Anda di halaman 1dari 46

MASALAH DIARE DI INDONESIA

Agus Firmansyah FKUI-RSCM, Jakarta M Ju!!ri" FKU#M, $%gyakarta

&AHASAN
E'i("mi%)%gi *an(uan tata)aksana (iar" K"s"n+angan antara 'rakt"k (an an+uran Su')"m"ntasi ,n CRO %sm%)aritas r"n(ah *r%-i%tik .aksin r%ta/irus Diar" '"rsist"n

E*IDEMIOLO#I
Masa)ah k"s"hatan masyarakat M%rta)itas (an m%rta)itas tinggi N"gara -"rk"m-ang0 1,2 mi)yar "'is%( (an 2-3 +uta k"matian -a)ita Angka k"+a(ian 'a(a -a)ita0 2-4 "'is%( '"r anak '"r tahun

&A5ASAN
Diar" akut Diar" m")an+ut Diar" '"rsist"n Diar" kr%nik Sin(r%m (is"ntri Diar" 'rim"r Diar" s"kun("r *%)a ("!"kasi 'a(a -ayi

E5IOLO#I
S"-agian -"sar kar"na in!"ksi &akt"ri, /irus (an 'arasit K"mam'uan )a-%rat%rium R%ta/irus0 '"ny"-a- utama 67 89:; S")! )imiting (is"as" Anti-i%tik hanya atas in(ikasi M"n<"gah (an m"ngatasi ("hi(rasi M"n+amin asu'an nutrisi

KEMAM*UAN KLINIS DIARE


M"ni)ai ("ra+at ("hi(rasi Ka'an (iru+uk k" RS Ka'an r"hi(rasi 'ar"nt"ra) (i-utuhkan M"nguasai tata)aksana (iar"

5ERA*I NU5RISI
Diar" m"n<"tuskan ma)nutrisi An%r"ksia *"muasaan='antangan Kata-%)ism" Ma)a-s%r'si nutri"n K"-%<%ran 'r%t"in 6*LE;
>?,@: 'a(a (iar" akut &"r)angsung A minggu Su')"m"ntasi A g=k- hari s")ama 1? hari m"n<"gah hi'%a)-umin"mia

5A5ALAKSANA DIARE
R"hi(rasi Dukungan nutrisi O-at E(ukasi %rangtua

*ERJALANAN KLINIS DIARE


49: s"m-uh (a)am Baktu C > hari 8: s"m-uh (a)am Baktu >-1? hari ?: (iar" 7 1? hari

KESENJAN#AN
Di RS 7 @9: kasus (iar" m"n(a'at anti-i%tik (an anti(iar" *asi"n raBat +a)an0 7 39: kasus m"n(a'at anti-i%tik (an anti(iar" CRO (ia-aikan E!"k sam'ing anti-i%tik 6r"sist"nsi, (iar" '"rsist"n, "kskr"si 'at%g"n 7 )ama, -iaya;

SU*LEMEN5ASI SEN# 61;


K%m'%n"n 7299 "nDim (an (i-utuhkan untuk sint"sis DNA, 'r%t"in (an mit%sis *r"/a)"nsi g)%-a) ("!isi"nsi ,n (i'"rkirakan 21: 6?-21 :; *r"/a)"nsi ("!isi"nsi ,n (i In(%n"sia0 ??39: Angka k"+a(ian (iar" ?>: )"-ih tinggi 'a(a anak ("ngan ("!isi"nsi ,n

SU*LEMEN5ASI SEN# 6A;


R"k%m"n(asi '"m-"rian ,n 'a(a anak ("ngan (iar" D%sis0 A9 mg '"r hari untuk anak (an 19 mg '"r hari untuk -ayi C 3 -u)an s")ama 19-1? hari Im-auan k"'a(a 'ihak !armasi untuk m"m-uat s"(iaan ,n (a)am -"ntuk su)!at, as"tat atau g)uk%nat, (a)am -"ntuk ta-)"t (an siru' M"ns%sia)isasikan r"k%m"n(asi ini k"'a(a ka)angan m"(is (an masyarakat

