42

TOPIK4 KEMAHIRAN PROSES SAINS ASAS MEMERHATI

SINOPSIS

Dalam topik ini anda akan didedahkan kepada tujuh kemahiran proses sains asas. Anda juga akan diberi dengan aktiviti-aktiviti yang boleh anda mencuba sendiri dengan murid-murid untuk meningkatkan semua kemahiran ini. Latihan dan soalan-soalan tutorial yang diberikan bukan sahaja akan membantu anda menilai diri anda sendiri dalam kemahiran proses sains asas ini tetapi juga boleh meningkatkan pemahaman anda.

HASIL PEMBELAJARAN Di akhir topik ini diharapkan guru-guru boleh :

1.

Membentuk penghayatan secara kritis kemahiran proses sains asas dan amalannya di dalam pengajaran sains di sekolah rendah. Menunjukkan kefasihan dalam mereka bentuk pendekatan bagi menyokong murid-murid dalam mengembangkan kemahiran prosedur dan pemahamansains

2.

42

43
KERANGKA TOPIK

Kemahiran Proses Asas

Memerhati

Mengkelas

Berkomunikasi

Meramal

Menyukat dan Mengguna Nombor Mengguna perhubungan ruang-masa

Membuat Inferen

Rajah 3 : Kerangka Isi Kandungan

43

44
MEMERHATI Apa itu memerhati? Tahukah anda apa itu memerhati? Kebanyakan daripada kita memahami bahawa memerhati itu melibatkan deria mata untuk melihat dan memahami benda-benda di sekitar. Sebenarnya ia adalah lebih daripada itu.Memerhati adalah asas kemahiran proses sains yang melibatkan semua lima deria untuk mencirikan objek-objek, mengenalpasti perubahan-perubahan, persamaan dan perbezaan untuk memahami dunia di sekitar kita. Di sebalik itu juga kita boleh mengatakan bahawa memerhati juga melibatkan proses mengumpul maklumat berkaitan dengan objek-objek atau peristiwaperistiwa dengan menggunakan kelima-lima pancaindera, lihat, dengar, sentuh, rasa dan bau.Memerhati dalam sains, memerlukan murid-murid memberi perhatian secara menghalusi.Memandang, melihat dan memerhati hendaklah difahami dengan

jelas.Memandang dan melihat dianggap sebagai pendekatan pasif manakala memerhati pula dilihat sebagai pendekatan aktif.

Apabila kita hendak mengenali sesuatu buah, kita akan mengguna mata untuk melihat bentuk dan warna buah itu.Anda juga akan menyentuh dan menghidu buah tersebut untuk mengetahui samada buah itu masak atau tidak. Kadangkala anda mencuba rasa mengguna lidah untuk memastikan samada buah itu manis atau tidak. Ada kalanya kita menggoncang dan mendengar bunyi untuk menguji isi terkandung.Disini kita mengguna kesemua pancaindera untuk mengenali dan memahami buah

tersebut.Pemerhatian jenis ini disebut sebagai pemerhatian kualitatif.Jika kita hendak mengetahui dengan lebih lanjut, tentang berat dan panjang buah tersebut misalnya 200 g dan 30 cm, pemerhatian itu disebut pemerhatian kuantitatif sebab ia melibatkan nombor atau kuantiti. .

Pemerhatian kuantitatif memberi maklumat dengan lebih tepat berbanding dengan pancaindera kita.Maka pelajar, lebih-lebih lagi kanak-kanak, memerlukan bantuan untuk membuat pemerhatian yang baik. Jika seseorang pelajar itu sedang menerangkan apa yang dia lihat, dia akan menerangkan tentang warna objek itu sahaja tetapi tidak berkenaan dengan saiz atau bentuk objek itu. Pemerhatian yang bagus dan produktif adalah berbentuk penjelasan yang ditulis atau dilukis secara menyeluruh dan tepat dan pelajar perlu dilatih untuk menghasilkan penerangan yang

44

45
menyeluruh.Penerangan yang panjang dan lengkap oleh pelajar, maka barulah boleh meningkatkan pemahaman tentang konsep yang sedang dikaji.

