SMK (SEKOLAH MENENGAH KEJURUAN) KATA PENGANTAR Puji syukur penyusun panjatkan ke ha irat Tuhan !

an" Maha Esa# karena penyusun apat $enye%esaikan $aka%ah ini& Penyusunan $aka%ah ini isusun untuk $e$enuhi tu"as $ata pe%ajaran e%ektr' tentan" k'$p'nen e%ektr'nika& Se%ain itu tujuan ari penyusunan $aka%ah ini ju"a untuk $ena$(ah )a)asan tentan" pen"etahuan e%ektr'nik se*ara $e%uas& Penyusun ju"a $en"u*apkan teri$a kasih kepa a +apak En"kus se%aku "uru $ata pe%ajaran e%ektr' penyusun yan" te%ah $e$(i$(in" penyusun a"ar apat $enye%esaikan $aka%ah ini& Akhirnya penyusun $enya ari (ah)a $aka%ah ini san"at jauh ari kese$purnaan& O%eh karena itu# en"an se"a%a keren ahan hati# penyusun $eneri$a kritik an saran a"ar penyusunan $aka%ah se%anjutnya $enja i %e(ih (aik& Untuk itu penyusun $en"u*apkan (anyak teri$a kasih an se$'"a $aka%ah ini (er$an,aat (a"i para pe$(a*a& Karan"nun""a%# Juni -./Penyusun#

0A1TAR 2S2 Ha%a$an KATA PENGANTAR i 0A1TAR 2S2 ii +A+ 2 PEN0AHULUAN / +A+ 22 PEM+AHASAN A& Resist'r +& 0i' a 3 +A+ 222 PENUTUP A& Kesi$pu%an 4 +& Saran 4 0A1TAR PUSTAKA 5

+A+ 2 PEN0AHULUAN E%ektr'nika a a%ah i%$u yan" $e$pe%ajari a%at %istrik arus %e$ah yan" i'perasikan en"an *ara $en"'ntr'% a%iran e%ektr'n atau partike% (er$uatan %istrik a%a$ suatu a%at seperti k'$puter# pera%atan e%ektr'nik# ter$'k'pe%# se$ik'n ukt'r# an %ain se(a"ainya& 2%$u yan" $e$pe%ajari a%at6a%at seperti ini $erupakan *a(an" ari i%$u ,isika# se$entara (entuk esain an pe$(uatan sirkuit e%ektr'niknya a a%ah (a"ian ari teknik e%ektr'# teknik k'$puter# an i%$u7 teknik e%ektr'nika an instru$entasi& A%at6a%at yan" $en""unakan asar kerja e%ektr'nika ini (iasanya ise(ut se(a"ai pera%atan e%ektr'nik (e%e*tr'ni* e8i*es)& 9'nt'h pera%atan7piranti e%ektr'nik ini: Ta(un" Sinar Kat' a (9ath' e Ray Tu(e# 9RT)# ra i'# T;# pereka$ kaset# pereka$ kaset 8i e' (;9R)# pereka$ ;90# pereka$ 0;0# ka$era 8i e'# ka$era i"ita%# k'$puter pri(a i eskt'p# k'$puter %apt'p# P0A (k'$puter saku)# r'('t# s$art *ar # %%&

+A+ 22 PEM+AHASAN KOMPONEN ELEKTRON2KA A& Resist'r Resist'r sa$a en"an tahanan atau pen"ha$(at# yan" (erarti a a%ah suatu k'$p'nen e%ektr'nik yan" apat $en"ha$(at "erak %ajunya arus %istrik& Resist'r (iasanya i(eri huru, <R=# en"an satuan <Oh$=& 0ite$ukan '%eh sese'ran" yan" (erna$a Ge'r"e Oh$ (erasa% ari (an"sa Jer$an (/4546/5>?) sehin""a se(a"ian na$anya ipakai a%a$ pe$(erian satuan Resist'r# tahanan (a"ian a%a$ ini ina$ai k'n uktansi& Satuan k'n uktansi itu%is en"an ke(a%ikan ari Oh$ yaitu $h'& Hu(un"an antara ha$(atan# te"an"an# an arus# apat isi$pu%kan $e%a%ui huku$ (erikut ini# yan" terkena% se(a"ai huku$ Oh$: R @ ;72& +er asarkan pen""unaannya resist'r i(a"i $enja i : /& Resist'r Genera% 7 +iasa Resist'r ini (erni%ai tetap7k'nstant an (iasanya i(uat ari nike%in atau kar('n& -& Resist'r ;aria(%e Resist'r yan" apat (eru(ah6u(ah ukurannya sesuai en"an yan" kita in"inkan (P'tensi'$eter an Tri$p't)& 3& Resist'r NT9 an PTS# NT9 Resist'r NT9 an PTS# NT9 (Ne"ati8e Te$perature 9'e,,i*ient)# ia%ah resist'r yan" ni%ainya akan (erta$(ah ke*i% (i%a terkena suhu panas& Se an"kan PTS (P'siti,e Te$perature 9'e,,i*ient)# ia%ah resist'r yan" ni%ainya akan (erta$(ah (esar (i%a te$peraturnya $enja i in"in& L0R (Li"ht 0epen ent Resist'r) L0R (Li"ht 0epen ent Resist'r)# ia%ah jenis resist'r yan" (eru(ah ha$(atannya karena pen"aruh *ahaya&

+i%a *ahaya "e%ap ni%ai tahanannya se$akin (esar# se an"kan *ahayanya teran" ni%ainya $enja i se$akin ke*i%&

