANTAR
KHUSUS
a. Sino Atrial Node
(SA node)
b. Atrio Ventricular Node
(AV node)
c. Bundle of His
d. Sistem Purkinje

10/09/2019 nn, JANTUNG 5


JANTUNG
ANATOMI

1. SA node
2. Internodal Pathway
a. Bachman (anterior)
b. Wenkebach (medial)
c. Thorel (posterior)
3. AV node
4. Bundle of His
5. Left Bundle Branche,
Right Bundle Branche
6. Purkinje fibers

10/09/2019 nn, JANTUNG 6


Lapisan jantung

1. Pericardium
2. Epicardium
3. Myocardium
4. Endocardium

Antara pericardium dan epicardium terdapat rongga


(cavum pericardii), berisi cairan pelicin
Myocardium  bagian kontraktil, mirip otot rangka
10/09/2019 nn, JANTUNG 7
Anatomi Jantung

Myocardium

 bagian kontraktil,

mirip otot skelet.

Otot jantung bersifat:

otonom,

unvolunter,

berkontraksi ritmis
(autorhythmic cell).
10/09/2019 nn, JANTUNG 8
Anatomi Jantung

• Katub (valve) :
- Mitral (bicuspidal): kiri
- Tricuspidal: kanan
- Aortic semilunar
- Pulmonary semilunar

• Arah katub : searah.


Stenosis  membuka tak
sempurna
Insufisiensi  menutup
tak sempurna

10/09/2019 nn, JANTUNG 9


Fisiologi
Sifat dasar otot jantung :
a. irritability (bathmotropic) = peka rangrang
b. conductivity (dromotropic) = hantar rangsang
c. contractility (inotropic) = dapat berkontraksi
d. rhythmicity ( chronotropic) = bersifat ritmis

10/09/2019 nn, JANTUNG 10


Irritability = peka rangrang

10/09/2019 nn, JANTUNG 11


CONDUCTIVITY = menghantarkan rangsang

Kecepatan hantar impuls :


• Otot atrium : 0.3 m/det
• AV node : 0.1 m/det
• Otot ventrikel : 0.4 – 0.5 m/det
• Purkinje fibres : 1.5 – 4 m/det

10/09/2019 nn, JANTUNG 12


…CONDUCTIVITY

10/09/2019 nn, JANTUNG 13


…CONDUCTIVITY

Internodal Pathway
SA AV

radier His

Seluruh Purkinje
Dinding
Atrium ke seluruh bagian ventrikel bersamaan

ventrikel berkontraksi sbg satu kesatuan

10/09/2019 nn, JANTUNG 14


CONTRACTILITY = dapat berkontraksi

Rangsang membuka
Ca channel, Ca
masuk rangsang
Ca keluar dari
sarcoplasmic reti-
culum dan berikat
dengan troponin 
kontraksi otot
Bila Ca lepas dari
troponin  otot
relaks, Ca dimasuk-
kan ke dalam SR
dan sebagian keluar
10/09/2019 nn, JANTUNG 15
RHYTHMICITY = bersifat ritmis
Irama kontraksi jantung ikut irama SA node

SA memancarkan Potensial Aksi secara reguler


ke seluruh atrium
Frekuensi impuls / kontraksi
AV node SA node : 70-80 x/min
AV node : 50-60 x/min
sistem Purkinje
Otot atrium : 20-40 x/min
kontraksi ventrikel ritmis Otot ventrikel : 10-30 x/min

10/09/2019 nn, JANTUNG 16


…RHYTHMICITY

Normal : SA sebagai pace maker


 irama SA node
 irama sinus

Patologis : AV node sebagai reserve pace maker


 irama nodal
 lebih lambat dari irama sinus

10/09/2019 nn, JANTUNG 17


JANTUNG SEBAGAI POMPA

SYARAT POMPA JANTUNG


YANG BAIK :
1. Katub  berfungsi baik
2. Pengisian darah atrium dan
ventrikel optimal
3. Kuat kontraksi optimal
4. Frekuensi jantung normal,
kontraksi atrium dan
ventrikel bergantian
10/09/2019 nn, JANTUNG 18
SIKLUS JANTUNG

1. Fase sistole (kontraksi)

2. Fase diastole (relaksasi)

10/09/2019 nn, JANTUNG 19


6 FASE SIKLUS JANTUNG

10/09/2019 nn, FISIOLOGI JANTUNG 20


PROYEKSI SUARA JANTUNG DI DADA
Berasal dari suara katup jantung.

