A

Apalagi : paran maning Acap kali : paceke,angger Alasan : Anggul-anggul Ada : ono,onok Ada apa : ono paran Adu : bombong Agar supaya : myakne, Myane Air : byanyu Air meluap( deras ): Belabur Akan : arep Aku : Isun, sun, hun Akrab/kenal : Wawuh Akar : Odod Ajaran : Wuruk Ambil : ampet, juwut Ampas kopi : Gedhoh Amuk : Imuk Anak/pemuda : lare Apa adanya : Sak majase Anak laki-laki : thulik, lik Anak perempuan : jebeng, beng Anak yg blm tahu apa2/hijau : lare buru sore Ancam : ancas Anda : riko Anda yg di hormati :ndiko

Andai : mungguo,Anggone Alot : Waled Apa : paran

B Bambu : Jajang Basah : kepos **** hutan : ****** Basah kuyup : Kelumus Bablas : larad Balapan : Gyalapan Bakar-bakaran : Opor-oporan Bagusan : anguryan Bagusan : Banguryan Bagaimana : kelendhi (kelendhay jika dibelakang kalimat) Bantah : talar, nalar Bapak : bapak (byapak) Baru tumbuh : Merujuk Bau badan yg tak sedap : Beledhus Berenang : Ngeloyong Bersinar : Mencorot,mencirat Berlari : Melayu/melayau Bertunas : Meltik Bertunas : Merujuk Berdesak-desakan : Wel- welan Besar tinggi :Junggrang,jungglang Biar : makne,myane

Biarkan : genengno Bermain : memengan . Berputar kencang sekali : Lenged Berputar2 lepas kendali : Ngontreng Bening : Kening Bibi : Bik Bedug : Jedhor Begini : gedigi (gedigai) Begitu : gedigu (gedigau) Berani sekali : angas Berat :abot Berkilauan/bercahaya : MUbyar Berani : wanen Besar : Gedhig Betul-betul : Seru Beranian : wanenan Bandel : Mbenu/mbenau Bandel /ngeyel : Cengkal Belepotan dimulutnya : gujreh. Berhenti : ngempos Berhubung : sarehne Betah : pernah Bekas : Pecak Betis : Kempol Bikin betah : mernahi Bicara/marah : celathu (untuk perempuan) Blambangan : blambyangan

Bohong : gubab (gubyab) Bolos : lencur, melencur Bubungan : wuwunyan Buka sedikit : mingis Buka lebar-lebar : Jemblang Bukalah; Jemblangen (bukalah pintunya = Jemblangen lawangek) Bulan : ulan (baca ulyan) Bunga : kembang (kembyang) Bodoh : bongol/goblog Bodoh sekali : lengek Bodoh sekali : belog Bodoh dan pelupa : Dongong Bukakan : Engekno Buka : Bliyak Buang : Buyang Bungkus nasi/kue yg menggunakan daun pisang ; Ethuk Bukit : Puthuk Buah kelapa yg masih sangat muda : Cengkir Buru-buru/tergopoh-gopoh : Gopoh Busyett : Cerret Busyeet : Nagud ( Busyet dah = Nagud oro ) Busyet : Byalakk ( Busyet dah = Byalak aw. } Busyet : borrok ( busyet dah = Borrok oro weh.) Busyet : Celleng oro ( Kasar )

Cari : golek golet. Carikan : golekeno, golekaken Cepat : gancang (gyancang) Ceria : gromyoh Ceroboh : ampah Cekung/menjorok kedalam : DEkok Celingukan : Perdang-perding Cemburu : Cupar Cigukan : Sigunen Cium : ambung Mencium: Ngambung Cincin : gelang alit Cinta : demen Ciduk sayur : Erus Coba : abero Coba : Aruo Coba : Acake Contoh : Tulodho Condong : Doyong Cuma : mung

D Dari pada : ketimbyang, Timbyangeno Dibiarkan : digenengaken Dekat : parek Di bohongi : Di apeni Depak,sepak,terjang : Ndumpak,dhupak

Dengan : ambi Dengan : Kambi Dengan segala upaya : takal-takalan,petakalan Di : ring, nong Di marahi : Di uwel Dibawa : digowo Dibawa dan terseret : Diterak Diseret : diered Di bawah tempat tidur : Longan Dimasukkan ke air : Nclob Dia : yane Dulu(waktu) : bengen Dulu sekali : Wingek Duluan : sulung ( baca solong)

E Entah : embuh Enakan : alung Encer : Ancang Enggan : sungkan Empedu : Amperu (MUtah amperu; mutah sampai terasa di empedu) Ekor terpotong : Bukung

