JABATAN ILMU

PENDIDIKAN
IPG Kampus Ilmu Khas
Kuala Lumpur
JIP: 2020 1
 Perkembangan
 Kemahiran kognitif:
Kognitif
 kebolehan individu untuk berfikir, beri pendapat, memahami,
mengingati peristiwa persekitaran
 Libatkan ingatan, kategori, rancang, menaakul, selesaikan
masalah, cipta, imaginasi

 Perkembangan kognitif:
 Beri penekanan terhadap pembinaan pemikiran kanak-
kanak
 Perubahan pemikiran kanak-kanak daripada satu peringkat
perkembangan kepada yang seterusnya
JIP: 2020 2
 TEORI PERKEMBANGAN
KOGNITIF JEAN PIAGET (1896 –
1980)

JIP: 2020 3
 TEORI PERKEMBANGAN JEAN PIAGET

 Dilahirkan di Switzerland pada tahun 1896

 Jean Piaget dikenali sebagai bapa psikologi kanak-kanak,

psikologi perkembangan dan kognitif/intelek

 Jean Piaget mencadangkan supaya manusia sentiasa cuba

memahami dunia luar melalui proses berfikir.

 Terdapat empat (4) peringkat teori perkembangan iaitu

peringkat deria motor, peringkat pra-operasi, peringkat
operasi konkrit dan peringkat operasi formal

 Istilah Kognitif merujuk kepada aktiviti-aktiviti mental seperti

berfikir, menaakul, menganalisis, membentuk konsep dan
menyelesaikan masalah

JIP: 2020 4
  Pada pendapat Piaget, kanak-kanak lahir dengan ;

Tingkah
laku Refleks
Tingkah laku Tingkah laku
-Menangis bermatlamat menyelesaikan
-Menghisa masalah
p
-Mengapai

Struktur kognitif K2 bertambah hari demi hari melalui

data yang ditafsir dan disimpan oleh K2

JIP: 2020 5
Struktur Kognitif

1. 2.
Tingkah Simbolik
Laku

3. Operasi

JIP: 2020 6
Menurut Piaget, proses pemikiran kita
berubah secara menyeluruh bermula
selepas lahir hingga kita mencapai
kematangan.

Setiap individu akan sentiasa mencuba

untuk memahami dan mengadaptasi
perubahan-perubahan yang berlaku di
persekitaran mereka.

JIP: 2020
4 Faktor mempengaruhi proses pemikiran individu;

• Kematangan biologi.
1 • Proses pemikiran dipengaruhi oleh baka.

• Interaksi individu dgn persekitaran.

• Mereka akan meneroka, menguji, memerhati dan menyusun
2 maklumat yg diperolehi.

• Pengalaman sosial.
• Perkembangan kognitif dipengaruhi oleh orang-orang di
3 persekitaran.

• Keseimbangan
• Salah satu cara individu adaptasi dengan situasi-situasi yg
4 baru dialami.

JIP: 2020
 Teori Perkembangan Kognitif
Jean Piaget ( 1896-1980)
• Pembelajaran adalah motivasi individu dan
inisiatif untuk mengubahsuai diri dalam
persekitaran.

Konsep Utama Keseimbangan Kognitif

JIP: 2020
PROSES
KESEIMBANGA
N KOGNITIF

BERJAY GAGA
A L

JIP: 2020
 Konsep Utama Keseimbangan Kognitif Jean Piaget

SKEMA ORGANISASI
• Struktur asas pemikiran @ • Proses menyusun
Kategori persepsi & maklumat dan pengalaman
pengalaman ke dalam sistem mental
• Pembentukan skema individu.
bermula dari lahir • Individu mengorganisasi
• Kebolehan dan segala pemerhatian dan
pengalaman individu pengalamannya.
dipelajari dan diperoleh
berdasarkan syarat yang
diwarisi
• Skema berubah mengikut
pembelajaran dan
peringkat perkembangan.

