Anda di halaman 1dari 36

CASE

HEPATITIS A AKUT

Pembimbing : dr. Yeti Hariyati, Sp.PD


Pendamping : dr. Puspo Edi hapsari

dr. Sitti Rosiyanti


IDENTITAS
Identitas Pasien
Nama A.K
Jenis Kelamin Laki-Laki
TTL Bogor, 23-05-1997 (21th)
Alamat Ciwaringin Tanah Sereal, Bogor
Agama Islam
Pendidikan Terakhir SMA
Pekerjaan Swasta
Tanggal Dirawat 9-02-2019
ANAMNESIS

• Nyeri perut kanan Atas


Keluhan
Utama

• Demam
• Mual
• Lemes
Keluhan • BAK seperti teh
Tambahan • BAB pucat
RIWAYAT PENYAKIT SEKARANG

Pasien datang ke IGD RSUD dengan keluhan nyeri perut kanan atas sejak 1
minggu SMRS, nyeri dirasakan memberat 1 hari sebelum masuk RS,
Sebelumnya pasien mengeluhkan BAK lancar, warna pekat seperti Teh dan
BAB warna pucat seperti dempul,
Pasien mengeluhkan Demam, demam yang dirasakan tidak terlalu tinggi,
demam naik turun, Mual, lemes, keluhan sudah dirasakan sejak 1 minggu
SMRS,
Kedua mata pasien kuning sejak 5 hari SMRS,
keluhan baru pertama kali dirasakan pasien.
RIWAYAT PENYAKIT DAHULU

Peny.Jantung
HT(-) DM(-)
(-)

Peny. Paru(-)
RIWAYAT PENYAKIT KELUARGA

DM (-) Peny. Peny. Paru


Jantung (-) (-)

HT (-) Keluhan
serupa (-)
RIWAYAT KEBIASAAN
Kebiasaan
Makan di
pinggir jalan
PEMERIKSAAN FISIK

Keadaan Umum
 Kesadaran : Compos mentis
 Kesan sakit : Sakit sedang

Tanda-tanda Vital
 TD : 120/70 mmHg
 Nadi : 84 x/menit, regular
 Suhu : 37,4 C
 Respirasi : 20 x/menit
STATUS GENERALIS
 Kepala : Bentuk normal
 Rambut : Hitam, terdistribusi merata
 Mata : Pupil bulat isokor +/+,konjungtiva anemis -/-,
sklera ikterik +/+, edema palpebra -/-
 Hidung : Sekret -/-
 Telinga : Sekret -/-
 Mulut : Bibir kering (-), bibir sianosis (-)
 Leher : Pembesaran KGB (-)
THORAX
 Jantung
 Inspeksi : Ictus cordis tidak tampak
 Palpasi : Ictus cordis tidak teraba
 Perkusi : Batas jantung sulit ditentukan
 Auskultasi : Bunyi jantung S1 S2 reguler, murmur (-), gallop(-)
 Paru
 Inspeksi : Bentuk dan pergerakan simetris, retraksi intercostal (-)
 Palpasi : Pergerakan simetris, ICS tidak melebar
 Perkusi : Sonor kanan=kiri
 Auskultasi : SNV +/+ kanan=kiri, ronkhi -/-, wheezing -/-
ABDOMEN
 Inspeksi : Datar
 Auskultasi : Bising usus (+) normal
 Perkusi : -
 Palpasi : Hepatomegali (+), NT
EKTREMITAS
 Genital
-
 Anus dan Rektum
-
 Ekstremitas
Akral hangat, edema (-)
PEMERIKSAAN LABORATORIUM

Pemeriksaan hasil Nilai Rujukan


Hematologi
Hb 15.1 11.7-15.5
HT 44.6 35.0-47.0
Leukosit 5.740 4.000-11.000
Trombosit 192.000 150.000-440.000

GDS 83 <200
Pemeriksaan Hasil Nilai Rujukan
KIMIA KLINIK
Bilirubin Total 5.26 0.10 – 1.00
Bilirubin Direk 2.02 0.00 – 0.25
Bilirubin Indirek 3.24 0.20 – 0.80

