Anda di halaman 1dari 35

Kriptografi

Vigenere Cipher dan


Hill Cipher

Adhitya Nugraha

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Objectives

 Memahami konsep Vigenere Cipher


 Mampu melakukan perhitungan vigenere cipher
 Mampu melakukan enkripsi dan dekripsi vigenere
 Memahami sejarah Hill Cipher
 Menganalisa perbedaan metode Hill cipher dengan met
ode kriptografi sebelumnya
 Mampu melakukan enkripsi dan dekripsi Hill Cipher

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Vigènere Cipher

 Termasuk ke dalam cipher abjad-majemuk (poly


alpabetic substitution cipher).
 Dipublikasikan oleh diplomat (sekaligus seorang kript
ologis) Perancis, Blaise de Vigènere pada abad 16 (t
ahun 1586).
 Tetapi sebenarnya Giovan Batista Belaso telah meng
gambarkannya pertama kali pada tahun 1553 seperti
ditulis di dalam bukunya La Cifra del Sig. Giovan Bati
sta Belaso
 Algoritma tersebut baru dikenal luas 200 tahun kemu
dian yang oleh penemunya cipher tersebut kemudian
dinamakan Vigènere Cipher

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Vigènere Cipher

 Cipher ini berhasil dipecahkan oleh Babbage da


n Kasiski pada pertengahan Abad 19

 Vigènere Cipher digunakan oleh Tentara Konfid


erasi (Confederate Army) pada Perang Sipil Am
erika (American Civil war).

 Perang Sipil terjadi setelah Vigènere Cipher ber


hasil dipecahkan.

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Vigènere Cipher

  
Vigènere Cipher menggunakan Bujursangkar Vi
gènere untuk melakukan enkripsi.
 Setiap baris di dalam bujursangkar menyatakan
huruf-huruf cipherteks yang diperoleh dengan C
aesar Cipher.

 untuk menyatakan jumlah pergeseran pada hur


uf ke-i.
 Karakter cipherteks: (*)

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Vigènere Cipher
Plainteks

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

a A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
b B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A
c C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B
d D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C
e E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D
f F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E
g G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F
h H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G
i I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H
j J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I
K K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J
l L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K
Ku m M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L
nci n N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M
o O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N
p P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O
q Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P
r R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q
s S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R
t T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S
u U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T
v V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U
w W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V
x X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W
y Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X
z Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y

Gambar 4.2 Bujursangkar Vigènere

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Vigènere Cipher


 Jika
  panjang kunci lebih pendek daripada panjang plaint
eks, maka kunci diulang secara periodik.
 Misalkan panjang kunci = 20, maka 20 karakter pertama
dienkripsi dengan persamaan (*), setiap karakter ke-i m
enggunakan kunci
 Untuk 20 karakter berikutnya, kembali menggunakan pol
a enkripsi yang sama.

Contoh: kunci = sony


Plainteks : THIS PLAINTEXT
Kunci : sony sonysonys

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Vigènere Cipher
Plainteks

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

a A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
b B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A
c C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B
d D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C
e E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D
f F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E
g G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F
h H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G
i I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H
j J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I
K K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J
l L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K
K m M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L
U n N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M
N o O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N
C p P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O
I q Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P
r R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q
s S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R
t T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S
u U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T
v V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U
w W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V
x X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W
y Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X
z Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y

Gambar 4.3 Enkripsi huruf T dengan kunci s


adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021
Vigènere Cipher


 Hasil
  enkripsi seluruhnya adalah sebagai berikut:

Plainteks : THIS PLAINTEXT


Kunci : sony sonysonys
Cipherteks : LVVQ HZNGFHRVL

 Pada dasarnya, setiap enkripsi huruf adalah Caesar cip


her dengan kunci yang berbeda-beda.

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Vigènere Cipher

 Huruf yang sama tidak selalu dienkripsi menjadi


huruf cipheteks yang sama pula.
 Contoh: huruf plainteks T dapat dienkripsi menjadi L
atau H, dan huruf cipherteks V dapat merepresentasi
kan huruf plainteks H, I, dan X
 Hal di atas merupakan karakteristik dari cipher a
bjad-majemuk: setiap huruf cipherteks dapat me
miliki kemungkinan banyak huruf plainteks.
 Pada cipher substitusi sederhana, setiap huruf c
ipherteks selalu menggantikan huruf plainteks te
rtentu.

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Vigènere Cipher
 Plainteks:

Jawa Timur Bakal Tenggelam

Semburan lumpur panas di desa Porong, Sidoarjo,


Jawa Timur belum juga berakhir. Sudah beberapa
desa tenggelam. Entah sudah berapa rumah,
bangunan, pabrik, dan sawah yang tenggelam.

