EBM 3204

KEUSAHAWANAN

LECTURER : Dr Mohd Salahudin

Shamsudin

Email : salahudin@uum.edu.my
Room no. : 374 Main Building COB
UUM
Tel no. : 04-9287518 (Office)
019-5900052 (Mobile)
OBJEKTIF PEMBELAJARAN
 Mengetahui definisi usahawan dan
keusahawanan dari pelbagai perspektif dan
tokoh2 terkemuka.
 Persekitaran/faktor dalaman dan luaran yang
mempengaruhi keusahawanan
 Mengetahui kepentingan aktiviti
keusahawanan dalam kehidupan seharian kita.
 Klasifikasi usahawan dengan disertai ciri-ciri
tertentu
 Teori dan konsep keusahaawanan
 Memberi takrifan mengenai siapa yang
dikatakan sebagai usahawan menurut konsep
Islam.
KONSEP USAHAWAN &
KEUSAHAWANAN
 Usahawan – Entrepreneur (Richard Cantillon)
 Entrepreneur – “Entreprendre” (B.Perancis)
 Bermaksud memikul tugas atau mencuba.
 Usahawan berasal drpd perkataan usaha
 Ciri2 usahawan: daya usaha, kreativiti, inovasi,
percaya kpd diri sendiri, keupayaan mengambil
risiko dll.
Usahawan – Takrifan UMUM
 Seseorang yang mengusahakan sesuatu perniagaan sehingga berjaya
dengan motif memperolehi keuntungan di samping mengamalkan
amalan-amalan yang strategik untuk terus berjaya.
Definisi Usahawan…
 Usahawan sebagai ejen yang membeli alat-alat pengeluaran untuk
menghasilkan barangan yang boleh dipasarkan.
 (Richard Cantillon)

 Usahawan ialah individu atau kumpulan yang menganggap tugas

menentukan jenis-jenis perniagaan dan membuat keputusan mengenai
bentuk barangan dan perkhidmatan atau saiz perniagaan serta pasaran
tumpuan.
 (Evans)
 Hisrich dan Peters (2002):
Satu proses penciptaan sesuatu yg baru
ditambah nilai serta keperluan usaha dan masa,
andaikan kewangan, psikik dan risiko sosial
serta menerima anugerah dalam bentuk wang
dan kepuasan peribadi dan kebebasan.
 Kao (1995): satu proses mencipta sesuatu yang
baru (kreatif) dan berbeza (inovatif) bagi tujuan
mencipta kekayaan untuk individu dan
menambah nilai kepada m’kat dan usahawan
adalah org yg melalui proses penciptaan
kekayaan dan nilai tambah tersebut melalui
inkubator idea-idea, penyusunan sumber-
sumber seterusnya melaksanakannya.
 Dengan tercetusnya definisi usahawan dan
keusahawanan, wujud 3 tema:
I. Satu proses-1 siri keputusan dan
tindakan yg berterusan.

2. Inovasi- perubahan, revolusi, perpindahan

dan pendekatan baru.

3. Penciptaan nilai- produk baru,

perkhidmatan, transaksi, pendekatan dan
sumber-sumber.
KONSEP KEUSAHAWANAN

Ciri-ciri yang diperolehi dari definisi

keusahawanan

Proses Usahawan

Keunikan Innovasi
DEFINISI
Wujudkan
Pertumbuhan Organisasi

Keuntungan Penciptaan Nilai

Sumber: Gartner, W.B.,”What Are We Talking About When We Talk About
Entrprenreneurship?” Journal of Business Venturing, Vol, 1990,ms15-28.
TEORI KEUSAHAWANAN
 Ahli ekonomi yg mempelopori kajian keusahawanan :
Richard Cantillon & J.B Say (kurun ke 18, tahun 1775)
 Ahli sosiologi: Max Weber (1905)
 Ahli psikologi: McClleland (1961)
 Di Malaysia : Penggubalan DEB
TEORI & MODEL KEUSAHAWANAN

TEORI & MODEL KEUSAHAWANAN

Ekonomi Sosiologi Psikologi

Schumpeter Weber Model Baka

Marshall Hagen Teori Kehendak

& Pencapaian
Israel Kirzner Gibb &
Ritchie
TEORI-TEORI DAN MODEL
KEUSAHAWANAN
 i) Perspektif ahli ekonomi
 Joseph A. Schumpeter– inovasi sebagai ciri
keusahawanan. Bawa pembaharuan.
 Alfred Marshall- 1 proses evolusi ie hayat
sesebuah perniagaan dari peringkat awal
hingga luput.
 Israel Kirzner – soal ketidaktentuan/
“uncertainty”. Libatkan kegiatan ekonomi. Org
tengah/ “arbitrageur’”.
 ii) Perspektif ahli sosiologi

Max Weber- elemen keagamaan sebagai asas

untuk mencapai kejayaan.

 Hasilkan buku The Protestant Ethics and The

Spirit of Capitalism (1985).
 Everett Hagen- Kemukakan teori bahawa proses
melahirkan usahawan berlaku di kalangan
kumpulan bawahan yang tidak puas hati dlm
sesebuah masyarakat.