Bagaimanakah kita membimbing pelajar-pelajar kita memberi penerangan yang baik dan menyeluruh.? Beri arahan kepada pelajar supaya focus kepada objek atau peristiwa yang sedang dikaji dan kenalpasti ciri-cirinya. Berikan mereka peluang untuk menyatakan pemerhatian kualitatif awal. Kemudian minta mereka memberi huraian secara menyoal atau memberi mereka alatan yang boleh membantu mereka menjalankan pemerhatian kualitatif atau kuantitatif yang selanjutnya. Jika berlaku sebarang perubahan dalam pemerhatian, pelajar perlu

menyatakan apa yang mereka lihat sebelum, semasa dan selepas kejadian berlaku dalam pemerhatian. Jika boleh pelajar perlu digalakkan menamakan apa yang mereka perhati. Gunakan rujukan, merujuk kepada benda yang telah menjadi biasa kepada semua orang untuk menerangkan dengan lebih jelas sesuatu pemerhatian. Contohnya, kita menerangkan warna dengan rujukan, seperti langit biru, rumput hijau kuning emas untuk menerangkan warna biri, hijau atau kuning. Apabila kita membuat ukuran, kita membandingkan sifat dengan rujukan unit. Sesuatu kenyataan ukuran mengandungi dua bahagian, nombor memberitahu berapa bilangan, dan nama unit untuk memberitahu berapa banyak kandungan isinya. Penggunaan nombor menunjukkan ukuran itu pemerhatian kuantitatif. Contoh, helaian daun diikat dalam bilangan lima, atau ukuran berat daun ialah lima gram.

Sebagai rumusannya boleh kita katakana bahawa pemerhatian itu dibuat apabila; Mengguna semua pancaindera untuk mendapatkan maklumat. Menggunakan perkakas atau alat untuk membuat pemerhatian tepat Mengenalpasti persamaan dan perbezaan untuk membuat perbandingan Mengenalpasti ciri-ciri khas pada objek dan persekitaran Sedar akan perubahan pada persekitaran Mengenalpasti susunan objek atau peristiwa

45

46
Keupayaan untuk membuat pemerhatian yang baik adalah juga penting untuk perkembangan kemahiran proses sains yang lain, berkomunikasi, mengkelas, mengukur, membuat inferen dan meramal. Cuba buat aktiviti berikut untuk membentuk kemahiran memerhati Aktiviti 1 Bahan : 1. Kacang Prosedur: 1. Buat pemerhatian kepada kacang. 2. Tulis pemerhatian dalam jadual di bawah.

Keputusan : Pemerhatian Mengguna indera lihat Mengguna indera rasa Mengguna indera bau Mengguna indera sentuh Mengguna indera dengar

Yang manakah pemerhatian kuantitatif? sesuatu

Jika tiada, fikir semula dan cuba carikan

________________________________________________________ _______________________________________________________ ________________________________________________________

46

47
Aktiviti2: Bahan 1. Biskut Cream Crackers 2. Air suling Prosedur: 1. Perhatikan sekeping biskut cream crackers. 2. Rendam biskut ke dalam air suling. 3. Tulis pemerhatian anda di dalam jadual di bawah.

Keputusan Pemerhatian Mengguna indera lihat Mengguna indera rasa Sebelum direndam Semasa direndam Selepas direndam Mengguna indera bau Mengguna indera sentuh Mengguna indera dengar

Yang manakah pemerhatian kuantitatif? sesuatu

Jika tiada, fikir semula dan cuba carikan

________________________________________________________ ________________________________________________________ ________________________________________________________

47

48
1. 2. 3. Kenapa kita perlu membuat pemerhatian? Apakah kepentingan kita membuat pemerhatian? Rancang tiga aktiviti kemahiran proses sains, pemerhatian dibuat berdasarkan spesifikasi sains sekolah rendah.

Tutorial 1 1. Secara berkumpulan, laksanakan the candle activity. Bincang dan bentangkan dapatan anda

Tutorial 2 2. Baca artikel Elephant Observations dan jawab soalan yang diberi.

Baca artikel Working Scientifically dan sediakan peta konsep.

Tahniah !

Anda telah bekerja dan berusaha bersungguh-sungguh.Berehatlah sebentar. Kemudian sambung dan teruskan ke kemahiran proses asas yang lain.

48

49

Tutorial 1

CANDLE ACTIVITY

Bahan :

Lilin Lighter

Buat ukuran kualitatif dan kuantitatif kepada sebatang lilin sebelum dan selepas dibakar selama dua minit.Tanam lilin tersebut pada seketul modeling clay.