Composition of the New ORS - 2004


NaC) Na Citrat" KC) #)u<%s" A3g A4g 18g 12 8 g NaE KE Citrat" C)#)u<%s" >8 mEF=) A9 mEF=) 19 mm%)=) 38 mEF=) >8 mm%)=)

Osm%)ar A?8 mm%)=)

*RO&IO5IK
Kuman -aik0 "!"k '%siti! th( k"s"hatan Bifidobacteri (an Lactobacillus &"rman!aat (a)am tata)aksana (iar" akut, (iar" n%s%k%mia), (iar" kar"na anti-i%tik

*RO&IO5IC A#EN5S
Lactobacillus GG Lactobacillus acidophilus Bifidobacterium bifidum Enterococcus faecium Bifidobacterium longum Lactobacillus plantarum Streptococcus thermophilus Saccharomyces boulardii

RC5 %! 'r%-i%ti< !%r tr"atm"nt %! a<ut" (iarrh"a

PROBIOTIC L rhamn%sus

AUTHORS Is%)auri, 1441 RaDa, 1448 *ant, 1443 Sh%rnik%/a, 144> #uan(a)ini, A999 Sh%rnik%/a, 144> Sh%rnik%/a, 144> C"tina-Sauri, 14@4

N >1 ?9 A3 1A2 A@> 33 ?9 129

DAY 8 A A 8 8 8 8 ?

TREAT ENT !ROUP 1 ? (ays 21: 6at (ay A; 1 4 (ays A > (ays A ? (ays 1 8 (ays A3: 6at (ay A; 18: 6at (ay A;

CONTRO" !ROUP A ? (ays >8: 6at (ay A; 2 2 (ays 2 > (ays 2 9 (ays A 8 (ays @1: 6at (ay A; 39: 6at (ay A;

L r"ut"ri

S -%u)ar(ii

5r"atm"nt %! A<ut" Diarrh"a METAANALYSIS


La<t%-a<i))us th"ra'y !%r a<ut" in!"<ti%us (iarrh"a in <hi)(r"n 4 stu(i"s 6%ut %! A3 stu(i"s 'u-)ish"( !r%m 1433 t% A999; R"(u<ti%n in (iarrh"a (urati%n %! 9 > (ays 648: CI0 9 21 A (ays; R"(u<ti%n in (iarrh"a !r"Fu"n<y %! 1 3 st%%)s %n (ay A %! tr"atm"nt 648: CI0 9 >-A 3 !"B"r st%%)s; C%n<)usi%n0 La<t%-a<i))us is sa!" an( "!!"<ti/" as a tr"atm"nt !%r <hi)(r"n Bith a<ut" in!"<ti%us (iarrh"a
.an Ni") at a), *"(iatri<s A99AG19401-12

M"ta-ana)ysis0 *r%-i%ti<s r"(u<"( (iarrh"a )asting at 2 (ays in <hi)(r"n an( a(u)ts

Out<%m"s0 (iarrh"a )asting 72 (ays an( (urati%n %! (iarrh"a A2 stu(i"s0 nH141>, >3: <hi)(r"n La<t%-a<i))us 6A1 stu(i"s;, Sa<<har%my<"s -%u)ar(i 6A stu(i"s; *ati"nts Bh% r"<"i/"s 'r%-i%ti< B"r" )"ss )ik")y t% ha/" (iarrh"a )asting 72 (ays M"an (urati%n %! (iarrh"a Bas r"(u<"( -y 29 h%urs
A))"n "t a), A99?

*r"/"nti%n %! in!anti)" (iarrh"a


RCT

88 in!ants ag"( 8-A? m%nths h%s'ita)iD"( !%r n%n-#I (is"as"s F%rmu)a 0 &i!i(%-a<t"ria /s <%ntr%) O-s"r/" !%r > m%nths Diarrh"a "'is%(" ("<r"as"( 6>: /s 21:; R%ta/irus in!"<ti%n ("<r"as"( 619: /s 24:;

Saa/"(ra "t a), 144?

