Pra 3112

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah
TAJUK 1
TEORITIKAL PERSPEKTIF MENGENAI KELUARGA (4 JAM)
1.1
SINOPSIS
Kursus ini meliputi teori-teori dan perspektif, matlamat, nilai dan budaya kekeluargaan. Kursus ini uga menyentuh tentang persekitaran keluarga,peningkatan ke!emerlangan kekeluargaan, hubungan keluarga, komuniti dan institusi pendidikan. "a uga menekankan tentang pembentukan disiplin kanak-kanak yang meliputi pelayanan perasaan serta penyelesaian konflik tingkah laku kanak-kanak. HASIL PEMBELAJARAN Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat# 1. menyatakan tentang definisi sangkutan, kerenah dan kaitannya dengan sangkutan serta !iri-!iri pembentukan sangkutan$ 2. menyatakan autonomi serta menangani isu penga%alan dan menangani pengekalan$ 3. menerangkan tentang inisiatif, definisi inisiatif, perkembangan konflik, peranan persekitaran dan aplikasi inisiatif kanak-kanak$ dan &. menghuraikan tentang kendiri, persekitaran peningkatan kendiri dan aplikasi kendiri kanak-kanak. KERANGKA TAJUK-TAJUK
'eoritikal Perspektif 'eoritikal Perspektif (engenai Keluarga (engenai Keluarga
Sangkutan Sangkutan
Autonomi Autonomi
"nisiatif "nisiatif
Kendiri Kendiri
1.2
PENGENALAN
(urid-murid yang ditempatkan di kelas prasekolah)tadika, mempunyai pelbagai ragam tingkah lakunya. (asalah ini perlu ditangani oleh pendidik pendidikan a%al kanak-kanak. Penguasaan ilmu pengetahuan dari aspek perkembangan kanak-kanak dan latar belakang keluarga dapat membantu masalah mendidik yang dihadapi oleh pendidik a%al kanak-kanak. 'opik ini akan membin!angkan perihal sangkutan yang meliputi definisi, kerenah sangkutan, autonomi, isu menangani penga%alan dan pengekalan. 'opik ini uga akan membin!angkan tentang inisiatif, perkembangan konflik, peranan persekitaran dan aplikasi inisiatif murid-murid serta kendiri, persekitaran peningkatan kendiri dan aplikasi kendiri murid-murid.
*a%ab soalan-soalan berikut. 1. +ubungan sangkutan yang kuat pada ,aman kanak-kanak akan memberi kesan ika berlaku perpisahan se!ara tiba-tiba kerana -A. -/. -0. -D. 2. menggalakkan mereka berdikari memupuk sikap suka memen!ilkan diri memupuk perkembangan penerimaan diri mengalami tekanan emosi dan bersikap pasif
(enurut 1rikson, tahap autonomi kanak-kanak bermula dari umur 12 bulan hingga 3 tahun yang dialami oleh kanak-kanak ialah apabila mereka -A. -/. -0. -D. suka melakukan sesuatu tugasan yang baru merasa sangsi sama ada boleh menangani situasi mempunyai kekuatan untuk bertindak dengan kekuatan sendiri memahami baha%a mereka boleh menga%al tindakan dan ingin melakukan sesuatu sendirian dan sedikit bantuan daripada orang de%asa 2
3.
/erikut adalah !iri-!iri keluarga# 3 3 3 (ereka berkongsi tanggung a%ab dalam hal keluarga (ereka berkongsi perasaan kekeluargaan "bu bapa, datuk dan nenek, ibu saudara dan bapa saudara serta adik beradik tinggal dalam satu rumah
Penyataan di atas meru uk kepada kategori keluarga -A. -/. -0. -D. kembangan angkat nuklear kandung
/in!angkan enis sangkutan yang dapat dilihat digambar ini.
1.3
SANGKUTAN (ATTACHMENT)
0olleague
1.3.1 Def ! " S#!$%&'#! 'erdapat beberapa definisi sangkutan atau perapatan berdasarkan beberapa orang ahli teori ethologi. Ka ian ethologi adalah ka ian yang berhubung dengan tingkah laku manusia dan hai%an dalam keadaan semula adi. /erikut adalah pandangan dan definisi sangkutan menurut tokoh-tokoh ahli ethologi. 3
-a.
4oren, melalui pemerhatiannya mengka i ke atas !orak tingkah laku sekumpulan anak angsa. /eliau merumuskan baha%a kita tidak akan memahami kanak-kanak kalau kita tidak memerhatikan tingkah lakunya dalam persekitaran semula adi mereka. *ohn /o%lby telah meneruskan ka ian 4oren,. /eliau menyatakan baha%a kanak-kanak ke!il membentuk sangkutan dan perapatan emosi yang intim kepada ibu bapa atau orang de%asa yang menggantikan ibu bapa sebenar. /o%lby mendefinisikan tingkah laku sangkutan sebagai apa ua tingkah laku yang menolong merapatkan hubungan bayi dengan indi5idu sangkutan tersebut. 6angkutan uga boleh dimaksudkan sebagai hubungan rapat dan mesra yang me%u udkan kasih sayang yang kuat dan mengikat seseorang dengan yang lain.
-b.
-!. +ubungan sangkutan yang kuat dan tinggi semasa ke!il akan memberi kesan sepan ang kehidupan indi5idu berbanding dengan hubungan sangkutan yang lemah. Kesannya adalah seperti berikut# -i. (empunyai harga diri yang tinggi -ii. (erasa lebih diterima oleh keluarga -iii. (erasa lebih diterima oleh rakan sebaya -i5. (erasa lebih diterima oleh masyarakat 0ontohnya seorang anak yang terlalu rapat dengan ibunya akan mengalami kesukaran berpisah dengan ibu terutama apabila ingin dihantar ke Prasekolah) 'AD"KA.
1.3.2 K#(e!#) *#! S#!$%&'#! 6angkutan melibatkan hubungan anak dengan ibu bapa, ahli keluarga ,adik beradik dan datuk nenek. Kanak-kanak yang terikat dengan sangkutan ibu bapa yang kuat mengalami kesukaran untuk ber auhan buat beberapa ketika. (ereka yang kuat sangkutan akan mengalami gangguan emosi tingkah laku atau kerenah. 0ontohnya anak yang dipelihara oleh datuk dan nenek se ak 4
ke!il kemudian diambil oleh ibu bapanya akan mengalami tekanan emosi. 7ntuk mengatasi masalah ini, pertemuan yang kerap akan mengurangkan kesunyian yang dialami oleh kedua pihak. Peristi%a yang lain seperti masalah rumah tangga, perpisahan di kalangan ibu bapa, kematian, tinggal ber auhan adalah gangguan yang sering ter adi dan menimbulkan masalah dalam sangkutan. 6angkutan yang melampau menyebabkan kanak-kanak suka mera uk, memen!ilkan diri atau mengheret ibunya menemaninya ke sekolah. "ni meyebabkan sesetengah ibu bapa terpaksa berhenti ker a demi menemankan anak-anak di sekolah. 1.3.3 C ( -+ ( Pe,-e!'&%#! S#!$%&'#! Pembentukan sangkutan adalah berpun!a daripada pelbagai pihak. 6angkutan mengikut keperluan masing-masing. 6angkutan sangat penting untuk membina tingkah laku yang diingini. Pembentukan sangkutan kanakkanak perlu perhatian, tetapi perhatian berlebihan akan mendatangkan kesan buruk iaitu kanak-kanak tidak dapat berdikari dan menyusahkan orang lain. Antara pembentukan sangkutan yang positif adalah seperti berikut# -a. Kanak-kanak perlu diberitahu tentang peranannya sebagai anak dan apakah yang patut dilakukan. 0ontohnya tentang menguruskan diri dan men aga kebersihan. Kanak-kanak perlu makan sendiri kalau sudah boleh berbuat demikian. Kanak-kanak hendaklah menepati %aktu pergi sekolah dan balik ke rumah apabila selesai hari persekolahan. 4atihan modifikasi tingkah laku boleh menolong kanak-kanak mengurangkan sangkutan yang keterlaluan agar kanak-kanak dapat menyesuaikan diri di kalangan rakan-rakan sebaya di prasekolah atau di persekitaran.
-b.
-a) 0iri-!iri pembentukan sangkutan -i. "bu kepada bayi yang membentuk sangkutan yang selamat akan lebih responsif kepada keperluan bayi semasa 3 bulan pertama. 0ontohnya# "bu dengan !epat memu uk bayi apabila bayi menangis, memberi makan kepada bayi bila men angkakan bayi itu lapar. "bu bersikap konsisten dalam bertindak balas kepada keperluan bayi.
-ii.
-iii. "bu bapa biasanya akan menyesuaikan tingkah laku mereka dengan mengambil kira reaksi dan kerenah bayi. -i5. 6angkutan yang tidak selamat timbul apabila ibu gagal menyediakan keprihatinan yang sensitif dan responsif terhadap keperluan dan harapan bayi. 5
/ol%lby berpendapat baha%a semua bayi telah bersedia se!ara biologi untuk membentuk sangkutan yang selamat dengan ibu yang sensitif dan responsif kepada keperluan mereka. -b. Prinsip-prinsip Pembentukan 6angkutan 'eori 1tologi sangkutan oleh /o%lby menggariskan prinsip-prinsip sangkutan seperti berikut# -i. 'ingkah laku sangkutan di kalangan bayi adalah merupakan tingkah laku yang berdasarkan kepada tingkah laku naluri dan e5olusi manusia yang telah diprogramkan se!ara semula adi.
-ii. 6angkutan di kalangan manusia tidak hanya bergantung kepada keperluan bayi untuk makan atau menyusu semata-mata. -iii. /ayi membentuk sangkutan dengan orang-orang yang berinteraksi dengan mereka se!ara kerap. -i5. Di kalangan manusia kehidupan tahun pertama adalah masa yang paling kritikal dalam pembentukan sangkutan. Akti5iti 1.1# 9yatakan tindakan yang boleh diambil untuk meningkatkan sangkutan yang sihat antara ibu, bapa dengan anak mereka. -5. /ayi akan lebih membentuk tingkah laku sangkutan terhadap seorang manusia iaitu ibu, kerana ibu lebih berpengaruh. -5i. -5ii. 6emasa tiga tahun pertama seorang bayi sangkutan membina hubungan dua hala antara ibu dengan anak. Apabila anak membentuk sangkutan dengan ibu beliau akan membentuk model beker a dalaman mengikut ibu mereka.
-5iii. 6angkutan anak-anak dengan ibu berbe,a dari segi keselamatan /ayi membentuk sangkutan yang selamat sekiranya ibu bertindak balas kepada keperluan mereka. -i8. 6angkutan yang selamat membentuk kesan yang positif terhadap perkembangan hidup bayi. 1.4 AUTONOMI 1.4.1 Def ! " A&'.!., 6
(engikut 'eori 1rikson, tahap perkembangan manusia bermula pada umur 12 bulan hingga 3 tahun. Perkembangan pada peringkat ini adalah berdasarkan konflik yang %u ud dalam diri kanak-kanak iaitu autonomi la%an rasa malu atau sangsi. Pada peringkat ini kanak-kanak perlahan-lahan mula memahami baha%a mereka boleh menga%al tindakannya. "ni bermakna kanak-kanak sudah mempunyai autonomi ke atas diri mereka. (enerusi kefahaman ini, autonomi bermaksud kanak-kanak pada peringkat usia 12 bulan hingga 3 tahun berusaha menun ukkan autonomi untuk berdikari daripada orang de%asa atau orang lain yang sebaya dengannya. :alau bagaimanapun semasa kanak-kanak hendak mendapatkan autonomi, mereka mengalami perasaan sangsi sama ada boleh menangani situasi. (ereka rasa malu ika gagal menangani sesuatu tindakan. 0ampuran autonomi, malu dan sangsi memberikan satu kekuatan kepada kanak-kanak baha%a mereka boleh bertindak ke atas dunia dengan kekuatan sendiri.
AKTI/ITI 1.4 *ika kanak-kanak terlalu bergantung kepada orang lain dalam melakukan tugasan kehidupan seharian, apakah kesannya kepada diri kanak-kanak itu dari segi psikologi, sosial dan emosi> Kaitkan dengan sikap autonomi, malu dan sangsi. /agaimana ibu boleh membantu kanak-kanak untuk men!apai autonomi> /in!angkan. 1.4.2 Me!#!$#! I"& Pe!$#0#1#! Konsep penga%alan adalah sistem ka%alan yang digunakan oleh ibu bapa dalam menga%al tingkah laku anak. 6elalunya ibu bapa menggunakan perkataan ;jangan...jangan...< "bu bapa kurang memberi alasan kenapa tidak boleh melakukan sesuatu tindakan se!ara rasional. Alasan yang diberi lebih kepada ugutan dan menakut-nakutkan kanak-kanak. "ni menyebabkan kanakkanak kurang yakin kepada diri sendiri dan bergantung kepada orang lain dan kurang berdikari. "ni bermakna kanak-kanak tidak men!apai autonomi. "su penga%alan adalah permulaan modifikasi tingkah laku terhadap kanak-kanak. /andura -1=22. berpendapat kanak-kanak suka meniru perbuatan yang dilakukan oleh orang de%asa. Kanak-kanak akan membuat pemerhatian yang berulang-ulang dan memperoleh maklumat sama ada perbuatan yang ditiru mendapat sambutan atau teguran dan tegahan daripada orang de%asa. 7
0ontohnya perbuatan bersalaman akan menimbulkan keserasian dan membentuk tabiat kepadanya, maka kanak-kanak akan bersalaman apabila diminta berbuat demikian berbanding dengan kanak-kanak yang kurang selesa untuk bersalaman.
1.4.3 Me!#!$#! Pe!$e%#1#! Dalam mengekalkan tingkah laku positif dan autonomi, beberapa langkah boleh diambil oleh orang de%asa dalam membantu kanak-kanak mengekalkan autonomi terhadap diri mereka. -a. 'erdapat ibu bapa yang memberi hadiah dan gan aran yang setimpal dengan tingkah laku anak dan ini adalah perbuatan yang menggalakkan. "ni dapat menolong mereka mengekalkan tingkah laku positif. Konsep kendiri banyak mempengaruhi tingkah laku kanak-kanak ke arah penyesuaian diri. "ni termasuk penghargaan kendiri, penerimaan dan penolakan diri. *ika seseorang kanak-kanak merasai kurang penerimaan daripada orang yang berinteraksi dengannya, maka dia akan mengalami perasaan penolakan diri. Perasaan ini akan memba%a kesan negatif dalam usahanya mengatasi masalah hidup yang dihadapinya.
-b. Kanak-kanak yang dapat mengekalkan penghargaan kendiri yang tinggi mempunyai sikap yang positif, sanggup berusaha hingga dapat menyempurnakan tugasannya, dapat menyerlahkan bakat dan kebolehannya. Kanak-kanak yang mempunyai konsep kendiri yang sederhana, mempunyai rasa !uriga dan ragu-ragu dalam mengambil keputusan yang tepat. (anakala kanak-kanak yang mempunyai konsep kendiri yang rendah biasanya bersikap rendah diri, !uriga, tidak mampu membuat keputusan, tidak dapat berinteraksi dengan berkesan, dan sering melepaskan diri dari bersikap kurang yakin kepada kebolehan diri sendiri. Kanak-kanak yang memberi banyak alasan untuk menolak tugasan telah mempamerkan tindakan atau taktik yang menun ukkan mereka mempunyai konsep kendiri yang rendah dan banyak alasan. -!. Dalam pengekalan tingkah laku yang positif guru perlu memberi perhatian yang se%a arnya seperti dorongan dan sokongan dalam proses penga aran dan pembela aran kanak-kanak. 'erdapat banyak akti5iti yang boleh mengekalkan tingkah laku positif. Perkara yang utama perlu dilakukan oleh guru ialah memberi dan menikmati pengalaman ke ayaan bersama kanak-kanak. ?uru memberi peluang kepada kanak-kanak men adi pemimpin atau mengambil bahagian dalam akti5iti seperti main peranan, simulasi, permainan dalam kumpulan dan sebagainya. 8
-d. 6emua kanak-kanak perlu merasa bangga terhadap diri mereka dan keluarganya. (ereka perlu merasai dirinya dihargai dan merasa berkebolehan dan dapat men!apai sesuatu. (ereka perlu merasa selamat dan yakin kepada diri sendiri.
