Anda di halaman 1dari 147

ANATOMI UMUM

• POSTUR : posisi berdiri tegak


• POSISI ( sikap badan ) :
1. Sikap biasa
2. Sikap istirahat
3. Sikap militer
4. Sikap anatomis
Bidang orientasi
• Bidang median : belahan kiri dan kanan sama
bidang sagital, paramedian
• Bidang frontal : tegak lurus bidang median &
sejajar dgn. axis badan
• Bidang transversal/ horizontal : tegak lurus
bidang frontal & tegak lurus bidang median
Orientasi dan letak pada tubuh
• Anterior/ posterior
• Superior/ inferior
• Medial/ lateral
• Cranial/ caudal
• Ventral/ dorsal
• Proximal/ distal
• Superficial/ profundal
SISTEM LOKOMOSI ( locomotion )
• Lokomosi : proses berpindahnya/ translatoar
tubuh yg. disebabkan gerakan ( movement ) pada
anggota badan dgn. menggunakan energi sendiri.
• Sistem lokomosi dibentuk oleh :
1. systema sceletale
2. systema musculare
3. systema neuromusculare
SISTEMA SCELETALE
• Sistem tubuh yg. berkaitan dgn. fungsi dan
struktur tulang ( osseum ), rawan ( cartilago ),
sendi ( articulatio ) dan ligament & jaringan
ikat lain yg. membentuk sendi.
• Fungsi skeleton osseum : penopang, cadangan
mineral & lipid, sel darah, proteksi, pengumpil
STRUKTUR dan KLASIFIKASI SENDI
• SYNARTHROSIS :
1. Syndesmosis ( ikat )
2. Synchondrosis ( rawan )
3. Synostosis ( tulang )
• DIARTHROSIS : ditandai caput articularis,
capsula articularis, cavum articularis dan
labium/ meniscus articularis
SENDI DIARTHROSIS
• Berdasarkan keleluasaan gerak :
1. AMPHIARTHROSIS
2. ARTICULATIONES :
a. Monoaxial
b. Biaxial
c. Triaxial
Gerakan Sendi Diarthrosis
( Synovialis )
• Gelincir ( gliding ) : tanpa gerak angular
• Angular : flexi/ extensi, adduksi/ abduksi
• Rotasi : endorotasi/ exorotasi
• Sirkumduksi : ujung distal bergerak dalam
lingkaran
• Khusus : inversi/ eversi, palmarflexi/
plantoflexi/ dorsoflexi, protraksi/ retraksi,
supinasi/ pronasi, elevasi/ depressi
Pembagian Sistema Skeletale
• Skeleton axiale : truncus
1. Cranium & penyertanya
2. Compages thoracis
3. Columna vertebrales
• Skeleton appendiculare :
1. Membrum superioris
2. Membrum inferioris
* Cingulum membri & pars libera
Struktur Otot Skelet
• Sarcomer : diselubungi reticulum sarco
plasma, actin- myosin
• Myofibril : diselubungi endomysium
• Fibra otot : diselubungi perimysium
• Fasciculus otot : diselubungi epimysium
Arsitektur dan sifat otot skelet
• Otot fusiform/ longitudinal/ sejajar
• Otot pennatus/ susunan bulu burung
( unipennatus, bipennatus, multipennatus,
circumpennatus.
• Otot konvergen/ radial/ triangular
• Otot circularis/ melingkar
Nama otot didasarkan atas :
• Bentuk : m. trapezius/ rhomboideus
• Letak : m. tibialis anterior
• Banyaknya caput : m. biceps, m. quadriceps
• Fungsi : m. levator scapulae
• Fungsi dan bentuk : m. pronator teres
• Fungsi dan letak : m. flexor carpi ulnaris
Prinsip- prinsip gerak pada
lokomosi
• SEGMEN : truncus ( cranium, vertebra ),
cingulum membri, pars libera (
brachium, antebrachii, manus,
femur, cruris, pedis.
• LETAK dan POSISI OTOT : flexor ( anterior ),
extensor ( posterior ), adductor (
medial ), abductor ( lateral ),
endorotator ( anterior ), exorotator
( posterior )
Prinsip Gerak Pada Lokomosi
• SEGMEN : segmen distal bergerak
terhadap segmen proximal