Pemerhatian Kualitatif

Sebelum pembakaran ________________________________________________________

________________________________________________________

Semasa pembakaran ________________________________________________________

________________________________________________________

49

50 Selepas pembakaran ________________________________________________________

_______________________________________________________ Pemerhatian Kuantitatif

Pemerhatian

Sebelum pembakaran

Selepas pembakaran

Bagaimanakah kedua-dua pemerhatian di atas berbeza?

________________________________________________________ ________________________________________________________ Yang manakah lebih sesuai digunakan dengan pemerhatian saintifik? Kenapa? ________________________________________________________ ________________________________________________________

50

51

Tutorial 2 ELEPHANT OBSERVATIONS Long time ago in a distant land, six blind men lived together. All of them had heard of elephants, but they had never seen one. When they heard that an elephant and his trainer would be visiting their village, they all wanted an encounter with this beast. They made their way to the site where the elephant was being kept. Each blind man touched the elephant and made his observations. The observations are listed below.

One man touched the elephants side and said.

An elephant is like a wall.

Another man touched the trunk and said,

An elephant is like a snake.

Another man touched a tusk and said,

An elephant is like a spear.

Another man touched a leg and said,

An elephant is like a fan.

The last man touched the tail and said,

51

52
An elephant is like a rope.

Did the blind men make appropriate inferences? Explain.

_______________________________________________________________

How might the blind men improve their inferences?

_______________________________________________________________

One of the characteristics of science is that scientists communicate their ideas, observation, results, and inferences with each other. Why is this a good idea?

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

In the space below, write a sentence or two explaining what you have learned.

Qualitative Observations _______________________________________________________________

_______________________________________________________________

Quantitative Observations

_______________________________________________________________

52

53

Did the activities above help you to make better observations? Explain.

_____________________________________________________________________ _________________________________________________________ How does telling stories can make teaching more fun to primary students?

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

Working scientifically
Introduction

Working scientifically involves the processes of science, includingunderstanding the sorts of questions that are the province of science; the designof experiments; reasoning and arguing with scientific evidence; and analysing and interpreting data.

Detailed discussion of working scientifically in primary schools can be found in Keith Skamps Teaching primary science constructively (Thomson Learning2004). An example of the forms of knowledge associated with workingscientifically can be found in the Victorian Curriculum and StandardsFramework (CSF) for science, which can be found on the Victorian Curriculum and Assessment Authority website <http://www.vcaa.vic.edu.au/index.html>.

53

54

Key concepts of working scientifically

The activities in this topic are designed to explore the following key concepts: Working scientifically involves particular forms of reasoning withevidence that is different in detail from reasoning in other areas. There is no one scientific method, but many ways in which scientists planto establish ideas and generate evidence to explore and support these ideas. An oft-cited example of scientific method is the controlled experiment,where the relationship between an effect and a variable is explored, withother potentially confounding variables controlled (i.e. kept the same). Anexample would be the exploration of the effect of the length of a pendulum on its period of swing, keeping the weight and swing size the same butvarying the length and timing of the swing. However, for many branches ofscience, this type of control is not possible. For instance, in studyingecological systems, in many cases theories must be established by lookingat existing ecosystems with many variables. In geology and astronomy theidea of controlling and repeating observations is very different. What iscommon to all these areas, however, is the collection of evidence to supportor argue against claims, and reasoning with evidence that attempts to isolateclear causes for phenomena. Working scientifically involves a number of concepts of evidence,including the purpose and techniques of focused observation, therecognition of a scientific question that can be investigated, the need forrepeat measurements and skills in devising measurement processes, ways ofrecording data (these can vary considerably) and representing data foranalysis, different experimental designs and associated principles (e.g. understanding sample size in making observations in the field), andreporting.