1.2 INISIATIF 1.2.1 Def ! " I! " #' f Perkataan inisiatif bermakna ber!ita-!ita dan bersemangat. "ni menun ukkan kanak-kanak mempunyai tu uan untuk hidup. Kanak-kanak tidak sabar melakukan tugasan baru, menyertai akti5iti bersama rakan sebaya dan men umpai apa mereka boleh lakukan dengan pertolongan orang de%asa. 1.2.2 Pe(%e,-#!$#! K.!f1 % Kanak-kanak selalu berada dalam suasana konflik. 0ontohnya berebut barang mainan dan tidak mahu berkongsi dengan ka%an. 6uasana begini selalu berlaku di prasekolah. Keadaan ini melahirkan konflik di kalangan kanakkanak. Apabila konflik berlaku guru perlu mengelakkan diri daripada terburuburu membuat keputusan dan menghukum dengan men elaskan siapa yang salah dan siapa yang benar atau menyalahkan sesiapa. ?uru hanya perlu mendengar keterangan yang mereka berikan. (ereka yang menyelesaikan konflik dengan !ara yang terbaik untuk menangani situasi konflik tersebut. Panduan guru dalam menghadapi konflik adalah seperti berikut# -a. (endengar kanak-kanak ber!erita -b. /erterima kasih kerana memberitahu apa yang berlaku -!. *angan menyalahkan kanak-kanak -d. /ertanyakan perasaan kanak-kanak sekiranya sesuatu perkara itu berlaku pada dirinya sendiri -e. /ertanyakan kepada kanak-kanak perkara yang patut dibuat supaya ka%annya rasa seronok. -f. "kut apa yang telah dipersetu ui untuk menamatkan konflik. Kanak-kanak akan bela ar !ara menghormati hak orang lain dan men aga maruah orang lain. ?uru hendaklah memberi peluang kanak-kanak menguruskan konflik dengan !ara yang terbaik. Di samping itu guru hendaklah menolong kanak-kanak mengurangkan konflik dan membina kemahiran persahabatan. 9
/erikut adalah !ara-!ara membina persahabatan# -a. (enga ak ka%an-ka%an bermain bersama -b. /erkongsi alat permaian dan barang-barang -!. /erbual-bual -!. (ena%arkan pertolongan -d. /ertukar alat mainan -e. (endengar ka%an memba!a buku !erita -f. (embuat apa yang dibuat oleh ka%an 1.2.3 Pe(#!#! Pe("e% '#(#! Keluarga memainkan peranan penting dalam masyarakat. 6etiap masyarakat menga%al tingkah laku ahli-ahlinya. Di antara fungsi keluarga dalam masyarakat adalah seperti berikut# -a. ka%alan tingkah laku seksual -b. mensosialisasikan anak -!. memberi sokongan emosi -d. mengenakan ka%alan sosial -e. memberi agaan terhadap anak -f. memberi ker asama ekonomi
A%' 3 ' 1.2 Ka ian (urdo!k -1=&=. menyatakan ibu bapa sangat mementingkan ka%alan tingkah laku seksual. Kenapa> Anak-anak bergantung sepenuhnya kepada kedua ibu bapa mereka untuk mendapatkan makanan, minuman, perlindungan dan kasih sayang. (ereka mudah dipengaruhi. Peranan keluarga adalah menyalurkan budaya, seperti nilai, norma, keper!ayaan, sikap dan uga bahasa. (emang ada agen sosialisasi lain seperti rakan sebaya, sekolah, media massa. :alau bagaimanapun keluarga adalah agen sosialisasi yang pertama dan paling berpengaruh dalam pembentukan tingkah laku kanakkanak. 1.2.4 A41 %#" I! " #' f K#!#%-%#!#% 10
Kanak-kanak mengaplikasi inisiatif dengan sokongan emosi daripada orang-orang di persekitarannya seperti ibu bapa, adik beradik dan rakan sebaya. 0ontohnya kanak-kanak menun ukkan inisiatif melalui akti5iti bermain. 6emasa bermain mereka men!uba kemahiran baru menerusi kegagalan, teguran dan bimbingan orang di persekitarannya. Kanakkanak bukan saha a memerlukan persahabatan, sangkutan tetapi uga kasih sayang bagi perkembangan yang normal.
1.5
KENDIRI
1.5.1 Def ! " Ke!* ( Kendiri adalah konsep meru uk kepada fikiran, perasaan dan sikap terhadap diri. 6ukar untuk menentukan bila kanak-kanak mula memahami ke%u udan mereka. (engukur kesedaran kanak-kanak pula bukan mudah. Kita tidak dapat bertanya kanak-kanak berumur tiga tahun dengan menyoal, @/ila kamu sedar yang kamu %u ud di dunia ini>A 'entunya soalan sebegini sukar di a%ab oleh kanak-kanak. Kita memerlukan pendekatan se!ara tidak langsung. 0ontohnya menyuruh kanak-kanak melihat !ermin. Apabila ia menyentuh hidungnya setelah melihat muka di !ermin maka kita sedar baha%a kanak-kanak tahu yang itu adalah rupanya. "ni menun ukkan kanakkanak mula membina konsep tentang diri mereka. 6eterusnya kanak-kanak mula membina kesedaran kendiri iaitu sedar tentang ke%u udan diri mereka. Apabila dia sedar tentang ke%u udan mereka, kanakkanak mula memperoleh konsep kendiri dan mula bertanya siapa diri mereka dan ingin mendefinisi diri mereka. Kanak-kanak yang mula menyedari konsep diri mereka akan mengatakan @"ni saya punyaA. (ereka uga boleh men a%ab soalan tentang nama mereka, siapa ibu dan bapa serta di mana mereka tinggal.
1.6 SEMAK KENDIRI
1. Apakah kualiti kendiri> 2. Apakah kualiti kendiri yang perlu ditingkatkan> 3. Apakah akti5iti yang perlu dilakukan untuk meningkatkan kualiti kendiri> 11
1.B.2 Konsep Kendiri Positif dan 9egatif Konsep kendiri yang positif adalah pandangan tentang diri yang positif. 0ontohnya Csaya ra inD, Csaya pandaiA, CRambut saya !antik dan seumpamanya. Konsep kendiri yang negatif ialah pandangan yang terlalu kritikal terhadap diri hingga menyebabkan tidak yakin pada diri sendiri. "ni menyebabkan keke!e%aan dan kegagalan sebelum men!uba sesuatu. 6ifat gembira kalau orang lain ditimpa ben!ana dan suka memutuskan silatulrahim adalah konsep kendiri yang akan menyebabkan kanak-kanak itu tersingkir dan dipen!ilkan oleh rakan rakan sebayanya. Kesimpulannya konsep kendiri positif dan negatif adalah sikap kanak-kanak terhadap diri mereka sama ada positif atau negatif. J#*&#1 1.1# Perbandingan Konsep Kendiri Positif dan Konsep Kendiri 9egatif Konsep Kendiri Positif 1. +armonis dan mementingkan nilai murni !ontohnya menepati masa bertanggung a%ab terhadap tugas yang diberikan Aspek yang Dilihat Konsep Kendiri 9egatif
6ahsiah
1. Rasa rendah diri,!ontohnya mudah mera uk, merungut tentang sesuatu, menge ek, tidak peduli tentang diri sendiri, lambat, tidak menepati masa dan mengabaikan tugas yang diberi 2. 'idak bertimbang rasa, keras hati dan bertegas tanpa budi bi!ara 3 Keyakinan kurang, tidak mahu men!uba dan mudah mengaku kalah &.'idak mahu menerima kritikan dan teguran kerana menganggap dirinya selalu betul E. 6uka memen!ilkan diri dan menganggap berka%an itu menyusahkan.
2. /ertimbang rasa, bertolak ansur, fleksibel 3. Penuh keyakinan untuk ber aya dan sedia untuk men!uba &. Pemikiran terbuka !ontoh menerima teguran ibu bapa, guru dan rakan
6ikap
Keyakinan
Kesediaan pemikiran
E. 6uka bergaul dengan rakan sebaya dan orang de%asa
Komunikasi
12
B. Pandangan optimis dan menganggap manusia mempunyai keadilan F. 6elalu bersyukur dan menikmati ke ayaan %alaupun sedikit dan ke!il 2. 6elalu meminta pendapat orang lain dan rasa seronok =. :a ah !eria dan senyum 1G. Asertif-mementing kebaikan diri sendiri dan tidak men!ederakan orang lain
Pandangan
+ati ke!il
B. Pandangan pesimis dan menganggap manusia semuanya suka menganiaya F. 6elalu rasa tidak puas hati dan masih selalu ke!e%a dan tidak lagi men!uba 2. 6elalu ikut perasaan dan rasa !uriga =. :a ah muram dan bengis -fier!e. 1G. 6ubmisif -6elalu mengalah dan merugikan diri sendiri kerana mementingkan kehendak orang lain dan agresif -men!ederakan orang lain dan menyusahkan diri sendiri.
Perasaan :a ah 'ingkah laku
1.5.3 Pe("e% '#(#! Pe! !$%#'#! Ke!* ( Persekitaran memainkan peranan penting dalam peningkatan kendiri. Persekitaran seperti didikan agama, budaya keluarga, rumah, rakan sebaya, sekolah, iran tetangga, saudara mara dan harapan guru boleh memberi implikasi kepada konsep kendiri. Kasih sayang dan penerimaan orang lain daripada persekitaran boleh mengubah konsep kendiri seseorang kanakkanak. Kekuatan konsep kendiri bergantung kepada bagaimana seseorang bertindak balas kepada elemen-elemen persekitaran. Kanak-kanak yang dididik dengan kasih sayang yang sempurna akan membentuk pandangan positif tentang diri, begitu uga sebaliknya.
1.5.4 A41 %#" Ke!* ( K#!#%-%#!#% 6ungguhpun taraf mental kanak-kanak telah ditentukan semen ak di dalam kandungan lagi kita tidak boleh berserah saha a kepada takdir tanpa berusaha untuk mempengaruhi konsep kendiri kanak-kanak. Kendiri kanak-kanak ibarat pokok yang tumbuh perlu diba a dan disirami air. /egitulah uga keadaannya dengan konsep kendiri. "ni bermakna kita perlu men alankan tanggung a%ab iaitu apakah langkah yang perlu diambil untuk meningkatkan konsep kendiri kanak-kanak berdasarkan perkembangan kanak-kanak. Kanak-kanak 13
berkembang dari aspek fi,ikal, emosi, rohani, sosial dan kognitif. Kanak-kanak adalah pela ar yang aktif, sentiasa ingin tahu dan ingin melakukan sesuatu tanpa menyedari risiko. (enurut Hroebel, ker a kanak-kanak adalah bermain. Dalam membina strategi dan langkah-langkah untuk meningkatkan konsep kendiri kanak-kanak perlu berdasarkan perkembangan bermain tersebut. +asil ka ian menun ukkan terdapat perkaitan sikap ibu terhadap anak dalam menerima kehadiran anak, maka anak lebih !enderung untuk mesra dengan keluarga dan orang lain. Kanak-kanak yang suka menangis dan susah diberi makan ada kaitannya dengan ibu yang risau dan runsing ketika mengandung. Penghargaan terhadap anak seperti memberi kata manis dan kata pu ian boleh meningkatkan rasa senang dan keriangan kepada kanak-kanak. Keluarga yang stabil memberi ruang kepada kanak-kanak untuk membesar dan mengenali kehidupan yang lebih bermakna daripada kanak-kanak yang tinggal dengan ibu tunggal dan hidup yang kekurangan. Peranan ibu bapa dan guru sangat penting dalam aplikasi kendiri kanakkanak. Penerimaan orang de%asa terhadap kanak-kanak adalah aplikasi kendiri kanak-kanak yang utama. "bu bapa perlu menerima kehadiran kanakkanak dalam keluarganya. ?uru perlu menerima kanak-kanak yang berada dalam kelasnya. ?uru sendiri menerima dirinya sebagai seorang guru prasekolah yang mempunyai kualiti untuk membantu kanak-kanak memperkembangkan potensinya ke tahap maksimum 6enarai kualiti konsep kendiri yang positif yang perlu ada pada seorang guru yang boleh diaplikasi kepada kanak-kanak adalah seperti berikut# Kasih sayang untuk kanak-kanak Dedikasi untuk menga ar Kebolehan menyempurnakan tugas hingga selesai Kebolehan men alin hubungan yang rapat dengan kanak-kanak (enguruskan unsur enaka dengan baik dan sopan.
6enarai kualiti yang hendak dipertingkatkan oleh guru terhadap kanak-kanak adalah seperti berikut# (empunyai keyakinan yang tinggi dan per!aya yang anda boleh menyempurnakan tanggung a%ab dalam ker aya dengan betul (empunyai kemahiran mengurus kanak-kanak 14
/oleh menga%al perasaan marah (engeluarkan bunyi suara yang lunak dan mesra Keupayaan menyanyi dengan selesa di hadapan kanak-kanak.
Anda hendaklah menerima kanak-kanak yang ada dalam kelas anda tanpa syarat sama ada kanak-kanak itu !omot, gemuk, atau agresif. Anda perlu buang auh- auh perasaan CbiasD itu.
-a.
+arapan ?uru 0arta +arapan guru terhadap konsep kendiri kanak-kanak.
Ra ah 1.1# 0arta harapan guru -i. "ni bermakna guru memainkan peranan penting dalam memupuk kendiri kanak-kanak. ?uru berinteraksi dengan kanak-kanak setiap hari. ?uru yang membentuk kumpulan ke!il dan memberi arahan yang elas, menyatakan peraturan kumpulan ketika bermain, guru yang mendemonstrasi adab-adab yang perlu dikuasai oleh kanakkanak dalam interaksi dan !ara-!ara bertegur sapa dengan kanak15
kanak lain dan orang de%asa. ?uru memberi ruang untuk kanakkanak men!etuskan idea dan mengutamakan pengalaman mereka seharian. -ii. 6trategi berpusatkan pela ar perlu diutamakan. Pendekatan guru kepada pendekatan konstruktif, kontekstual dan pro ek dari ekposisi. ?uru memberi galakan kepada kanak-kanak men!uba dan meneroka dunia mereka dengan akti5iti yang sesuai dengan minat dan perkembangan mereka. ?uru perlu memberi penghargaan kendiri, meningkatkan penerimaan dan mengurangkan penolakan diri. ?uru menyediakan akti5iti seperti berikut# G ma lis 1 (v) hari adi, hari perayaan dan lain-lain. Kanak-kanak memerlukan ibu bapa, rakan sebaya dan orang de%asa untuk berkomunikasi. Kanak-kanak akan membentuk kebolehan untuk lebih memahami dunia di sekeliling mereka se!ara menyeluruh. Kanak-kanak bela ar daripada orang lain dan bagaimana bertindak mengikut keperluan dan kefahaman se!ara berterusan. Kanak-kanak selalu bertanya dan menyelesaikan tugasan yang mudah seperti mengurus diri, adab makan, adab bertemu orang tua, !ara ber!akap, !ara bermain dan bela ar tentang menulis, memba!a dan mengira. Ra ah 1.2 menggambarkan kanak-kanak sebagai pela ar aktif dan se!ara tidak langsung bela ar tentang konsep kendiri melalui perkembangan pemikiran, fi,ikal, emosi dan sosial. (enyediakan alat permainan yang boleh dikongsi dan bermain bersama-sama. Alat bermain yang mudah tetapi menarik dan seronok. ?alakkan kanak-kanak menyesuaikan diri dalam situasi harian seperti main pondok-pondok, ual beli, amuan
-iii. -i5. 1
-5i.