+& 0i' a /& Pen"ertian 0i' a 0i' a a a%ah piranti e%ektr'nik yan" hanya apat $e%e)atkan arus a%a$ satu arah saja& Karena itu# i' a apat i$an,aatkan se(a"ai penyearah arus %istrik# yaitu piranti e%ektr'nik yan" $en"u(ah arus atau te"an"an ('%ak6(a%ik (A9) $enja i arus te"an"an searah (09)& -& Prinsip Kerja 0i' a 0i' a ter(entuk ari (ahan se$ik'n ukt'r tipe P an N yan" i"a(un"kan& 0en"an e$ikian i' a serin" ise(ut PN jun*ti'n& 0i' a a a%ah "a(un"an (ahan se$ik'n ukt'r tipe N yan" $erupakan (ahan en"an ke%e(ihan e%ektr'n an tipe P a a%ah kekuran"an satu e%ektr'n sehin""a $e$(entuk H'%e& H'%e a%a$ ha% ini (er,un"si se(a"ai pe$(a)a $uatan& Apa(i%a kutu( P pa a i' a ((iasa ise(ut an' e) ihu(un"kan en"an kutu( p'siti, su$(er $aka akan terja i pen"a%iran arus %istrik i $ana e%ektr'n (e(as pa a sisi N (kat' e) akan (erpin ah $en"isi h'%e sehin""a terja i pen"a%iran arus& Se(a%iknya apa(i%a sisi P ihu(un"kan en"an ne"ati, (aterai7su$(er# $aka e%ektr'n akan (erpin ah ke arah ter$ina% p'siti, su$(er& 0i a%a$ i' a ti ak akan terja i perpin ahan e%ektr'n& 3& Jenis6jenis 0i' a Pa a asarnya setiap i' a $e$i%iki karakteristik yan" sa$a tetapi a a (e(erapa i' a yan" $e$i%iki keisti$e)aan khusus# iantaranya: a& 0i' a Aener 0i' a Bener a a%ah tipe i' a yan" spesia%# i $ana arus apat $en"a%ir pa a arah ke(a%ikan& 0i' a Bener se(enarnya sa$a seperti i' a (iasa apat $en"a%irkan arus pa a arah (ias $aju& Jika i (ias ter(a%ik ju"a (ekerja seperti (iasa# ke*ua%i (i%a $en*apai te"an"an yan" (ekerja pa a Bener7(reak ')n 8'%ta"e# i' a Bener akan $en"a%irkan arus %istrik a%a$ arah (ias ter(a%ik atau $un ur& 0i' a $en'%ak a%iran arus pa a arah ke(a%ikan se%a$a te"an"an (a%ik (re8ersin" 8'%ta"e) tetap ren ah& Tetapi jika te"an"an $en ekati (atas (reak ')n# i' a Bener akan ia%iri arus pa a arah ke(a%ikan& 0en"an kata %ain tahanan i' a Bener (reak ')n $en ekati n'% an arus (a%ik (re8erse *urrent) apat $en"a%ir& Apa(i%a arah arus ke epan# i' a Bener $e$i%iki karakteristik yan" sa$a en"an i' a6 i' a se*ara u$u$# tetapi karakteristik %ainnya a a%ah arus akan $en"a%ir ke i' a Bener se*ara ti(a6ti(a ari satu te"an"an (a%ik tertentu apa(i%a te"an"an i"unakan pa a arah (er%a)anan& Te"an"an kerja pa a saat itu ise(ut en"an te"an"an (reak ')n yan" (esarnya antara (e(erapa 8'%t sa$pai (e(erapa ratus 8'%t& Ap%ikasi i' a Bener pa a 't'$'ti, a a%ah pa a siste$ pen"isian e%ektr'nika an (e(erapa k'$p'nen6 k'$p'nen e%ektr'nik %ainnya& Ukuran i' a Bener yan" (anyak iju$pai i pasaran a a%ah : Te"an"an Aener : i(uat a%a$ (er(a"ai ukuran te"an"an# $isa% 3&3# ?&4# >&/# C&-# C&5# D&/# /.# //# /-# /3# /> sa$pai -.. 8'%t& Untuk ukuran aya %e(ih (anyak i(utuhkan a%a$ arah7(ias $un ur *'nt'h : P @ /&.#4 @ .#4 E# (ias $aju arus / A& P @ /&/. @ /. )att# (ias $un ur / A (& Li"ht E$itin" 0i' a (LE0) !aitu jenis i' a yan" $a$pu $en"hasi%kan *ahaya apa(i%a pa a i' a terse(ut (ekerja arus %istrik en"an arah ,'r)ar (ias7 (ias arus $aju& Arus %istrik ju"a akan (ekerja hanya pa a arus (ias $aju& LE0 i esi"n en"an ru$ah atau *ase ari (ahan ep'Fy transparan& Earna *ahaya yan" ihasi%kan apat i(uat sesuai en"an 'ppin" (ahan pa a LE0& *& 0i' a 1't' Jika se$i k'n ukt'r $enyerap *ahaya# $aka apat ter*ipta pasan"an e%ektr'n (e(as6%u(an" yan" $e%e(ihi ju$%ah yan" te%ah a a a%a$ se$i k'n ukt'r itu aki(at ke"iatan ter$a%& Geja%a ini ise(ut penyerapan ,'t' (,'t' a(s'rpti'n)& Menin"katnya k'n ukti,itas %istrik aki(at ke%e(ihan $uatan pe$(a)a '%eh penyerapan ,'t' ise(ut k'n ukti,itas ,'t' (,'t' k'n ukti8ity)& Jika (un"kus se$i k'n ukt'r i(eri <jen e%a= transparan (te$(us *ahaya) $aka k'n ukti,itas %istrik se$i k'n ukt'r ter"antun" pa a intensitas *ahaya yan" jatuh pa anya& 2ni%ah prinsip kerja se(uah i' a ,'t'& ?& Ap%ikasi i' a Ap%ikasi i' a pa a ken araan (anyak i"unakan untuk penyearahan arus seperti pa a siste$ pen"isian& 1un"si i' a a a%ah se(a"ai penyearah arus ari arus ('%ak6(a%ik $enja i arus searah a"ar apat i$an,aatkan untuk $en"isi (aterai an $enyup%ai ke(utuhan arus pa a ken araan& 1un"si %ain i' a ini