Sampai kapan semburan lumpur berhenti, tiada


yang tahu. Teknologi manusia tidak berhasil
menutupi lubang semburan. Jika semburan lumpur
tidak berhenti juga, mungkin Jawa Timur akan
tenggelam

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Vigènere Cipher
 Kunci: langitbiru

 Cipherteks:

Uajg Bbnci Vlknr Bxooxywaz

Ymfcciuy lhsxns xrhls qo lxti Gicoam, Abewrluo,


Wget Uqdoc brrcf kcxu meegsajz. Jooau hmufzrjl
dryi mfvxaplns. Mguiy mfdnn jxsigu cuzgp,
ubvxoyaa, viusqb, xln fgeti grhr trtozftrg.

Dazvib liguy srsjnsie ffmcaz ufzyyytv, zqtei


puyg ggpn. Umbhzlbmq fbvlmta goltl jvlsafot
ffvlnfpv rcubvx mpmoazto. Rzel srsjnsie ffmcaz
mjlre meenmguq aora, zavzlqe Dlwn Zqfvz reln
kvzhmcux

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Vigènere Cipher

 Vigènere Cipher dapat mencegah frekuensi huruf-huruf


di dalam cipherteks yang mempunyai pola tertentu yang
sama seperti pada cipher abjad-tunggal.

 Jika periode kunci diketahui dan tidak terlalu panjang, m


aka kunci dapat ditentukan dengan menulis program ko
mputer untuk melakukan exhaustive key search.

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Vigenere Cipher

Plaintext M E E T M E A T M I D N I G H T
Keyword F U L L M O O N F U L L M O O N

 Cara menghitung cipher

PLAINTEXT
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
F F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E
U U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T
KUNCI

L L M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K
M M N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L
O O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M N
N N O P Q R S T U V W X Y Z A B C D E F G H I J K L M

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Beuford Cipher

Plaintext M E E T M E A T M I D N I G H T
Keyword F U L L M O O N F U L L M O O N

 Cara menghitung cipher

PLAINTEXT
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
F F E D C B A Z Y X W V U T S R Q P O N M L K J I H G
U U T S R Q P O N M L K J I H G F E D C B A Z Y X W V
KUNCI

L L K J I H G F E D C B A Z Y X W V U T S R Q P O N M
M M L K J I H G F E D C B A Z Y X W V U T S R Q P O N
O O N M L K J I H G F E D C B A Z Y X W V U T S R Q P
N N M L K J I H G F E D C B A Z Y X W V U T S R Q P O

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Full Vigènere Cipher

 Setiap baris di dalam tabel tidak menyatakan


pergeseran huruf, tetapi merupakan permutasi
huruf-huruf alfabet.

 Misalnya pada baris a susunan huruf-huruf alf


abet adalah acak seperti di bawah ini:

a T B G U K F C R W J E L P N Z M Q H S A D V I X Y O

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Auto-Key Vigènere cipher

 Jika panjang kunci lebih kecil dari panjang plainteks, ma


ka kunci disambung dengan plainteks tersebut.

 Misalnya,
Pesan: NEGARA PENGHASIL MINYAK
Kunci: INDO

maka kunci tersebut disambung dengan plainteks semul


a sehingga panjang kunci menjadi sama dengan panjan
g plainteks:

 Plainteks : NEGARAPENGHASILMINYAK
 Kunci : INDONEGARAPENGHASILMI
adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021
Running-Key Vigènere cipher

 Kunci adalah string yang sangat panjang yang diambil d


ari teks bermakna (misalnya naskah proklamasi, naskah
Pembukaan UUD 1945, terjemahan ayat di dalam kitab
suci, dan lain-lain).

 Misalnya,
Pesan: NEGARA PENGHASIL MINYAK
Kunci: KEMANUSIAN YANG ADIL DAN BERADAB

 Selanjutnya enkripsi dan dekripsi dilakukan seperti bias


a.

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher

 Hill Cipher merupakan salah satu algoritma kript


ografi kunci simetris.
 Algoritma Hill Cipher menggunakan matriks ber
ukuran m x m sebagai kunci untuk melakukan e
nkripsi dan dekripsi.
 Dasar teori matriks yang digunakan dalam Hill C
ipher antara lain adalah perkalian antar matriks
dan melakukan invers pada matriks

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher

 Hill Cipher diciptakan oleh Lester S. Hill pada ta


hun 1929.
 Hill Cipher merupakan penerapan aritmatika mo
dulo pada kriptografi.
 Teknik kriptografi ini menggunakan sebuah matr
iks persegi sebagai kunci yang digunakan untuk
melakukan enkripsi dan dekripsi.