16
Ra ah 1.2# Kanak-kanak sebagai pela ar aktif berdasarkan perkembangan kanakkanak
b.
7ntuk memudahkan guru membantu kendiri kanak-kanak, guru perlu membuat perhatian yang teliti terhadap tingkah laku kanak-kanak dengan menggunakan senarai semak kendiri berkualiti -ru uk Ra ah 1.3..
'arikh#IIIIIIIIIIII 'andakan - ) .
9ama pela ar#IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII /il 1 2 3 & E B F 2 'ingkah 4aku Kanak-kanak
(elihat %a ah anda semasa ber!akap dengan anda /oleh memperkenalkan nama sendiri /oleh melihat rakan bermain dan main bersama *arang menun ukkan ketakutan untuk men!uba perkara baru *arang mempamerkan disruptif dalam akti5iti 6elalu senyum dan gembira semasa di sekolah Rasa bangga terhadap pen!apaian diri -a!!omplishments. /erani membetulkan sesuatu yang salah
17
Ra ah 1.3 0ontoh 6enarai 6emak Kendiri "ni dapat di alankan dari masa ke semasa supaya aspek yang lemah boleh ditingkatkan melalui akti5iti dalam kelas. /anyak akti5iti yang boleh dilaksanakan dan selalunya kanak-kanak membuat apa yang diminta oleh guru. /erikut adalah akti5iti yang boleh dilaksanakan dalam kelas# i. (emba!akan buku !erita untuk kanak-kanak.
0erita dalam buku itu men!eritakan %atak-%atak yang mempunyai tindakan dan nilai murni seperti hubungan ibu dan anak, yang menolong ibunya membersihkan rumah, memasak, mengikut ibu ke pasar membeli barang-barang - sesuai untuk kanak-kanak meneliti ke dalam diri mereka sama ada mereka dapat menolong dan menyumbang kepada ibu dan bapa. 0erita 6i 'enggang dan !erita /atu /elah, /atu /ertangkup yang anak yang derhaka dan ibu yang mera uk tidak sesuai di!eritakan kepada kanak-kanak kerana ini memberi gambaran sikap ibu yang tidak pemaaf. -!. 'ingkah 4aku /ukan 4isan ?uru hendaklah menun ukkan penerimaan terhadap kanak-kanak melalui tingkah laku bukan lisan. Kanak-kanak lebih memahami mengenai perasaan anda terhadap mereka dengan !ara anda bertindak dan apa yang anda katakan. /agaimana nada suara anda dalam menenangkan perasaan mereka daripada apa yang anda katakan. Rakamkan suara anda ketika memberi semangat kepada kanak-kanak. 6eterusnya anda dengar semula suara anda supaya anda dapat menyesuaikan semula tindakan anda dalam menguruskan kanak-kanak yang mempunyai tingkah laku bermasalah di dalam bilik dar ah. 'ingkah laku bukan lisan adalah termasuk ekspresi muka anda. Adakah anda selalu senyum apabila bersama kanak-kanak> Jrang de%asa di prasekolah adalah sangat mustahak bertingkah laku dengan tekal, stabil dan menga%al perasaan se!ara berterusan terhadap kanak-kanak. /ilik dar ah prasekolah perlu ada !ermin supaya mereka sentiasa melihat aksi mereka di prasekolah. Kanak-kanak perlu menggunakan !ermin bukan saha a untuk bermain drama tetapi mereka akan melihat diri dan kebolehan mereka di sepan ang akti5iti tersebut. ?uru perlu mengambil gambar ketika kanak-kanak membuat aklti5iti membina blok, pro ek sains, akti5iti rombongan, memelihara hai%an kesayangan. Pamerkan gambar tersebut dalam buku skrap peribadi kanak-kanak. 18
-d.
/uku bergambar Kanak-kanak di ba%ah agaan anda datang daripada pelbagai latar belakang seperti pelbagai budaya, status sosio ekonomi, !a!at anggota, pintar !erdas, tingkah laku bermasalah dan lain-lain. 0ontohnya !erita anak badak air. ?uru menggunakan gambar anak badak air yang bertanya kepada ibunya, kenapa hai%an lain !antik tetapi dia hodoh, maka ibu badak pun memberi tahu baha%a badak air ada keistime%aan yang tidak terdapat pada hai%an lain. Dalam erti kata dalam menangani kendiri, kanak-kanak selesa menerima sifat-sifat yang ada pada dirinya dan menerima dirinya seadanya dan tidak merungut kekurangan yang ada pada dirinya.
-e.
(embina Kekuatan Kanak-kanak ?uru membantu kanak-kanak mengenali kekuatan yang ada pada diri mereka. Kanak-kanak yang langsang dibenarkan meman at tetapi perlu ka%alan. Kanak-kanak yang pemalu boleh memegang sudu untuk makan bersama ka%an-ka%an yang sudah dikira mempunyai kekuatan bergaul dengan ka%an-ka%an. /eri peluang kepada kanak-kanak membuat sand%i!h dengan menyapu mentega pada roti. "ni adalah satu per!ubaan membina kekuatan kanakkanak yang patut dibanggkan. "ni akan memba%a implikasi yang sangat besar untuk mereka meneruskan kehidupan berdikari tanpa meminta bantuan orang lain menyediakan makanan untuk sarapan pagi. Kanakkanak dia ar mengikat kasut, menulis nama, mengenakan butang pada ba u dan menyapu lantai tadika. 'erdapat kanak-kanak yang pemalu, terlalu pasif, merosakkan rasa ingin ber aya dalam apaapa akti5iti yang di alankan dalam bilik dar ah. /anyak akti5iti yang boleh dilaksanakan se!ara menyeluruh yang boleh membina rasa ber aya dalam pengalaman seharian mereka. Antara akti5iti tersebut adalah seperti berikut# -i. (enanam bunga -ii. /eri ikan makan -iii. /eri arnab makan -i5. 6et me a untuk makan tengah hari -5. (engambil surat di pe abat 19
-5i. (enyusun alat permainan -5ii. /ermain doh -5iii. Jperasi komputer -i8. (enggunakan gerga i dan mengetuk paku -mainan. -8. (embersihkan lantai -8i. (enuangkan air ke dalam !a%an -8ii. (enghidangkan makanan serat untuk ka%an-ka%an. -f. Pilihan Akti5iti Kanak-kanak Perkara penting dalam diri kanak-kanak ialah memperoleh pengalaman ber aya dengan membiarkan kanak-kanak memilih permainan yang mereka minati. /ahanbahan permainan disusun dengan baik dan menarik supaya dapat menarik perhatian kanak-kanak untuk bermain. 6ekiranya permainan itu men adi tumpuan, maka sediakan kertas giliran untuk digunakan se!ara bergilir-gilir. Kadang-kadang kanak-kanak datang berulang kali ke tempat permainan yang sama, kita perlu ingat baha%a dalam pembela aran kanak-kanak melibatkan manipulasi dan masteri yang sangat bermakna kepada kanak-kanak. +anya kanakkanak yang tahu bagaimana masa peribadi yang mereka perlukan untuk menyiapkan sesuatu tugasan dalam permainan itu.
1.B Kanak-kanak bermain menggunakan permainan. LATIHAN 1. 2. 3. &. Apakah konsep inisiatif di kalangan kanak-kanak> Apakah konsep autonomi kanak-kanak> /agaimanakah guru dapat membina kekuatan kendiri kanakkanak> /andingan konsep kendiri positif dan konsep kendiri negatif. 20
E. B. F.
/erikan maksud kendiri . /agaimana konsep kendiri kanak-kanak terbentuk. +uraikan persekitaran yang menyumbang kepada peningkatan kendiri. BUKU RUJUKAN
+amilton, D.6., K Hlemming, /.(. -1=FF.. Resources for Creative Teaching in Early Childhood Education. 9e% Lork# +ar!ourt /ra!e *o5ano5i!h, "n! 1dgington, (. -2GG&.. The Foundation Stage Teacher In Action Teaching 3, And ! "ear#$lds. 7K# Paul 0hapman Publishing. Kail, R.M., K 0a5anaugh, *.0. -2GGG.. %u&an 'evelo(&ent. A )ifes(an *ie+. 76A# :ads%orth 'homson.
21
TAJUK 2 2.1 SINOPSIS
MATLAMAT6 NILAI DAN BUDA7A (4 JAM)
'a uk ini meliputi definisi, fungsi utama keluarga dan perubahan bentuk keluarga masa kini. "a uga menyentuh tentang hubungan matlamat dan nilai budaya mendidik anak dengan mengambilkira perbe,aan budaya dan nilai, konflik matlamat dan nilai dan aplikasi penyelesaian konflik. 'a uk ini uga menekankan tentang pendidikan nilai, moral dan agama serta proses membuat keputusan dan perkembangan prososial. HASIL PEMBELAJARAN Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat# 1. menyatakan tentang definisi, fungsi utama keluarga dan perubahan bentuk keluarga masa kini$ 2. menerangkan hubungan matlamat dan budaya mendidik anak$ 3. menerangkan tentang perbe,aan budaya dan nilai, konflik matlamat dan nilai serta aplikasi penyelesaian konflik$ dan &. menghuraikan tentang pendidikan nilai, moral dan agama, proses membuat keputusan dan perkembangan prososial. KERANGKA TAJUK-TAJUK
(atlamat, nilai dan (atlamat, nilai dan budaya budaya
Keluarga Keluarga
+ubungan +ubungan matlamat dan matlamat dan budaya mendidik budaya mendidik anak anak
Pembentuk Pembentuk nilai budaya nilai budaya
22
2.2
KELUARGA
2.2.1 Pe!$e!#1#! Keluarga adalah merupakan unit asas institusi sosial di dalam sesebuah masyarakat. 6etiap bayi dilahirkan ke dunia ini berada di dalam sebuah keluarga. 6ekolah uga merupakan salah sebuah institusi sosial penting di dalam masyarakat dan tidak terke!uali daripada terlibat dengan perdebatan isu keluarga."ni adalah kerana kanak-kanak disosialisasikan di dalam kedua-dua institusi sosial iaitu keluarga dan sekolah. Kanak-kanak dan keluarga perlu mengadaptasikan diri dengan persekitaran sekolah yang berbe,a, dan sekolah pula perlu menyesuaikan diri dengan pelbagai enis latar belakang dan kanak-kanak. 2.2.2 Def ! " Ke1&#($# Didefinasikan sebagai satu penyatuan manusia dalam satu kumpulan yang beker asama dikalangan ahlinya atau coo(erative grou(, dalam tu uannya untuk men aga dan membesarkan anak-anak -(a!ionis 2GG1.. Keluarga dikatakan sebagai satu unit yang dibentuk dua indi5idu atau lebih yang dikaitkan dengan pertalian darah, perkah%inan atau pengambilan anak angkat yang hidup bersama. Keluarga dalam hubungannya dengan anak ditakrifkan sebagai tempat pengasuhan yang dapat memenuhi keperluan hidup seperti makan, minum, dan bergerak. Kanak-kanak bukan saha a memerlukan keluarga bahkan uga komuniti. /egitu uga sebaliknya keluarga dan komuniti memerlukan kanak-kanak untuk melengkapkan kehidupan seseorang manusia. 1ssa -2GG3. pula menyatakan baha%a keluarga adalah teras dalam pendidikan a%al kanak-kanak. Keluarga merupakan salah satu penghubung yang paling intim dan penting dalam setiap kehidupan setiap manusia termasuklah dalam diri kanak-kanak itu sendiri. Keluarga boleh dimaksudkan kepada @dua atau lebih perhubungan antara manusia yang tinggal dalam satu penempatanA -Dris!oll K 9agel, 2GG2.. Jlson K Defrain -1==&. mentakrifkan keluarga sebagai satu atau lebih daripada seorang indi5idu yang komited antara satu sama lain untuk berkongsi kasih sayang, sumber, keputusan dan nilai-nilai. (anakala /abol, K 6ontag -1==3. memberi definisi keluarga se!ara menyeluruh di mana keluarga tidak terhad kepada orang yang 23
mempunyai hubungan darah -nasab., perkah%inan atau pengangkatan. Keluarga adalah kumpulan orang-orang yang memerlukan antara satu sama lain kerana mereka berkongsi matlamat, sumber dan komited untuk angka pan ang. 2.2.3 F&!$" U'#,# Ke1&#($# Hungsi keluarga adalah bertanggung a%ab dalam men aga dan mengembangkan anggota-anggotanya -6uprihatin, ?, dkk., 1==2.. Antara fungsi utama keluarga ialah seperti berikut# 3 3 3 3 3 3 3 3 3 Hungsi Reproduksi Hungsi Keagamaan Hungsi 6osial /udaya Hungsi Kasih 6ayang Hungsi Perlindungan Hungsi Pendidikan Hungsi 1konomi Hungsi Rekreasi Hungsi 6tatus Dan Kedudukan
F&!$" Re4(.*&%" 3 Hungsi yang merupakan mekanisme untuk melan utkan keturunan yang diren!anakan dapat menun ang ter!iptanya kese ahteraan manusia di dunia yang penuh iman dan tak%a. F&!$" Ke#$#,##! 3 Didorong dan dikembangkan agar kehidupan keluarga sebagai tempat persemaian nilai-nilai luhur budaya bangsa untuk men adi insan beragama yang penuh keimanan dan ketak%aan kepada 'uhan Lang (aha 1sa. F&!$" K#" ) S#8#!$ 3 (emberikan landasan yang kukuh terhadap hubungan anak dengan anak, ibu dengan bapa, ibu bapa dengan anaknya serta hubungan kekerabatan antara generasi. "ni penting untuk perkembangan psikologi sihat kepada anak-anak. F&!$" S." #1 B&*#8# 3 Anak-anak dibesarkan di dalam keluarga dengan nilai dan budaya yang dianuti di dalam keluarga tertentu. Jleh itu, anak-anak mendapat pembudayaan di dalam keluarga. F&!$" Pe(1 !*&!$#! 24
(enambahkan rasa aman dan keakraban pada setiap ahli keluarga. Keluarga memberi perlindungan kepada anak-anak dari segi tempat tinggal yang sempurna serta memberi perlindungan kepada perkembangan emosi anak-anak.