pa a ken araan a a%ah se(a"ai anti sh'*k te"an"an& 9'nt'h ap%ikasinya a a%ah pa a jenis re%ay i(erikan i' a en"an tujuan untuk $en*e"ah terja inya arus (a%ik pa a ran"kaian& Arus (a%ik %istrik ini apat (erasa% ari in uksi $e an $a"net yan" ihasi%kan '%eh ku$paran re%ay& 2n uksi %istrik ini (iasanya %e(ih tin""i te"an"annya i(an in"kan en"an te"an"an su$(er& Untuk $en*e"ah terja inya kerusakan aki(at terja inya te"an"an in uksi ini $aka pa a ran"kaian re%ay ipasan"kan ran"kaian i' a& >& Penerapan 0i' a 0a%a$ Ran"kaian Penyearah Karena se(uah i' a sa$(un"an P6N hanya apat $en"a%irkan arus %istrik a%a$ satu arah# $aka i' e apat i$an,aatkan se(a"ai penyearah (re*ti,ier) untuk $en"u(ah arus ('%ak6(a%ik (A9) $enja i arus searah (09)& A a ua jenis penyearah yan" kita pe%ajari# yaitu penyearah seten"ah6"e%'$(an" (ha%,6)a8e re*ti,ier) an penyearah "e%'$(an"6penuh (,u%%6)a8e re*ti,ier) a& Penyearah seten"ah6"e%'$(an" Ran"kaian penyearah yan" pa%in" se erhana a a%ah penyearah seten"ah6"e%'$(an"# ter iri ari se(uah i' e yan" ipasan" pa a sisi sekun er se(uah tra,' an iserikan en"an se(uah (e(an R& Te"an"an searah yan" i(utuhkan '%eh (e(an# seperti %a$pu# re%ay# (ateray# %%& Trans,'r$at'r $en"u(ah te"an"an ('%ak (a%ik tertentu $enja i te"an"an sesuai untuk isearahkan& (& Penyearah Ge%'$(an" Penuh A"ar apat $en"a%irkan arus a%a$ satu "e%'$(an" penuh sehin""a te"an"an ke%uaran %e(ih $u ah iratakan an apat $en"hasi%kan ni%ai k'nstan# kita "unakan penyearah "e%'$(an" penuh& Penyearah "e%'$(an"6penuh apat $en""unakan e$pat i' a yan" ihu(un"kan seperti je$(atan )heatst'ne# ise(ut ju"a penyearah je$(atan& *& Prinsip Perataan Te"an"an searah yan" ihasi%kan '%eh penyearah seten"ah "e%'$(an" $aupun penyearah je$(atan ("e%'$(an" penuh) $e$i%iki riak yan" *ukup (esar ("e%'$(an" te"an"an ti ak rata)& Te"an"an searah seperti ini ti ak $e$enuhi syarat untuk i(erikan kepa a k'$p'nen6k'$p'nen e%ektr'nika yan" ter apat a%a$ ra i'# te%e8isi an k'$puter# yan" $e$(utuhkan te"an"an searah yan" %e(ih rata& Se*ara se erhana te"an"an searah apat iratakan en"an $e$asan" se(uah kapasit'r e%ektr'%it kapasitas (esar# para%e% en"an (e(an R&

(/) Pen"ertian e%ektr'nika ha$pir se%uruh aspek atau (i an" kehi upan $anusia ari a%at6a%at ru$ah tan""a# $ainan anak6anak# hi(uran (rekreasi)# pen i ikan# a $inistrasi# per a"an"an# ke 'kteran# transp'rtasi sa$pai pa a a%at6a%at peran" an penye%i ikan ruan" an"kasa& Se(enarnya# apakah pen"ertian e%ektr'nika iniG Menurut E%ektr'nika 2n ustri# pen"ertian e%ektr'nika a a%ah se(uah isip%in i%$u yan" khusus $e$pe%ajari se"a%a peran"kat 7 a%at %istrik (erarus %e$ah yan" pen"'perasiannya en"an $en"'ntr'% a%iran e%ektr'n atau partike%6partike% (er$uatan %istrik a%a$ suatu a%at atau siste$ seperti pers'na% k'$puter# pera%atan e%ektr'nik# se$ik'n ukt'r# ter$'*'up%e# an %ain %ain& E%ektr'nika ini $erupakan sa%ah satu *a(an" i%$u ari ,isika se an"kan (entuk# esain serta pe$(uatan sirkuit (e%e*tr'ni*s *ir*uit) $erupakan *a(an" ari teknik e%ektr'# teknik k'$puter# serta i%$u teknik e%ektr'nika instru$entasi& Se an"kan pen"ertian e%ektr'nik a a%ah pera%atan atau a%at yan" (ekerja (er asarkan siste$ 7 prinsip kerja e%ektr'nika& Kita $en"ena%nya atau %aBi$ ise(ut se(a"ai pera%atan e%ektr'nik& 9'nt'hnya a a%ah ta(un" te%e8isi (ta(un" kat' a)# te%e8isi# ra i'# han ph'ne# pereka$ kaset# pereka$ *'$pa*t is*# ka$era i"ita%# ka$era 8i e' an %ain6%ain& Untuk %e(ih $e$antapkan %a"i $en"enai pen"ertian e%ektr'nika# a a (e(erapa e,inisi ari para ah%i yan" apat $e$(erikan "a$(aran pen"ertian tentan" e%ektr'nika# se(a"ai (erikut : H Menurut 1itrB"era% # Hi""in('tha$ an Gra(e%# E%ektr'nika a a%ah *a(an" i%$u %istrik yan" (ersan"kutan se*ara %uas en"an a%ih in,'r$asi $en""unakan tena"a e%ektr'$a"netik& H Menurut J& Mi%%$anI E%ektr'nika a a%ah i%$u an tekn'%'"i tentan" $e%intasnya partike% (er$uatan %istrik i a%a$ suatu "as atau suatu ruan" ha$pa# atau suatu se$ik'n ukt'r& H Menurut E& 9ar'% !'un"I E%ektr'nika $e%iputi stu i# peran*an"an an pen""unaan piranti6piranti yan"