Students alternative conceptions of working scientifically

Research into students ideas about this topic has identified the fo llowing nonscientific conceptions: Students will not immediately see the task of an investigation as exploringideas or looking for patterns, but will treat an investigation simply asestablishing what is without thought for considering alternativeinterpretations. Students have problems recognising what is an investigable question andwill 54

55 propose questions such as What is electricity? as the basis forinvestigation. Their questions need to be worked with and clarified tobecome amenable to scientific investigation. Students will not understand many of the concepts relating tomeasurement for instance, the reading of a scale, the recording ofcomparison measurements using consistent processes, the calibration ofinstruments, the need for repeat measurements and the concept ofuncertainty in measurement. They need to be supported in makingdefensible measurements. Students can understand the need to control variables in simple situations(to make the test fair), such as the need to use the same amount of eachtype of sugar when comparing the solubility of sugars. However, they havedifficulty in cases of interacting variables (e.g. finding out the separateeffects of weight and length on a pendulum swing, or the separate effect oflight and moisture in determining where slaters prefer to live). Students will not understand the power of laying out data in tables andgraphs, and the use of a table as a design organiser to help plan a series ofmeasurements. Depending on their knowledge and experience, students may have troublearguing clearly from evidence.

It has been amply demonstrated that, with appropriate support, even very young children are capable of distinguishing between observations and inferences, of asking investigable questions, planning experiments and arguing from evidence.

Consumer science

Consumer science refers to activities in the classroom whereby students use scientific processes to make judgments about consumer products. Although consumer science does not fall easily into any major curriculum topic categories, it is an important and fun vehicle for teaching students about some of the science processes such as fair testing, measuring and recording. It provides a vehicle for learning about the nature of scientific investigation. It should be noted, however, that these investigations, because they mostly 55

56 involve comparisons on the basis of criteria, do not illustrate the more difficult nature of working scientifically that deals with the exploration of conceptual ideas.

Skills and understandings of consumer science The activities in this topic are designed to develop the following skills and understandings of this topic: how to formulate useful, investigable questions the importance of measuring accurately why it is necessary to ensure that all tests are fair and repeatable the purpose of planning and designing investigations how to design valid experiments with appropriate variable control how to design measurement procedures how to represent data for analysis and reporting.

Things to consider when completing activities The activities in this topic give examples of some types of products suitable forearly and middle years consumer science testing. In judging different products,the things that need to be considered (summarising the discussion above) are: what criteria are relevant for the evaluation what weighting should be given to the various criteria whether the test is fair whether the results are reproducible whether the method of comparison (scale, addition of scores, etc.) isappropriate.

56

57

Development of students testing capabilities

The following descriptions of students capabilities at different year levels, andthe type of activity appropriate for each, are based on reports of DeakinUniversity students teaching consumer science activities to groups of studentsin schools.

Prep/Year 1 It is most appropriate to structure tests and scaffold childrens experimenting.Criteria and procedures need to be decided by the teacher, using simple testsand comparisons, rather than measurements. Ensure there is a low demand formanipulation skills. Examples of appropriate tests include comparing the sweetness of cereals, theamount of salt or oil in chips or the amount of bubble in detergents.

Year 2 Students can define criteria, but have little understanding of a fair test, e.g. sothey may cheat to make sure their chosen sample wins.

Year 3 Students are beginning to appreciate the notion of a fair test. They can definecriteria and conduct given tests with fairness and appreciate how differences inresults can arise.

Year 4 Depending on the content area, students should now be able to designexperiments and plan measurements with minimal input from the teacher.

Years 5 and above The comparison of products by discussion of weighting of criteria isincreasingly 57

58 possible. Students are able to set out tables and deal with differentorders on different criteria. They can hold a reasoned discussion on the factorsaffecting the performance of different products, and ways of exploring thesefurther.

Activities Exploring consumer science Key ideas: Articulating and refining questions. Designing experiments and controlling variables. Developing measurement procedures. Constructing and interpreting data representations.

58

59

A C T I V I T Teaching note: This activity can be used for all levels but will need to Y: beadapted accordingly. Have the students work in groups. Each group P O TAT O should have a scoresheet and a recorder, a reporter, a timekeeper and someone to hand outeach item. Make sure all the students take it in turns CHIPS to taste the items. Youmight want to collect the information and collate it on the board. Somediscussion of the problems with testing, especially the problems associated inkeeping things fair, should be encouraged.

You will need: a variety of brands of potato chips brown paper squares brown paper bags rollingpins breadboards jars of water.

a) Test for salt content Taste directlyhave ONE student taste each brand of chip to determine and give their opinion of which is the saltiest. It might be a good idea to blindfold thestudent so they do not see the brand they are tasting and select their favourite (or least favourite, accordingly)

59

60

Dissolve in water and taste (what will you control?)crush a chip of each brand(making sure you keep the samples the same size) and put the crumbs of each chipinto separate containers with about 40 mL of water. Add a pinch of salt to another40 mL of water. Have a clean glass of water on hand. Alternatively taste the saltedwater and each chip water, taking a sip of fresh water in between tastes. Which issaltier?

b) Test for oil content by rubbing between sheets of brown paper Place a chip between two sheets of brown paper on the breadboard, and thencrush it by rolling over it with the rolling pin. How much oil appears on the brownpaper? Measure the spot using a ruler.

