PEMERIKSAAN DARAH LENGKAP

SEBAGAI PENYARING ADANYA

INFEKSI

Oleh :
dr. Diah Hermayanti, SpPK
PEMERIKSAAN DARAH LENGKAP (DARAH TEPI)

•Eritrosit
Hemoglobin (Hb)
Laju endap darah (LED)
Hematokrit (HCT/PCV)
MCV, MCH, MCHC
Jumlah sel
Retikulosit
•Lekosit
Jumlah sel
Hitung jenis
•Trombosit
Jumlah sel
•Evaluasi hapusan darah tepi

2
 ERITROSIT

Fungsi : transportasi O2 & CO2

Normal : pria : 4,4 – 5,9 juta/m3
wnt : 3,8 - 5,2 juta/m3

Perubahan morfologi eritrosit :

1. Kelainan kadar hemoglobin (Hb)
2. Kelainan ukuran
3. Kelainan bentuk
 Kelainan kadar hemoglobin

1. Normokrom : normal, central pallor ± 1/3 bagian

2. Hipokrom : central pallor > 1/3 bagian

3. Anulosit : central pallor sangat luas seperti cincin

1 2 3
4
 Kelainan Ukuran
1. Normositik : normal, sebesar inti limfosit kecil

2. Makrositik : > normal

3. Mikrositik : < normal

4. Anisositosis : ukuran bervariasi ( besar-normal-kecil )

1 2 3 4
 Kadar Hemoglobin (Hb)

Normal : Laki : 13-18 g/dl

Wnt : 12-16 g/dl

Pemeriksaan standard :
cyanmeth-Hb
Pemeriksaan praktikum :
sahli

Tujuan :
1. pemeriksaan penyaring
2. penderita anemia
(perlu dicari penyebabnya)
Sahli
Laju endap darah (LED)
Prinsip : mengukur kecepatan
pengendapan eritrosit /jam
dalam tabung tertentu

Eritrosit gravitasi mengendap

Dipengaruhi oleh :
* anemia * fibrinogen
* 2 globulin *  globulin

Normal : laki : < 10 mm/jam

wnt : < 15 mm/jam

LED ↓ : Polisitemia vera

LED ↑ : Infeksi bakteri (TBC, pneumonia)
rhematoid arthritis
anemia 7
Hematokrit (Hct /PCV)
Definisi : prosentase eritrosit terhadap
darah penuh (whole blood) dalam
tabung wintrobe dg kecepatan &
waktu ttn

Normal : laki : 40-48 %

wnt : 37-43 %

Hct ↓ : anemia

Hct ↑ : polisitemia vera

hemokonsentrasi (ct : DHF)
dehidrasi
 Indeks eritrosit
* Mean corpuscular volume (MCV)
= hematokrit x 10 fl
jumlah eri (juta)/mm3

(normal : 80-100 fl)

< normal : mikrositik
> normal : makrositik

* Mean corpuscular hemoglobin (MCH)

= Hb (g/dl) x 10 pg
jumlah eri (juta)/mm3

(normal : 26-32 pg)

< normal : hipokrom
9
• Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration (MCHC)
= Hb (g/dl) x 100 g/dl
hematokrit (%)

(normal : 30-36 g/dl)

< normal : hipokrom

• Red Distribution Width _ Coefficient Variation (RDW-CV)

* Autoanaliser
* menggambarkan variasi volume eritrosit
* Nilai normal 11,5 – 14,5 %

• Reticulocyte Production Index (RPI)

 LEKOSIT

Dalam darah tepi ada 5 jenis :

Basofil, eosinofil, netrofil, monosit, limfosit

Normal absolut : 4.000-10.000/cmm

< normal : lekopenia (viral disease, anemia aplastik,dll)
> normal : lekositosis (infeksi bakteri)

Hitung jenis (differential count)

Eo / Ba / Stab / Segmen / Limf / Mo (%)
1-6 / <1 / 3-5 / 40-75 / 20-45 / 2-8 (%)

Shift to the left : stab netrofil > 5%

11
 Netrofil
Mieloblas

Promielosit
Sum-sum tulang
Mielosit

Metamielosit

Stab / batang
Darah tepi
Segmen

stab segmen 12
Netrofilia (>normal) : Netropenia (<normal) :
infeksi bakteri anemia aplastik
peradangan post radiasi
CML PNH
perdarahan mendadak hipersplenisme
post splenektomi anemia megaloblastik
kehamilan lupus eritematosus
kortikosteroid
 Limfosit

• Limfosit T : terbanyak

• Limfosit B : 15-20%

rangsangan antigen

Sel plasma anti bodi

Limfosit Sel plasma

14
 Monosit
Monoblas
Sum-sum tulang
Promonosit

Monosit darah tepi

Makrofag jaringan, nama lain :

kupffer cell (hati)
reticulum cell (limpa)
osteoclast (tulang)
microglia (otak)
Fungsi monosit :

• FAGOSIT
• nursing cells (sel penyantun)
ct: erythroblastic island
• memproses antigen
• reaksi radang
 Basofil
Granula : histamin
slow reacting substance of anaphylactic (SRS-A)
neutrophyl chemotactic factor (NCF)
platelet actifating factor (PAF)
eosinophyl chemotactic factor of anaphilactic

Membran mastosit (basofil jaringan) kaya reseptor IgE +

alergen granula terlepas :
asma bronkiale
urticaria
rhinitis
eczema
syok anafilaktik

17
 Eosinofil
Granula : antihistamin plasminogen
peroksidase anti bradikinin
aminopeptidase

Fungsi : memfagosit granula mastosit

 Trombosit / platelet
• Megakarioblas

• Promegakariosit Sum-sum tulang

• Megakariosit

• Trombosit darah tepi

Fungsi : hemostasis

19
 EVALUASI HAPUSAN DARAH
TEPI
(pemeriksaan mikroskopik)

Eritrosit : menilai ukuran, kromasi, bentuk

Lekosit : menilai kesan jumlah, bentuk,

adanya sel muda

Trombosit : menilai kesan jumlah, bentuk

 Hasil Pemeriksaan Darah Lengkap
(contoh kasus pada infeksi)

Hb 14 g/dl
Lekosit 15.000 sel/mm3
Trombosit 350.000 sel/mm3
LED 60 mm/jam
Hitung jenis Eo/bas/stab/seg/lim/mo
1 / - / 10 / 70/ 15/ 4

Evaluasi hapusan darah :

Eritrosit : normokrom normositik
Lekosit : kesan jumlah meningkat,
tidak dijumpai sel muda
Trombosit : kesan jumlah normal
 Hasil Pemeriksaan Darah Lengkap
(contoh kasus pada infeksi-kronik)

Hb 9 g/dl; PCV : 21 %
Lekosit 20.000 sel/mm3
Trombosit 400.000 sel/mm3
LED 70 mm/jam
Hitung jenis Eo/bas/stab/seg/lim/mo
1 / - / 4 / 75/ 15/ 5

Evaluasi hapusan darah :

Eritrosit : normokrom normositik
Lekosit : kesan jumlah meningkat,
tidak dijumpai sel muda
Trombosit : kesan jumlah normal