(er asar hantaran %istrik i a%a$ suatu ruan" ha$pa# "as an se$ik'n ukt'r& H Menurut H&9& !'hannesI E%ektr'nika ia%ah i%$u yan" $e$pe%ajari si,at6si,at an pe$akaian piranti (< e8i*es= @ a%at) yan" asas kerjanya ia%ah a%iran e%ektr'n a%a$ ruan" ha$pa atau "as (seperti a%a$ ta(un"6ta(un" ra i') an a%iran e%ektr'n a%a$ se$ipen"hantar (seperti $isa%nya a%a$ transist'r)& 0ari e,inisi6 e,inisi terse(ut i atas pa a hakikatnya pen"ertian e%ektr'nika itu a a%ah i%$u yan" $e$pe%ajari pen"en a%ian an penerapan "erakan partike% pe$(a)a $uatan (e%ektr'n) a%a$ ruan" ha$pa# "as atau se$ik'n ukt'r& (-) Te'ri ,isika Te'ri kuantu$ Ehee%er se(enarnya su ah $un*u% sejak pas*a Peran" 0unia 22# i"a"as '%eh ,isika)an J'hn A& Ehee%er& Ka%' kita (i*ara tentan" te'ri kuantu$# harus kita paha$i (ah)a a%a$ se$esta ($aksu nya a%a$ partike%) (ersi,at ,%uktuati,# ti ak a a yan" pasti# karena ik'ntr'% '%eh asas keti akpastian Heisen(er" sehin""a hanya pr'(a(i%itas p'sisi an $'$entu$nya saja yan" kita ketahui& 2ni%ah yan" i(en*i Einstein ari te'ri kuantu$# $eski ia ikena% se(a"ai sa%ah satu perintisnya yan" uta$a ( en"an Satyen renath +'se i 2n ia# terpisah separuh ('%a +u$i en"an Einstein i Prin*et'n# $ereka sa%in" surat $enyurat a%a$ ran"ka $enyusun se(uah statistik kuantu$# kini ikena% se(a"ai statistik +'se6 Einstein# untuk $en"atur peri%aku partike%- (erspin (u%at yan" (erperanan $e$(a)a "aya- ,un a$enta% i a%a$ se$esta7('s'n# an $ereka (aru (erte$u $uka sete%ah tu%isannya siap iter(itkan)& Sa$pai- $un*u% kata-nya yan" terkena% : J Tuhan ti ak $e%e$par a u J& Materi ((a*a : partike%) a%a$ $ekanika kuantu$ $e$an" ti ak rii%# karena ia se%a%u $e$i%iki si,at "e%'$(an" aki(at "erakannya# se$entara i ja"at raya ini ti ak a a partike% yan" ia$ $ut%ak& Ga$(arannya (e"ini# kita %ihat sese'ran" yan" se an" u uk& Meski se*ara kasat$ata ia na$pak ia$# na$un $enurut $ekanika kuantu$ se(enarnya ti ak%ah e$ikian& Oran" itu je%as tersusun '%eh partike%seperti e%ektr'n# pr't'n an neutr'n ita$(ah $es'n (yan" sa%in" (ertukaran antar neutr'n a%a$ $en*iptakan "aya inti) yan" se$uanya se%a%u (er"erak& Se$entara $enurut $ekanika kuantu$# partike% yan" (er"erak se%a%u $en"hasi%kan "e%'$(an" e +r'"%ie sehin""a status partike% itu $enja i (ias# i satu saat ia $un*u% se(a"ai J (utiran J ((a*a : $ateri)# se$entara i saat yan" %ain ia $un*u% se(a"ai "e%'$(an"& Sehin""a partike%- penyusun 'ran" yan" se an" u uk itu se(enarnya se%a%u (er"anti6"anti si,at ari $ateri ke "e%'$(an" an se(a%iknya se*ara terus $enerus&

+a"i $ekanika kuantu$# $ateri an "e%'$(an" a a%ah ua sisi ari sekepin" uan" %'"a$ yan" sa$a& Ha% ini se(enarnya ti ak aneh# karena jika kita $e$pe%ajari re%ati8itas u$u$# kita ju"a akan $ene$ukan kesi$pu%an (ah)a $ateri an ener"i se(enarnya $erupakan ua (entuk (er(e a ari sesuatu yan" sa$a&0en"an $en""a(un"kan $ekanika kuantu$ an re%ati8itas u$u$# kita (isa $en apatkan kesi$pu%an (ah)a $ateri $erupakan (entuk ener"i yan" terkurun" a%a$ ruan"6)aktu yan" $e%en"kun"&