F Fasih /jelas : Kecoh

Galah panjang : Ganjur Galah : Sengget Ganti : Genten Gantian : Gentenan Gayamu( Sifat/tingkah) : Abete {kasar) Garis : Garit Gurau/merayu : gredoan Gerah/berkeringt : ongkeb Gempar : Ontrag Gelap : Jumbleng Gaya bicara yang ekspresif, dinamis, dan dramatis : Aclak Gigih : tatak Giat : Patheng Guru : gurau Gurau : muyab Gemetar : Nderini Gosong : Gempung Gondrong dan kumal : Jibros

Hancur : Ndedek Hadang : Bebeng Hati2/sabar : Serantan Hancur : Empur Hancur : Lutrek

Hanya : Mung Hajar : Sait Hajar beramai-ramai : Krutugh Heboh : Ruces Hadapi : depani Hitam : cemeng Hitam sekali : nggelinseng Hilang sedikit : Gothang Hilang/ pergi : Mamut

Ingkar : nyulayani Ingkar : Suloyo Ingat : enget Ibu : mak Istri : rabi Impas : pakpok Injak : idek Injak dg keras (sengaja) : Gejroh Ikat : Cancang Intip : inceng Ingin Lagi : Kuryangen

J Jalan : lurung Jalan-jalan keluar rumah : nggeledrek

Jari : driji Jatuh : temebluk, tibok Jatuh dari atas : Temebluk, cicir Jatuh karena salah jalan : Keseliring Jatuh tersandung/terpelosok: Kejiglang Juga : Ugo, pisan Jalan/lari kehilangan kendali dari ketinggian ; Larad Jatuh tertelungkup : tibo kesereb Jera : Kawus Jemput : Papag Jangankan : ojo papak Jalan jalan tak menentu : ngelepek Jalan : dyalan Jotos : Jorong Jotos : Sontok Jongkok ; ngogrok Jumpa : carok

Kampak : Perkul Kamu : Siro Kaku : Kekok Kepeleset ; geberejed Kalah sebelum bertanding : Nggeledeg Kalah sebelum bertanding : Ngelencur Kacamata : tasemak

Kakak laki2 : kang Kakak perempuan : Mbok

Kakak yang masih kecil : kang ilik

Karena : Kerano

Kisinan : Kepilis Karena : Polae Kagum : kajon Kalau : kadhung Kalah menang urusan belakang : Kalah cacak menang cacak Kalah menang urusan belakang :Kalah cacak menang apruo Kakak perempuan : mbok Kakek : kakik Kalau : kadung, adung Kamu : siro, iro, hiro Kasih, sayang : welas Kira : Tanggo ( hun tanggo riko mau nyang pasar = sy kira kamu kepasar) Kemarin : Wingyenanek Kenapa : apuo Kena : Keneng Ketakutan sekali(terkejut) : Gegeten Ketagihan : Kuryangen Kecil/ringan : Rencek Kecuali : kecobo Kepala yg berdarah : Bucur

Kebanyakan air : Kimbyang-kimbyang Kenyang/puas sekali : Mongod-mongod Kenyang ,sering,puas : Tuwuk Kental : Kenthel Keras kepala : wangkot Kesiangan/kurang tidur : karipan Keruh : getuh Ketemu : kecaruk Kena : Keneng Keterlaluan : keseron-seron Kebanyakan : Kejolok Kebagian : Umyan(tdk kebagian= heng Umyan) Ketombe : reki Keras/alot : Atos Kipas : ilir Kipas-kipas : ilir-ilir Konyol : Kenyab Kurus : gering Kuat : Tatag Kuat,gagah,berotot : Pethekel Kurus: Kenci/ai

Larang : Penging Larang /marah: Uwel Dilarang dgn marah2 : Di uwel

Letoy ,lemas : Lesuh Lebih baik : anguryan,angur Byangur Lagi : maning Lama : lawas Lama/usang : Luwas Laris : Gyaros Lampu : dyamar Lampu lentera : dyamar telempek Lelaki belum menikah : lancing Lepas : coplok

Lengket : Jangged

Lari ketakutan = ngepret

Luas : wero/ Werok Lubang kecil : Jelowokan Lubang besar : Juglangan Lunak sekali : Genjur/Nyunyur

Luka /infeksi : Borok

Lumpur : Belethok Licin : Lunyau Lidi : Semat Lewat : liwyat Lihatlah : delengen tah

Lompat : mlencung,Temencog Lucu : lucau

Mampus : lodhong Mampus kau : Lodhong iro. masak ?(kaget) :Endane Masak iya?( Kaget ): Using tah Mantap sekali : Kesemek-kesemek Matikan(tiup) : Kebes Mendidih : gemulyak Marah/murka : Moring Main : Mengan.( bermain : memengan } Mempermainkan yang lebih tua : Kenyab Meskipun : masio.ambekno Memang : Mulok Mendingan : Aluk Memang : Setalangan ( memang ngapain kamu disitu?=setalangan ono paran siro ring konok?) Main : mengan Main-main : memengan Memasukkan sesuatu kelobang : Lodhok Memekakkan telinga : Gumbleng Makan : madhyang Masak? : endyane? Masak ? : Using tah? Masih : magih

