Conceito
Infeco
do parnquima pulmonar adquirida na comunidade ou em hospital (< 48 hrs da internao); Principal causa de bito em doenas infecciosas; Excesso de hospitalizao; Mortalidade: 1% ambulatorial, 5-12% hospitalizao, 50% UTI.
Streptococcus pneumoniae Haemophilus influenzae Moraxella catarrhalis Klebsiella pneumoniae Staphylococcus aureus Streptococcus pyogenes Pseudomonas aeruginosa Bactrias Anaerbias
Mycoplasma pneumoniae Chlamydia pneumoniae Legionella pneumophila Chlamydia psittaci Coxiella burnetti Vrus respiratrios
Sintomas
Febre
alta 80% Tosse - 80% Expectorao Purulenta 60-80% Calafrios 40-50% Dor torcica pleurtica 30% Tremores 15%
Sinais
Hipertermia
80% Estertorao pulmonar 80% Taquipnia (FR>24 ipm) 45-70% Taquicardia (FC>100 bpm) 45% Sndrome de consolidao pulmonar 30% Sndrome de derrame pleural 10-15%
Exames Complementares
Exames pra avaliao da gravidade: hemograma, glicemia, uria e creatinina, eletrlitos, protenas totais, tempo de tromboplastina parcial ativado, gasometria arterial.
Diagnstico Etiolgico
Tratamento
ambulatorial: Desnecessrio; Tratamento em enfermaria: Gram e cultura do escarro, duas hemoculturas, Sorologia, antgeno urnrio (pneumococo e legionella), toracocentese; Tratamento em UTI: Todos acima e broncoscopia ou aspirado traqueal com cultura quantitativa em pacientes em ventilao mecnica.
Raio x - Trax
Radiografia de trax em PA com opacificao alveolar no homognea no tero mdio do campo pleuro-pulmonar direito.
Raio - X
Radiografia de trax em PA com opacificao alveolar homognea (consolidao) no tero inferior do campo pleuropulmonar direito.
Raio - X
Radiografia de trax em PA com opacificao alveolar homognea, com broncograma areo (consolidao) no tero superior do campo pleuropulmonar direito, limitada inferiorimente pela cisura horizontal.
Raio - X
Radiografia
TRATAMENTO: Curb - 65
C presena de confuso mental U uria acima de 50 mg/dl R freqncia respiratria (respiratory rate) maior ou igual a 30 irpm B presso arterial (blood pressure) sistlica menor que 90 mmHg ou diastlica menor ou igual a 60 mmHg 65 idade maior que 65 anos
pacientes com escore de 0 ou 1 ponto podem ser tratados no domiclio, enquanto os demais devem ser internados
Critrios Menores
Critrios MenoresFreqncia respiratria >30 irpm PaO2/FIO2 <250 mmHg Opacidades multilobares Confuso mental Uria >50 mg/dl Leucopenia <4.000 cls/mm3 Plaquetopenia <100.000/mm3 Hipotermia (<36oC de temperatura central) Hipotenso necessitando de ressuscitao volmica vigorosa
Tratamento ambulatorial
Tratamento em UTI
Streptococcus pneumoniae Mycoplasma pneumoniae Haemophilus influenzae Chlamydophila pneumoniae Vrus Streptococcus pneumoniae Haemophilus influenzae Mycoplasma pneumoniae Chlamydia pneumoniae Legionella spp. Vrus Aspirao Streptococcus pneumoniae Staphylococcus aureus Legionella spp. Bacilos Gram-negativos Haemophilus influenzaeObs. Pode haver associao de um agente bacteriano com um atpico