Alternatively, place a chip on top of a pile of brown paper pieces. Roll over it usingthe rolling pin. How many thicknesses of paper did the oil penetrate? Hold the oilpatch over some print or up to the light. How translucent is the patch?

Repeat the experiment for the other brands of chips.

c) Taste test Place a sample of each brand of chip into a paper bag. Have one student act as thetaste-tester (only one student at a time should test the chips!). Get the student to taste each brand of chip from the unmarked bags. It might be a good idea to getthem to have a sip of clean water between each taste. What could they test for (e.g. crunch, flavour, texture)?

d) Testing the packaging Examine the packaging that the chips come in. How is the manufacturer trying tosell the chips? What colours are used in the packaging? What is the salt or fatcontent according to the nutrition label? Is there a trinket included in the pack? Is this important to the group? How easy are the bags to open? Rate what the students think of each and keep score. Which brand of chips is considered to bebest according to its packaging? Why? Rank the criteria in order of importance. Which chips would you recommend 60

61

A C T I V I T Y: CEREAL Teaching note: This activity is similar to the chip experiment above and so thesame guidance should be offered. The experiments outlined above for potatochips can be carried out for cereals, although you should test for sugar contentinstead of salt!

You will need: a variety of cereal packages.

Look at the packet nutrition guide. Compare cereals for sugar, fat, carbohydrate content.

A C T I V I T Y: TESTING BALLS Teaching note:

This activity is suitable for all levels depending on the comparisons made.

You will need: a range of types of balls, e.g. tennis, squash, ping-pong, golf, rubber, plastic a range of different surfaces, e.g. carpet, concrete, grass a metre rule

61

62

TOPIK5

KEMAHIRAN PROSES SAINS ASAS MENGKELAS

MENGKELAS

Apa itu mengkelas? Sama ada disedari atau tidak, kita selalu mengkelaskan barang-barang dalam kehidupan seharian kita.Kita mengkelaskan buku-buku di perpustakaan mengikut subjek dan menyimpan perkakasan sains di dalam stor mengikut jenis perkakasan.Para majikan mengkelas pekerja mengikut jenis pekerjaan pekerjanya dan kerajaan mengkelas kita mengikut jantina, umur, pendapatan dan sebagainya. Mengkelas boleh ditakrif sebagai proses mengumpul objek mengikut ciri-ciri tertentu untuk sesuatu tujuan. Kita perlu mengenalpasti persamaan dan perbezaan semasa mengenalpasti ciri-cirinya. Oleh itu, kita boleh katakan bahawa mengkelas ialah proses mengumpul objek atau peristiwa mengikut persamaan atau perbezaannya. Ini adalah satu langkah penting ke arah kefahaman yang lebih baik bagi objek atau peristiwa yang berbeza di dalam dunia ini.

Bilakah kita perlu mengkelas?Kita mengkelas apabila ada banyak item atau maklumat yang tidak tersusun. Untuk mengkelas item-item kita boleh ikuti langkahlangkah berikut :

1. 2. 3. 4.

Kenalpasti ciri-ciri umum item-item tersebut Isihkan item yang sama ciri mengikut kumpulan masing-masing Kenalpasti ciri-ciri lain Ulangi langkah kumpulan. 1 3 sehingga tinggal hanya satu item dalam setiap

62

63
Indicator Untuk Pengkelasan yang dibina oleh Pusat Perkembangan Kurikulum (PPK, 1994) boleh digunakan sebagai panduan untuk mengkelas item atau maklumat dengan cara betul, iaitu, Kenalpasti persamaan dan perbezaan Kumpulkan objek mengikut ciri-ciri umum Perjelaskan kaedah pengkelasan dalam bahasa mudah Ciri-ciri lain boleh digunakan untuk mengumpul objek Objek boleh dikumpulkan dalam pelbagai cara