F&!$" Pe!* * %#! 3 Keluarga mendidik anak-anak kemahiran ker a-ker a di dalam rumah, kemahiran ker aya %arisan keluarga seperti kemahiran berniaga, nilai murni dan moral dan spiritual. F&!$" E%.!., 3 Di dalam hal ini keluarga akan menyediakan semua keperluan kehidupan seperti makan, minum, barangan dan perkhidmatan kepada anak-anak serta merupakan unsur ketahanan keluarga. F&!$" Re%(e#" 3 Keluarga menyediakan akti5iti rekreasi bersama ahli keluarga seperti berkelah, bersukan, bermain, beriadah dan sebagainya. F&!$" S'#'&" D#! Ke*&*&%#! 3 Keluarga memberikan status kepada anak-anak melalui nama keluarga, kedudukan keluarga dari segi ekonomi dan sosial di dalam komuniti. 2.2.4 Pe(&-#)#! Be!'&% Ke1&#($# M#"# K ! Perubahan dari segi ekonomi keluarga yang memerlukan pendapatan lebih seiring dengan pembangunan dunia moden. *ika dahulu kaum ibu hanya duduk di rumah men aga dan mengasuh anak terutama anak ke!il telah beralih kepada beker a. (asa dahulu segala keperluan, kemudahan, bahan dan perkhidmatan semuanya akan disediakan oleh keluarga. Pada hari ini, perkara sebegini tidak lagi dilakukan di mana segalanya diperolehi dengan !ara pembelian. (asa dahulu segala keperluan, kemudahan, bahan dan perkhidmatan semuanya akan disediakan oleh keluarga. Pada hari ini, perkara sebegini tidak lagi dilakukan di mana segalanya diperolehi dengan !ara pembelian. (asa lalu keluarga lebih mengamalkan ker a-ker a beribadat di rumah tetapi pada hari ini segala tugas tersebut banyak diberikan oleh sekolah, guru-guru, para alim ulama dan institusi agama.Perubahan yang berlaku kepada sistem kekeluargaan pada masa kini disebabkan pengaruh daripada bentuk perhubungan keluarga yang kompleks serta respon daripada pihak lain pada komuniti di dalam masyarakat itu sendiri.Pada masa ini kasih sayang yang diberikan oleh keluarga kepada anak-anak mereka lebih kepada aspek material bagi 25
menun ukkan kasih sayang mereka berbanding pada masa lalu kasih sayang diberikan dengan sepenuhnya kepada anak-anak dalam apa ua keadaan. Pada masa ini di (alaysia, sebahagian besar daripada keluarga dibentuk oleh pasangan yang matang dan atau oleh pasangan yang telah berumur. "ni kerana faktor pendidikan dan tuntutan peker aan menyebabkan pasangan muda-mudi le%at berkah%in. Dari satu segi, ia merupakan sesuatu yang baik kerana pasangan itu dapat menghadapi alam rumah tangga dengan lebih bersedia untuk men aga rumah tangga dan anak-anak sama ada dari segi material mahupun dari segi emosi. Akan tetapi, dari sudut yang lain, didapati keluarga yang dibentuk oleh pasangan yang telah NberumurN ini tidak dapat men alankan fungsi pembiakan -pro!reati5e fun!tion. dengan berkesan. 'etapi ada uga sebilangan daripada mereka yang berkah%in pada usia muda disebabkan faktor-faktor desakan hidup, berpendidikan rendah, dan sebagainya. 4atar belakang alam perkah%inan yang pelbagai ini sedikit sebanyak mempengaruhi !aragaya keibubapaan masyarakat kita dalam menyediakan keperluan yang terbaik kepada perkembangan pendidikan a%al kanak-kanak. 2.2.2. Je! "-9e! " Ke1&#($# Keluarga boleh dibahagikan kepada beberapa enis iaitu Keluarga 9uklear, Keluarga Kembangan, Keluarga 'iri, Keluarga Angkat, Keluarga "bu)/apa 'unggal, Keluarga 9enek)Datuk, Keluarga Kali Kedua, Ke1&#($# N&%1e#( 'erdiri daripada ibubapa dan seorang anak atau lebih. Ke1&#($# %e,-#!$#! 'erdiri daripada nenek,datuk,mak!ik, pak!ik serta adik-beradik yang lain yang tinggal bersama dalam satu kediaman. (ereka berkongsi satu kefahaman dan tanggung- a%ab dalam urusan keluarga. Dalam keluarga ini anak-anak boleh dibimbing atau dididik oleh ahli keluarga yang lain seperti datuk atau nenek. Ke1&#($# 4e!9#$# '&!$$#1 Keluarga pen aga tunggal berlaku akibat daripada per!eraian atau salah seorang daripada ibubapa telah meninggal dunia. Keluarga ini mempunyai hanya seorang ibu atau ayah yang bertanggung- a%ab dalam urusan keluarga. 26
Ke1&#($# C#,4&(#! Keluarga tiri digambarkan sebagai keluarga !ampuran. 6eorang daripada ibu atau bapa berkah%in semula dan memba%a anakanak daripada perkah%inan lama ke dalam keluarga baru. Keluarga ini menghasilkan suatu keluarga yang besar.
Ke1&#($# #!$%#' Keluarga yang men aga dan mendidik anak-anak yang bukan daripada keturunan mereka sendiri tetapi diambil daripada indi5idu lain dan dipelihara seperti anak sendiri. Ke1&#($# Ne!e%:*#'&% Keluarga yang terdiri daripada nenek dan datuk yang mendidik serta men aga !u!u.
Ke1&#($# K#1 Ke*&# Keluarga ini terdiri daripada satu atau lebih anak-anak yang telah membesar, iaitu anak-anak mereka sendiri atau anak angkat, mendapat anak semula selepas tempoh masa yang lama. "ni bermakna selepas anak yang pertama dilahirkan, keluarga ini tidak mempunyai anak-anak lain untuk sepan ang tempoh yang lama sehingga mereka membuat keputusan untuk mempunyai anak lagi. 2.3 H&-&!$#!6,#'1#,#' *#! -&*#8# ,e!* * % #!#%
2.3.1 Pe(-e;##! -&*#8# *#! ! 1# 6etiap indi5idu perlu dan ingin men adikan budaya masyarakat sebahagian daripada kehidupan mereka, terutama dalam kehidupan keluarga. 'erdapat pelbagai budaya dan nilai-nilai tertentu yang diamalkan oleh setiap keluarga di (alaysia. Keluarga merupakan %adah yang sesuai untuk menerapkan budaya dan nilai-nilai tertentu kepada anak-anak. 6etiap keluarga berusaha untuk menerapkan budaya dan nilai-nilai tersendiri dalam kehidupan seharian anak-anak mereka. /udaya dan nilai Onilai yang diterapkan dalam sesebuah keluarga bergantung kepada tahap pendidikan ibu bapa, tempat tinggal dan enis keluarga. 27
2.3.1.1
T#)#4 4e!* * %#! -& -#4#
'ahap pendidikan ibu bapa uga telah meningkat. *ika dahulu, tanggung a%ab untuk menyara keluarga terletak pada bahu bapa yang men!ari nafkah, tetapi pada masa kini, ibu dan bapa telah bersamasama men!ari re,eki. 'ugas men aga anak telah diserahkan kepada pusat asuhan mahupun pembantu rumah. ika pembantu rumah tersebut adalah %arga asing, maka se!ara tidak langsung anak tersebut akan bela ar nilai dan budaya %arga asing itu sendiri. 'ahap pendidikan ibu bapa uga telah meningkat. *ika dahulu, tanggung a%ab untuk menyara keluarga terletak pada bahu bapa yang men!ari nafkah, tetapi pada masa kini, ibu dan bapa telah bersamasama men!ari re,eki. 'ugas men aga anak telah diserahkan kepada pusat asuhan mahupun pembantu rumah. ika pembantu rumah tersebut adalah %arga asing, maka se!ara tidak langsung anak tersebut akan bela ar nilai dan budaya %arga asing itu sendiri. 2.3.1.2 Pe(&-#)#! 'e,4#' ' !$$#1
"bubapa muda telah mula berhi rah dari kampong ke bandar. "ni mungkin kerana di bandar mempunyai lebih peker aan dan kemudahan yang lebih selesa. 9amun demikian, suasana perumahan di bandar lebih kepada konsep @tidak men aga tepi kain orangA oleh yang demikian, apa yang berlaku ika anak-anak melakukan kesilapan di luar pengetahuan ibu bapa, maka, tiada siapa yang akan menegur. 2.3.1.3 Ke1&#($# !&+1e&"
"bubapa muda yang berpisah akan meminta ibubapa mereka untuk men aga anak-anak. 9amun ika di bandar , tiada siapa yang akan men aga mereka dan menyebabkan anak-anak mereka terbiar. 2.3.2 K.!f1 %6 M#'1#,#' D#! N 1#
"bubapa dan keluarga bertanggung a%ab men adikan anak-anak mereka berakhlak mulia, beragama matang berfikir serta menghayati nilai-nilai murni tradisi yang di%arisi keluarga. Jleh yang demikian, ibubapa bertanggung a%ab mengeluarkan perbelan aan kesihatan, perubatan, pakaian untuk anak-anak. 2.3.2.1 B&*#8# Ke1&#($#
6ebuah keluarga yang baik mempunyai sokongan emosi, menghormati orang lain, bertanggung a%ab terhadap segala tindakan. Perbe,aan 28
budaya adalah dari segi ekspektasi kanak-kanak , !ara men aga mereka, !orak mende%asakan mereka dan uga tahap kepentingan ibubapa terhadap pela aran. 2.3.3 A41 %#" Pe!8e1e"# #! K.!f1 %
?uru harus memainkan peranan yang penting dalam mengurangkan konflik didikan dan nilai berkeluarga. ?uru perlu memberi peneguhan dan sokongan kepada setiap tingkahlaku kanak-kanak se a ar dengan matlamat dan hasrat pendidikan. ?uru memerlukan sokongan dari keluarga dan komuniti dalam men alankan peranan ini.
2.4
Pe,-e!'&% ! 1# -&*#8#
2.4.1 Pe!* * %#! ! 1# 6 ,.(#1 *#! #$#,# Kanak-kanak perlu didedahkan dengan nilai-nilai murni seperti beker asama, tolong menolong, hormat menghormati dan sebagainya selaras dengan falsafah pendidikan negara yang mahukan perkembangan se!ara menyeluruh -*1R"6.. 9ilai-nilai murni perlu diterapkan se ak mereka masih ke!il lagi kerana dapat membentuk moral yang baik dalam diri kanak-kanak tersebut. 9ilai agama uga perlu dia ar kepada kanak-kanak dari ke!il lagi. Amalan baik yang dia arkan oleh sesebuah agama hendaklah dilaksanakan oleh keluarga mereka agar dapat men adi tauladan dan ikutan kepada kanak-kanak. 2.4.2 P(."e" ,e,-&#' %e4&'&"#! Definisi ,e(utusan adalah pilihan yang dibuat antara alternatif yang ada. (anakala -roses -e&buatan ,e(utusan pula ialah proses membuat pilihan alternatif yang terbaik untuk men!apai sesuatu ob ektif. 2.4.3 Je! "-Je! " Ke4&'&"#! ,e(utusan .er(rogra& adalah# prosedur atau garis panduan yang pendaftaran kursus setiap semester. ,e(utusan Tida/ .er(rogra& pula keadaan yang tidak biasa. 0ontohnya# baru tersenarai di /6K4. 2.4.4 Aplikasi Penyelesaian Konflik 29 berulang dan rutin$ mengikut telah disediakan. 0ontohnya berlaku se!ara tidak rutin dan hendak melabur dalam syarikat
Langkah Pertama < Ke!#14#"' ,#"#1#) *#! 4e1&#!$ < - (enganalisa pun!a atau penyebab - (engenalpasti kesukaran yang menghalang pen!apaian matlamat -(engenalpasti situasi yang menun ukkan peluang- peluang untuk melepasi matlamat yang sedia ada Langkah Kedua < Me, % (%#! #1'e(!#' f 4e!8e1e"# #! < - 7ntuk keputusan berprogram # alternatif hendaklah mudah dan ketara - 7ntuk keputusan tidak berprogram # alternatif yang lebih kreatif dan ino5atif Langkah Ketiga < P 1 ) #1'e(!#' f 4#1 !$ "e"&# Perlaksanaan yang ber aya # /erhati-hati ketika meran!ang$ 6ensitif terhadap mereka yang menerima kesan Langkah Keempat < (elaksanakan alternatif yang dipilih Langkah lima< D#4#'%#! ,#%1&,-#1#" (embuat tindakan susulan dan menilai hasil daripada keputusan 2.2 Pe(%e,-#!$#! P(."." #1
:rightsman dan Deau8 -1=21. mendefinisikan perilaku prososial sebagai perilaku seseorang yang mempunyai konsekuensi sosial positif yang ditu ukan bagi kese ahteraan orang lain se!ara fisikal mahupun psikologi. Perkembangan prososial ialah perkembangan seseorang dari segi tingkahlaku yang dapat diterima sosial umum. Kanak-kanak perlu diberi bimbingan tingkahlaku seperti berikut. (embimbing kanak-kanak ke arah membina ka%alan diri (enggalakkan kanak-kanak berdikari
30
(embimbing kanak-kanak untuk memenuhi keperluan emosi dan intelek mereka (embina ekspektasi untuk kanak-kanak (eran!ang tingkahlaku yang sesuai dengan menyusun persekitaran supaya disiplin kendiri dapat dilakukan kanak-kanak (engubah tingkahlaku kanak-kanak sekiranya perlu 6eorang kanak-kanak akan meningkat dalam pelbagai perkara seperti perkembangan kognitif, perkembangan bahasa, perkembangan sosial dan lain-lain lagi. (enurut (oss dan Page -dalam /aron K /yrne, 1==1., seseorang yang mendapatkan pengukuhan positif pada saat melakukan suatu perilaku prososial maka ia !enderung akan melakukan perilaku itu lagi pada saat yang lain, sedangkan seseorang yang mendapatkan pengukuhan negatif pada saat melakukan suatu perilaku prososial maka akan !enderung menghindari perilaku tersebut pada saat yang lain. 1lemen penting dalam pendidikan memberikan bimbingan yang berkesan berikut. a%al kanak-kanak adalah kepada kanak-kanak seperti
(engenali diri (engetahui perkembangan kanak-kanak (emenuhi keperluan kanak-kanak dengan !ara sesuai dari segi berdikari dan bertanggung a%ab (enetapkan ekspektasi yang sesuai (enyusun dan memodifikasi persekitaran supaya tingkahlaku dan ka%alan kendiri yang diharapkan dapat dibina (enun ukkan model tingkahlaku yang sesuai kepada kanak-kanak (engelakkan daripada membina atau menggalakkan tingkahlaku bermasalah
R&,#)%& S8&($#%&. A*#%#) 'e,# ! * $&!# %e-#!8#%#! %e1&#($# * !e$#(# % '#= (F % (%#!)
4#%#
.1e)
31
S&#, "'e( -e%e(9#. A!#% * 9#$# 4e,-#!'& (&,#) #'#& !e!e% *#! *#'&% * (&,#). A*# 4&1# 8#!$ * )#!'#( %e '#,#! #"&)#!. M#!# 1e- ) -# %= Ke,&%#%#! 4e!*#4#' #!*#. L#' )#! /uatkan satu temubual bersama beberapa ibubapa dan guru mengenai kepentingan ker asama antara pihak ibubapa dan guru terhadap perkembangan pendidikan a%al kanak-kanak> /in!angkan dan nyatakan !adangan ibubapa dan guru untuk menarik mereka untuk melibatkan diri dengan akti5iti prasekolah.