• BIDANG GERAK : frontal, sagital, transversal/
horizontal
• SUMBU GERAK : tegak lurus terhadap bidang
gerak
Prinsip Gerak Pada Lokomosi
• Bidang gerak FRONTAL bersumbu gerak
SAGITAL
• Bidang gerak SAGITAL bersumbu gerak
TRANSVERSAL
• Bidang gerak TRANSVERSAL bersumbu gerak
LONGITUDINAL/ VERTIKAL
Letak otot terhadap sendi
• Pengertian anatomi otot :
- fasciculus/ perut otot.
- tendo ( origo/ proximal, insertio/ distal )
- monoarticular, biarticular.
• Letak otot terhadap sendi :
flexor ( anterior ), extensor ( posterior ),
adduktor ( medial ), abduktor ( lateral )
endorotator ( flexor/ adductor ), exorotator ( extensor/
abductor )
EXTREMITAS SUPERIOR
• Sistem sceletal
• Sistem musculare
• Sistem neurologi ( saraf tepi )
• Sistem angiologi ( extremitas )
EXTREMITAS SUPERIOR
• CINGULUM MEMBRI SUPERIOR
• PARS LIBERA : - brachii
- antebrachii
- manus ( carpalia, metacarpalia,
digiti )
Os Scapula & os clavicula
Os humerus
Articulatio membrum superior
Articulatio glenohumerale
Ossa antebrachii
Membrana interossea
Articulatio cubiti
Ossa manus
OTOT EXTREMITAS SUPERIOR
• KELOMPOK OTOT TRUNCUS – EXTREMITAS :
1. Truncus – cingulum
2. Truncus – extremity ( humeri )
3. Cingulo - extremity ( humeri )
• KELOMPOK OTOT BRACHIUM
• KELOMPOK OTOT ANTEBRACHII
• KELOMPOK OTOT MANUS
Otot-otot bahu
Fossa axillaris
Musculi brachii (flexor & extensor)
Musculi brachium
Musculi antebrachii
Musculi Antebrachii
• Kelompok otot ULNOVOLAR :
1. superficial
2. media
3. profundal
• Kelompok otot RADIODORSAL:
1. superficial
2. profundal
Musculi antebrachii
Otot Palmar Manus ( thenar &
hypothenar )
Vagina tendineae
Susunan saraf perifer umum
• Nervus Somatis : ( ectoderm )
- Afferens somatis umum
- Efferens somatis umum
• Nervus Otonom : ( mesoderm, endoderm )
- Afferens visceral umum
- Efferens visceral umum
Nervus spinalis
Susunan saraf perifer khusus
• Terdapat pada nervi craniales
• Somatis :
- Afferens somatis khusus
- Efferens somatis khusus
• Otonom :
- Efferens visceral khusus
Saraf somatis & Otonom
Saraf otonom
Sympathis & parasympathis
Innervasi dorsum
• Rami Primarii Dorsalis ( posterior )
nn.spinales
• Berasal dari med. Spinalis cervicalis- sacralis
• Mensarafi otot & kulit punggung
Vascularisasi dorsum
• Dicabangkan oleh Aorta :
• A. thoracica/ intercostalis
• A. lumbalis
• A. sacralis
• Vena azygos & v. hemiazygos, v. hemiazygos
accessoria
PERSARAFAN EXTREMITAS
SUPERIOR
• PLEXUS BRACHIALIS :
rr.primarii anterior nn.
spinales C4-8, T.1.
radix
truncus
pars ( ant. & post. )
fasciculus
Plexus brachialis
Plexus brachialis
Plexus brachialis
Cabang-cabang plexus brachialis
Cabang plexus brachialis
n. Radialis & n cutaneus brachii
Innervasi sensoris ( n. medianus, n.
ulnaris, n. radialis )
Kelumpuhan ( n. radialis, n. ulnaris,
n.medianus )
n. radialis
ANGIOLOGI EXTREMITAS
SUPERIOR
• A. subclavia – A. axillaris – A. brachialis &
cabang- cabangnya.
• V. superficial ( v. basilica & v. cephalica )
• V. profundal ( sesuai arterinya )
• Lymphatica ( nnll. Deltopectorale, nnll.
Axillares )
a. subclavia
a. Radialis & a. ulnaris
Anastomose regio scapula
A. Brachialis dan cabang-
cabangnya
Vascularisasi antebrachii
a. radialis. A. ulnaris dan arcus
palmaris
v. Cephalica & v. basilica
EXTREMITAS INFERIOR