Ada 3 jenis pengkelasan

Sistem Siri : Ini adalah pengkelasan yang paling mudah.Objek disusun mengikut sifat tertentu.Contoh, pelajar disusun bersiri mengikut tinggi, atau bijirin sarapan berbeza boleh disusun secara bersiri mengikut bilangan calori per hidangan. Contoh :

Sistem Binari: Dalam sistem ini, suatu set objek dibahagi kepada dua subset. Ini dilakukan berasaskan sama ada objek-objek mempunyai atau tidak sifat-sifat tertentu. Contoh, haiwan boleh dikelaskan kepada dua kumpulan : yang mempunyai tulang belakang atau yang tidak mempunyai tulang belakang. Pengkelasan secara sistem binari juga boleh dilakukan secara mempunyai sifat lebih daripada satu.Objek dalam kumpulan itu memiliki semua sifat yang telah ditetapkan.

Contoh : MANUSIA

63
LELAKI PEREMPUAN

64

ATAU Sistem Pelbagai Lapisan (Multilevel): Pengkelasan pelbagai lapisan boleh dibangunkan dengan membentuk beberapa peringkat pengkelasan binari kepada satu set objek dan kemudian dilaksanakan kepada subset seterusnya. Hasilnya ialah sistem pengkelasan yang mengandungi pelbagai peringkat atau lapisan. Pengkelasan pelbagai lapisan adalah sempurna apabila setiap objek dalam set asal tadi telah dipisahkan ke dalam kategorinya sendiri. Pengkelasanyang biasaterhadap alam haiwan dan tumbuhan adalah contoh pengkelasan pelbagai

lapisan.Satu aktiviti yang berguna untuk kanak-kanak yang boleh dibuat ialah pengkelasan pelbagai lapisan untuk haiwan di persekitaran mereka mengikut sifat fizikal dan atas persamaan atau perbezaan kelakuan haiwan tersebut.

Contoh :

BENTUK

2 DIMENSI

3 DIMENSI

BULATAN

SEGI TIGA

SEGI EMPAT

KUBOID

KIUB

KON

SFERA

SILINDER

Jika mungkin, anda boleh tambah lagi bentuk-bentuk mengikut ciri-ciri mereka dan anda boleh panjangkan pengkelasan ini untuk menjadikan lebih banyak lapisan lagi.

Cuba aktiviti-aktiviti ini untuk meningkatkan kemahiran pengkelasan anda.

64

65
Aktiviti 1. Bahan-bahan: 1. Satu uncang duit syiling dengan nilai berbeza

Prosedur : 1. 2. Perhatikan syiling dan sebutkan sifat-sifat mereka. Kelaskan syiling tersebut mengikut sistem siri, sistem binari dan sistem pelbagai lapisan.

Rumusan :

1.

Sistem siri

2.

Sistem Binari

3.

Sistem Pelbagai Lapisan

65

66

Aktiviti 2 Bahan-bahan : 1. Satu set pelbagai jenis kekacang dengan warna, saiz dan bentuk yang berbeza. Prosedur : 1. 2. Perhatikan kekacang dan nyatakan sifat-sifat mereka. Kelaskan kekacang tersebut menggunakan sistem siri, sistem binari dan sistem pelbagai lapisan.

Rumusan :

1.

Sistem siri

2.

Sistem Binari

3.

Sistem Pelbagai Lapisan

66

67

1 2.

Apakah kepentingan mengkelas? Rancangkan tiga aktiviti mengkelas berdasarkan Spesifikasi Sains Sekolah Rendah.

Jalankan aktiviti Mengkelas Butang. Daripada pengalaman anda, bincangkan apakah benda-benda lain dalam kehidupan kita seharian yang memerlukan pengkelasan?

Tahniah ! Anda telah menyiapkan tugas anda.

Tutorial MENGKELAS BUTANG

Bahan-bahan :

8 jenis butang yang berbeza

Kaedah :

1.

Letakkan semua lapan butang ke dalam petak di atas jadual pada muka surat seterusnya.