R&9&%#!< 1. Dris!oll K 9agel, -2GG2.. 1arly 0hildhood 1du!ation # /oston # Pearson 1du!ation 0ompany 2. /ustam Kamri K Petri Pabariah (egat A. Rahman.-2GGE.. 'adika /erkualiti. Kuala 4umpur #P'6 3. /uku Kurikulum Kebangsaan Prasekolah -2GG&.. Kementerian Pendidikan (alaysia # Kuala 4umpur &. 6!iarra, D. . K Dorsey, A -2GG2.. De5eloping K Administering an 1arly 0hhildhood 0enter. 9*# 'homson Delmar 4earning
TAJUK 3 SINOPSIS <
PERSEKITARAN KELUARGA (5 JAM)
'opik ini akan membin!angkan perubahan pendidikan kanak-kanak dari institusi keluarga ke institusi pengasuhan iaitu di tadika atau prasekolah. Antara aspek yang mempengaruhi perkembangan pembela aran kanak-kanak seperti persekitaran pengasuhan dari segi institusi taman asuhan, ruang dalam dan luar. HASIL PEMBELAJARAN < Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat# 32
1. (en elaskan persekitaran pengasuhan$ 2. (enghuraikan institusi taman asuhan$ 3. (en elaskan keselamatan$ peranan ruang dalam dan luar, peralatan dan
&. (en elaskan kualiti pengasuhan dari aspek sai, kumpulan, nisbah kanak-kanak dan orang de%asa serta kelayakkan$ E. (en elaskan keluarga sebagai sumber sokongan dan hubungan kakitangan dan keluarga serta penglibatan keluarga. KERANGKA TAJUK-TAJUK PERSEKITARAN KE !AR"A
PERSEKITARA N PEN"AS!&AN
K!A ITI PEN"AS!&AN
KE !AR"A SE#A"AI S!$#ER S%K%N"AN
3.1
PERSEKITARAN PENGASUHAN
Persekitaran pengasuhan adalah situasi fi,ikal yang disediakan untuk program pendidikan a%al kanak-kanak. "ni termasuk menyediakan ruang akti5iti dan bahan pembela aran. 3.1.1 I!"' '&" T#,#! A"&)#! "nstitusi taman asuhan dimaksudkan sebagai tempat pembela aran a%al kanak-kanak. /iasanya institusi taman asuhan adalah meru uk kepada taska. :alau bagaimanapun topik ini akan menyentuh tentang taska dan tadika kerana kedua-duanya mempunyai kesinambungan perubahan pendidikan dari keluarga ke institusi. "bu bapa menghantar anak-anak untuk mendapatkan perkhidmatan yang berkualiti dan berkesan. Pihak pengurusan taska dan 33
tadika perlu se!ara profesional menyediakan perkhidmatan seperti yang diharapkan oleh ibu bapa dan keluarga kanak-kanak. 6e!ara profesional pihak pengurusan perlu men elaskan program yang disediakan. +al ini penting untuk memberi kefahaman kepada "bu bapa dan keluarga. Apabila berkomunikasi dengan ibu bapa, pihak pengurusan hendaklah bersedia mendengar !adangan yang dikemukakan oleh ibu bapa. Di samping itu !uba elaskan program yang akan dilaksanakan. Komunikasi yang baik dapat memberi keyakinan ibu bapa terhadap program yang akan dilaksanakan. "bu bapa perlu mendapatkan maklumat dan gambaran sebenar untuk memastikan kesinambungan pendidikan anak-anak mereka bersesuaian dengan yang mereka ingini. 3.1.2 R&#!$ D#1#, *#! L&#( 6ituasi yang kondusif hendaklah disediakan supaya kanak-kanak merasa selesa semasa berada di premis prasekolah. Di prasekolah atau tadika kanakkanak berada dalam satu keluarga yang besar. ?uru hendaklah menyesuaikan kanak-kanak dengan perubahan suasana yang berbe,a dengan suasana di rumah mereka sendiri. Ruang dalam dan luar bangunan tadika disediakan untuk tu uan pembela aran kanak-kanak. Di rumah mereka bela ar menerusi ibu bapa dan keluarga. (ereka bebas tanpa mengikut adual untuk melakukan akti5iti yang digemari. Di tadika mereka bela ar se!ara teran!ang untuk memenuhi keperluan perkembangan kognitif, fi,ikal, sosial dan emosi. 3.1.2.1 R&#!$ D#1#, 6usun atur ruang dalam yang dibahagikan kepada beberapa sudut pembela aran diran!ang untuk menggalakkan kanak-kanak bela ar. ?uru perlu dapat menyesuaikan sudut-sudut pembela aran dengan mesra pengguna. 6etiap bahan dan peralatan mudah diambil dan digunakan oleh kanak-kanak. 6e!ara tidak langsung dengan situasi yang memudahkan ini kanak-kanak akan merasakan tiada auh perbe,aan dengan keadaan di rumah mereka. Kemungkinan berlaku konflik kepada kanak-kanak di peringkat permulaan untuk menyesuaikan dengan keadaan di kelas prasekolah. Di rumah mereka bebas mengguna dan meletakkan peralatan mainan mereka. Di kelas prasekolah mereka perlu diperkenalkan dengan peraturan yang mudah untuk mendidik menggunakan peralatan dan menyimpan peralatan yang telah digunakan. 6e!ara tidak langsung mereka dididik untuk mempunyai sikap bertanggung a%ab terhadap barangan yang digunakan. Akti5iti ruang dalam memberi peluang kanak-kanak berinteraksi untuk meningkatkan perkembangan kognitif, sosial, emosi dan kreati5iti. Akti5iti 34
berkumpulan di sudut pembela aran mendidik mereka bersosial dan berinteraksi dengan rakan sebaya. Di sudut senyap mereka boleh men alankan akti5iti sendirian seperti memba!a buku bergambar. Di sudut pembela aran kognitif mereka dapat berbin!ang dengan rakan sebaya tentang apa yang telah dipela ari. (anakala di sudut kreati5iti mereka dapat meluahkan perasaan dan menghasilkan idea kreatif. Peranan guru membimbing dan menggalakkan perkembangan tingkah laku positif di kalangan kanak-kanak. ?uru perlu bersikap profesional untuk menangani masalah pembentukan tingkah laku kanak-kanak dalam melaksanakan akti5iti di dalam bangunan. Peranan guru semasa mengendalikan akti5iti di ruang dalam antaranya adalah seperti berikut# -a. 6edia membimbing dan memberi tun uk a ar kepada kanak-kanak. -b. /ersikap sabar setiap kali kesilapan yang dilakukan oleh kanak-kanak. -!. Peka dan perihatin terhadap masalah yang dihadapi oleh kanak-kanak. -d. (emberi arahan yang mudah difahami oleh kanak-kanak. -e. (enyediakan peraturan yang mudah difahami oleh kanak-kanak. -f. (endidik kanak-kanak berinteraksi positif dengan rakan sebaya. -g. (endidik kanak-kanak sikap bertimbang rasa di antara rakan sebaya. -h. (endidik kanak-kanak menghormati hak orang lain. -i. (endidik kanak-kanak digunakan. bertanggung a%ab dengan peralatan yang
- . (endidik kanak-kanak mengikut peraturan. -k. (endidik kanak-kanak men aga kebersihan dan persekitaran. -l. (ematuhi giliran yang ditetapkan semasa men alankan akti5iti.
6usunatur kelas prasekolah)tadika. 3.1.2.2 R&#!$ L&#( 35
Pihak pengurusan prasekolah atau tadika perlu memberi peluang kanakkanak untuk men alankan akti5iti di luar kelas tadika atau prasekolah. Keadaan ini dapat memberi peluang di kalangan kanak-kanak yang keluarganya tidak berkesempatan kerana kekangan ker aya keluarga. 6ituasi ruang di luar rumah uga berbe,a dengan situasi ruang luar di prasekolah. Keadaan ruang luar di prasekolah dilengkapi dengan peralatan mainan dan direka khusus untuk perkembangan kanak-kanak. Ruang luar di premis prasekolah atau tadika memberi peluang kanak-kanak meningkatkan perkembangan fi,ikal, kognitif, sosial dan emosi. ?uru hendaklah meran!ang sebelum mengadakan akti5iti di ruang luar. *angan terlalu mengambil mudah terhadap akti5iti luar dengan menumpukan main saha a. Akti5iti perkembangan kognitif dapat di alankan di ruang luar kelas. ?uru boleh memikirkan untuk akti5iti perkembangan kognitif selain bermain pasir dan air. 7mpamanya menanam bunga dan mengenal tumbuhtumbuhan di sekitar ka%asan ruang luar. ?uru uga boleh meran!ang akti5iti perkembangan fi,ikal dengan men alankan akti5iti permainan se!ara kumpulan atau indi5idu. 6emasa kanak-kanak men alankan akti5iti, guru men adi pemerhati dan pembimbing untuk memperbetulkan keadaan dan men aga keselamatan kanak-kanak semasa men alankan akti5iti. Di antaranya adalah seperti berikut# -a. /erada dalam keadaan berhadapan dengan kanak-kanak yang dika%al. -b. Kedudukan berdekatan dengan peralatan demi keselamatan. -!. (engagihkan nisbah kanak-kanak dengan orang de%asa. -d.(enun ukkan !ara yang betul membengkok lutut bila melompat dan merangkak. -e. (engu udkan suasana kreatif untuk menggunakan bahan disamping menekankan !iri keselamatan. -f . ?alakkan kanak-kanak untuk memegang tempat bergantung bila meman at atau berbuai. -g. +adkan masa untuk alat permainan yang men adi kegemaran. -h. ?alakkan trafik satu hala. 3.1.3 Pe(#1#'#! D#! Ke"e1#,#'#! Konsep keselamatan meru uk kepada langkah-langkah yang dilaksanakan oleh indi5idu atau kumpulan untuk mengelakkan kemudaratan seperti kemalangan, ke!ederaan atau kematian.Keselamatan termasuk dalam teori hieraki (aslo%. 36
Prinsip keselamatan 3 /ahan permainan dan perabot besar dan berbu!u bulat. 3 6oket elektrik tidak dapat di angkau atau ditutup. 3 Pastikan lantai tidak li!in. 3 Ruang dapur adalah tempat larangan. 3 Di ruang luar, longkang perlu bertutup, alat permainan perlu dipastikan keselamatannya. 3 Ka%asan perlu berpagar. 3 4atihan ke!emasan sekurang-kurangnya dua kali setahun. 3 Prosedur latihan kebakaran pastikan satu ka%asan lapang yang agak auh di luar bangunan untuk kanak-kanak berkumpul. 6ediakan pelan arah laluan. Kanak-kanak dilatih mengikut laluan dan bergerak se!ara tenang apabila berlaku ke!emasan. Hikirkan. 4ihat gambar di ba%ah. /in!ang dan kaitkan dengan apa yang telah anda pela ari.
J#0#- ".#1#!-".#1#! ! . 1. *elaskan kepentingan taman asuhan kanak-kanak. 2. +uraikan !iri-!iri keselamatan untuk kanak kanak yang perlu ada semasa mereka bermain di ruang luar -taman permainan.. 3. 4ukis pelan lantai taman asuhan kanak-kanak yang telah anda la%ati. 'entukan perubahan atau penambahbaikkan yang diperlukan bagi taman asuhan tersebut. /in!angkan.
37
3.2
K&#1 ' Pe!$#"&)#!
Pengurusan berkualiti akan menghasilkan perkembangan kanak- kanak yang positif. Jleh itu, kKualiti pengasuhan berkait rapat dengan # - Kelayakan guru - 4atihan guru - Pengalaman guru (aka guru perlu mendapat latihan khusus menerusi institusi yang diiktiraf. Kementerian Pela aran (alaysia berperanan dalam meningkatkan kualiti ini dengan # i. (enaikkan taraf guru-guru ke peringkat i a,ah, termasuk guruguru yang menga ar di prasekolah di sekolah bantuan kera aan. ii. 4atihan angka pan ang dan angka pendek. iii. (engadakan bengkel dan seminar kepada guru-guru
3.2.1 S# ; K&,4&1#! D#! N "-#) K#!#%-K#!#% Kementerian Pela aran (alaysia telah menentapkan baha%a setiap satu kelas di prasekolah perlulah mempunyai seorang guru dan seorang pembantu pengurusan murid. 9isbah murid ialah maksimum seramai 2E orang bagi satu kelas. 9isbah ini amat penting bagi men amin kualiti pendidikan di prasekolah. Pembantu pengurusan murid ditugaskan membantu guru untuk men alankan akti5iti disamping menyediakan makanan dan men aga kebersihan prasekolah. Pembantu pengurusan murid uga perlu membantu guru ketika men alankan akti5iti kumpulan bersama para pela ar. Akti5iti kumpulan kebiasaannya adalah tiga kumpulan dimana setiap satu kumpulan terdiri daripada F atau 2 orang kanak- kanak.
3.2.2 Ke1#8#%#! G&(& Di (alaysia, kelayakan guru prasekolah boleh diperolehi daripada kursus yang dita%arkan oleh KP( seperti # i. 6i il Perguruan dan Pengkhususan Prasekolah -1==3. ii. Diploma Pendidikan Pengkhususan Prasekolah -1==B. iii. Kursus Perguruan 4epasan " a,ah -KP4". i5. 6i il K6PK Pengkhususan Prasekolah. 5. Program " a,ah 6ar ana (uda Pendidikan -P"6(P. 6etiap pengurus premis s%asta, perlu mendaftarkan guru masing-masing di *abatan Pendidikan 9egeri. (ereka di%a ibkan mengikuti khusus ketika !uti sekolah. 6ebagai penghargaan KP( kepada guru-guru prasekolah, 38
kementerian telah menganegerahkan @ Anugerah ?uru "no5atifA kepada guru prasekolah di (alaysia. (ereka bertanding di peringkat daeah, negeri dan kebangsaan. /P?, KP( uga turut menobatkan Anugerah Pensyarah Pakar /idang Prasekolah pada pensyarah terlibat di "P?(. 3.3 Ke1&#($# Se-#$# S&,-e( S.%.!$#!
