kelompok 4
Ajeng Nuraini Wulandari (200210204098)
Elsa Nabila (200210204104)
Layli indah rahmattilah (200210204179)
Fandra Auditya Prayosa (200210204216)
A. Sejarah kesastraan jawa
• Kasus sastra Jawa ana ing kisaran abad kaping 7 - 8, yaiku sajrone
Kraton Srivijaya ing Sumatra nganti Kraton Medang (Kerajaan
Mataram Kuno, Jawa Tengah). Sajrone jaman Kerajaan, sastra Jawa
ditandhani kanthi ngukir Sejarah Sejarah Buddha ing Borobudur sing
asale saka Buku LalitaVistara. Sejarah kasus sastra Jawa bisa diurutake
dadi kekuwatan kasebut: Kerajaan Sindok lan penerus - pamrentah
Udayana lan Airlangga ing Bali - Kerajaan Airlangga ing Jawa. -
Kerajaan Jenggala lan Kediri - Daha - Kerajaan Singosari - Kerajaan
Majapahit - Kerajaan Samprangan Gelgel Bali - Kerajaan Klungkung
Bali.
Tuladha karya kasus sastra Jawa:
1. Candrakarana : Kamus utawa ensiklopedia Jawa kuno sing ditulis ing
abad kaping 8 Masehi
2. Kakawin Ramayana : Puisi Jawa sing nyritakake Ramayana
3. Terjemahan Mahabarata : Terjemahan karya sastra kuno sing
kasusun saka 18 buku sing diarani Astadasaparwa (asta = 8, dasa =
10, parwa = buku)
B. Peribahasan
• Paribasan minangka budaya Jawa sing saiki ilang. Paribasan dadi ide
utawa ide utama ing sawijining karya, sing nggambarake pola pikir lan
perspektif masarakat Jawa tumrap prastawa sing diadhepi sajrone
urip.
Tuladha Paribasan Jawa:
1. Anak polah, bapa kepradhah.
(Bocah tangled, bapak mbenerake) Para wong tuwa tanggung jawab
marang uripe anake
2. Nabok nyilih tangan .
(Ngalahake lan nyilih tangane wong liya) Wong licik ora wani ngadhepi
mungsuh kanthi terang nanging njaluk tulung marang wong liya
3. Becik ketitik, ala ketara.
(Becik bakal diakoni, ala bakal katon dhewe) Saran supaya sapa wae aja
wedi gawe kabecikan
C. Geguritan
Geguritan minangka salah sawijining karya sastra Jawa sing nduweni tembung
utawa ukara sing endah lan akeh teges ing basa Jawa. Cara ngaturake geguritan
nggunakake basa sing nduwe sajak, irama, ayat, mitra lan gabungan tembung sing
apik lan tepat. Asring masarakat nggawe geguritan miturut ekspresi pangrasa lan
pikirane para geguritan. Ing basa Indonesia, geguritan uga bisa diarani puisi, sing
mbedakake geguritan karo puisi biasa kanthi nggunakake basa mung. Geguritan
nggunakake basa Jawa dene puisi nggunakake basa Indonesia.
• Ciri-Ciri Geguritan
• Nduwe aturan kayata tembang macapat, yaiku guru wilangan (jumlah suku kata
saben baris), guru gatra (jumlah bait), guru lagu (vokal pungkasan).
• Tembung utawa ukara sing digunakake ing geguritan kudu nduweni teges utawa
makna.
• Geguritan digawe kudu nggunakake basa sing sopan lan endah.
• Ana jeneng panganggit geguritan ing ngarep utawa ing teks geguritan sing
digawe.
• Unsur Intrinsik Geguritan
Kanggo nggampangake kita nggawe geguritan sing apik lan bener, kita kudu
nggatekake unsur intrinsik ing geguritan.
• Tema,
• Bahasa sing becik,
• Judul geguritan,
• Diksi,
• Citra,
• Purwakanthi,
• Amanat.
D. Tembang
Miturut Prawiradisastra (1991), Tembang minangka seni swara sing dibangun saka
macem-macem tuning lan nada minangka bahan. Kangge, miturut Wikipedia, lagu
yaiku lirik / puisi sing duwe irama tonal saengga ing basa Indonesia diarani
kidung.Kawung ing basa Jawa diarani sekar., yaiku karangan sing kaiket karo
paugeran guru gatra, guru wilangan, lagune guru lan lagune.
• Jenis Tembang Yasan/Miji
Jenis tembang yasan/miji dibagi dados 3 sing masing-masing duwe ciri khas, yaiku:
1. Tembang Gedhe atau Sekar Ageng
2. Tembang Tengahan atau Sekar Tengahan
3. Tembang Macapat atau Sekar Alit
• Macam-macam tembang macapat:
• Asmaradana
• Dhandhanggula
• Durma
• Gambuh
• Kinanthi
• Maskumambang
• Megatruh
• Mijil
• Pangkur
• Pucung
• Sinom
E. pewayangan
1. Wayang kulit 2. wayang kayu 3. wayang beber
• Wayang purwa >wayang golek
• Wayang parwa >wayang menak
• Wayang madya >wayang klithik
Wayang gedog
Wayang calonarang
Wayang krucil
Tokoh-tokoh dalam pewayangan
1. Yudistira 2. Bima 3. Arjuna
4 dan 5. Nakula dan Sadewa 6. Semar
7. Gareng 8. Bagong 9. Petruk
F. purwakanthi