SGOT 281 0-38


SGPT 818 0-40
PEMERIKSAAN HASIL NILAI RUJUKAN
URINALISA
Makroskopik
Warna Kuning Kuning
Kejernihan Jernih Jernih
Urin Rutin
Glukosa Negatif Negatif
Bilirubin Negatif Negatif
Keton Negatif Negatif
Berat Jenis 1.010 1.001 - 1.030
pH 8.0 5.0 – 8.0
Protein Negatif Negatif
Urobilinogen 2.0 0.1 – 1.0
Nitrit Negatif Negatif
Blood Negatif Negatif
Leukosit Negatif Negatif
Sedimen
Sel epitel Pos 1 Negatif
leukosit 0–2 0 -5
Eritrosit 0 – 1` 0 -2
Kristal Negatif
Jamur Negatif
Bakteria Negatif Negatif
Leukosit Negatif Negatif
PENATALAKSANAAN
SAAT DI UGD : Konsul dr.Penyakit Dalam :
IVFD Asering/12 Jam IVFD Asering / 6 jam
OMZ 1 amp (IV) OMZ 2 x 4 Mg (IV)
Ondansentron 1 amp (IV) Ondansentron 2 x 8 Mg (IV)
Curcuma 3 x 2 (P.O)
Sucralfat Syr 3 x 2 cth (P.O)
Lesichol 3 x 300 mg (P.O)
DIAGNOSA • Hepatitis A
FOLLOW UP HARIAN PASIEN
Tanggal S O A P

10/02/19 Nyeri perut (+) Ku : CM Hepatitis A • IVFD Aminoleban 500 cc / 24 jam


Mual (+) TD : 120/80 mmHg IVFD Ringer Asetat 500 cc /12 jam
BAB (-) HR : 80x/menit • SNMC 2 Amp dalam NS 100cc dlm
BAK (+) warna kuning RR : 20 x/menit ½ Jam
S: 36,8’C • OMZ 2 x 4 Mg (IV)
• Ondansentron 2 x 8 Mg (IV)
• Mata : CA-/-, SI+/+ • Curcuma 3 x 2 (P.O)
• Thotax : • Sucralfate Syr 3 x 2 cth (P.O)
SNV+/+, Rh-/- , Wh -/- • Lesichol 3 x 300 mg (P.O)
S1S2 reg, m(-), g(-)
• Abd : datar, BU(+) , NT (+)
• Eks : akral hangat, Edema -/-
FOLLOW UP PASIEN
Tanggal S O A P

11/02/19 Nyeri perut (+) berkurang Ku : CM Hepatitis A • IVFD Aminoleban 500 cc / 24 jam
Mual (-) TD : 110/70 mmHg IVFD Ringer Asetat 500 cc /12 jam
BAB (-) HR : 98x/menit • SNMC 2 Amp dalam NS 100cc dlm
BAK (+) warna kuning RR : 20 x/menit ½ Jam
S: 36,1’C • OMZ 2 x 4 Mg (IV)
• Ondansentron 2 x 8 Mg (IV)
• Mata : CA-/-, SI-/- • Curcuma 3 x 2 (P.O)
• Thotax : • Sucralfate Syr 3 x 2 cth (P.O)
SNV+/+, Rh-/- , Wh -/- • Lesichol 3 x 300 mg (P.O)
S1S2 reg, m(-), g(-) • Hp Pro 3 x 1 (P.O)
• Abd : datar, BU(+) , NT (+) • Dulcolac supp 1 x 1
• Eks : akral hangat, Edema -/- • Rebamipid 3 x 1 (P.O)
• Strocain 3 x 1 (P.O)
USG ABDOMEN ATAS
 Hepar  ukuran tidak membesar, pola echotexture parenchym homogen
meningkat, tidak tampak lesi fokal, peremukaan licin/rata, tepi reguler, sudut
tajam, V.Porta (normal patent) dan V. Hepatica normal, tampak pelebaran duktus
bilier intrahepatal.
 Lien : sedikit membesar, pola echotexture parenchym homogen , tak tampak lesi
fokal, V.Lienalis tidak membesar.
Kesan :
Proses acute parenchym hepar ( hepatitis )
Splenomegali ringan non spesifik
LABORATORIUM TGL 11/02/2019
Pemeriksaan Hasil Nilai Rujukan
HEMATOLOGI
Trombosit 246.000 150.000-440.000
KIMIA KLINIK
SGOT 147 0-38
SGPT 570 0-40
Albumin 4.6 3.5 – 5.0
IMUNOSEROLOGI
WIDAL Serologi
S.Typhi O Negatif Negatif
S.Typhi H 1/80 Negatif
S.Paratyphi AH Negatif Negatif
HBsAg Non – Reaktif Non – Reaktif
Anti HCV Non - Reaktif Non – Reaktif
FOLLOW UP PASIEN
Tanggal S O A P