A. Skeleton ( coxae, femur, patella


tibia,fibula,pedis )
B. Musculi ( sesuai segmen )
EXTREMITAS INFERIOR
• Sistem sceletal
• Sistem musculare
• Sistem neurologi ( saraf tepi )
• Sistem angiologi extremitas inferior
SISTEM SCELETON EXTREMITAS
INFERIOR
• CINGULUM MEMBRI INFERIOR :
os. coxae
• PARS LIBERA :
os femur
os tibia & fibula ( os patella )
pedis ( ossa tarsalia,
metatarsalia, digiti )
COXA ( lateral )
COXA ( medial )
PELVIS
CINGULUM MEMBRI INFERIOR
INTERIOR PELVIS
Foramina ischiadica
Articulatio Coxae
Fossa acetabulum & Membrana
obturatoria
Ligamenta pd. Art. coxae
Ligamentum capitis femoris
Os femur
Musculi pangkal paha
• Musculi ilium : 1. m. psoas major
2. m. psoas minor
3. m. iliacus
• Musculi glutea : 1. m. glutea ( 3 )
2. m. gemelli ( 2 )
3. m. obturator ( 2 )
4. m. tensor fascia lata
5. m. piriformis
6. quadratus femoris
MUSCULI MEMBRI INFERIORIS
• Musculi pangkal paha : a. ilium
b. glutea
• Musculi femur
• Musculi cruris
• Musculi pedis
Musculus Iliopsoas
Musculus gluteus maximus & loge
flexor paha
Musculi Glutea
Musculi glutei
Fascia pada regio femur
• Fascia lata : 1. Tractus iliotibialis
2. Fossa ovalis
3. margo falciformis
4. Fascia iliopectinea
5. Vagina femoralis
MUSCULI REGIO FEMUR
• Loge Extensor : 1. m. sartorius
2. m. rectus femoris
3. mm. quadriceps femoris
• Loge Adductor : 1. m. pectineus
2. m. gracilis
3. mm. adductor ( 3 )
• Loge Flexor : 1. m. biceps femoris
2. m. semimembranosus
3. m. semitendinosus
Musculi extensor & adductor
TRIGONUM FEMORALE
Pes anserinus
Loge Flexor paha
Bangunan- bangunan regio femur
• Trigonum Femorale Scarpae
• Trigonum Iliopectinea
• Canalis Adductorius Hunteri
• Hiatus Adductorius ( tendinosus )
• Fossa Poplitea
Articulatio genu dan ligamenta
Ligamenta cruciatum
Articulatio genu
Art. genu
FASCIA REGIO CRURIS
• Fascia cruris merupakan lanjutan fascia lata
dan fascia poplitea.
• Membentuk septum intermusculorum
• Septum transversum cruris ( retinaculum
musculi extensorum superius )
• Ligamentum cruciatum cruris ( retinaculum
musculi extensorum inferius )
Os tibia dan os fibula
Membrana interossea
MUSCULI REGIO CRURIS
• Loge Extensor : 1. m. tibialis anterior
2. m. peroneus tertius
3. m. extensor hallucis longus
4. m. extensor digit. longus
• Loge Flexor : 1. superficial ( 3 )
2. profundal ( 4 )
• Loge Peronei : 1. m. peroneus longus
2. m. peroneus brevis
Loge Extensor
Loge Flexor
Loge flexor ( profundal )
Loge Peronei
FASCIA DAN MUSCULI PEDIS
• Fascia pedis : 1. fascia dorsalis pedis
2. fascia plantaris pedis
• Musculi pedis : 1. Dorsum pedis ( m. ext. digit.
brevis )