 Maka, kegiatan-kegiatan ekonomi dan

penerokaan dalam bidang perniagaan yang baru
diambil kira untuk mengatasi rasa ridak puas
hati itu.
 Gibb dan Ritchie
- 2 tokoh akademik British terkenal dlm bidang
sosiologi.
- Kemukakan 1 model: model pembangunan sosial.
- Memberi anjakan ke arah melahirkan usahawan-
usahawan baru.
- Konsep sosialisasi berbentuk interaktif (tindak
balas di antara individu2 belum berniaga dgn
suasana perniagaan).
iii) Perspektif ahli psikologi
 Model Baka
 Ahli psikologi memandang golongan
usahawan sebagai seseorg yg mempunyai
identiti tersendiri.
 Ada sifat atau kelebihan yang terdapat
pada usahawan tapi tidak pada orang lain
seperti inisiatif, keupayaan merancang,
mengambil risiko, kecekalan dan bijak
mengesan peluang.
 Pendokong utama model ini Mc Clelland,
Lynn dan Schrage.
  Teori Kehendak Pencapaian
 Dipelopori oleh McClelland (1961).
 Kaitkan ilmu keusahawanan dengan teori kehendak
pencapaian.
 Model ini telah diuji di India dan negara membangun yang lain
bg mencari penyelesaian masalah sosio-ekonomi.
Menurut Soo Ji Min (1999), terdapat 10 ciri-ciri dan
profil usahawan pada abad ke 21 iaitu :
1. Dapat melihat & mengambil peluang
2. Mempunyai & mencari maklumat
3. Kreatif & Inovatif
4. Mempunyai visi yang jelas
5. Berfikiran bebas
6. Berdaya maju
7. Optimistik
8. Inovator
9. Mengambil risiko yang diperhitungkan
10. Sifat Kepimpinan
 PERBEZAAAN ANTARA
USAHAWAN & PENIAGA KECIL
CIRI UTAMA USAHAWAN PENIAGA

Takrif umum Menubuh, menerajui, Menjalankan aktiviti

menjalan dan perniagaan untuk
mengembangkan mendapatkan
perniagaan sendiri bagi keuntungan bagi
memenuhi impian dan saraan diri sendiri dan
pencapaian diri bagi keluarga sahaja.
mendapat keuntungan di
samping kebajikan dan
berkhidmat kepada
masyarakat dan negara.
Pengambilan Risiko yang sederhana dan Risiko yang rendah.
risiko telah diperhitungkan.
 CIRI UTAMA USAHAWAN PENIAGA

Pengurusan Kaedah pengurusan Kaedah pengurusan

yang cekap, sistematik yang statik dan
dan terkini serta mempunyai tahap
mempunyai gaya kepimpinan yang
kepimpinan yang tinggi. rendah

Menggembleng Mengemblengkan Mengemblengkan

sumber sumber secara kreatif sumber untuk
dan inovatif bagi penerusan
perkembangan perniagaan.
perniagaan.
CIRI UTAMA USAHAWAN PENIAGA

Skala Perniagaan yang dibentuk Perniagaan yang

Perniagaan pada peringkat awalnya dibentuk pada
mempunyai skala operasi peringkat awalnya
yang kecil, tetapi sentiasa pada skala yang kecil
mencari peluang untuk dan tidak berupaya
mengembangkan mengembangkan
perniagaannya . perniagaannya.
Orientasi Sentiasa mencari, melihat Sukar
terhadap dan merebut peluang yang mengembangkan
ada mengembangkan perniagaan kerana
peluang perniagaannya. tidak berupaya untuk
mengenal pasti
peluang.
Persekitaran Perniagaan ialah keadaan, situasi atau
suasana dalaman atau luaran organisasi yang boleh
mempengaruhi usahawan dalam membuat keputusan.
Usahawan bukan sahaja perlu mengkaji suasana
persekitaran semasa memulakan perniagaan mereka tetapi
mereka perlu juga mengkajinya semasa
pelaburan/perniagaan mereka sedang berkembang.
Persekitaran boleh dibahagikan kepada dua bahagian:
1) Persekitaran Luaran
i. Pandangan Makro –persekitaran luaran umum
ii. Pandangan Mikro – persekitaran luaran khusus
2) Persekitaran Dalaman
KOMPONEN PERSEKITARAN/FAKTOR
LUARAN DAN DALAMAN
Persekitaran Luaran Makro (Umum): STEP

Persekitaran Luaran Mikro (Khusus):