Mata : moto Menggairahkan : kenyes-kenyes Menghiraukan /mengindahkan : melengon Menjemur badan biar kering : Caring Mengasah pisau : Ongkal Tidak menghiraukan : heng melengon. Menyamakan/tidak membeda-bedakan (terkesan tidak sopan) : Bingkak Menyebabkan mabok : Muronai Mengapa : apuwo Melingkar : melekintheng Menggelikan/memuakkan : Ndol Menginjak : Mancad Melepaskan serangan tangan : Sait Meletus : meledos Merajuk : Ngambul Merah muda : Kapuronto Suka merajuk : Ngambulan Merona : Mberanang Menyusut : Kimples Mempan : tedyas Menyelesaikan : Mungkasai Menyembul : Mungub Memanggal : Puges,pugel Membersihkan /memukul ke badan dg alat yg tdk membahayakan : Gebros Menyebrang : Sabrang Mati(kasar) : Bongko Malas makan karena aromanya : Uneg-unegen

Monyet : bojog Mulut yang ditampar : tempong Musang : luwyak Marah gak menentu : emok Marah : Moreng/moring Minyak tanah : Lengo gas Muncrat : Meloncrot Muntah : Melekok Monyet : Bojog

Nampak : Katon Nenek : Embyah Nakal : Tambeng Nakal : Mbenu/mbenau Nanti malah : Gulakane Nanti malah : Tuwyas Nama : aran Nikmat : gurih Nikmat sekali : Enjyong Nikmat sekali : Sokheh Nyaman : mernahi Nafsu sekali,semangat : Gyayab Nutupi : Ningguli Ketutupan : Ketinggulyan

Oles : boreh Orang : lare, wong Orang Osing : wong osing. Orangtua : wong tuwyek Ogah : emong/mong

Pacar : Sir-siran Pacaran : Sir-siran Pacaran : Byakalan Paha : Pokang Pasrah : Lilo Pasrahkan : Lilakeno Padahal : mongko Panggung : Tratag Peras : Wejek Paha ; Kempol Padam : kebes Paling-paling /mungkin : nai, nawi (nawai) Paling : seru Panen padi : Ngyampung Panggilan pasaran ,Dab(jogja) , Rek (surabaya) : Lar ,Ndoh, pek, thulin (Osing) Paman ; Man Pastinya : Ukuryane

Penakut : Getap Penampilan yg kumuh : Dywhoss Pikiran jadi plong : penyar Pisau : Lading Parang : Boding Pisang selai : Sale, gedhang goreng sabun Pisah/pecah : Pethal Peliharaan : rumyatan Percaya diri : juwyari Plan-pelan : Edheng-edheng Perhatian : gyati Perhatikan : ibukaen *Ibukeno solong lare ikau = Perhatikan dulu anak itu) Pelit : melid,Medit Pelit sekali : Kumed Pegangan senjata : Pesantikan Pertama : kawitan Penakut : Kacangan penakut : Getap Pegang : Candhak PSK : senuk Perangkap duri besar : Sunggrak.( benda2 runcing/duri yang mematikan pada perang bayu. banyak dipasang jebakan-jebakan yang dinamakan sungga (parit yang di dalamnya dipenuhi sunggrak) Pukul pakai barang yg tdk membahayakan : gebros Pukul pakai kayu : Sampat (biasanya utk anak2 kecil) Pukul pakai kayu daun kelapa : Mbongkok Putus : Tugel, Pedhot Putus : Suwing Putus /Selesai : Campleng

Puas / berulang kali : Towok Punggung : Boyokk Pusing : munyer

R Ranting bambu : Sangkrah Ragu-ragu: Mang-mangen Ramai /ricuh : Royak Rakus : kerahang Rakus sekali : byangsong,kerahang Retak : Bengkah Ribut : Gomprang Robek : Suwek,Suwak Rusak(wajah) : Njepopor Rusak sampai berair : Berrek Rusak : Lutrek, Lonyod Rusak : Rencem Rusak parah : Lekrekan Rusak : Jebod Rumah : umyah Ruang tamu : Byalek Ruang dapur : Pawon

Saja : byaen Saja : Beloko, Belokon( digu beloko moring yahh = begitu saja marah }