*r"/"nti%n %! n%s%<%mia) (iarrh"a in in!ants0 RCT


ND is a ma+%r 'r%-)"m in '"(iatri< h%s'ita) B%r)(Bi(" @1 <hi)(r"n ag"( 1-23 m%nths h%s'ita)iD"( !%r r"as%n %th"r than (iarrh"a RC50 L## 6nH?8; /s ')a<"-% 6nH23; L## 3I194 <!u tBi<" (ai)y L## r"(u<"( th" risk %! n%s%<%mia) (iarrh"a in <%m'aris%n Bith ')a<"-% 63 >: /s 22 2:; L## signi!i<ant)y r"(u<"( th" risk %! r%ta/irus gastr%"nt"ritis 6A A: /s 1> >:;
SDa+"Bska "t a), A991

.AKSIN RO5A.IRUS
R%ta/irus s"-agai '"ny"-a- utama (iar" 'a(a anak (i (unia In!"ksi a)amiah r%ta/irus0 in!"ksi 'rim"r m"nim-u)kan g"+a)a k)inis -"rat, s")an+utnya )"-ih ringan (an asim't%matis .aksin r%ta/irus %ra) Masih maha)

RI' 44%4 (St)*+ 00,- - Imm)no.eni/it+


Seroconversion rate ( 20 U/ml) per group
100 80 60 75 #$ &% #% 76 HRV 4.7 HRV 5.2 HRV 6.1 ##

N 450

40 20 0

1 month 1 post-dose post-dose 1

1 month 2 post-dose post-dose 2

DIARE *ERSIS5EN
B0t0s0n Di01e 21oni2 3s *i01e pe1sisten Di01e 02)t 201en0 infe2si e40n5)t %4 h01i 0t0) 4e6ih

DIARE 7RONI7
(4)01 ne.e1i-

*"nyakit s")iak *"nyakit Cr%hn K%)itis u)s"rati! Fi-r%sis kistik

DIARE 7RONI7 NON SPESI8I7


Diar" 'a(a usia 3 -u)an J 2 tahun 5um-uh k"m-ang n%rma) F"s"s )"m-"k, 2-3 I=hari, !"s"s m"ngan(ung )"n(ir (an sisa makanan &anyak m"ngk%nsumsi sari -uah 6sari a'"); RiBayat k")ainan usus !ungsi%na) (a)am k")uarga

8A7TOR RISI7O (%Umur C 1A -u)an &"rat )ahir r"n(ah 6&&LR; Ma)nutrisi D"! .itamin A #angguan imunitas s")u)ar In!"ksi sa)uran na!as -aBah O-at 6anti(iar", anti-i%tik;

8A7TOR RISI7O (2An"mia ("!isi"nsi -"si RiBayat (iar" s"-")umnya *"m-"rian susu h"Ban Umur, '"n(i(ikan (an '"nga)aman i-u *%)a '"nya'ihan

PATO8ISIO"O!I
Diar" %sm%tik Diar" s"kr"t%rik

DIARE OS OTI7
Nutrien Tidak diserap Fermentasi bakteri Asam-asam organik Tekanan osmotik meningkat Menarik cairan Diare

DIARE SE7RETORI7
Bakteri Toksin Stimulasi c-AMP, c-GMP Stimulasi sekresi cairan/elektrolit Diare

DIARE SE7RETORI7 9S OS OTI7


OSMO5IK .OLUME 5INJA *UASA NaE tin+a R"(uksi 'H tin+a
C A99 m)=HARI DIARE BERHENTI C >9 mEF=) 6E; C8

SEKRE5ORIK
7 A99 m)=HARI DIARE BER"AN:UT 7 >9 mEF=) 6-; 73

*ENDEKA5AN DIA#NOSIS
Int%)"ransi )akt%sa A)"rgi 'r%t"in susu sa'i Ma)a-s%r'si nutri"n &akt"ri tum-uh)am'au In!"ksi '"rsist"n Anti-i%ti<-ass%<iat"( Diarrh"a HI.