Tratamento emprico da PAC sem necessidade de internao Previamente hgido, sem fator de risco para pneumococo resistente Presena de co-morbidades, uso de antibiticos nos ltimos 3 meses, fator de risco para pneumococo resistente, regies de alta prevalncia de pneumococo resistente aos macroldeos
Macroldeos Azitromicina (500 mg 24/24 h) Claritromicina (500 mg 12/12 h) Eritromicina (500 mg 6/6 h) Ou Doxiciclina (200 mg 12/21 h)
Quinolona respiratria
Ou
Betalactmico+macroldeo
Amoxicilina doses altas (1 g 8/8 h) Amoxicilina-clavulanato (2 g 12/12 h) Ceftriaxona (1 g 12/12 h) Cefpodoxima (400 mg 12/12 h) Cefuroxima (500 mg 12/12 h) + Azitromicina (500 mg 24/24 h) Claritromicina (500 mg 12/12 h) Eritromicina (500 mg 6/6 h)
respiratria
Ou Betalactmico+macroldeo
Betalactmicos: cefotriaxona (1 g, 12/12 h), cefotaxima (1-2 g, 8/8 h), ampicilina (1-2 g, 6/6 h) ou ertapenem (1 g, 24/24 h) Macroldeo: azitromicina (500 mg, 24/24 h), claritromicina (500 mg, 12/12 h) ou eritromicina (500 mg, 6/6 h)
Opes de tratamento
Anaerbios
P. aeruginosa
S. aureus
Vancomicina Linezolida
cefotriaxona, cefotaxima, ampicilina+sulbactam Quinolona respiratria (moxifloxcino ou levofloxacino) Eventualmente pode-se associar betalactmico com azitromicina Pacientes alrgicos a penicilina: quinolona respiratria+aztreonam
Tratamento
Durao:
7 a 10 dias nos quadros menos graves e de 14 a 21 dias nos quadros mais graves.
Falha Teraputica
Ausncia de resposta ao tratamento ou piora clnica/radiolgica em 48 ou 72 horas. Causas Provveis: -seleo inadequada da antibioticoterapia -infeco por agentes pouco usuais (micobacterioses, as infeces fngicas endmicas, a pneumocistose,entre outras); -complicaes pulmonares (abscesso) ou extrapulmonares (empiema, meningite, artrite, endocardite); -doenas no infecciosas: embolia pulmonar, vasculites pulmonares etc.
CARCATERSTICAS Fatores Demogrficos: Idade Homem Idade Mulher Residente em casa de repouso Comorbidades: Cncer Doena Heptica Insuficincia Cradaca Congestiva Doena Crebro Vascular Insuficincia Renal Exame Fsico: Estado Mental Alterado Frequncia Respiratria > 30/min PA Sistlica < 90 mmHg Temperatura < 35C ou > 40C Pulso > 125/minuto Laboratrio e Radiografia: pH < 7.35 Uria > 30 mg/dL Sdio < 130 mEq/L Glicemia > 250 mg/dL
PONTOS
Escala
Pontos
Local Ambulatorial
Antibitico 1 Opo: Macroldeo (eritromicina ou claritromicina) ou amoxicilina; Alternativa: Quinolona com espectro antipneumoccico. 1 Opo: Macroldeo (eritromicina ou claritromicina); Alternativa: Quinolona com espectro antipneumoccico.
PORT II
< 71
0,6 0,7%
Ambulatorial
PORT III
71-90
0,9 2,8%
Breve estada no OS 1 Opo: Macroldeo (claritromicina ou e alta azitromicina): 1 dose deve ser feita no hospitalar se PS, por via endovenosa. estiver 2 Opo: Quinolona com espectro antiestvel pneumoccica. Alternativa: Ceftriaxone + Macroldeo ou Ceftriaxone + Doxaciclina Internado H duas opes: A) Quinolona com espectro antipneumoccico ou B) Ceftriaxone + Macroldeo ou Ceftriaxone + Doxaciclina
PORT IV
91-130
8,2 - 9,3%
PORT V
>130
27,0 31,1%
Internado 1 Opo: Ceftriaxone + Macroledo. (considerar Alternativa: Quinolona com espectro antiUTI) pneumoccico.