12/02/19 Nyeri perut (-) Ku : CM Hepatitis A • IVFD Aminoleban 500 cc / 24 jam


Mual (-) TD : 120/80 mmHg IVFD Ringer Asetat 500 cc /12 jam
BAB (+) sedikit warna kuning HR : 78x/menit • SNMC 2 Amp dalam NS 100cc dlm
BAK (+) warna kuning RR : 20 x/menit ½ Jam
S : 36,3;C • OMZ 2 x 4 Mg (IV)
• Ondansentron 2 x 8 Mg (IV)
• Mata : CA-/-, SI-/- • Curcuma 3 x 2 (P.O)
• Thotax : • Sucralfate Syr 3 x 2 cth (P.O)
SNV+/+, Rh-/- , Wh -/- • Lesichol 3 x 300 mg (P.O)
S1S2 reg, m(-), g(-) • Hp Pro 3 x 1 (P.O)
• Abd : datar, BU(+) , NT (+) • Dulcolac supp 1 x 1
• Eks : akral hangat, Edema -/- • Rebamipid 3 x 1 (P.O)
• Strocain 3 x 1 (P.O)
FOLLOW UP PASIEN
Tanggal S O A P

13/02/19 Nyeri perut (-) Ku : CM Hepatitis A • IVFD Aminoleban 500 cc / 24 jam


Mual (-) TD : 110/70 mmHg IVFD Ringer Asetat 500 cc /12 jam
BAB (+) warna kuning HR : 78x/menit • SNMC 2 Amp dalam NS 100cc dlm ½
BAK (+) warna kuning RR : 20 x/menit Jam
S: 36,8’C • OMZ 2 x 4 Mg (IV)
• Ondansentron 2 x 8 Mg (IV)
• Mata : CA-/-, SI-/- • Curcuma 3 x 2 (P.O)
• Thotax : • Sucralfate Syr 3 x 2 cth (P.O)
SNV+/+, Rh-/- , Wh -/- • Lesichol 3 x 300 mg (P.O)
S1S2 reg, m(-), g(-) • Hp Pro 3 x 1 (P.O)
• Abd : datar, BU(+) , NT (-) • Dulcolac supp 1 x 1
• Eks : akral hangat, Edema -/- • Rebamipid 3 x 1 (P.O)
• Strocain 3 x 1 (P.O)
• Pasien pulang
LABORATORIUM TGL 13/02/2019
Pemeriksaan Hasil Nilai Rujukan
KIMIA KLINIK
SGOT 80 0-38
SGPT 343 0-40
ELEKTROLIT
Na 138 136 – 145
K 4.1 3.1 – 5.1
Cl 104 98 – 107
Ca++ 1.12 1.17 – 1.29
Obat Pulang
• Sukrafat Syr 3 x 2 cth (P.O)
• Lansoprazole 3 x 1 tab (P.O)
• Cavicur 3 x 1 tab (P.O)
• PCT 3 x 1 tab (P.O)
• Vit B Complex 3 x 1 tab (P.O)
• Domperidon 3 x 1 tab ( P.O)
• Curcuma 2 x 1 (P.O)
TINJAUAN PUSTAKA
DEFINISI
 Hepatitis adalah proses peradangan difus pada sel hati yang disebabkan oleh
infeksi Hepatitis A Virus.