IN5OLERANSI LAK5OSA
D"!isi"nsi )aktas" aki-at k"rusakan muk%sa usus Lakt%sa ti(ak (i<"rna, (i!"rm"ntasi -akt"ri (i k%)%n 5in+a <air, -"r-uih (an -"r-au asam, k"m-ung, !)atus, anus k"m"rahan 'H tin+a (an u+i r"(uksi

ALER#I *RO5EIN SUSU SA*I

Cows Milk Protein Sensiti e Enteropathy !CMPSE" Pemeriksaan Skin test dan IgE s'"si!ik ti(ak -"rguna kar"na n%in-IgE m"(iat"( E)iminasi K 'r%/%kasi

MEKANISME CMPSE PASCA DIARE AK T !"alker-Smit#, $%%&' DIARE KERUSAKKAN MUKOSA USUS ABSORPSI MAKROMOLEKUL SENSITISASI DEFISIENSI LAKTASE

CMPSE

INTOLERANSI LAKTOSA

&AK5ERI 5UM&UHLAM*AU

Ku)tur <airan (u%("num Breath #ydrogen test

MALA&SOR*SI NU5RIEN

K"rusakan muk%sa usus -"rk"'an+angan Insu!isi"nsi 'ankr"as *an-ma)a-s%r'si 6kar-%hi(rat, )"mak, 'r%t"in;

INFEKSI *ERSIS5EN

Ku)tur tin+a Enteroadherent E$ coli !E%EC" Shigella Cryptosporidium In!"ksi mu)ti'")

PATO!EN PADA DIARE PERSISTEN


INDIA N;4< Rot03i1)s Ae1omon0s C0mp+4o60/te1 EAEC ETEC S04mone440 Shi.e440 9i61io C1+ptospo1i*i)m Ent0moe60 !? 40m64i0 A,2 9,9 ?,> <,>2 &>< 4>, A,2 9,9 9,9 A,2 A,2 BAN!"ADEDSH N;2=% A,@ ?,@ >,1 <,>0 4># 0>4 8,3 9,? 9,9 9,9 1,3 BAN!"ADESH N;%#4 1,3 2,2 1A,9 <&>= %4>$ 0>0 8,? 1,1 8,3 9,9 1,A PERU N;%$, >,9 4,9 2A,A 2&>% 24>2 0>0 >,3 A,1 9,3 9,9 22>&

5A5ALAKSANA DIARE *ERSIS5EN


Diar" %sm%tik /s (iar" s"kr"t%rik Hin(ari )akt%sa 0
&"-as /s r"n(ah )akt%sa

Hin(ari 'r%t"in susu sa'i


F%rmu)a k"(")" /s 'r%t"in hi(r%)isat

Anti-i%tik F%rmu)a ")"m"nta) Asam amin%, !i-"r, ,n

A4.o1itme T0t0402s0n0 Di01e Pe1sisten


Diare Persisten

*uasa

(iar" %sm%tik

(iar" s"kr"t%rik &H5 Ku)tur

L Int%)"ransi )akt%sa

&akt"ri tum-uh )am'au

In!"ksi '"rsist"n

S"m-uh

5i(ak s"m-uh

Int%)"ransi )akt%sa

L
A4e1.i s)s) s0pi

5"ra'i s"suai '"ny"-a(an t"ra'i nutrisi

F%rmu)a k"(")ai='r%t"in hi(r%)isat

S"m-uh

5i(ak s"m-uh
Sin*1om m0406so1si N)t1isi ente104 (e4ement04-

A4e1.i s)s) s0pi

!0.04

NPT

Agus Firmansyah A999

KESIM*ULAN 61;
*a(a (iar" akut Utamakan r"hi(rasi %ra) s"+ak (ini Ru+uk kasus -"rat k" RS untuk 5R* Dukungan nutrisi untuk m"n<"gah ma)nutrisi *"nggunaan anti-i%itik s"<ara rasi%na) Su')"m"ntasi ,n *r%-i%tik E(ukasi 'a(a %rangtua

KESIM*ULAN 6A;
*a(a (iar" '"rsist"n
*"ny"-a- yang t"r-anyak a(a)ah0 int%)"ransi )akt%sa, a)"rgi 'r%t"in susu sa'i, ma)a-s%r'si nutri"n, -akt"ri tum-uh)am'au, in!"ksi '"rsist"n, antibiotic&associated diarrhea, (an (iar" 'a(a HI. 5"ra'i s"suai ("ngan '"ny"-a-nya Mani'u)asi (i"t Anti-i%tik 5"ra'i nutrisi '"nting (i)akukan Di"t ")"m"nta) Nutrisi 'ar"nt"ra) t%ta) ,n, Asam amin%, !i-"r

TERIMA KASIH

Anda mungkin juga menyukai