Aneh G Masih %e(ih aneh te'ri strin"& Menurut te'ri ini# partike%- yan" (era"a$ itu ($u%ai ari (ary'n# $es'n hin""a %ept'n an ('s'n- pe$(a)a "aya) ti ak%ah (er)uju J (utiran J ($irip ke%eren") se(a"ai$ana "a$(aran yan" a a se%a$a ini# na$un (er(entuk strin" ( a)ai# seperti senar "itar) yan" i entik satu sa$a %ain& !an" $e$(e akan satu partike% en"an partike% %ainnya a a%ah ,rekuensi "etaran a)ai $asin"-& Ja i# jika an a $e%ihat 'ran" u uk ta i# si%ahkan i(ayan"kan sen iri (ah)a 'ran" terse(ut se(enarnya tersusun '%eh tri%yunan a)ai yan" se%a%u (er"etar en"an ,rekuensinya $asin"& Meski te'rinya *ukup J aneh J na$un ini%ah te'ri ,isika yan" (erke$(an" pesat a%a$ -. tahun terakhir ini an a%a$ k'n,erensi internasi'na% tentan" re%ati8itas u$u$ an "ra8itasi -..3 ise(utkan te'ri strin" ini%ah yan" $enja i kan i at terkuat (a"i The'ry ', E8erythin" (TOE)# te'ri yan" $e$persatukan $ekanika kuantu$ an re%ati8itas u$u$&

/& Ka%' se$ua $akh%uk hi up $enin""a%# +u$i an a%a$ se$esta ti ak akan %enyap# $asih tetap a a& Karena jika kita tinjau ari su ut pan an" re%ati8itas# $enin""a%nya $akh%uk hi up ti ak $en"aki(atkan "an""uan pa a ruan"6)aktu& Kita a$(i% *'nt'h pa a peristi)a J The Great 0yin" J ->. juta tahun si%a$# i$ana DC K p'pu%asi $akh%uk hi up $usnah aki(at tu$(ukan aster'i raksasa yan" $e$(entuk (asin +e 'ut Hi"h (kini a a i %epas pantai se(e%ah (arat %aut Austra%ia)# ti ak a a "an""uan pa a ruan"6)aktu an +u$i tetap utuh hin""a kini&

A%a$ se$esta $e$an" (isa %enyap# jika terja i "an""uan (esar pa a ruan"6)aktu# sehin""a ruan"6)aktu s'(ek7ter(e%ah& Peristi)a ini iperkirakan akan terja i a%a$ -. $i%yar tahun $en atan" karena pe$uaian a%a$ se$esta te%ah e$ikian *epat hin""a "ra8itasi ti ak san""up %a"i $enahannya an ruan"6)aktu te%ah e$ikian $eren""an" hin""a aya tahannya ter%a$paui& Karena ruan"6)aktu (ersi,at akti, an $enja i (a"ian inheren ari se%uruh $ateri an ener"i# $aka s'(eknya ruan"6)aktu $e$(uat $ateri an ener"i kehi%an"an kesta(i%annya se%a$a ini an akan $usnah& Ke$usnahan yan" se$purna# $u%ai ari "a%aksi hin""a %ept'n& 9ukup $en"esankan (ah)a $ekanika kuantu$ ju"a $era$a%kan pr't'n- i a%a$ se$esta akan $e%uruh (yan" (erarti kehan*uran $ateri yan" isusun '%eh pr't'n) na$un a%a$ te$p' yan" jauh %e(ih %a$a i(an in" saat s'(eknya ruan"6)aktu&

-& 1isika kuantu$ se*ara u$u$ $e$an" $e$(uat $anusia %e(ih (isa $e$aha$i a%a$ se$esta ini (ekerja i unia partike% an seka%i"us $en"atur peri%akunya& Se*ara praktis ke"unaannya san"at (anyak# $u%ai ari se% surya# k'$puter yan" kita "unakan hin""a ke tekn'%'"i %aser# (aik yan" i"unakan a%a$ persenjataan $aupun yan" a a a%a$ 906ROM kita&

3& Lu(an" hita$ at'$ik# atau %u(an" hita$ $ini ( a%a$ (ahasa Ehee%er) a a%ah jenis %u(an" hita$ (erukuran $ini en"an $assa jauh i(a)ah $assa $ini$a% (a"i pe$(entukan %u(an" hita$ Lk%asikL& Lu(an" hita$ $ini (isa ter(entuk '%eh tekanan san"at (esar a%a$ )aktu tera$at sin"kat i suatu titik& Lu(an" hita$ $ini (isa isintesa '%eh $anusia# te'rinya& J'hn Ehee%er pernah $en"hitun"# jika se%uruh 0eteriu$ yan" a a i perairan +u$i kita iekstrak an i(entuk $enja i se(uah ('$ Hi r'"en $aharaksasa untuk ke$u ian i%e akkan# $aka tekanan ekstra(esar i pusat %e akan akan $en"hasi%kan se(uah %u(an" hita$ $ini (tentu saja# pers'a%annya tin""a% apakah +u$i ini $asih a a an $asih a akah $anusia yan" tersisa pas*a %e akan itu untuk $enyaksikan %u(an" hita$ $ini ini G)& 0i a%a$ se$esta# %u(an" hita$ $ini iperkirakan ter(entuk pa a saat (i" (an" an hin""a kini $asih *ukup (anyak yan" tersisa an (er"entayan"an ke $ana-& Meskipun $ini# %u(an" hita$ ini jan"an ian""ap enten"& Se(uah %u(an" hita$ yan" (er"aris ten"ah 3 *$ (a%ias se ikit %e(ih (esar ari ke%eren") $e$i%iki $assa yan" sa$a en"an +u$i kita& Terja inya %e akan he(at i atas Tun"uska pa a 3. Juni /D.5# '%eh sa%ah satu ana%isis# iperkirakan iti$(u%kan '%eh $asuknya %u(an" hita$ $ini ke +u$i# $en"in"at hin""a kini i %'kasi %e akan ti ak ite$ukan satu pun $ete'rit yan" se$u%a i u"a $enja i penye(a(nya&