Suara I : Penutupan katup AV (“lub”)


1. Katub mitral , ICS V midclav kiri SI SI
2. Katub tricuspidal, ICS V
SISTOLE
parasternal kiri

Suara II : Penutupan katup semilunar


(“dub”)
1. Katup aorta, ICS II parasternal
kanan
DIASTOLE
2. Katup pulmonal, ICS II parasternal
kiri S II S II

10/09/2019 nn, JANTUNG SIRKULASI-PSY 21


Aorta dan arteria Pulmonalis saling menyilang, sehingga pada
auskultasi suara katup Aorta di ICS 2 parasternal kanan, sedang
katup a.Pulmonalis di ICS 2 parasternal kiri.
PROYEKSI SUARA JANTUNG

1. Katub mitral , ICS V


midclav kiri
2. Katub tricuspidal, ICS V
parasternal kiri
3. Katup aorta, ICS II
parasternal kanan
4. Katup pulmonal, ICS II
parasternal kiri

10/09/2019 nn, JANTUNG 23


SATU SIKLUS JANTUNG
TERDIRI :
Sistole = fase kontraksi = 0,3 det
Diastole = fase relaksasi = 0,6 det
---------------
0,9 det

 Heart Rate = 60 : 0,9 = 66,6  67 x / menit


Normal  60 – 100 x / min  72 x / min
Bradikardi < 60 x / min
Takikardi > 100 x / min

10/09/2019 nn, JANTUNG 24


STROKE VOLUME
( ISI SEKUNCUP )
= Jumlah darah yang dipompa satu kali oleh ventr kiri / kanan

Pada manusia dewasa sehat SV + 70 ml

SV = EDV  ESV

SV mengikuti hukum Frank-Starling :


Jantung beradaptasi terhadap beban yang diberikan
“ Semakin kuat jantung diregang (semakin besar volume
ventrikel) semakin kuat pula jantung berkontraksi”

10/09/2019 nn, JANTUNG 25


CARDIAC OUTPUT (CURAH JANTUNG)
CO = Jumlah darah yang dipompa oleh jantung
dalam 1 menit
CO = SV x HR
= 70 ml x 72x / menit = 5040 ml/menit
(  5000 ml/menit )
Dipengaruhi oleh :
1. Pre load : EDV
2. After load : Tekanan darah,
Viskositas darah
10/09/2019 nn, JANTUNG 26
CARDIAC OUTPUT MENINGKAT

Kompensasi agar transport oksigen mencukupi :


1. Anemia : Hb rendah
2. Kehamilan : sirkulasi placenta = arterio-venous shunt
3. Berdiri : 20 % > duduk
4. Latihan jasmani : 
5. Lain-lain : demam, hipertiroidi, emosi

10/09/2019 nn, JANTUNG 27


Pengaruh suhu
1. Peningkatan suhu sd. 42o C  permeabilitas
membran   self excitation process  frek 
2. Peningkatan suhu > 42o C  frek 
3. Penurunan suhu  frek 
hal ini berhubungan dengan metabolisme otot
jantung

10/09/2019 nn, JANTUNG 28


PENGATURAN FUNGSI JANTUNG

Pengaturan oleh syaraf otonom


1. Simpatetik
Inotropik positif ( kekuatan kontraksi  )
Chronotropik positif ( frek , 170-230 x / min)
 CO 
2. Parasimpatetik
Inotropik negatif ( kekuatan kontraksi  )
Chronotropik negatif (frek , maksimal
menurun sampai 20 –30 x / min  CO 

10/09/2019 nn, JANTUNG 29


DETAK JANTUNG
(HR)
Rangsang saraf
simpatik atau
epinefrin me-
ningkatkan HR.
Rangsang saraf
parasimpatik atau
acetilcholin me-
nurunkan HR.

10/09/2019 nn, JANTUNG 30


• Pada kelainan
katub mitral
 hambatan aliran di jantung
 timbunan darah di atrium
 tekanan v.Pulmonalis meningkat
(back flow darah)
 edema paru  sesak nafas.
10/09/2019 nn, sirkulasi FK 31
GAGAL JANTUNG KANAN & KIRI

10/09/2019 nn, sirkulasi FK 32


VASKULARISASI JANTUNG
Sistem arteri
1. A.coronaria sinistra
r. descendens ant.
r. circumflexus
r. marginalis
 otot jantung kiri

2. A.coronaria dextra
r. descendens post.
r. marginalis
 otot jantung
kanan + kiri
10/09/2019 nn, JANTUNG 33
Epicardial coronary arteries

Cardiac
muscle

Subendocardial arterial plexus

Diagram of the epicardial, intramuscular, and subendocardial coronary vasculature.