Kerajaan,NGO,Inst.Kewangan

Persekitaran Dalaman
Struktur
Budaya
Sumber

Pembekal, Pesaing & Pelanggan

(3P)
PERKEMBANGAN PENGAJIAN
KEUSAHAWANAN DI IPT
 Lebih kurang 1000 buah universiti di Amerika Sykt.
menawarkan kursus keusahawanan (Harvard, Stamford,
Canbridge dll).
 Universiti St. Thomas memberi pengiktirafan kpd kursus
keusahawanan sebagai kurikulum liberal arts di peringkat
sarjana muda.
 Di Malaysia, UUM menawarkan BEnt. dan kurikulum
keusahawanan yang meliputi Siswaniaga, Francais,
Percambahan Keusahawanan, Perunding Muda, Persolekan,
Busana, Hiasan Dalaman & Katering.
 CEDi di UUM
 Pusat Pembangunan Keusahawanan Malaysia (MEDEC) di
UiTM.
PERKEMBANGAN KEUSAHAWANAN DI
MALAYSIA
 Beberapa kementerian dan institut yang berperanan
membangunkan keusahawanan di Malaysia
 MARA, MOSTI, Kementerian Belia & SUkan, FMM,
DPM, SIRIM, PUNB, Agro Bank, SME Bank.
 Yayasan TEKUN, PNB, Uda Holdings, Bank Rakyat,
Suruhanjaya Koperasi Malaysia, INSKEN.
 UiTM- MEDEC & terawal memperkenalkan kursus
keusahawanan.
 UUM – CeDi & Program Keusahawanan serta wajib
lulus Asas Keusahawanan.
 UPM & UMS – keusahawanan sebagai minor atau
pengkhususan kepada bidang BBA.
 UM – sebagai kursus elektif di Jabatan Polisi & Strategi
Perniagaan.
 UUM,USM, UPM,UiTM, UTM & UMK – pusat
pembangunan dan penyelidikan keusahawanan.
KITARAN HAYAT USAHA TEROKA
5 peringkat dlm kitaran hayat sesebuah usaha teroka
 KEUSAHAWANAN
MENURUT ISLAM
o Dari sudut Islam, perniagaan merupakan aktiviti penting sejak
sekian lama.
o Habil, anak nabi Adam telah pelopori bidang pertanian
manakala Qabil usahakan bidang penternakan.
o Nabi Muhammad mengembala kambing semasa baginda
masih kecil.
o Turut membantu perniagaan bapa saudaranya.
 Rasullullah SAW
 Jujur, amanah, bertgjwb, sihat, pintar & pandai mentadbir
perniagaan.
 Siti Khadijah bt Khuwailid
o Uruskan perniagaan Sayyidatina Khadijah r.a
sehingga mendapat gelaran “al-amin” (amanah).
o Keusahawanan amat digalakkan dlm Islam.
o Hadis riwayat Tirmizi “ 9/10 sumber rezeki
adalah daripada perniagaan”.
o Menurut Islam, perniagaan melibatkan aktiviti
jual beli iaitu pertukaran barangan yg
dilaksanakan oleh manusia utk penuhi keperluan
kehidupan seharian serta memberi keselesaan
hidup.
o Aktiviti keusahawanan membolehkan manusia
atau pihak peniaga memperolehi rezeki yg halal.
o Firman Allah;”... Dan Allah telah menghalalkan
jual beli dan mengharamkan riba…” (terjemahan
Surah al-Baqarah 2:275).
o Islam anggap keusahawanan sebagai satu
ibadah.
o Ibadah bukan semata-mata solat, puasa, zakat,
haji, doa, zikir dan sebagainya tetapi berniaga
juga sebagai ibadah.
o Di Madinah, Nabi Muhammad telah bina masjid
dan diikuti sebuah pasar.
o Apa tujuannya???
o Masjid: laksana ibadat khas
o Pasar: urusan perniagaan
o Kedua-duanya sebahagian ibadah kepada Allah
s.w.t dlm pengertian umum.
o Usahawan perlu memiliki akhlak yg mulia,
sentiasa jujur, amanah, benar dan bertimbang
rasa kpd org lain.
o Pelanggan bukan shj menilai produk tetapi pada
keperibadian usahawan itu juga.
o Memberi nilai tambah kpd usahawan dan
pemangkin kejayaannya.
KEUSAHAWANAN SATU CABANG JIHAD &
AMAL SOLEH
 Keusahawanan dianggap sebagai jihad fi sabilillah
(dilakukan secara bersunguh-sungguh demi
menegakkan ajaran Islam dan meninggikan syiar
Islam).
 Menjadi sumber rezeki kpd m’kat (wujud peluang
pekerjaan).
 Basmi kemiskinan utk hapuskan masalah sosial,
maksiat, jenayah dan segala perbuatan mungkar.
GARIS PANDUAN UTAMA KEUSAHAWANAN
DALAM ISLAM
Terdapat beberapa syarat utk jadikan keusahawanan
sebagai ibadat:
I. Melakukan apa yg disuruh
II. Menjauhi apa yg dilarang
III. Mengamalkan sifat-sifat yg baik
IV. Perancangan dan strategi perniagaan
V. Mengetahui hukum hakam perniagaan
KESIMPULAN
 Konsep usahawan dan keusahawanan membawa satu
definisi serta perspektif yg sgt luas.
 Memberi gambaran bahawa bukan setakat aktiviti perniagaan
tetapi melibatkan pembentukan ciri-ciri perwatakan seseorg
usahawan di samping proses-proses lain yg perlu dilalui.
 Tidak ada satu definisi khas yg ditetapkan bagi
terma usahawan dan keusahawanan kerana
bidang ini sentiasa berkembang mengikut trend
dan peralihan masa serta persekitaran dan
ekonomi negara.