Lu(an" hita$ astr'n'$ik# a%ias %u(an" hita$ k%asik# a a%ah %u(an" hita$ yan" ter(entuk se(a"ai hasi% akhir pr'ses e8'%usi (intan"- $assi,# seperti yan" ira$a%kan 9han rasekhar en"an $ekanika kuantu$ an Oppenhei$er en"an re%ati8itas u$u$& Hanya (intan"- en"an $assa M 3 ka%i $assa $atahari yan" san""up $e$(entuk %u(an" hita$# karena (intan"- ini%ah yan" takkan san""up $e%a)an "ra8itasinya sen iri (e"itu se$ua Hi r'"en6nya ( an He%iu$6nya) ha(is ter(akar a%a$ ,usi sehin""a akan terus $en"erut $enja i '(yek yan" san"at ke*i%# yan" tersusun '%eh partike%- pa%in" se erhana (kuark an %ept'n)# hin""a $e$(uat ruan"6)aktu iseke%i%in"nya $e%en"kun" tak terhin""a $e$(entuk asi$t't&

+intan" seperti Matahari ti ak akan (ere8'%usi $enja i %u(an" hita$# karena (e"itu Hi r'"en an He%iu$nya ha(is# "ra8itasi $e$an" $u%ai $e$(uatnya $en"erut na$un pen"erutan ini $asih (isa itahan '%eh "aya t'%ak6$en'%ak antar e%ektr'n yan" kini te%ah (er esakan en"an e$ikian rapat# seperti kea aan e%ektr'n- pa a se(atan" (esi# sehin""a ener"i 1er$i6nya *ukup (esar untuk $en*e"ah pen"erutan %e(ih %anjut& Ter(entuk%ah (intan" *e('% putih yan" ensitasnya ha$pir sa$a en"an (esi& Ke%ak jika Matahari (ere8'%usi $enja i *e('% putih# ia akan $en"erut $enja i seukuran Mars saja& Se$entara (intan" en"an $assa antara /#? an 3 ka%i $assa Matahari akan terus $e%anjutkan pen"erutannya sa$pai e%ektr'n-nya kian ter esak he(at hin""a ener"i 1er$i6nya $e%a$paui ener"i a$(an" reaksi antara pr't'n an e%ektr'n (p N e 66M n)& Ter(entuk%ah (intan" neutr'n# yan" ensitasnya ha$pir sa$a en"an ensitas inti- at'$& Sean ainya Matahari (isa $enja i (intan" neutr'n# ia$eternya hanya /. k$&

?& Ta*hy'n a a%ah se"a%a $a*a$ partike% hip'tetik yan" $e$i%iki ke*epatan super%u$ina% (%e(ih *epat ari *ahaya a%a$ ruan" 8aku$) sehin""a $assa ( ia$)6nya i$ajiner na$un ener"i an $'$entu$nya rii%& Me$an"# (er asarkan re%ati8itas khusus# jika kita $e$per*epat se(uah partike% hin""a $en*apai ke*epatan *ahaya# $aka $assa re%ati8istiknya akan $enja i tak terhin""a an ha% itu ti ak%ah $un"kin terja i& Na$un jika kita $en""anti $assa ia$ partike% itu en"an $assa i$ajiner# kita akan $en apatkan pa a ke*epatan i atas ke*epatan *ahaya# partike% ini justru $e$i%iki $assa re%ati8istik yan" rii% (in"at (ah)a (i%an"an i$ajiner $urni i(a"i en"an (i%an"an i$ajiner $urni yan" %ain akan $en"hasi%kan (i%an"an rii%)& +i%a ta*hy'n (er"erak i (a)ah ke*epatan *ahaya# $assa re%ati8istiknya $enja i i$ajiner sehin""a ta*hy'n ti ak akan %e(ih %a$(at ari *ahaya& Re%ati8itas khusus ju"a $enunjukkan# ener"i kinetik ta*hy'n akan $enurun (i%a ke*epatannya (erta$(ah an akan $enin"kat (i%a ke*epatannya (erkuran"& Si,at se$a*a$ ini san"at (ert'%ak (e%akan" en"an si,at- partike% yan" kita kena%# yan" $e$i%iki $assa ia$ rii%&

Re%ati8itas u$u$ $e$un"kinkan $un*u%nya partike% super%i$ina% se$a*a$ ini# asa%kan ia (era a san"at jauh ari pen"a$at& Na$un $enurut $ekanika kuantu$# ke(era aan ta*hy'n justru akan $enya%ahi sa%ah satu prinsip ,un a$enta% ,isika te'ri : kausa%itas& 2nteraksi ta*hy'n en"an partike%- (er$assa ia$ rii% akan $en"hasi%kan kea aan ter*a$pur antara $asa %a%u an $asa epan pa a "aris unia a%a$ pasan"an terse(ut&

