Dietetika & ST MKN RS
Dietetika & ST MKN RS
DIETETIK KLINIK
PENDIDIKAN
PROFESI KESEHATAN
By
Imam Sukirman Wiryadi Putra, DCN., RD.,
M.Kes.
Dietisien And Epidemiologist
PENYEMBUHAN PASIEN
OBAT
PEMERIKSAAN
PENUNJANG
NUTRISI
DIETETIKA
ILMU YANG MEMPELAJARI PENGATURAN MAKANAN UNTUK
PENYEMBUHAN PENYAKIT
DIET THERAPY
MODIFIKASI DIET NORMAL DALAM MENGOBATI
PENYAKIT/KELAINAN
Medical Care : pengobatan, pembedahan, dsb
Nursing Care : berbagai kegiatan perawatan.
Nutritional Care : pemberian nutrisi optimal sesuai
dengan kondisi dan kebutuhan pasien.
TUJUAN THERAPY DIET :
Mempertahankan status gizi yang
optimal
Memperbaiki defisiensi nutrisi yang terjadi.
Memperbaiki kelebihan atau kekurangan BB.
Mengistirahatkan organ tertentu.
Menyesuaikan intake sesuai kemampuan
metabolisme tubuh
KINDS OF DIET
NORMAL DIET
RESTRICTIVE DIET
RESTRICTIVE DIET:
MAKANAN LUNAK
INDIKASI:
POST OP TERTENTU
INFEKSI DENGAN SUHU TIDAK TINGGI
CARA MEMESAN DIET: LUNAK / BUBUR BIASA ( BB ).
MAKANAN SARING
INDIKASI :
POST OP TERTENTU.
INFEKSI AKUT ( infeksi sal cerna), dan PASIEN DENGAN KESULITAN
MENGUNYAH DAN MENELAN.
PERPINDAHAN MAKANAN CAIR KENTAL KE LUNAK.
SYARAT :
DIBERIKAN 1 – 3 HARI
RENDAH SERAT, PORSI KECIL SERING (6-8X/HARI)
CARA MEMESAN DIET: BUBUR SARING ( BS )
MAKANAN CAIR
MAKANAN YANG MEMPUNYAI KONSISTENSI CAIR HINGGA
KENTAL.
DIBERIKAN KEPADA PASIEN DENGAN GANGGUAN MENGUNYAH,
MENELAN, DAN MENCERNAKAN MAKANAN KARENA MENURUNNYA
KESADARAN, SUHU TINGGI, RASA MUAL, MUNTAH, PASCA
PERDARAHAN SALURAN CERNA, PRA DAN PASCA BEDAH
BENTUK MAKANAN CAIR
MAKANAN CAIR JERNIH
Makanan yang disajikan dalam bentuk cairan jernih dengan kandungan
residu (sisa) minimal dan tembus pandang bila diletakkan dalam wadah
bening.
INDIKASI
Diberikan kepada pasien pre dan post op tertentu, keadaan mual dan
muntah. Diberikan 1 -2 hari.
MAKANAN CAIR PENUH
Makanan yang berbentuk cair atau semi cair dengan kandungan
serat minimal dan tidak tembus pandang bila diletakkan dalam
wadah bening.
INDIKASI
Diberikan kepada pasien yang mempunyai masalah untuk mengunyah,
menelan, atau mencernakan makanan padat misalnya pada operasi
mulut/tenggorokan,dan/atau kesadaran menurun
ADA 2 JENIS MAKANAN CAIR PENUH
FORMULA RUMAH SAKIT ( FRS )
FORMULA KOMERSIAL ( FK )
NO JENIS FK INDIKASI
1 RENDAH / BEBAS LAKTOSA TIDAK TAHAN TERHADAP LAKTOSA
2 DENGAN MCT MALABSORBSI LEMAK.
3 DENGAN BCAA SIROSIS HATI
4 PROTEIN TINGGI METABOLISME MENINGKAT
5 PROTEIN RENDAH GAGAL GINJAL
6 RENDAH SERAT RESEKSI USUS
7 INDEKS GLIKEMIK RENDAH DIABETES MELLITUS
MAKANAN CAIR KENTAL
Makanan yang mempunyai konsistensi kental atau
semipadat yang tidak membutuhkan proses
mengunyah dan mudah ditelan
INDIKASI
Diberikan kepada pasien yang tidak mampu
mengunyah dan menelan, serta untuk mencegah
aspirasi seperti pada penyakit yang disertai
peradangan, ulkus peptikum, atau gangguan
struktural atau motorik pada rongga mulut.
1. DISLIPIDEMIA
2. PENYAKIT JANTUNG
3. HIPERTENSI
4. STROKE
Dislipidemia
Pilar
utama pengelolaan Dislipidemi
non farmakologis:
o Modifikasi diet
o Latihan jasmani
o Pengelolaan BB
Penyakit Jantung Diet Jantung (DJ)
– DJ I cair
– DJ II saring
– DJ III Bubur/lunak
– DJ IV nasi
o Hipertensi Diet Rendah Garam (RG)
o Penyakit Stroke:
o Diet stroke I
o Diet Stroke II IIa
IIb
IIc
PENYAKIT GINJAL DAN GOUT
EDUCATION (PENYULUHAN)
JAM MAKAN
Jam makan menggunakan interval 3 jam
JUMLAH YANG DIMAKAN
Banyaknya makanan yang dimakan disesuaikan
dengan jumlah energi yang diperlukan.
JENIS YANG DIPANTANG
Bahan makanan yang dapat/mudah mengacaukan
gula darah sebaiknya dihindari.
PERHITUNGAN KEBUTUHAN ENERGI
BMI/ IMT
– PRIA (normal) = 20 - 24,9 kg/m2
– WANITA (normal) = 18,5 – 22,5 kg/m2
BB idaman = ( TB – 100 ) – 10 %
JENIS DIET DAN INDIKASI
DM I ( 1100 KAL )
DM II ( 1300 KAL )
DM III ( 1500 KAL )
DM IV ( 1700 KAL )
DM V ( 1900 KAL )
DM VI ( 2100 KAL )
DM VII ( 2300 KAL )
Madinah, 1436 H