JIP: 2020
Konsep Utama Keseimbangan Kognitif Jean Piaget

ASIMILASI AKOMODASI
•Menerima idea/maklumat •Perubahan struktur kognitif pada
dalam pemikiran dan individu dan menghasilkan
membentuknya mengikut perubahan tingkah laku yang
struktur kogntif individu. sepadan.
•Tambahkan maklumat •Ubahsuai skema sedia ada
baru & kayakan struktur untuk fahami maklumat baru
kognitif •Perubahan dan modifikasi
•Pengetahuan baru kepada skema pemikiran yang
diterima dimasukkan sedia ada kerana skema
dalam skema pemikiran pengetahuan baru tidak sama
•Mempunyai kaitan dengan skema pemikiran lama
dengan pengalaman dan •Murid akan memodifikasi
pengetahuan yang lepas maklumat yang sedia dalam
pemikiran sebelum ini

JIP: 2020
 Konsep Utama Keseimbangan Kognitif Jean Piaget

ADAPTASI KESEIMBANGAN
•Proses mengimbangkan
• Penyesuaian pengalaman antara asimilasi dan
baru dengan skema sedia akomodasi untuk meneruskan
ada pembelajaran.
• Adaptasi melibatkan dua
proses yg saling berkait
antara asimilasi & •Kanak-kanak perlu buat
akomodasi. organisasi / adaptasi pada
• Apabila individu berinteraksi struktur kognitif
dengan pengalaman baru,
mereka akan mencapai
keseimbangan dalam
mental

JIP: 2020
PERINGKAT PERKEMBANGAN
KOGNITIF JEAN PIAGET

Operasi
Operasi Formal
Konkrit (11 Tahun ke atas)

Pra Operasi (7-11 Tahun)

(2-7 Tahun)

Sensorimotor
(0-2 Tahun)

JIP: 2020
 TEORI PERKEMBANGAN
PIAGET

PERINGKAT

OPERASI OPERASI
SENSORIMOTOR PRA OPERASI
KONKRI FORMAL
T

11 Tahun dan ke
0-2 Tahun 2-7 Tahun 7-11 Tahun
atas

Pemikiran logik
Pemikiran terhad Pemikiran
kepada objek Pemikiran abstrak
kepada skema aksi Simbolik
konkrit

JIP: 2020
 Peringkat Sensorimotor (Deria Motor: 0-2
tahun)
 Pada peringkat ini kanak-kanak akan
menggunakan deria motor (memegang,
menghisap) untuk berinteraksi dan
memahami alam sekitar

 Kanak-kanakbelum memahami prinsip

kewujudan objek. Kenal objek.

 Pergerakan refleks kepada aktiviti

bermatlamat.

 Kemahiran meniru.
JIP: 2020
 Peringkat Pra Operasi (2-7 tahun)
 Berfikir secara TRANSDUKTIF. (Eg: Sehala & khusus )
 Berfikir secara imaginatif & simbolik.
Pembentukan konsep berlaku pada 2 tahap;
 Tahap Simbolik: 2-4 Tahun
 Tahap intuisi (Intrapersonal): 4-7 Tahun
 Peka terhadap bunyi dan perkembangan bahasa
secara beransur-ansur.
 K2 mula menggunakan Bahasa @ simbol untuk mewakili
objek/ konsep yang ada dipersekitaran.
 Pada peringkat ini, perkembangan kognitif K2 bersifat
simbolik melalui; permainan olok-olok, animisme,
egosentrik.

JIP: 2020
PEMUSATAN: melihat satu perspektif dan
menumpu kepada satu aspek pada satu
masa.
K2 tidak faham konsep pengekalan. Kanak-
kanak belum memperolehi konsep
pengekalan. Sifat pengekalan merujuk
kepada bilangan atau jumlah sesuatu
elemen yang telah dilihatnya.
EGOSENTRIK: sukar memahami pendapat
orang lain.
ANIMISME: memberi sifat hidup kepada
benda dan peristiwa.
JIP: 2020
 Peringkat Operasi Konkrit (7-11 tahun)

 Pemikiran K2 menjadi semakin fleksibel, logikal & tersusun

tetapi pemikiran K2 masih terhad kepada sesuatu yg maujud.
 Beransur berubah daripada pemikiran Egosentrik kepada
Decentered @ Objektif.
 K2 telah boleh berfikir secara induktif & deduktif.
 Kanak-kanak juga telah mengenal konsep ruang,
kelajuan dan masa
 Boleh menggunakan PENAAKULAN LOGIK berasaskan objek yang bersifat
konkrit.
 Berupaya mengumpul objek mengikut kategori- kenderaan/ buah-
buahan/ sayur-sayuran dsb.
 Kanak-kanak dapat selesaikan sesuatu masalah yang melibatkan peristiwa
atau objek
 Pada peringkat ini juga kanak-kanak mula menerima pendapat
orang lain dengan memberi perhatian.
JIP: 2020 1
 K2 mula berfikir secara logik iaitu
memahami ;
 Hukum PENGEKALAN (Conservation)
 Prinsip IDENTITI
 Prinsip GANTI RUGI (compensation)
 Prinsip KETERBALIKAN (reversibility)
 Kebolehan KLASIFIKASI HIERAKI
 TRANSITIVITI
 Konsep TRANSFORMASI (reverse)
 DESENTRASI
 Konsep SERIALIZATION
 Kefahaman INFERENS