Sa$pai saat ini eksistensi ta*hy'n $e$an" (e%u$ ite$ukan& Me$an" a a %ap'ran tentan" tera$atinya partike% super%u$ina% a%a$ "uyuran sinar k's$ik pa a tahun /D43 '%eh Phi%ip 9r'u"h an R'(ert 9%ay# yan" seka%i"us $e$un*u%kan u"aan a anya ta*hy'n (er$assa ia$ rii%& Na$un pen"a$atan- (erikutnya ti ak (erhasi% $en eteksi partike% terse(ut& Meski (e"itu k'nsep ta*hy'n kini te%ah iterapkan a%a$ (er(a"ai te'ri ,isika# satu iantaranya a a%ah te'ri strin"& 0a%a$ te'ri strin" ta*hy'n iperkenankan eksis en"an ,rekuensi "etar tertentu& Pa a k'n,erensi internasi'na% tentan" re%ati8itas u$u$ an "ra8itasi -..3# sa%ah satu si,at aneh ta*hy'n $u%ai (isa iteri$a '%eh para ,isika)an $asa kini# yakni (ah)a a%a$ se(uah %u(an" hita$# $ateri yan" terse 't $asuk ke a%a$nya ti ak akan %enyap# na$un $en"a%a$i kea aan ter*a$pur antara $asa %a%u an $asa epannya# en"an ,%uks in,'r$asi kuantu$ ija$in utuh& S'ur*e: http:77)))&$ai%6ar*hi8e&*'$7,isikaOin 'nesiaPyah''"r'ups&*'$7$s"./4C.&ht$% (3) Ran"kaian sherin" +a"ai$ana Hen ak Me%akukan Perk'n"sian 1ai% (1i%e Sharin") 0iantara Ran"kaianG Jika an a in"in $e$(uat <1i%e Sharin"= iaitu (erk'n"si ,ai%6,ai% atau 'ku$en6 'ku$en (erkaitan en"an kerja yan" pentin" an su%it# isini a a itunjukkan *ara untuk $e$(uat SE9URE 12LE SHAR2NG i$ana an a ('%eh $e$(enarkan hanya seseten"ah pers'ne% sahaja untuk $en"aksesnya an T20AK SEMUA ataupun ter(uka kepa a sesiapa sahaja kerana $ak%u$at pentin" i a%a$ *'$puter an a ('%eh i(uka atau i%ihat $a%ah i e it '%eh $ereka yan" ti ak (ertan""un"ja)a( sekiranya an a $e$(enarkan ,i%e sharin" ini tanpa $en""unakan *ara yan" (etu%Q

0i sini akan itunjukkan *ara6*ara untuk $en"e%akkan terja inya perkara seperti i atas : /& Pi%ih $ana6$ana ,'% er yan" in"in i RshareS kan# an ri"ht6*%i*k untuk $en"akses $enu seterusnya&&

-& Pi%ih $enu <Sharin" an Se*urity= seperti yan" terpapar iatas an p'pup ini akan i(ukaT

3& Pi%ih <Share this ,'% er= an terpu%an" kepa a an a untuk $ena$akan ,'% er yan" in"in ik'n"si terse(ut kepa a apaTU$en"ikut *'nt'h#na$a ,'% er a a%ah R"a$(auSVTke$u ian k%ik (utt'n <Per$issi'n= seperti yan" terpapar untuk $enetapkan siapa yan" i(enarkan untuk $en"akses ,ai%6,ai% atau 'ku$en i a%a$ ,'% er iniT

?& Seperti "a$(aran iatas# e,au%t per$issi'n atau ke(enaran untuk <E8ery'ne= terse(ut HARUS i(uan" UREMO;EV kerana sesiapa jua akan apat $e%ihat kan un"an atau $en"akses ,'% er ini jika ini ti ak i(etu%kanT

>& Ga$(aran iatas $enunjukkan *ara (a"ai$ana hen ak <A i(enarkan untuk $en"akses ,'% er yan" kita sharin"kan&&

= user7pen""una tertentu SAHAJA yan"

N'ta : Sete%ah $enekan (utan" <A =# $enu untuk <Se%e*t Users# 9'$puters 'r Gr'ups= akan ipaparkan an i a%a$ $enu ini# perkara yan" per%u iperhatikan a a%ah LOKAS2 $ana USER 20 tersi$pan an USER 20 apakah yan" in"in ipi%ih&& Pi%ih LO9AT2ON : kutk$&e u&$y an taipkan USER 20 pen""una yan" akan i(enarkan an k%ik <9he*k Na$es= an OK&

C& Ga$(aran ini $enunjukkan (aha)a kita te%ah (erjaya $ena$(ah se'ran" user yan" i(enarkan sahaja '%eh kita untuk $en"akses ,'% er kita itu&& untuk $ena$(ah %e(ih user %a"i# si%a u%an"i %an"kah > sehin""a se$ua user yan" in"in kita (enarkan sahaja yan" ('%eh $en"akses ,'% er terse(ut&& N'ta : Ruan"an <Per$issi'ns 1'r T&&= i(a)ah <Gr'up 'r user na$es= itu (er,un"si untuk $enetapkan tahap akses (a"ai$ana yan" i(enarkan '%eh pe$i%ik ,'% er&& 1u%% 9'ntr'% : jika%au kita tan a7$ark untuk <A%%')= $aka kita $e$(enarkan user terse(ut untuk $e%ihat7$enukar an $e$(uat apa saja (e it) terha ap ,ai% atau 'ku$en y" terkan un" i a%a$ ,'% er terse(ut ter$asuk $en e%etekannya& 9han"e : $e$(enarkan user terse(ut untuk $enukar7e it ,ai% atau 'ku$en tetapi ti ak $e$(enarkan (e%iau untuk $en e%etekannya& Rea : user terse(ut hanya ('%eh $en"akses ,ai% atau 'ku$en untuk tatapan sahaja tanpa i(enarkan $e$(uat apa6apa peru(ahan %an"sun" terha ap ,ai% terse(ut $ahupun $en e%etekannya&