67

68
2. 3. Lukis/ tekapkan butang dan warnakan. Bahagikan butang kepada dua kumpulan di dalam petak di bawah petak besar di bahagian atas. Lukis/ tekapkan butang dan warnakan. Di dalam petak tersebut, tuliskan sifat yang digunakan untuk mengasingkan butang-butang tersebut. Kumpulkan butang-butang tersebut daripada petak itu ke dalam petak yang terdapat di bawah. Lukis/ tekapkan butang dan warnakan. Di dalam petak tersebut, tuliskan sifat yang digunakan untuk mengasingkan butang-butang tersebut. Letakkan satu butang di dalam setiap petak pada helaian kertas. Lukis/ tekapkan butang dan warnakan. Di dalam petak tersebut, tuliskan sifat yang digunakan untuk mengasingkan butang-butang tersebut.

4.

5.

6.

7. 8.

Jawab soalan-soalan berikut :

Dengan menyemak Spesifikasi Kurikulum Sains Sekolah Rendah, senaraikan tajuk-tajuk yang anda fikirkan penting dibuat pengkelasan.

_______________________________________________________________

_______________________________________________________________

Apakah kaedah lain benda-benda boleh dikelaskan?

_______________________________________________________________

______________________________________________________________

68

69

TOPIK6

KEMAHIRAN PROSES SAINS ASAS BERKOMUNIKASI

BERKOMUNIKASI

Berkomunikasi ialah kemahiran menyampaikan maklumat atau idea kepada orang lain sama ada secara lisan atau berbentuk tulisan. Pelajar-pelajar harus berkomunikasi untuk berkongsi pemerhatian mereka dengan orang lain.

Komunikasi mestilah jelas dan berkesan jika seseorang itu hendak difahami maklumat yang disampaikan.Komunikasi berkesan semestinya jelas, tepat dan tidak kabur dan seterusnya mengguna kemahiran yang perlu dikembang dan diamalkan.

Apa itu berkomunikasi? Berkomunikasi ialah satu proses penerimaan, penyebaran, dan perkongsian maklumat dan idea. Anda sedang berkomunikasi apabila anda : 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Bercakap, mendengar atau menulis untuk menyatakan idea atau maksud. Mencatat maklumat daripada penyiasatan atau kajian. Melakar atau mangambil nota. Mengguna atau menjelaskan makna symbol Mengguna carta, graf, dan jadual bagi menyampaikan maklumat. Menyoal dengan jelas. Mengguna rujukan Menulis laporan eksperimen bagi membolehkan orang lain mengulangi eksperimen tersebut.

Idea berkomunikasi mengguna perkataan deskriptif dimana dua orang mempunyai atau berkongsi persefahaman. Ada tiga langkah yang menunjukkananda sedang berkomunikasi apabila : 1. 2. 3. Mencatat maklumat yang diperolehi daripada pelbagai sumber. Menterjemah maklumat kepada bentuk lain seperti carta, graf, dan jadual. Menyebarkan maklumat melalui pelbagai bentuk dan cara.

69

70

Kita boleh berkomunikasi dengan berkesan jika kita : 1. Menerangkan hanya apa yang kita perhati (lihat, dengar, bau dan rasa) bukannya apa yang kita buat inferen atau andaian berkenaan sesuatu objek atau peristiwa. 2. 3. Menjelaskan secara ringkas mengguna bahasa dan istilah yang tepat. Menyampaikan maklumat dengan betul mengguna banyak pemerhatian kualitatif seperti yang dikehendaki oleh keadaan. 4. Mengambil kira pandangan dan pengalaman lampau orang yang kita sedang berkomunikasi. 5. Membuka ruang untuk mendapat maklum balas dari orang yang kita sedang berkomunikasi supaya dapat menentukan keberkesanan komunikasi kita. 6. Membina penyampaian alternatif jika keadaan memerlukan.

Bercakap dan berbual semasa menjalankan aktiviti sains, membuat catatan dalam buku jurnal, menyusun data, membanding keputusan dan berkongsi dapatan adalah aktiviti-aktiviti yang boleh membantu kanak-kanak mengembangkan cara berkesan untuk berkomunikasi. Mempelajari mengguna alat komunikasi boleh membantu kanak-kanak membuat cara yang terbaik bagaimana berkomunikasibagi menyampaikan pemerhatian dan idea.

ALAT BERKOMUNIKASI

Simbol Graf Model Carta Peta Konsep

Bahasa Badan

Bahasa Lisan Muzik

BERKOMUNIKASI

Peta Lakaran Penomboran

Jadual

Penulisan

70

71
Para pendidik sains bersetuju bahawa mempelajari kemahiran proses sains bermaksud mempelajari cara belajar. Kanak-kanak belajar melalui pemikiran kritikal dan mengguna maklumat secara kreatif.Kenapa kita harus berkomunikasi? Kemahiran berkomunikasi akan membantu kita : 1. 2. Menyebarluaskan idea atau maklumat. Berkongsi idea atau maklumat.