JIP: 2020
JIP: 2020
 Peringkat Operasi Formal
(11 tahun ke atas)
• Pada peringkat ini kanak-kanak sudah boleh
membuat penaakulan dan berfikir tentang
sesuatu yang abstrak secara logik.
• Kanak-kanak sudah boleh gunakan prinsip
untuk menyelesaikan masalah konkrit dan
abstrak (menggunakan hipotesis).
• K2 berfikir secara lebih saintifik.
• Berupaya merancang langkah-langkah
penyelesaian masalah dan membuat
generalisasi.
• Mula ambil tahu terhadap isu sosial dan identiti.

JIP: 2020
 Teori Perkembangan Kognitif-Jasmani
Jean Piaget ( 1896-1980)
Implikasi teori perkembangan
kognitif dalam PdPc
 Merancang aktiviti PdPc yang
menarik dan bermakna
 Menyediakan pelbagai BBM
 Merancang isi pelajaran:
- mudah ke kompleks
- umum ke khusus
- konkrit ke abstrak
- pengalaman sedia ada ke pengalaman baru
JIP: 2020
 Piaget dan Pendidikan

• Melaksanakan pendekatan konstruktivisme

• K2 belajar apabila mereka aktif & mencari
1 penyelesaian masalah, refleksi, inkuiri penemuan dsb

• Bimbing- pembelajaran langsung

• Galakkan murid ‘learn by doing’ (HOD)
2
• Peka kepada tahap pengetahuan & pemikiran murid
• Murid banyak idea tentang fizikal & persekitaran
3 semulajadi dunia

JIP: 2020
 Piaget dan Pendidikan
• Melaksanakan pentaksiran berterusan (PBS)
• Tidak adil menilai perkembangan kognitif murid
4 berdasarkan peperiksaan
sahaja
• Menggalakkan perkembangan intektual murid
secara sihat.
• Kanak2 tidak boleh dipaksa untuk pencapaian
akademik yang diluar tahap perkembangan mereka
5 (diluar tahap kematangan).

• Susun atur bilik darjah secara berkumpulan agar mereka

mudah melaksanakan aktiviti penerokaan dan penemuan
6 (discovery)

JIP: 2020
 KESIMPULAN
• Teori Perkembangan Kognitif Jean Piaget
(1896 – 1980) adalah berdasarkan
pemerhatian beliau terhadap tingkah laku
anak-anaknya sendiri. Kemudian beliau
memerhatikan tingkah laku kanak-kanak
yang lain
• Guru-guru perlu menyusun dan
memeringkatkan isi pelajaran sejajar
dengan peringkat perkembangan kognitif
kanak-kanak bagi mendapatkan hasil
pembelajaran yang maksimum

JIP: 2020
 Penilaian Teori Piaget
1. Sumbangan
 Ahli psikologi berterima kasih atas penekanan
konsep perkembangan kognitif asimilasi,
akomodasi, hukum pengekalan, & egosentrik.
 Menekankan bahawa kanak2 aktif dan pemikir
yang konstruktif
 Piaget banyak membuat kajian tentang
perkembangan kognitif kanak2- Khasnya 4 tahap
perkembangan kognitif Kanak2 & keseimbangan
kognitif kanak2.

JIP: 2020
 Penilaian Teori Piaget
2. Kritikan
 Piaget menghadkan kecekapan kanak-kanak pada tahap
perkembangan yang berbeza peringkat dan tahap terhadap
latihan kanak-kanak ke tingkat yang lebih tinggi, dan budaya
dan pendidikan.
 Beberapa konsep kebolehan kognitif muncul lebih awal
daripada piaget seperti objek kekal muncul lebih awal
daripada yang dicadangkan. Cth: Kanak2 2 tahun tidak
egosentrik di dalam konteks tertentu. Apabila seseorang tidak
nampak objek, kanak2 akan siasat sama ada orang itu buta
atau melihatnya dari sudut yang berlainan.
 Keupayaan kognitif mungkin juga boleh berlaku lambat
daripada peringkat operasi konkrit atau formal.

JIP: 2020
TERIMA KASIH

JIP: 2020