3.3.1 H&-&!$#! %#% '#!$#! *#! %e1&#($# "bu bapa adalah sekolah utama dan pertama dalam pendidikan kanak-kanak. /erpegang kepada pesanan Rasulullah Ctuntutlah ilmu se ak dari dalam buaian hingga ke liang lahadD, %a arlah ibu bapa dan guru prasekolah beker asama demi me%u udkan generasi berkualiti dan bertak%a. Dalam konteks prasekolah, guru dan ibu bapa adalah rakan. Komunikasi yang baik antara $&(& *#! -& -#4# merupakan faktor persekitaran yang penting. "katan hubungan yang baik memerlukan rasa hormat-menghormati, persefahaman, perkongsian maklumat, pengetahuan dan kemahiran se!ara dua hala. 3.3.2 Pe!$1 -#'#! Ke1&#($# Ka ian di dalam dan di luar negara menun ukkan baha%a faktor persekitaran seperti penglibatan ibu bapa se!ara aktif mempunyai kesan langsung ke atas semua aspek perkembangan kanak-kanak -(a! 9aughtori, 2GGE.. Dapatan ka ian oleh penulis -(ariani et al., 2GGB. mengenai faktor persekitaran seperti -& -#4# yang mempengaruhi penyesuaian kanak-kanak di bilik dar ah 4(#"e%.1#) adalah seperti berikut# #) B#)#! Pe,-e1#9#(#! - membantu kanak-kanak mendapatkan buku yang sesuai, menyediakan bahan bantu bela ar elektronik seperti 0D Pendidikan -) Pe("e% '#(#! K.!*&" f - menyediakan alat tulis yang sesuai untuk kanak-kanak. 6ebilangan besar uga peka terhadap keperluan ruang dan kemudahan lain untuk anak-anak mereka bela ar. +) K., ',e! I-& B#4# - menyemak ker a rumah anak-anak mereka A"4e% Me,-#+# 'erdapat hubungan yang rapat antara penglibatan keluarga dengan pemerolehan kemahiran memba!a di kalangan kanak-kanak. Ka ian Durkin -1=BB. tentang kanak-kanak yang didapati sudah !ekap memba!a %alaupun masih di dalam kelas-kelas tadika mendapati 39
baha%a faktor utama yang mendorong mereka !epat dan lan!ar memba!a ialah umlah bahan ba!aan yang men!ukupi yang disediakan oleh ibu bapa . 'release -1=2=. berpendapat memba!a kuat kepada anak-anak boleh mendatangkan banyak faedah. "bu bapa mahupun ahli keluarga yang memba!a kuat kepada murid prasekolah bukan saha a dapat meningkatkan kemahiran memba!a murid tersebut tetapi kemahiran-kemahiran lain yang berkaitan dengan kemahiran memba!a. (isalnya ibu bapa dapat meningkatkan daya mental anakanak mereka dengan meluaskan konsep, perbendaharaan kata serta meluaskan alam pengetahuan dan pemikiran. /erbin!ang mengenai perkara yang sama, 6afiah -1==G. berpendapat baha%a kanak-kanak yang dalam lingkungan umur E atau B tahun yang kerap diba!akan !erita akan mempunyai satu tanggapan yang agak elas tentang apa yang dikatakan sebuah !erita.(isalnya, mereka tahu baha%a setiap !erita ada bahagian permulaan , ada peristi%a-peristi%a yang ter alin antara satu dengan lain dan ada pula bahagian penutupnya. 4ebih banyak mendengar !erita, lebih kukuh pemahaman mereka tentang bagaimana !erita diolah. Ringkasnya, pengetahuan latar tentang !erita atau skema !erita sangat penting kerana akan membantunya memahami !erita-!erita lain. Dalam ka iannya, +ansen -1=B=. telah menggabungkan & faktor yang berkaitan dengan persekitaran rumah. Haktor-faktor itu ialah#O terdapat atau tidak bahan ba!aan yang sesuai di rumah. O masa yang diuntukkan bagi memba!a kepada kanak-kanak. O masa yang diuntukkan bagi membimbing dan menggalakkan kanak-kanak memba!a. O sama ada ibu bapa men adi !ontoh atau model yang baik kepada kanak-kanak. Keempat-empat faktor itu se!ara bergabung didapati lebih mempengaruhi sikap kanak-kanak memba!a daripada se!ara berasingan. 6ebagai kesimpulan, faktor peranan ibu bapa dan persekitaran rumah merupakan faktor utama dalam mempengaruhi sikap kanak-kanak memba!a. "a merupakan faktor penentu sama ada seseorang kanakkanak akan men adi pemba!a yang ber aya atau sebaliknya. 3.3.3 S&,-#!$#! Ke1&#($# ?uru hendaklah menggalakkan penglibatan ibu bapa dalam akti5iti yang dian urkan oleh prasekolah. "bu bapa dan keluarga boleh menyumbangkan kepakaran atau sebagai ru ukan, memberi sumbangan tenaga dan bahan serta memberi khidmat keba ikan. Keluarga uga boleh menyumbangkan kepakaran atau sebagai ru ukan seperti# 40
3 3 3 3
(emberi penerangan tentang peker aan (embuat demonstrasi serta memberi latihan dalam kraf (embantu dalam akti5iti pembela aran seperti ber!erita, menyanyi atau menggunakan komputer (emberi khidmat nasihat dan runding !ara 6elain daripada itu, keluarga boleh memberi sumbangan tenaga dan bahan seperti# (enyediakan alat bantu penaga aran dan pembela aran (embaiki alat permainan luar (embina taman sains (enderma alat permainan terpakai (engadakan la%atan atau berkelah (enyediakan props
3 3 3 3 3 3
Akhir sekali keluarga turut boleh memberi khidmat keba ikan seperti# 3 (emberi sumbangan untuk akti5iti sukaneka atau persembahan tahunan 3 (en adi ahli *a%atankuasa Prasekolah 3 /ergotong royong membersihkan sekolah
F % (%#!. +ubungan antara institusi pendidikan a%al kanak-kanak dengan komuniti memangkinkan kebaikan bukan saha a kepada institusi itu sendiri, bahkan kepada kanak-kanak. /in!angkan.
L#' )#!. 41
1. (engapa kepakaran diperlukan untuk program a%al kanakkanak> 2. /agaimana kolaborasi dapat membantu kanak-kanak>
R&9&%#!. +amilton, D.6., K Hlemming, /.(. -1=FF.. Resources for creative teaching in early childhood education. 9e% Lork# +ar!ourt /ra!e *o5ano5i!h, "n!. 1dgington, (. -2GG&.. The foudation stage teacher in action teaching 3, ! year#olds. 7K# Paul 0hapman Publishing. and
Kail, R.M., K 0a5anaugh, *.0. -2GGG.. %u&an develo(&ent. A lifes(an vie+. 76A# :ads%orth 'homson. *a!kman, +.4. -2GG1.. Early education curriculu& a child0s connection to the 1orld. 76A# Delmar 'homson 4earning. 0ampbell, R. Drury, R. (iller, 4. -2GG2.. E2(loring early years education and care. 4ondon# Da5id Hulton Publishers. Dris!oll, A., K 9agel, 9.?. -2GG2.. Early childhood education3 The 1orld of children, fa&ilies, and educators -2nd. ed.. /oston# Allyn K /a!on. http#))myais.fsktm.um.edu.my)&=1F)1)2.pdf
42
TAJUK 4
PEMBENTUKAN DISPLIN KANAK-KANAK (4 JAM)
SINOPSIS < 'opik ini akan membin!angkan mengenai pembentukan disiplin kanakkanak. Antara aspek yang berkaitan dengan pembentukan disiplin adalah enis- enis tingkah laku yang tidak diterima dan langkahlangkah yang boleh dilaksanakan bagi mengatasi tingkah laku tersebut. 4angkah-langkah mengatasi tingkah laku yang tidak diterima melalui peneguhan dan dendaan. HASIL PEMBELAJARAN < Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat# 1. (en elaskan mengenai panduan disiplin kanak-kanak 2. (enghuraikan enis- enis tingkah laku yang tidak diterima 3. (enghuraikan langkah-langkah yang boleh dilaksanakan mengatasi tingkah laku yang tidak diterima dalam kalangan kanak-kanak. KERANGKA TAJUK-TAJUK 1 PEMBENTUKAN DISIPLIN KANAKKANAK bagi
PANDUAN DISIPLIN
JENIS >JENIS TINGKAH LAKU 7ANG TIDAK
LANGKAHLANGKAH UNTUK MENGATASI
43
4.2.
D " 41 ! *#! K#!#%-%#!#%
4.2.1. P#!*&#! D " 41 ! (endisiplinkan kanak-kanak merupakan satu perkara yang penting tetapi satu proses yang amat menyukarkan terutama kepada ibu bapa. 'idak ramai ibu bapa mendapat pendedahan mengenai !ara mendisiplinkan kanak-kanak se!ara formal. 7saha mendisiplinkan kanak-kanak adalah bertu uan untuk menga ar mereka bertingkah laku yang boleh diterima oleh masyarakat. Apakah disiplin > Dari segi bahasa, disiplin adalah ka%alan yang diperoleh daripada penguatkuasaan peraturan . Disiplin adalah menga ar dan bukannya bermaksud menghukum. "anya perlu dilakukan dengan penuh kasih sayang. 3 (enurut 4aporan *a%atankuasa Kabinet -1=F=.- disiplin merupakan kesanggupan seseorang indi5idu menghormati dan mematuhi undangundang sama ada disiplin dikenakan dari luar atau kerelaan sendiri. 6atu peraturan yang dikenakan kepada murid-murid untuk menga%al dan mendapatkan tingkah laku yang diingini,
Kanak-kanak bela ar berdidsiplin dan bertingkah laku positif, ika dia ar dan diberi tun uk !ara bertingkah laku yang sesuai. Kanak-kanak akan lebih bertingkah laku positif hasil daripasa moti5asi dan peneguhan yang diterima berbanding hukuman atau dendaan. (asalah tingkahlaku yang tidak boleh diterima atau negatif dalam kalangan kanak-kanak perlu diambil perhatian dengan serius oleh semua pihak terutama ibu bapa, para guru dan pentadbir sekolah. Jleh yang demikian para ibu bapa dan para guru perlu memainkan peranan yang proaktif untuk mendidik dan mebimbing kanak-kanak agar dapat bertingkah laku positif seterusnya mengurangkan masalah tingkahlaku negatif dalam kalangan mereka. 'ingkah laku yang tidak diterima ini memba%a kesan yang hebat dalam proses pembela aran dan sosialisasi kanak-kanak. Pendidikan dan bimbingan ke atas kanak-kanak bertingkah laku positif perlu bermula dari peringkat usia yang muda bagi melahirkan masyarakat yang berbudaya, berakhlak mulia dan mempunyai ati diri tinggi. 6ebagaimana kata pepatah @melentur buluh biarlah dari rebungnya, iaitu mendidik anak-anak biarlah bermula dari usia muda. 44
4.2.2. Je! "-9e! " T !$%#) 1#%& 8#!$ ' *#% * 'e( ,# Kanak-kanak se!ara semula adinya suka bergerak bebas dan bertingkah laku di luar angkaan. Kanak-kanak uga berkebolehan menun ukkan pelbagai tingkah laku bergantung kepada tahap perkembangan dan situasi. 'ingkah laku yang tidak boleh diterima atau tingkah laku negatif . 'ingkah laku negatif adalah tingkah laku yang tidak normal dan terkeluar dari nilai dan norma sosial masyarakat,tidak kira di dalam kehidupan bermasyarakat atau termasuk sekolah. 6e!ara konsepnya, ia bertentangan dengan tingkah laku yang la,imnya dianggap sebagai persepsi, perasaan, dan perlakuan yang pada kebiasaanya dialami oleh banyak orang dalam sesebuah masyarakat sama ada di ka%asan pedalaman mahupun bandar. 'ingkah laku negatif boleh dibahagikan kepada empat enis iaitu# tingkah laku destruktif tingkah laku disruptif tingkah laku pergantungan berlebihan dan tingkah laku pengunduran diri. 'ingkah laku desruktif 'ingkah laku destruktif merupakan tingkah laku merosak dan anti sosial yang sangat bahaya kerana disamping melakukan kerosakan dan mengan!am keselamatan orang lain dan kemudahan sekolah, pelakunya uga terlibat melakukan akti5iti enayah. 'ingkah laku agresif ini dapat dikenalpasti melalui perbuatan, tindakan merosakkan atau perkataan melalui sindiran atau perbuatan fi,ikal seperti tumbukmenumbuk, bergaduh,melukai atau menyakiti seseorang yang lain dan hal ini boleh memba%a kepada permusuhan nyata, gengtarisme dan 5andalisme. Pelaku uga mungkin bertindak agresif kepada pihak la%an akibat rasa tidak puas hati, ben!i, marah atau dendam. Pelaku ini seronok melihat kesusahan atau penderitaan orang lain. 'ingkah laku disruptif 'ingkah laku disruptif adalah tingkah laku melampau yang mengganggu akti5iti dan ketenteraman orang lain atau penga aran seperti membuat bising, ber!akap pada %aktu yang tidak sesuai, pergerakan yang berlebihan atau tidak perlu, mengganggu rakan, menolak-nolak, bertumbuk dan lain-lain' 45
+am,ah -1==B. menggariskan beberapa tingkah laku ka!au bagi kanak-kanak. "stilah Cka!au lakuD di!ipta untuk me%akili pelbagai bentuk tingkah laku yang tidak sesuai, Antara tingkah disruptif yang tidak sesuai dan tidak diterima adalah# - /ertindak agresif tanpa pro5okasi - (enga!au rakan yang sedang bela ar - /er!akap pada masa yang tidak sesuai - /ergerak dengan kerap tanpa perlu - Keta%a dengan kuat untuk menarik perhatian - 'idak mahu beker asama dan degil 'ingkah laku pergantungan berlebihan 'ingkah laku penggantungan berlebihan adalah meru uk kepada kanakkanak yang menghadapi masalah untuk berdikari, kebimbangan dan kurang keyakinan diri dalam melaksanakan akti5iti-akti5iti pembela aran dan akti5iti sosial. Kanak-kanak yang bertingkah laku enggantungan berlebihan ini sentiasa mengahrapkan bantuan dan pertolongan otrang lain seperti ibu bapa , guru dan rakan sebaya untuk menyiapkan tugasan, membuat keputusan atau menyelesaikan masalah. 6ekiranya orang yang diharapkan tiada, kanak-kanak tersebut akan berasa bimbang, takut dan !emas. Antara pun!a yang menyebabkan kanakkanak bertingkah laku begini adalah kerana ibu bapa memberi perlindungan terlampau, suasana rumah tangga yang tegang, autokratik dan tidak memper!ayai kanak-kanak. 'ingkah 4aku pengunduran diri 'ingkah laku pengunduran diri atau pengasingan diri merupakan penarikan diri daripada situasi yang mengan!am atau tidak selamat. 'ingkah laku ini merupakan mekanisme helah bela diri berkaitan dengan pengalaman pahit di masa lalu. 'ingkah laku kanak-kanak yang menarik diri daripada sesuatu situasi atau akti5iti berpun!a dari rasa rendah diri, rasa tidak selamat, rasa teran!am, kurang kemahiran atau perasaan malu. 'ingkah pengunduran diri ini akan mengakibatkan kanak-kanak menyimpan perasaan, tidak mahir berkomunikasi, bersosialiasi dan seterusnya membentuk konsep kendiri yang negatif. &.3. 4angkah (engatasi tingkah laku yang tidak boleh diterima 46
&.3.1. Peneguhan positif 'ingkah laku yang positif atau yang diingini perlu dikukuh dan dipertingkatkan untuk mengekalkan tingkah laku tersebut. Antara kaedah atau langkah yang boleh dilaksanakan oleh guru dan ibu bapa adalah peneguhan positif. /.H. 6kinner mengemukakan kaedah peneguhan positif dan peneguhan negatif bagi menggalakkan kanakkanak mengulangi sesuatu perbuatan yang diingini. Peneguhan positif diberikan kepada kanak-kanak yang menun ukkan tingkah laku positif. Peneguhan positif yang diberikan oleh ibu bapa atau guru dapat mendorong dan menggalakkan kanak-kanak mengulangi dan mengekalkan tingkah laku yang diingini tersebut. Di antara !ontoh peneguhan positif yang boleh dilaksanakan oleh guru seperti memberi pu ian, senyuman yang ikhlas, gan aran, hadiah atau sesuatu yang menyenang dan menyeronokkan kanak-kanak. (enurut /rophy -1=21. pu ian yang diberikan kepada kanak-kanak yang menun ukkan tingkah positif perlu ikhlas ,spontan dan segera, tidak pilih kasih, spesifik dan berterusan. &.3.2. Peneguhan negatif Peneguhan negatif merupakan tindak balas yang tidak menyenangkan atau menyakitkan dilaksanakan ika kanak-kanak menun ukkan tingkah laku yang tidak diterima atau negatif. Peneguhan negatif berbe,a dengan hukuman atau dendaan. /agi melaksanakan peneguhan negatif, guru atau ibu bapa boleh menarik keistime%aan atau keseronokan dengan tu uan untuk menghapuskan tingkah yang tidak diingini. &.3.3. Dendaan dan +ukuman Dendaan atau hukuman bertu uan untuk menghapuskan tingkah laku yang tidak diingini. &.3.&. Panduan menghadapi disiplin kanak-kanak# i. ?uru perlu realistik terhadap tingkah laku kanak-kanak. *angkaan yang diberikan harus sesuai dengan perkembangan dan pertumbuhan kanak-kanak. (elihat kesalahan yang dilakukan oleh kanak-kanak merupakan satu pembela aran daripada kesilapan. ?uru perlu memberi bimbingan untuk membetulkan kesalahan yang dilakukan oleh kanak-kanak. 47
ii.
iii. ?uru menun ukkan !ontoh yang bertingkah laku yang baik dan sesuai. 0ontoh bagaimana guru menga%al kemarahan dan keke!e%aan perlu dilakukan se!ara eksplisit. i5. Kanak-kanak yang berumur tiga tahun atau lebih, boleh diberi peluang untuk memilih melakukan sesuatu tindakan. Peluang yang diberikan hendaklah selamat dan memberi peluang untuk meneroka pengalaman baru. 5. Perlu menggunakan perkataan yang sesuai bagi menegur kesalahan dan bukannya memukul kanak-kanak tersebut. (emukul tidak memberi kesan yang positif. Kanak-kanak bela ar melayan orang lain sebagaimana mereka dilayan. *ika kanakkanak dipukul, mereka bela ar menyelesaikan masalah dengan keganasan. 5i. *ika hukuman perlu dilaksanakan, alasan yang logik perlu dimaklumkan kepada kanak-kanak.