Semasa kemahiran proses sains diperkenalkan dalam sains sekolah rendah, Pusat Perkembangan Kurikulum (PPK), Kementerian Pelajaran Malaysia, mencadangkan garis panduan bagaimana guru-guru boleh mengesan sama ada murid-murid telah menguasai kemahiran tersebut. PPK telah mencadangkan dan memberi indicator bagi setiap kemahiran. Indicator bagi kemahiran komunikasi adalah : 1. Bertutur, mendengar atau menulis untuk menerangkan sesuatu idea atau maksud kepada kawan-kawan. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Mencatat maklumat daripada kajian. Melakar dan mencatat nota. Mengguna simbol dan menjelaskan makna di sebaliknya. Menyoal dengan jelas Mengguna bahan-bahan rujukan Menulis laporan eksperimen supaya orang lain juga dapat mengulangi eksperimen yang serupa. (PPK, 1994) AKTIVITI 1

Pelajar-pelajar Tahun Lima dari SK Sri Rusa sedang menjalankan satu kajian di atas kandungan kalium di dalam beberapa jenis air minuman. Di bawah adalah dapatan kajian mereka :

Jenama X ada 25 mmol , Jenama W ada 23 mmol, Jenama K ada 46 mmol, Jenama T ada 53 mmol, Jenama Y ada 15 mmol dan Jenama G ada 20mmol

71

72
Bantulah pelajar ini untuk membentangkan dapatan mereka.Gunalah mana-mana alat komunikasi yang sesuai.

AKTIVITI 2

Raudhah menjalankan kajian keatas beberapa ketul ais yang mempunyai saiz yang berbeza dan melihat masa untuk ais itu cair. Beliau telah mencatatkan pemerhatian ke dalam jadual seperti di bawah :

Jisim ais(gram) Masa cair (min)

45

57

63

77

85

10

Lakarkan graf berasaskan data daripada jadual di atas.

Jawab soalan di bawah.Bincangkan jawapan dengan pensyarah semasa interaksi bersemuka.

1.

Siti telah mengguna peta konsep sebagai alat untuk membentang pemahamannya tentang bekerja secara saintifik. Yang manakah kemahiran proses sains berikut yang digunakan oleh beliau?

(A) (B) (C) (D)

Pemerhatian Ramalam Pengkelasan Berkomunikasi

72

73

2.

Syamil hendak mengetahui adakah warna makanan memberi pengaruh kepada murid sekolah rendah dalam pemilihan makanan untuk sarapan. Beliau telah mewarnakan kentang lecek (mashed potatoes) dan meletakkan kedalam empat mangkuk berasingan. Warna yang beliau gunakan ialah merah, hijau, biru dan kuning. Setiap murid akan menceduk satu senduk setiap seorang mengikut warna kesukaan mereka. Syamil telah menjalankan kajian ini kepada 50 orang murid.

(a)

Berikan satu penyataan masalah (research question) yang sesuai untuk eksperimen ini.

(b)

Nyatakan pembolehubah yang terlibat di dalam eksperimen ini.

(i) (ii) (iii)

Pembolehubah malar. Pembolehubah yang dimanipulasi Pembolehubah gerakbalas.

(c)

Cadangkan satu hipotesis yang boleh diuji dalam eksperimen ini.

(d)

Cadangkan kuantitatif.

satu cara mempamerkan keputusan eksperimen secara

(e)

Nyatakan satu cara penambahbaikan untuk eksperimen ini.

73

74

Tutorial 1

Pilih satu alat komunikasi dan tunjukcara bagaimana kepada rakan-rakan anda.

Tutorial 2

1. Pilih satu tajuk/ topik daripada kursus ini dan sediakan peta konsep. 2. Bincangkan bagaimana peta konsep anda boleh memudahkan pembelajaran. 3. Bentangkan peta konsep anda kepada rakan-raka.

Kumpulkan maklumat untuk membuat perbandingan bagaimana manusia zaman dahulu berkomunikasi berbanding manusia zaman sekarang mengikut susunan kronologi

74