 Infeksi virus hepatitis A dapat menyebabkan berbagai macam komplikasi,


diantaranya adalah hepatitis fulminant, autoimun hepatitis, kolestatik hepatitis,
hepatitis relaps, dan sindroma pasca hepatitis (sindroma kelelahan kronik).

 Hepatitis A tidak pernah menyebabkan penyakit hati kronik.


EPIDEMIOLOGI

 Distribusi di seluruh dunia, prevalensi infeksi virus hepatitis A sekitar 1,4 juta jiwa

setiap tahunnya, dimana endemitas tinggi di negara berkembang.

 Di indonesia hepatiti A merupakan penyakit hati yang paling banyak dilaporkan,

umumnya prevalensi tinggi ditemukan pada daerah dengan standar kesehatan,

terutama higenitas yang masih rendah.


PROFIL VIRUS

 Digolongkan dalam piconavirus, subklasifikasi sebagai hepatovirus.

 Virus dapat mati dengan perebusan air suhu 70’C selama 1 menit,

 Dapat mati dengan formaldehid atau klorin dan radiasi sinar ultraviolet
FAKTOR RESIKO
 Orang yang tinggal di daerah padat penduduk dengan sanitasi buruk,

 Kontak langsung dengan penderita atau melalui makanan/ minuman yg


terkontaminasi.

 Berpergian ke negara-negara berkembang yang endemis tinggi.

 Perilaku seks oral-anal


PATOFISIOLOGI
GEJALA KLINIS
 Fase Pre-Ikterik :
Gejala konstitusional anoreksia, mual, muntah, mudah lelah, atralgia, mialgia, nyeri
kepala, fotofobia. Gejala demam. Perubahan warna urin menjadi lebih gelap dan feses
lebih pucat.
 Fase Ikterik :
Gejala klinis jaundice, nyeri perut kuadran kanan atas (hepatomegali), splenomegali, fase
ini berlangsung antara 2-12 minggu
 Fase Penyembuhan :
gejala konstitusional menghilang, tetapi hepatomegali dan abnormalitas fungsi hati masih
ditemukan
PEMERIKSAAN PENUNJANG
 Serologi Hepatitis A 

• IgM anti-HAV (+) : infeksi hepatitis A akut

• IgG anti-HAV (+) : infeksi lampau hepatitis A

 Biokomia Hati 

• Kadar ALT > kadar AST

• Bilirubin >2,5 mg/dL

• Alkalin Fosfatase bisa Normal atau meningkat

• Waktu Protrombin (PT) normal atau memanjang 1-3 detik

 USG Abdomen
PENATALAKSANAAN :
Terapi Farmakologi 

• Suportif

Terapi Non-Farmakologi 

• Asupan kalori dan cairan secara adekuat

• Hindari konsumsi alkohol dan obat-obatan yang dapat terakumulasi di hati

• Istirahat total dan hindari aktivitas fisik yang berlebihan


PENATALAKSANAAN :
Sebagian besar dari kasus hepatitis A virus tidak memerlukan rawat inap.
Rawat inap direkomendasikan untuk pasien dengan :
 usia lanjut, malnutrisi, kehamilan,
 terapi imunosupresif,
 pengobatan yang mengandung obat hepatotoxic,
 pasien muntah berlebih tanpa diimbangi dengan asupan cairan yang adekuat,
 penyakit hati kronis/didasari oleh kondisi medis yang serius, dan apabila pada
pemeriksaan fisik dan pemeriksaan penunjang didapatkan gejala-gejala dari hepatitis
fulminan. Pasien dengan gagal hati fulminant, didefinisikan dengan onset dari
encephalopathy dalam waktu 8 minggu sejak timbulnya gejala. Pasien dengan gagal hati
fulminant harus dirujuk untuk pertimbangan melakukan transplantasi hati.17
TERIMA KASIH

Anda mungkin juga menyukai