F % (%#! 0uba fikirkan apakah !ara yang sesuai untuk meningkatkan kualiti disiplin kanak-kanak prasekolah pada hari ini.
48
TAJUK 2 SINOPSIS<
MELA7ANI PERASAAN (5 JAM)
'opik ini membin!angkan tentang definisi perasaaan, memahami perasaan , perasaan yang positif serta ekspresi perasaan dan adaptasi perasaan. 'urut didedahkan ialah bagaimana kanak-kanak bela ar memahami perasaan mereka dan membuat perkaitan diantara perasaan dan tingkah laku mereka. 6elain daripada itu adaptasi perasaan diri sendiri, berpasangan dan berkumpulan turut dibin!angkan. HASIL PEMBELAJARAN < Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat# 1. (en elaskan konsep perasaan$ 2. (engenal pasti perasaan yang positif$ 3. (en elaskan konsep ekspresi perasaan$ &. (engenal pasti ekspresi diri sendiri$ E. (engenal pasti ekspresi orang lain$ dan B. (engenal pasti adaptasi perasaan KERANGKA TAJUK-TAJUK< MELAYANI PERASAAN
PERASAAN
EKSPERASI PERASAAN
ADAPTASI PERASAAN
49
2.1
PERASAAN
2.1.1 Def ! " Pe(#"##! (enurut 0haplin -1=F2. perasaan adalah keadaan -state. indi5idu berdasarkan persepsi mereka sendiri akibat daripada ransangan se!ara dalaman mahupun luaran. 0haplin berpendapat baha%a terdapat berbagai definisi mengenai perasan yang dikemukakan oleh para ahli psikologi dari berbagai aspek yang melibatkan emosi. Perasaan adalah sesuatu yang melibatkan emosi yang terdapat dalam diri Kanak-kanak yang membesar dengan perasaan positif yang auh lebih !enderung untuk men!ari kebahagiaan berbanding dengan mereka yang dihimpit oleh konflik dan emosi. 6ebagai seorang guru dan uga ibu bapa, kita bertanggung a%ab untuk men!ipta seberapa banyak perasaan positif yang mungkin dalam diri kanakkanak. 6emua ini memang perlu dimulakan oleh orang de%asa. Apabila kanak-kanak dapat berinteraksi yang baik sesama rakan di prasekolah dan uga keluarga di rumah, mereka akan pergi ke sekolah dengan penuh keyakinanseseorang indi5idu. "a adalah berbentuk fisiologi dan psikologi yang merupakan tindak balas manusia kepada peristi%a yang sesuai dengan keperluan dan matlamat peribadi seseorang. Perasaan adalah sub ektif. Keadaan emosi ini menggerakkan pemikiran dan tindakan luaran yang biasanya sesuai dengan sesuatu situasi. 2.1.2 Pe(#"##! 8#!$ 4." ' f Kanak-kanak yang membesar dengan perasaan positif yang auh lebih !enderung untuk men!ari kebahagiaan berbanding dengan mereka yang dihimpit oleh konflik dan emosi. 6ebagai seorang guru,kita bertanggung a%ab untuk men!ipta seberapa banyak perasaan positif yang mungkin dalam diri kanak-kanak. 6emua ini memang perlu dimulakan oleh orang de%asa. Apabila kanak-kanak dapat berinteraksi yang baik sesama rakan di prasekolah dan uga dengan keluarga di rumah, perasaan yang positif akan turut terpan!ar di%a ah mereka. 7ntuk membentuk perasaan yang positif dalam diri kanak-kanak, guru perlu menyediakan suasana yang kondusif dan selesa di dalam bilik dar ah. ?uru perlu !uba mengelakkan emosi yang negetif seperti marah, ben!i, dendam dan sebagainya. 50
6e!ara amnya, emosi adalah perasaan atau komponen kesan daripada tingkah laku seseorang manusia -4efran!ois,2GG1. 6anto!k - 1==2 ., seorang ahli psikologi perkembangan mendefinasikan emosi sebagai perasaan kesan yang melibatkan satu gabungan rangsangan fisiologi - physiologi!al arousal . seperti degupan antung yang la u dengan tingkah laku yang nyata seperti senyum. 1mosi atau perasaan boleh diklasifikasikan kepada dua kategori iaitu perasaan yang positif dan perasaan yang negatif. (anakala yang tergolong dalam kategori emosi yang positif adalah seperti rasa gembira, seronok, ghairah, dan bersemangat. 1mosi yang negatif pula adalah terdiri daripada emosi yang mempunyai nada yang negatif seperti !emas,marah,sedih,rasa bersalah,dan sebagainya.Kanak-kanak dikatakan boleh mengalami kedua-dua enis emosi ini serentak. Pensyarah Psikologi Perkembangan Dan Pendidikan A%al Kanak-kanak "nstitut Pendidikan 7ni5ersiti "slam Antarabangsa (alaysia Dr (astura /adri,, berkata baha%a ilustrasi emosi yang terlihat dalam kehidupan harian kanakkanak berfungsi sebagai satu !ara bagi komunikasi untuk memberitahu dan menyatakan keperluan mereka.
Pe(#"##! *#! ,41 %#" !8# 4#*# %#!#%-%#!#%< Ge,- (# - (embantu kanak-kanak atau rema a berfikir bagaimana melahirkan rasa seronok dan menggalakkan mereka ber!akap mengenai sesuatu yang mereka sukai. M#(#) - (embantu men!ari alan bagaimana menghadapi halangan untuk mendapat sesuatu yang di!itakan dan mengenal erti kesabaran, bela ar melahirkan perasaan geram dalam bentuk yang bersesuaian dan men!ari alan penyelesaian. T#%&' - Rasa teran!am, suatu moti5asi ingin memastikan keselamatan diri dari aspek fi,ikal dan psikologi. (erangsang kanak-kanak melahirkan fikiran dan perasaan takutnya, men!ari aminan mendapat ketenangan dan ketenteraman. Se* ) - Kehilangan, tidak mendapat apa yang dikehendaki men adikan kanak51
kanak berusaha lebih mendapat apa yang di!ita, men!urah perasaan dan berfikir bagaimana mengatasi rasa sedih. Ge1 - 6elalunya dikaitkan dengan makanan, bau dan pandangan, suatu yang semula adi men adikan seseorang kanak-kanak berhati-hati agar tidak CterkenaD apa yang yang beliau geli. Perasaan ini perlu dihormati dan bantu mereka men!ari sebab mengapa mereka berperasaan begitu. Ce,#" - Asalkan tidak keterlaluan, sebenarnya ia membantu kanak-kanak berusaha mengambil langkah mengelak diri dari menghadapi masalah, bela ar menahan perasaan bimbang dan bertindak proaktif untuk menun ukkan sesuatu yang terbaik. M#1& - (en adikan kanak-kanak menyedari kepentingan perilaku yang baik dan mengelak daripada melakukan sesuatu yang dikatakan memalukan. "ni membantu mereka menga%al tingkah laku mereka sendiri.
R#"# -e("#1#) - :u ud bila kanak-kanak melakukan sesuatu yang dianggap CkeluarD dari DstandardD tingkah laku yang baik. 6i ke!il akan berusaha untuk tidak dianggap bersalah dengan berakhlak sebaik mungkin dan sekiranya kesalahan tetap atau sudah dilakukan, perasaan ini merangsang kanak-kanak meluahkan perasaan dan menyedari agar berusaha untuk tidak mengulangi pada %aktu yang lain. R#"# -#!$$# - 'er!etus bila seseorang kanak-kanak terasa dihormati)dihargai oleh orang lain atau bila ia men!apai apa yang diharapkan seperti merangsang mereka meluahkan apa yang membuatkan mereka merasa bangga dan memberi peluang berkongsi rasa bangga, puas dan gembira.
2.1.3 Me,#)#, Pe(#"##! (enurut 'eori Perkembangan Kanak-kanak , emosi asas telah terbentuk beberapa bulan setelah kanak-kanak dilahirkan. 1kspresi muka dapat menun ukkan sama ada kanak-kanak itu gembira, marah, takut, ben!i, sedih 52
atau terperan at. Kanak-kanak memulakan hidup dengan perasaan yang asas. Perasaan terbentuk se!ara perlahan-lahan. 1mosi baru terbentuk disebabkan peluasan pengalaman sosial dan interaksi dengan orang-orang di persekitaran. Perasaan lain yang terbentuk semasa a%al kanak-kanak ini ialah perasaan bimbang, malu, bangga, rasa bersalah, minat dan perasaan puas hati. Diantara !ara yang dapat membantu me%u udkan perasaan positif kanakkanak # (enyediakan bahan sokongan yang berkesan bagi perkembangan emosi kanak-kanak bermula dengan memberi perhatian kepada perasaan kanak-kanak dan bagaimana mereka menguruskannya. Dengan menyedari perkembangan emosi kanak-kanak, guru dapat dan kakitangan sekolah boleh membantu kanak-kanak memahami dan menerima perasaan mereka dan uga orang lain. ?uru uga boleh meran!ang strategi yang berkesan untuk menguruskan emosi.
/eri fokus kepada perasaan dan emosi kanak-kanak. 1mosi yang mudah dikenal pasti , manakala yang lain adalah kurang elas. 1mosi kanak-kanak boleh dilihat melalui bahasa tubuh kanakkanak , mendengar apa dan bagaimana mereka menyatakan sesuatu perkara dan memerhatikan tingkah laku kanak-kanak. Kemahiran memahami bahasa tubuh kanak-kanak ini akan dapat membantu anda memberi respon yang lebih berkesan sesuai dengan keperluan kanakkanak. Anda uga dapat memberi panduan yang lebih khusus kepada ibubapa mereka tentang bagaimana !ara yang sesuai untuk membantu kanak-kanak menguruskan emosi mereka.
(embantu kanak-kanak mengenali dan memahami emosi. ?uru mengambil peluang untuk ber!akap dengan kanak-kanak dan menga ar mereka tentang emosi. "ni dapat membantu kanak-kanak men adi lebih sedar tentang emosi mereka sendiri serta orang lain. Kanak-kanak perlu digalakkan untuk berasa selesa dengan emosi mereka dan melatih mereka men adikan amalan untuk meluahkan 53
perasaan kepada ibubapa atau orang yang diper!ayai. 0ara ini uga dapat membantu kanak-kanak menguruskan emosi mereka.
(enetapkan had ke atas ungkapan emosi yang sesuai. "a adalah sangat penting untuk kanak-kanak untuk memahami baha%a ia adalah normal untuk mempunyai pelbagai emosi dan perasaan , tetapi perlu dihadkan kepada !ara-!ara tertentu. (ereka perlu di elaskan tentang batasan terhadap tingkah laku agresif atau tingkah laku lain yang tidak sesuai. Kanak-kanak uga perlu dilatih untuk menguruskan kemarahan.
(en adi !ontoh atau role &odel Kanak-kanak bela ar tentang emosi dan bagaimana menyatakan perasaan yang sesuai terhadap diri dengan melihat orang lain terutama ibu bapa , pen aga dan guru.
2.2 EKSPRESI PERASAAN
Ra ah E.1 # :a ah emosi yang berbe,a "bu bapa dan keluarga perlu membantu kanak-kanak memahami perbe,aan antara perasaan dan tindakan. 6e ak ke!il kanak-kanak perlu difahamkan tentang perasaan yang positif dan negetif. /agaimana memberi maklum balas terhadap perasaan mereka uga perlu diberi perhatian. 0ontohnya ika kanak-kanak berkata, N6aya lapar.N *angan berkata, N'idak . 6epatutnya a%ak tidak lapar. A%ak baru sa a makan makan dua puluh minit yang lalu.N Respon yang sepatutnya ialah , N Jh begitu, kasihannya kamu. 6aya baru 54
saha a mengemaskan dapur dan tidak ada makanan lain selain daripada roti. /olehkah a%ak makan roti dahulu sementara menunggu makan malam disediakan.A Respon seperti ini adalah menun ukkan anda lebih menghormati perasaan dan keperluan kanak-kanak tersebut. 1kspresi emosi melibatkan pengurusan emosi kendiri dan ke!erdasan kendiri memba%a kepada perhatian dan keinginan melakukan sesuatu. ?uru perlu membina keyakinan dan penghargaan kendiri kanak-kanak. /erikut adalah akti5iti untuk meningkatkan ekspresi emosi kanak-kanak. -a. (embina hubungan kanak-kanak dengan rakan sebaya dan orang de%asa, berkongsi pendapat dan mengambil giliran untuk ber!akap, menghormati perbe,aanbudaya, agama dan bahasa. -b. Keupayaan mengatasi emosi bimbang !ontohnya, ibu bapa lambat datang mengambil mereka di sekolah.
-!. /erdikari mengurus diri ke tandas, adab makan, mengenakan pakaian, mengurus masa bermain, bertanggung a%ab untuk menyimpan barang sendiri. -d. Peraturan ber!akap iaitu ber!akap dan mendengar. /er!akap bermakna berkongsi dan dalam berkomunikasi adalah mustahil untuk memisahkan pemikiran dan bahasa. ?uru menyediakan persekitaran di mana kanak-kanak bebas ber!akap dan mengekspresikan emosi mereka dengan menggunakan bahasa. -e. Peraturan bermain dan ber!akap. Kanak-kanak perlu diberi peluang bersoal a%ab, bukan mendengar penerangan guru semata-mata. Pengalaman kanak-kanak perlu didengar supaya mereka dapat melahirkan emosi kepada rakan sebaya dan orang de%asa.
2.2.1 D ( Se!* ( Kanak-kanak lebih mudah memahami perasaan mereka dengan berkesan sekiranya ibu bapa atau keluarga memandang serius terhadap perasaan mereka se%aktu berurusan dengan mereka. "ni sesuai dilakukan dengan sokongan ibubapa dan keluarga di dalam suasana yang mesra. Perasaan kanak-kanak berkembang mengikut peredaran mereka. masa dan usia
55
Pe(%e,-#!$#! e,." %#!#%-%#!#% &" # 4e('e!$#)#! #*#1#) "e4e(' -e( %&'< o 6udah mula memahami dan menghurai emosi yang kompleks # perasaan malu, rasa bersalah, rasa bangga dan !emburu. o 6udah pandai menyembunyikan emosi yang negatif dengan berpura-pura menun ukkan keseronokan. o Perasaan takut mula berkembang kepada yang lebih realistik takut sekolah, takut berkomunikasi, takut ke adian enayah. o (ahu disayangi tetapi bukan diton olkan depan ramai. o Amat memerlukan bantuan mengenalpasti emosi marah agar tidak Cout of control0 bela ar menga%al perasaan. o Perlu perhatian dan dorongan mengatasi rasa takut. o (ula memahami keperluan kumpulan.