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher

 Teknik kriptografi ini diciptakan dengan maksud


untuk dapat menciptakan cipher (kode) yang tid
ak dapat dipecahkan menggunakan teknik anali
sis frekuensi.
 Hill Cipher tidak mengganti setiap abjad yang sa
ma pada plaintext dengan abjad lainnya yang s
ama pada ciphertext karena menggunakan perk
alian matriks pada dasar enkripsi dan dekripsiny
a.

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher


 Dasar
  dari teknik Hill Cipher adalah aritmatika modulo te
rhadap matriks.
 Dalam penerapannya, Hill Cipher menggunakan teknik
perkalian matriks dan teknik invers terhadap matriks.
 Kunci pada Hill Cipher adalah matriks n x n dengan n m
erupakan ukuran blok.
 Matriks K yang menjadi kunci ini harus merupakan matri
ks yang invertible, yaitu memiliki inverse K-1 sehingga :

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher

 Proses enkripsi pada Hill Cipher dilakukan per blok plain


text.
 Ukuran blok tersebut sama dengan ukuran matriks kunc
i.
 Sebelum membagi teks menjadi deretan blok-blok, plain
text terlebih dahulu dikonversi menjadi angka, masing-m
asing sehingga
 A=1, B=2, hingga Y=25. Z diberi nilai 0.

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher

  
Secara matematis, proses enkripsi pada Hill Cip
her adalah:

 C = Ciphertext
 K = Kunci
 P = Plaintext

 Jika terdapat plaintext P:
P = STRIKE NOW
 Maka plaintext tersebut dikonversi menjadi??

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher


 Plaintext tersebut
  akan dienkripsi dengan teknik Hill Cip
her, dengan kunci K yang merupakan matriks 2×2.
 Dimana K=

 Karena matriks kunci K berukuran 2, maka plaintext dib


agi menjadi blok yang masing-masing bloknya berukura
n 2 karakter.
 Karena karakter terakhir tidak memiliki pasangan, maka
diberi pasangan karakter yang sama yaitu W.
 P menjadi ST RI KE NO WW.

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher

  Blok pertama dari plaintext P adalah :

 Blok plaintext ini kemudian dienkripsi dengan ku


nci K melalui persamaan

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher


 Hasil
  perhitungan menghasilkan angka yang tidak berko
respondensi dengan huruf-huruf, maka lakukan modulo
26 pada hasil tersebut. Sehingga, C1,2 menjadi:

 Karakter yang berkorespondensi dengan 7 dan 20 adala


h G dan T.
 maka S menjadi G dan T menjadi T.
 Setelah melakukan enkripsi semua blok pada plaintext 
P maka dihasilkan ciphertext C sebagai berikut:

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher


 Proses
  dekripsi pada Hill Cipher pada dasarnya sama d
engan proses enkripsinya. Namun matriks kunci harus d
ibalik (invers) terlebih dahulu. Secara matematis, proses
dekripsi pada Hill Cipher dapat diturunkan dari persama
an enkripsi.

 Menjadi persamaan proses dekripsi:

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher

  Dengan menggunakan kunci :

 Maka proses dekripsi diawali dengan mencari in


vers dari matriks K.
 Mencari invers dapat dilakukan dengan menggunaka
n metode operasi baris (row operation) atau metode
determinan.
 Setelah melakukan perhitungan, didapat matriks K-1 
yang merupakan invers dari matriks K, yaitu :
 K-1 = ……… ???
 K.K-1 = ……… ???

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher


 Hasil
  :

 Ciphertext C = GTNKGKDUSK, akan didekripsi dengan


menggunakan kunci dekripsi K-1 dengan persamaan.
 Proses dekripsi ini dilakukan blok per blok seperti pada
proses enkripsi.
 Pertama-tama ubah huruf-huruf pada ciphertext menjadi
urutan numerik.

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher

  Proses dekripsi blok pertama :

 Proses dekripsi blok kedua :

 Setelah semua blok selesai didekripsi, maka did


apatkan hasil plaintext …. ??
adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021
Hill Cipher

  Proses dekripsi blok pertama : …. ???

 Blok kedua :

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Hill Cipher

 Setelah semua blok selesai didekripsi, maka did


apatkan hasil plaintext:

 P = 19 20 18 9 11 5 14 15 23
 P = S T R I K E N O W

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


Sumber

 Rinaldi Munir, ITB


 Aisyatul Karima, UDINUS
 Bruce Scheier, (2001), Applied Cryptography, Jo
hn Willey & Sons Inc, Canada
 Cobb, Chey, (2004), Cryptography for Dummie
s, John Willey & Sons Inc, Canada
 Stalling William, (2003), Cryptography and Netw
ork Security, Prentice Hall, USA

adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021


adhitya@dsn.dinus.ac.id Fasilkom|| 05/28/2021

Anda mungkin juga menyukai