Pneumonia Nosocomial
Sabrine Teixeira Ferraz
Conceitos Bsicos
Pneumonia Hospitalar: ocorre aps 48h de internao, no se relacionando intubao orotraqueal. Pode ser precoce (at 4 dia) ou tardia (5 dia em diante) Pneumonia associada ventilao mecnica: 48-72h aps intubao endotraqueal precoce ou tardia.
Diagnstico
Quadro clnico:
Infiltrado pulmonar novo ou progressivo Febre Leucocitose/leucopenia Secreo traqueal purulenta
Diagnstico
Hemocultura:
Duas amostras com intervalo de 30 Antes de iniciar ATB
PCR Imagem
Aspirado: > 105 UFC/ml LBA: >104 UFC/ml EP: > 103 UFC/ml
Tratamento
ATB emprico Considerar padro local de resistncia Avaliar a gravidade:
FR > 30ipm FiO2 > 35% para SaO2 > 90% Multilobar PAS < 90mmHg PAD < 60mmhg PAVM em pacientes internados h mais de 5 dias
Cobrir Pseudomonas!
Tratamento
Precoce:
S. pneumoniae H. Influenzae S.aureus (Oxa-S) enterobactrias
Uso de corticide: Legionella Ciurgia abdominal recente ou macroaspirao: anaerbios Coma, TCE, grande queimado, DM, IRC, uso recente de quinolona ou cefalosporina, mais de 15 dias internado: S. aureus Oxa-R
Tardia:
Pseudomonas Acinetobacter Enterobactrias multirresistentes S. aureus (Oxa-R)
Tratamento
Baixo Risco
(<5d internado,sem ATB h 15d, sem outros fatores de risco) Amoxacilina + clavulanato Ampicilina + sulbactan Levofloxacina Fluoroquinolona Gatifloxacina Moxifloxacina Ceftriaxone Cefalosporina de 3 gerao Cefotaxima Cefodizima
Tratamento
Alto Risco
(>5d internado, uso de ATB h 15d, fatores de risco VM, SDRA) Droga Antipseudomonas: Betalactmios + inibidor de Ticarcilinina-clav betalactamase Piperacilina-tazo Cefalosporina de 4 gerao Carbapenmicos Quinolonas
Ciprofloxacina
Oxazolidomas
Linezolida
Estreptograminas
Quinupristina+Dalfopristina
Aminoglicosdeos Monobactmicos
Tratamento
Ausncia de resposta em 72h:
Esquema adequado? verificar resultados bacteriolgicos Causas no infecciosas de infiltrados Outro MO no coberto: broncoscopia
Complicaes da Pneumonia
Abscesso pulmonar
Leso cavitria > 2 cm, contendo pus e localizada no parnquima. Abscesso pulmonar x Pneumonia Necrosante Classificao: _ Primrio ou secundrio _ Agudo ( < 1 ms ) ou crnico ( > 1 ms ) Etiologia: _ Anaerbios (principal) _ Associao com doena periodontal _ Maior fator de risco: ASPIRAO (depresso do estado de conscincia, alcoolismo, epilepsia, distrbios motores da deglutio)
BACTRIAS ANAERBIAS (apenas) ________________________ 46% Peptotreptococcus sp ______________________________________ 12% Fusobacterium nucleatum ___________________________________ 5% Prevotella sp ______________________________________________ 1 %
BACTRIAS AERBIAS (apenas) ___________________________ 11% S. aureus ________________________________________________ 4% Klebisiella pneumoniae ______________________________________ 3% S. pneumoniae ____________________________________________ 1% Pseudomonas aeruginosa ___________________________________ 1%
Abscesso Pulmonar
Por Anaerbios : _ Sintomas h mais de 1 ms _ Febre vespertina, sudorese noturna, emagrecimento e tosse produtiva e expectorao de material purulento e ftido _ Dentes em mal estado de conservao _ Laboratrio: anemia normoctica e normocrmica, VHS bem elevado Por Aerbios: _ Pneumonia bacteriana aguda
Abscesso Pulmonar