10/09/2019 nn, JANTUNG 34


PENGATURAN ALIRAN DARAH KORONER
A. Swadaya lokal
1. Kebutuhan oksigen (O2)
2. CO2 ↑
3. Laktat ↑ Terjadi vasodilatasi
4. Adenosin ↑
5. Ion Kalium ↑ dan Hidrogen ↑
menyebabkan dilatasi ok.
1. O2 otot jantung O2 koroner   lemah, dilatasi
2. O2 otot jantung  menghasilkan adenosin  dilatasi

ATP  P + ADP  P + AMP  P + ADENOSIN 


vasodilatasi koroner
10/09/2019 nn, JANTUNG 35
PENGATURAN ALIRAN DARAH KORONER
B. SARAF
1. Parasimpatis  pengaruhnya sangat kecil  diabaikan
2. Simpatis : extensif
zat-zat transmitter simpatis :epinefrin dan norepinefrin
 berpengaruh pada pembuluh koroner, tgt
reseptor α  konstriksi
reseptor β  dilatasi

a. coronaria epicardial : res α > banyak


a. coronaria intramuscular : res β > banyak

10/09/2019 nn, JANTUNG 36


PENGATURAN ALIRAN DARAH KORONER
RANGSANGAN SIMPATIS Konstriksi a.epikardial res.
Pada beberapa keadaan timbul:
Konstriksi a.epikardial (res.α) ISKEMIA MIOKARDIUM
Dilatasi a. intramuskuler (res.β )
BAGIAN TERBESAR
aliran darah terjadi dalam NYERI ANGINA
a. intramuskuler (Nyeri dada iskemik)
Dengan adanya: faktor metabo-
EFFEK NETTO : lit dan kadar O2 (sebagai vaso
dilatasi koroner dilator) maka beberapa detik
akan kembali normal

10/09/2019 nn, JANTUNG 37


10/09/2019 nn, JANTUNG 38
PENYAKIT JANTUNG KORONER
& INFARK MIOKARD

10/09/2019 nn, JANTUNG 39


Angioplasti Koroner Transluminal Perkutan

10/09/2019 nn, JANTUNG 40


Stents and bypass surgery
are common treatments for
blocked arteries.
Stents are tiny,
expandable mesh
tubes that hold
arteries open.
Bypass surgery involves
rerouting the blood flow
around the blocked artery
by using a healthy artery
from somewhere else in your
body.

10/09/2019 nn, JANTUNG SIRKULASI-BIDAN 41


10/09/2019 nn, JANTUNG 41
10/09/2019 nn, JANTUNG SIRKULASI-BIDAN 42
10/09/2019 nn, JANTUNG
STENT

Stents are tiny, compared with fingers


10/09/2019 nn, JANTUNG SIRKULASI-BIDAN 43
10/09/2019
Buah
Semangka
….…,

T
Berhidung
Belang ….!

Q
10/09/2019 nn, JANTUNG 44
10/09/2019 nn, JANTUNG 45
CONDUCTIVITY

internodal pathway (3)


SA AV junction AV
(junctional fibres)
radier His

Seluruh Purkinje
Dinding
Atrium ke seluruh bagian ventrikel bersamaan

ventrikel berkontraksi sbg satu kesatuan

10/09/2019 nn, FISIOLOGI JANTUNG 46


Potensial Aksi SA node

10/09/2019 nn, JANTUNG 47


PENGATURAN FUNGSI JANTUNG

Intrinsik
1. Heterometrik autoregulation

pengaturan bila ada perubahan ukuran panjang serabut


otot jantung

terkait dengan Hukum Frank-Starling

terkait dengan EDV

10/09/2019 nn, FISIOLOGI JANTUNG 49


PENGATURAN FUNGSI JANTUNG

2. Homeometric autoregulation

Pengaturan tanpa ada perubahan panjang serabut otot


jantung

terkait dengan perubahan metabolisme otot jantung,
metabolisme   kekuatan elemen kontraksi 
(mis: demam, hipertiroidi)

10/09/2019 nn, FISIOLOGI JANTUNG 50

Anda mungkin juga menyukai