Definisi
Barisan bilangan didefinisikan sebagai fungsi dengan daerah asal merupakan bilangan asli.
Notasi: f: N R
n f(n ) = an
lim an L
n
Jika untuk tiap bilangan positif , ada bilangan positif N sehingga untuk
n N an L
Sebaliknya, barisan yang tidak konvergen ke suatu bilangan L yang berhingga dinamakan divergen.
2 04/23/2021
Catatan
Akan kita jumpai banyak persoalan konvergensi barisan. Kita akan menggunakan fakta berikut.
3 04/23/2021
Sifat Limit Barisan
Jika barisan {an} konvergen ke L dan barisan {bn} konvergen ke M, maka
an lim a n L
3. lim n
, untuk M 0
n b lim b n M
n n
4 04/23/2021
Contoh
x
lim f ( x ) lim
x x 2x 1
1 1
Dengan dalil L’Hopital, lim f ( x ) lim
x 2
n 2
1 1
Karena lim f ( x ) lim an
n 2 n 2
artinya barisan an konvergen menuju ½.
7
Latihan
8 04/23/2021
Deret Tak Hingga
• Bentuk deret tak hingga dinotasikan dengan notasi sigma, sebagai berikut:
a
n 1
n a1 a2 a3 ... an ...
9 04/23/2021
Barisan Jumlah Parsial
n
Misalkan Sn = a
i 0
i menyatakan jumlah parsial ke-n suku deret a
i 0
i
maka
S 1 = a1
S 2 = a1 + a 2
.
.
.
Sn = a1 + a2 + a3 + a4 + …+ an
10 04/23/2021
Kekonvergenan Deret Tak Hingga
11 04/23/2021
Deret Geometri
Bentuk umum deret geometri adalah
ar
i 1
i 1
a ar ar 2
ar 3
...
dengan a 0.
Jumlah parsial deret ini adalah
n
Sn =
i 1
2
ar i 1 = a +ar +a r + ... + a r
n-1
rSn ar ar 2 ar 3 ... ar n
(1 r ) S n a ar n
Sehingga
a ar n
Sn
1 r
04/23/2021 12
Sifat Deret Geometri
a
a ar n ; r 1
lim S n lim 1 r
n n 1 r
; r 1
a
Karena lim S n
n 1 r
; r 1 maka Sn Konvergen.
04/23/2021 13
Contoh
1.
Selidiki kekonvergenan deret
1 1 1 1 1
1. . . .
2 4 8 16 32
Jawab:
a2 1 / 4 1 a3 1 / 8 1 a4 1 / 16 1
, ,
a1 1 / 2 2 a2 1 / 4 2 a3 1 / 8 2
1/ 2
S 1
1 1/ 2
04/23/2021 14
1
2.
n 1 n ( n 1)
Jawab:
1 1 1
n(n 1) n n 1
Dan
1
lim S n = lim 1 =1
n n n 1
Karena barisan jumlah parsialnya konvergen ke 1, maka deret diatas konvergen dengan jumlah 1
15 04/23/2021
Uji kedivergenan dengan suku ke-n.
Jika a
n 0
n konvergen maka lim an 0.
n
Ekivalen dengan
n2 n 2 (1) 1
lim an lim lim
n n 3n 2
3n 4 n 3 4 3
n2 3 2
n n
n2
Karena lim an 0,
n
maka 3n
n 1
2
3n 4
divergen.
Oleh karena itu diperlukan uji-uji untuk memeriksa kekonvergenan deret positif.
04/23/2021 17
Uji Deret Positif
1. Uji Integral
Misalkan fungsi f kontinu, monoton turun dan f(x) > 0 pada selang [1,).
Andaikan a n f ( n), n N
a
b. Jika integral tak wajar
1
f ( x ) dx divergen, maka
n 1
n divergen.
n e n
2
x2
Jawab. Misal f ( x) x e , sehingga
b 1 b
x2 x2
dx lim dx lim
x2 2
xe xe e d ( x )
1 b 1 2 b 1
1 x2
b 1 1 1 1
lim e lim b2 2e
2 b 1 2 b e e
x2
n e n
2
Jadi karena xe dx konvergen, maka juga konvergen.
1
n 1
19 04/23/2021
1
2. Selidiki kekonvergenan dari
n 2 n ln n
1
Jawab. Misal f ( x) , sehingga
x ln x
dx b dx d (ln x )
2 x ln x
lim
b 2 x ln x
lim
b
2 ln x
lim ln ln x lim ln ln b ln ln 2
b b
dx 1
divergen, maka
Karena
2 x ln x n 2 n ln n
juga divergen.
20 04/23/2021
Latihan
1
1. n 2 2 3.
1
n 3 n 1 2n 1
1
2. 3 4. 4n
1
n 1 4 3n 2 n 1
2
1
21 04/23/2021