Exame Radiolgico: _ Rx trax caracterstico _ Leso cavitada _ Nvel hidroareo _ Localizao: predomina em segmento superior de lobo inferior e segmento posterior do lobo superior
Abscesso Pulmonar
Tratamento: _ Clindamicina 600mg, EV de 8/8h at o desparecimento dos sintomas, seguido de Clindamicina 150 300 mg VO de 6/6h por pelo menos 3 semanas _ Alternativas : Metronidazol + Penicilina G ou Amoxicilina + Clavulanato _ Espera-se: defervescncia em at 7 a 10 dias e a resoluo radiolgica em at 3 meses _ Indicao cirrgica: no-resposta ao tratamento, presena de empiema pleural, suspeita de neoplasia maligna ou leso obstrutiva _ Lobectomia ou pneumectomia ( ou puno guiada por TC )
Derrame Parapneumnico
Derrame pleural associado a pneumonia Puncionvel: derrame que corre livre na cavidade pleural e que em decbito lateral com raios no sentido psteroanterior (incidncia de Lawrell) forma uma camada > 10 mm
Derrame Parapneumnico
Simples:
_ inflamao do parmquima pulmonar que se estende para a pleura visceral e exsuda para a cavidade pleural _ exsudato amarelo-citrino _ ptna liq/ptna srica > 0,5, LDH liq/LDH srica >0,6, celularidade aumentada(PMN), pH mormal, glic > 40mg/dl, LDH < 1000 _ Antibioticoterapia adequada Complicado: _ invaso do espao pleural pelas bactrias da pneumonia _ glic < 60 mg/dl, pH< 7,2, LDH > 1000 _ Sempre deve ser drenado por toracostomia a selo dgua Ambos os exames bacteriolgicos so negativos
Empiema Pleural
Maioria dos derrames NO um empiema Lquido pleural purulento em seu aspecto macroscpico ou bactrias no Gram Formao de septos de fibrina e espessamento das pleuras por tecido cicatricial Outras causas: cirurgia torcica, trauma, perfurao esofgica, toracocentese ou toracostomia, infeco subdiafragmtica e sepse S. pneumoniae, K. pneumoniae, S. aureus, S. pyogenes e anaerbios da bucofaringe
Empiema Pleural
Febre persistente, dispnia, dor torcica, calafrio, suor noturno Ao exame: queda do estado geral, hipocorado e com sinais semiolgicos de derrame pleural Laboratrio: leucocitose neutroflica com desvio esquerda, e freqentemente anemia normoctica e normocrmica Exame radiolgico: _ TC contrastada: ideal _ US de trax + Rx: boa acurcia
Empiema Pleural
Amoxi-Clavulanato / Ampicilina-subactam / piperaciclinatazobactan Imipenem/Meropenem Cefalosporina de 3 + clidamicina ou Cefalosporina de 3 + oxacilina + metronidazol Drenagem nos derrames: lquido purulento, positividade do Gram, pH < 7,2, derrame loculado, derrame acometendo mais de hemitrax, espessamento da pleura parietal Toracostomia fechada em selo dgua Fracasso: decorticao cirrgica ou drenagem aberta prolongada
DPOC X PNEUMONIA
DPOC x Pneumonia
Pacientes com uma reserva pulmonar funcional deprimida Infeco respiratria bacteriana ou viral: principal fator descompensante da DPOC Haemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae e Moraxella catarrhalis Suspeitar quando: aumenta o volume do escarro, altera aspecto do escarro (purulento) e/ou aumento da dispnia Vacina contra gripe (influenza anual) e contra pneumococo (polivalente) Proscrito uso de antibioticoterapia profiltica
DPOC x Pneumonia
- Manter SpO2 entre 90 e 92% Diminuir a resistncia das vias areas - Broncodilatadores e corticide Melhorar a funo da musculatura - Suporte ventilatrio e nutrio
Escolha do Antibitico
70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Gram Positivo Gram Negativo Pseudomonas