an (e"itu%ah se(a%iknya "n ,un"si <0eny=&

Tujuan an kepentin"an perkara ini i%akukan a a%ah untuk $en"e%akkan terja inya pen*er'('han7pen""' a$an terha ap ,ai%6,ai% atau 'ku$en6 'ku$en su%it yan" ti ak sepatutnya i(uka atau i%ihat '%eh 'ran"6'ran" yan" ti ak sepatutnya& 0e,au%t share kepa a <E8ery'ne= a a%ah satu perkara yan" a$at $er(ahaya se(enarnya jika kita $e$punyai $ak%u$at6$ak%u$at su%it yan" hanya i(enarkan untuk iakses '%eh 'ran"6'ran" tertentu sahaja an (ukannya sesiapa sahaja& O%eh itu iharap a"ar tut'ria% ini apat iikuti a"ar ti ak (er%akunya keja ian6keja ian ti ak iin"ini seperti ke('*'ran $ak%u$at su%it an kehi%an"an7peru(ahan kepa a ,ai%6,ai% se*ara ti ak sen"aja '%eh 'ran" yan" $en"akses ,ai%6,ai% kita itu& (?) Ran"kaian parare% +a"ikan Ke: Pa"es H H'$e H 9'nta*t Us H A('ut H pri8a*y p'%i*y Ran"kaian Seri an Ran"kaian Para%e% (Pustaka 1isika)& Apa itu ran"kaian seri an ran"kaian para%e%G Ran"kaian seri a a%ah ran"kaian ari (e(erapa (e(an atau ha$(atan yan" isusun se*ara urut a%a$ satu ran"kaian& Misa%nya# ti"a (uah resist'r (ha$(atan) isusun a%a$ ran"kaian se*ara seri# ke ua ujun"nya ihu(un"kan terha ap su$(er te"an"an $e%a%ui se(uah a$pere$eter# an i antara keti"a resist'r terse(ut $asin"6$asin" ihu(un"kan en"an 8'%t$eter& Pa a ran"kaian terse(ut sesuai en"an pe$(a*aan yan" itunjukkan '%eh arnpere$eter an 8'%t$eter apat isi$pu%kan se(a"ai (erikut: Ran"kaian Seri H +e a p'tensia% antara ke ua ujun"nya a a%ah: ; @ ;/ N ;- N ;3TTN ;n H Kuat arus yan" $e%a%ui $asin"6$asin" resist'r (esarnya a a%ah sa$a# yaitu: 2 @ 2/ @ 2- @ 23T&& @ 2n H +esarnya ha$(atan t'ta% a a%ah: Rp @ R/ N R- N R3T&&N Rn 0en"an ; $enyatakan (e a p'tensia% a%arn satuan 8'%t# 2 $enyatakan kuat arus a%arn satuan a$pere# an R $enyatakan ha$(atan a%a$ satuan 'h$& Ran"kaian para%e% a a%ah ran"kaian (e(erapa (e(an yan" isusun se*ara (erjajar sehin""a $e$(entuk per*a(an"an pa a ran"kaian& Pa a ran"kaian para%%e% (er%aku: Ran"kaian Para%e% (>) Arus %istrik Listrik W Pen"ertian Arus Listrik Listrik# tentu su ah ti ak asin" %a"i (a"i kita# karena $e$an" su ah se(a"ian (esar )i%ayah i 2n 'nesia tera%iri %istrik& Listrik sen iri $e$punyai $an,aat yan" san"at (esar (a"i kehi upan $anusia# $isa%kan saja se(a"ai peneran"an# untuk keper%uan tena"a %istrik (a%at e%ektr'nik)# an $asih (anyak $an,aat %istrik yan" %ainnya& Arus Listrik Arus %istrik a a%ah $uatan %istrik ari su$(er %istrik yan" $en"a%ir $e%a%ui pen"hantar& Arus %istrik $en"a%ir ari te$pat yan" (er$uatan (anyak (kutu( p'siti,) kete$pat yan" (er$uatan se ikit (kutu( ne"ati,)& Arus %istrik apat $en"a%ir ari $e%a%ui suatu pen"hantar yan" (erasa% ari (ahan6nahan tertentu saja# $isa%nya: perak# te$(a"a# (esi# (aja# an ti$ah& K'n ukt'r (pen"hantar) a a%ah (en a yan" apat atau $u ah untuk $en"hantarkan arus %istrik& 2s'%at'r a a%ah (en a yan" ti ak apat $en"hantarkan arus

%istrik# $isa%: p%astik# ka*a# karet# kayu kerin"& Untuk $enyatakan (esar ke*i%nya arus %istrik $en""unakan satuan a$pere# se an"kan a%at untuk $en"ukur (esarnya arus %istrik a a%ah a$pere$eter& Arus %istrik $e$punyai tena"a yan" ise(ut en"an te"an"an %istrik# (esar ke*i%nya te"an"an %istrik inyatakan a%a$ (entuk satuan 8'%t# se an"kan a%at yan" i"unakan untuk $en"ukur (esarnya te"an"an %istrik a a%ah 8'%t$eter&

+A+ 222 PENUTUP A& Kesi$pu%an E%ektr'nika a a%ah i%$u yan" $e$pe%ajari a%at %istrik arus %e$ah yan" i'perasikan en"an *ara $en"'ntr'% a%iran e%ektr'n atau partike% (er$uatan %istrik a%a$ suatu a%at seperti k'$puter# pera%atan e%ektr'nik# ter$'k'pe%# se$ik'n ukt'r# an %ain se(a"ainya& 2%$u yan" $e$pe%ajari a%at6a%at seperti ini $erupakan *a(an" ari i%$u ,isika# se$entara (entuk esain an pe$(uatan sirkuit e%ektr'niknya a a%ah (a"ian ari teknik e%ektr'# teknik k'$puter# an i%$u7teknik e%ektr'nika an instru$entasi& K'$p'nen e%ektr'nika ter iri ari Resist'r an 0i' a& Resist'r i(a"i $enja i 3 yaitu : Resist'r Genera% 7 +iasa Resist'r ;aria(%e Resist'r NT9 an PTS# NT9 Se an"kan i' a i(a"i $enja i 3 ju"a yaitu : 0i' a Aener Li"ht E$itin" 0i' a (LE0) 0i' a 1't' +& Saran 0i(utuhkan saran yan" $e$(an"un untuk kese$purnaan $aka%ah ini&