2. Plantar pedis ( 5 kelompok )


/ 3 lapis
Musculi dorsum Pedis
Musculi plantar pedis
• Kelompok 1 ( m. flexor digit. Brevis )
• Kelompok 2 ( m. quadratus plantae,
lumbricales )
• Kelompok 3 ( m. abd. hallucis, flex. hallucis,
add. Hallucis 0
• Kelompok 4 ( m. add. digit. min., flex. digit.
min.
• Kelompok 5 ( mm. interossei dorsalis &
plantaris
Musculi plantar pedis
Musculi plantar pedis
Musculi plantar pedis
PERSARAFAN EXTREMITAS
INFERIOR
• PLEXUS LUMBALIS : rr. primarii anterior nn.
spinales T.12 – L4.
• PLEXUS SACRALIS : rr. primarii anterior nn.
spinales L.4 – S.3
Plexus lumbalis & plexus sacralis
1

2
Plexus lumbalis
Plexus sacralis
n. Femoralis & n. ischiadicus

2
1
n. femoralis
n. Ischiadicus
n. Ischiadicus
Cabang n. Ischiadicus
n. Peroneus communis

n. Tibialis
Cabang n. tibialis
• n. Plantaris medialis
• n. Plantaris lateralis
n. Peroneus communis
ANGIOLOGI EXTREMITAS INFERIOR
• a. iliaca externa- a. femoralis :
a. tibialis ant., a. tibialis post.
• a. iliaca interna :
a. obturatoria, aa. Glutea.
VASA ILIACA EXTERNA
VENOSA & LYMPHATICA
• SISTIM VENA :
1. superficial
2. profundal
• LYMPHATICA :
1. superficial
2. profundal
a. femoralis
1. Vasa iliaca externa , 2. vasa
femoralis

2
Cabang a. femoralis
• a. epigastrica inferior superficialis
• a. circumflexa iliaca superficialis
• a. circumflexa femoris medialis
• a. circumflexa femoris lateralis
• a. perforantes femoris
• Rami musculares
Vascularisasi ( collaterale ) collum
femoris
a. Poplitea ( lanjutan a. femoralis )
• a. Tibialis anterior
• a. Tibialis posterior
• a. Genu media
• a. Genu superior ( medialis et lateralis )
• a. Genu inferior ( medialis et lateralis )
vasa poplitea
Vasa regio cruris dan arteri regio
cruris
Vasa regio pedis ( dorsum )
a. Tibialis anterior
a. Tibialis posterior
Cabang a. tibialis posterior
• a. Plantaris medialis
• a. Plantaris lateralis
v. Saphena magna & v. saphena
parva ( superficial )
MUSCULI TRUNCI
• Musculi Intrinsic Dorsum
• Musculi Suboccipital ( Situs Colli )
• Musculi Dinding Thorax ( Situs Thorax )
• Musculi Abdomen ( Situs Abdominis )
• Musculi Pelvis dan Musculi Perineum ( Situs
Urogenitalis )
Os Vertebra
Collumna Vertebralis
MUSCULI INTRINSIC DORSI
• Terbentang pelvis – cranium
• Fungsional sebagai m. “ erector trunci “
• Terletak diprofundal mm. extremitas superior
• Dibungkus oleh Fascia nuchae dan Fascia
lumbodorsalis
• Kelompok : 1. lateral ( cab. lat. r.primarii post. n.
spinalis

2. medial ( cab. med. r. primarii post.


n. spinalis
Musculi Trunci ( transversal )
MUSCULI TRUNCI
• KELOMPOK LATERAL
1. Superficial : m. splenius, m. iliocostalis,
m. longissimus
2. Profundal : mm. intertransversarii
Musculi Trunci
Musculi trunci
MUSCULI TRUNCI
• KELOMPOK MEDIAL
1. Superficial : m. spinalis dorsi, m. spinalis
cervicis
2. Profundal : m. semispinalis capitis, m. inter
spinalis, m. transversospinalis
m. Longissimus
m. Splenius
m. Longissimus
m. Multipidus
m. Intertransversarius

Anda mungkin juga menyukai