Saking : serang Salah jalan : Kebabyas Sampai : taker Santet : pengasihan Sangat : kari (ditempatkan sebelum kata sifat), temenan Sawi : sawen Saya : ingsun,isun, hun Sayup-sayup : lamat-lamat Sayap : Serwiwi/ai Sayang : eman Sayang (cinta) : welas Sayur : jangan Sayur nangka : jangan tombol Sayur dari belondo :Jangan lerobyan {belondo : sisa pengolahan sendiri minyak kelentik/kelapa) Sedih sekali : keronto-ronto Sebaya : Sakpantaran Seret : Ered Sering/ Kebiasaan : Tumyan Sembuh : aron Semerbak : semembrung Sendiri : dewek Sedang/ pas lagi : Byangete Sering : kerep Sering : Pati Sendirian : dewekan Senggama : Ancik Bersenggama : Ancik-ancikan,ondo-ondoan

Senyum : unyik,monyik Semoga : Mugi Sesuai : Bera-i Seperti ini : gedigEnan Seperti itu : GedigOnan Setengah gila : serepet Siapa : sopo, hopo Siap : Cawis Sikap/tingkah : abed Sikapmu : Abed iro (kasar) Silau : Kedhapen Sisir rambut : Garu/au sedang menyisir rambut : Garuan Sirsak : nongko londo Sampai segitunya ; Mesasat. Sudah : wis Suka taruh barang sembarangan : tembyeler Sobek menganga : Bongak Sobek jadi dua : Sibrak Sompel : guwang Sombong : Gathak Suara jatuh dengan tiba2 : Gemerubyas Suara mengagetkan yg tiba2 : Gemerosak Suka memberi : Awean

Tajam : Landhep Tangga : Ondok Tetapi : taping Tadi : mauko Tadi : muko Tamak : kerahang Tampar : tempeleng,tabyas Tampar : tapeng Tampar : tabyas Tampar : Tempeleng,Tapuk Tangkai : janjang Tarik : anyeng Tarik dengan paksa : Ampred Tarik-tarikan : anyeng-anyengan Tega : mentolo Teriak : Berak Ternyata : temakno. Ternyata : Ketang Terang sekali : Byarak Tendang : Tanduk Tumbang : gemerubyas Tetapi : taping Teriak-teriak : Berak-berak Tempat duduk panjang/lebar ; Peloncok Tempat duduk pendek ditanah : Jhodhogh Terbelalak : moto walangen Terbirit-birit : ngidit

Terkam : Terbas Tergila-gila : keloyong-loyong Terjun : temencog Ternyata : temakno Ternyata : Cumpune Teguh pendirian tanpa kompromi : Ladhak Terpeleset : kebelandur Terpelosok : kejelowok Tergores : bered Tergores : Bebres Teluh : Sowok,sihir Terlalu kering : merkingking Tidak menghiraukan : heng melengon.Tersebar : semebyar Tempat cuci tangan : Kobokan Terserah : paran jare Terbahak-bahak : Cekakakan Tersenyum : monyek Terlanjur : WEs kadhung Tempat u/ menggiling bumbu yang terbuat dari batu : Jebeg ( Alat untuk menggiling : Canthuk Tempat sampah umum : Lebuh Tempat duduk pendek/dingklik : Jodog Tersiksa : kapiliro Terkejut dan salah tingkah : Protongan Tersedak : Kebeselek Teringat/termenung : Kantru-kantru Tertawa : gemuyu

Tertawa terpingkal-pingkal : kekel Terengah-engah : Ngonsrong Teriak-teriak : Berak-berak Terseret : Keli/kelai Tertipu malu : kepeles Tiba-tiba : Moro-moro Tidak rata : Lebyak medekul Tidak : osing,oseng,sing, heng, Tidak tahu apa-apa : Bengok Tidak apa-apa: sing paran-paran Tidak apa-apa : Madak paran-paran Tidak ada : nono, sing ono Tidak mau : Emong. Tidak Khas lagi : Camah Tidak kuat : rempi Tinggal : Kari Tikam : Tujes Tongkol Pisang : Ontong Tiduran : nggelinting, gelintingan,leyek-leyek Tuli sesaat :gumbleng/ kumpleng Tua sekali : Nekek Tumpul : Papak Tiup : Semprong Tumpul : Geblugh Tumbang : gemerubyas

Uang : Picis Uang : Yotro Ubi kayu : Sawai Ubi jalar : Sabrang Untuk : kanggo Usang : Bluwek Usang : Luwas Umpama : Cumpune Ugal-ugalan : Mursal Ular : Ulogk Urap : Kerawu/au Umpat/misuh : Celleng

Wanita : wadon Wah! : byek! Wah : Bebyek Waktu : Wayah Wajah kotor(karena baru bangun tidur ) : Korep Wajar : Mupakat (Tdk wajar : heng mupakat} Walau : Ambekno Walau : Masio Wajah : Praenan Waspada : Amening

Yang : kang, hang Ya : yok,Iyok