Ra ah E.2 56
2 .2.2 O(#!$ 1# ! Kanak-kanak mempunyai moti5asi untuk melakukan komitmen dengan baik di prasekolah. Kanak-kanak uga responsif, memberi perhatian dan aktif dalam pembela aran. Kanak-kanak suka buat ker a rumah dan teliti dengan tugasan yang diberikan. (ereka gembira memba!a iaitu orang de%asa atau ibu bapa memba!akan untuk mereka selama 3G minit untuk setiap hari. Kanak-kanak uga suka memba!a tanpa penglibatan orang de%asa. Diri kanak-kanak adalah unik dan berbe,a. 6ebagai indi5idu kanak-kanak dapat mengekspresikan emosi dengan !ara yang tersendiri. :alau bagaimanapun guru harus menyediakan ruang supaya kanak dapat mengekspresikan diri meneka dengan !ara yang selesa. /erikut adalah akti5iti untuk kanak-kanak mengekspresikan diri sendiri# -a. Permainan fantasi# permainan pakaian dan membekalkan prop. -b. Permainan !at dan bermain %arna dan menghasilkan lukisan sendiri. -!. /ermain alat mu,ik mengikut keupayaan masing-masing. -d. (elibatkan kanak-kanak dalam permainan kumpulan. -e. /ertanya konsep, !ontohnya, nombor dan huruf serta perkataan. -f. 6ediakan tempat khas dinding, me a atau papan pameran untuk mempamerkan bahan-bahan yang kanak-kanak hasilkan seperti lukisan, papet supaya mereka dapat merasai hasil ker a mereka dihargai oleh guru dan ka%an-ka%an. -g. 9amakan sesuatu konsep dengan betul seperti menamakan dan melabelkan perkataan dengan betul, kerana kalau sudah biasa membuat kesilapan kanak-kanak sukar untuk berubah. -h. Kanak-kanak dibenarkan memilih ka%asan atau pusat bela ar yang mereka minati dan bergerak daripada satu pusat ke satu pusat dengan selesa. Kanak-kanak mempela ari tingkah laku positif dan boleh berinteraksi dengan orang disekeliling mereka. Peringkat a%al mereka mungkin memerlukan orang lain khas ibu bapa dan guru untuk mengenalkan orang lain kepadanya. Pada peringkat a%al kanak-kanak memang kekok untuk berkomunikasi dengan orang lain. Kanak-kanak perlu dibimbing tentang nilai positif apabila berhubung dengan orang lain. /erikut adalah nilai positif yang perlu dipupuk kepada kanak-kanak adalah # -a. Penyayang# kanak-kanak digalakkan menolong orang lain dan berkongsi barang kepunyaan. 57
-b. *ustifikasi sosial# kanak-kanak menun ukkan minat dalam akti5iti komuniti. -!. "ntegriti# kanak-kanak mula membina keper!ayaan iaitu berbuat baik kepada orang lain. -d. *u ur# kanak-kanak mempamerkan ke u uran. -e. /ertanggung a%ab# kanak-kanak menun ukkan tanggung a%ab terhadap tugasan yang diberikan kepadanya. -f. ?aya hidup yang sihat bersama orang lain# menghormati hak orang lain .
2.2.3 Be(%.!$" Kanak-kanak mempunyai kebolehan emosi berkongsi. /erikut adalah !ontoh kanak-kanak boleh berkongsi emosi dalam perkara berikut# -a. /ermain dengan rakan sebaya sesuai dengan perkembangannya -b. /erinteraksi dengan orang de%asa. -!. (engekspresi emosi dan empati dengan orang lain. -d. (empela ari berbagai budaya, bangsa dan etnik. Kanak-kanak perlu dibimbing untuk menilai tingkah laku yang positif dan tingkah laku yang negetif. ?uru perlu menyedarkan mereka tentang risiko atau akibat yang akan dihadapi sekiranya mereka melakukan sesuatu tindakan yang negetif atau positif.
2.3 ADAPTASI PERASAAN Adaptasi adalah menyesuaikan fakta yang terkini dan fakta yang terbaru untuk membentuk fakta yang baharu dan lebih seimbang. 0ontohnya, kanak-kanak tidak pernah nampak kela%ar terbang, mereka mengatakannya burung. Apabila diberi tahu baha%a kela%ar itu se enis mamalia maka kanak-kanak akan menukar struktur kognitif iaitu kela%ar bukan burung. Kela%ar adalah mamalia yang boleh terbang. Kanak memerlukan orang de%asa untuk mengadaptasi sesuatu. 'erdapat kanak-kanak yang suka bela ar di tadika dan sebaliknya. (ereka merasa !emas dan tidak tahu apa yang berlaku di sekeliling mereka. Apabila guru memperkenalkan satu demi satu konsep, lama-kelamaan skemata mereka akan bertambah dan perkembangan kognitif akan bertambah. *usteru itu keyakinan diri akan bertambah maka emosi takut dan !emas, bimbang semakin berkurangan. Kanak-kanak memerlukan bantuan untuk adaptasi supaya mereka boleh berkembang dan memahami apa yang berlaku di sekeliling mereka. Kanak-kanak yang dapat mengadaptasikan kognitif mereka 58
biasanya akan dapat meningkatkan ke!erdasan intrapersonal. (ereka dapat menyesuaikan kehendak persekitaran dengan bantuan orang sekeliling mereka seperti ibu bapa, ahli keluarga, ka%an-ka%an dan guru. /erikut adalah proses adaptasi kanak-kanak di prasekolah# -a. (emberi perhatian kepada penerangan guru. -b. (embe,akan %arna. -!. (embuat yang disuruh oleh ibu bapa dan guru. -d .(enggunakan perkataan untuk melahirkan emosi. -e. (emberi respons untuk membuktikan sesuatu perkara. -f. /ertanya dan bersoal a%ab. -g. (enon olkan diri dalam permainan dan main drama. -h. Kanak-kanak suka memulakan sesuatu ker a daripada menamatkan ker a. -i. (engulang tugasan dan rutin seperti bermain di taman permainan. - . (enyatakan apa yang disukai dan yang tidak disukai se!ara terbuka. -k. (enun ukkan keyakinan diri dan per!aya kepada guru di sekolah. -l. (embe,akan baik dan buruk berdasarkan model peranan -role model. yang berada
2.3.1 Se!* ( #! /erikut !ontoh kanak-kanak mengekpresi emosi dengan !aranya tersendiri# -a. 'erdapat kanak-kanak yang ber!akap sendirian apabila bersendirian. 0ontohnya semasa bermain dengan alat permainannya. (ereka akan ber!akap-!akap sendiri berkenaan barang mainannya. -b. /oleh mengintegrasikan antara emosi dan menggunakan bahasa yang dia ar kepada mereka. pemikiran serta
-!. /oleh menggantikan emosi dan pemikiran dengan menun ukkan tindakan, ime dan sikapnya, dan melahirkannya perasaan gembira atau sedih atau takut. -d. /oleh membe,akan emosi, keperluan emosi berdasarkan konteks orang yang berlainan. :alaupun tidak se!ara spontan tetapi kanak-kanak boleh memberi respons kepada orang de%asa, ibu atau bapa atau ahli keluarga sama ada suka atau tidak suka. -e. /oleh mengesan konsep membuat an i dengannya, harapan, keadilan, per!aya, dan empati di kalangan orang de%asa, sebab itu kalau kita ber an i dengan kanak-kanak prasekolah, mereka akan ingat dan menyebut dan 59
menuntut dengan segera terutamanya hadiah dan dia akan menuduh menipu kalau mungkir an i. -f. /oleh merasa takut, marah, teru a, ke!e%a apabila barang yang dikehendaki tidak dapat diperolehi terutama sekali bila bersendirian. 0ontohnya kalau mereka berminat kepada barang permainan tetapi tidak diberikan kepadanya atau disorokkan, mereka akan meminta dengan pelbagai !ara. -g. /oleh melabelkan emosi yang positif dan emosi yang negatif, !ontohnya kanak-kanak boleh mengesan ibunya gembira atau ibunya sedang bersedih. -h. /oleh meningkatkan toleransi terhadap keke!e%aan !ontohnya kanakkanak hendakkan anak patung besar tetapi apabila dipu uk oleh ibu bapa dia bersetu u untuk tidak membelinya. 2.3.2 Be(4#"#!$#! Kanak-kanak bela ar dengan berkesan se!ara berpasangan. Kanak-kanak sangat suka bermain se!ara berpasangan kerana mereka akan berkongsi pengalaman dan saling berkomunikasi. (ereka merasa lebih gembira bermain berpasangan berbanding dengan bermain berseorangan. Apabila seseorang itu bermain dengan gembira dan bersungguh-sungguh, ini men!etuskan !ampuran hormon endorfin yang menaikkan semangat dan gangguan yang men auhkan diri dari sakit, ketakutan, dan lain-lain bebanan. 6e!ara tidak langsung apabila kanak-kanak bermain dengan orang lain, sama ada mereka rakan-rakan atau orang asing, mereka akan menyedari baha%a mereka tidak bersendirian di dunia ini. Kanak-kanak akan merasa gembira boleh berhubung dengan orang lain dengan !ara yang menarik dan bermakna serta tidak merasa kesepian. 2.3.3 Be(%&,4&1#! Kanak suka bermain dalam berkumpulan. 6emasa bermain dalam kumpulan selalunya kanak-kanak gembira dan dapat melahirkan emosi masing-masing. ?uru boleh meran!ang akti5iti kanak-kanak bermain mengikut tempat dan ka%asan tertentu seperti di padang, taman permainan, kebun bunga, ,oo dan sebagainya. Kanak-kanak bela ar mengikut peraturan apabila bermain se!ara berkumpulan. (ereka akan mula memahami tanggung a%ab untuk sesuatu peranan, dapat menga%al diri, bela ar menerima kritikan, yang bermaksud baha%a mereka boleh melihat tingkah laku mereka sendiri dan memahami ika mereka melakukan perkara yang betul atau tidak. (ereka akan mula memahami persahabatan dan bi ak dalam membuat pilihan yang baik serta 60
bela ar mengikuti peraturan. *ika dia membuat pilihan yang salah terangkan dan ingatkan baha%a dia boleh membuat pilihan yang lebih baik esok. L#' )#!. 3. +uraikan bagaimana guru dapat memupuk perasaan yang positif dalam diri kanak-kanak > &. 0adangkan dan berikan !ontoh situasi di mana orang de%asa dapat membantu kanak-kanak mengadaptasikan perasaan mereka.
R&9&%#!. Habes, R., K (artin, 0.4. -2GG3.. 18ploring !hild de5elopment. -2nd ed... /oston# Allyn K /a!on. (!De5itt, '.(., K Jrmrod, *.1. -2GG&.. 0hild de5elopment# 1du!ating and %orking %ith !hildren and adoles!en!e. -2nd ed... 7pper 6addle Ri5er# Pearson.
61
TAJUK 5 SINOPSIS<
PEN7ELESAIAN KONFLIK (5 JAM)
'opik ini membin!angkan tentang penyelesaian konflik, pendekatan ibubapa, dan penyelesaian konflik kanak-kanak. 6elain daripada itu proses penyelesaian masalah dan perkembagan kognitif turut diberikan perhatian.. HASIL PEMBELAJARAN < Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat# 1. (en elaskan definisi penyelesaian konflik dan arahan terus, pendekatan pengurangan ketakutan dan penderitaan senyap dan terbuka$ (en elaskan pendekatan keibupaan iaitu authoritarian,indulgent, autoritatif dan indifferent$ (enerangkan tentang penyelesaian konflik kanak-kanak dan struktur masalah$ (enghuraikan tentang perkembangan kognitif$ dan penyelesaian masalah dan
2. 3. &. E.
(en elaskan tentang proses penyelesaian masalah.
KERANGKA TAJUK-TAJUK< PENYELESAIAN KONFLIK PENYELESAIAN KONFLIK KANAK-KANAK 62
PENYELESAIAN KONFLIK
PENDEKATAN IBUBAPA
5.1
PEN7ELESAIAN KONFLIK
Konflik diantara kanak-kanak adalah sesuatu yang tidak dapat dielakkan. Adalah penting bagi guru membantu menyelesaikan sesuatu konflik itu se!epat mungkin sebelum situasi men adi lebih buruk. Kanak-kanak terutamanya yang masih melalui fasa adaptasi dalam perkembangan emosi mereka mungkin tidak mempunyai kemahiran untuk menyelesaikan konflik sendiri. ?uru boleh membantu mereka dengan menga ar mereka berdamai dan mengelakkan konflik di dalam bilik dar ah.
Ra ah B.1
5.1.1 A(#)#! Te(&" "bubapa adalah orang yang paling rapat dan mempunyai pertalian darah dengan anak-anak mereka. Penyelesaian konflik menggunakan arahan terus !ontohnya adalah ibubapa menyuruh anak mereka menggosok gigi sebelum tidur %alaupun pada %aktu itu kanak-kanak tidak suka melakukannya. Pada peringkat umur tersebut mereka masih belum dapat memikirkan tentang keperluan untuk menggosok gigi kepada mereka tetapi mereka perlu diberi arahan untuk membolehkan mereka melakukan sesuatu perkara yang diharapkan oleh ibupada atau guru untuk kebaikan mereka. 63
Apabila seseorang guru itu memberikan arahan, semestinya setiap arahan yang diberikan itu tidak ber!anggah. Di samping itu apa yang penting uga guru seharusnya ada sikap toleransi terhadap anak muridnya.
5.1.2 Pe!*e%#'#! Pe!$&(#!$#! Ke'#%&'#!
Ra ah B.2 # :a ah kanak-kanak dalam ketakutan
6eringkali kita dapati kanak-kanak berasa takut terhadap orang yang tidak dikenali dan takut dengan keadaan yang gelap. "ni adalah perkara yang biasa bagi kanak-kanak. 6ebagai seorang guru anda boleh melakukan beberapa strategi untuk mengurangkan ketakutan mereka. "bubapa, guru dan orang de%asa perlu bi ak menangani perubahan emosi kanak-kanak dan uga rasa ketakutan kanak-kanak supaya mereka merasa lebih selesa dan selamat. . Rasa selamat adalah penting kerana ia men adi salah satu daripada asas manusia seperti yang dinyatakan di dalam 'eori (aslo%. Keperluan ini timbul kerana keadaan kanak-kanak yang tidak dapat hidup dengan sendirinya dan memaksa ia bergantung kepada orang de%asa terutama ibu bapa untuk sentiasa dilindungi. 6ebagai !ontoh semasa dalam 64
kesakitan atau ketakutan seorang kanak-kanak amat memerlukan agaan ibu bapa,guru atau orang de%asa yang diper!ayai. 0ara guru dan ibubapa berinteraksi dengan lemah lembut, u ur dan ikhlas seperti yang disarankan oleh 0arl Rogers dalam pendekatan kaunseling mungkin dapat membantu meringankan perasaan takut kanak-kanak. /agi guru pula, mungkin strategi tertentu seperti terapi bermain dapat dilaksanakan untuk membantu mengurangkan ketakutan dan bebanan emosi mereka. 6ikap kepekaan dan keprihatinan seorang ibu atau bapa yang bertanggung a%ab diharapkan demi men aga keselamatannya dan hasil penyelidikan yang dibuat oleh +arlo% dan Pimmerman -1=E2. berdasarkan ka iannya turut menun ukkan betapa pentingnya perdampingan dan sentuhan orang de%asa kepada seseorang kanak-kanak. +al yang sedemikian turut berlaku di dalam kelas. Kanak-kanak memerlukan keselamatan daripada seorang guru iaitu dalam bentuk disiplin. Jleh itu dari peringkat a%al lagi, kanak-kanak perlu dia ar akan disiplin ini. (ereka tidak boleh dibiarkan mendisiplinkan diri mereka sendiri. 6ebagai seorang yang berpengalaman, %a arlah ibu bapa dan guru-guru memainkan peranannya dalam mendidik dan menga ari kanak-kanak akan hal ini. Kanak-kanak uga perlu dilatih dengan kemahiran sosial untuk membantu mereka berinteraksi dengan ka%an-ka%an dan orang lain dengan bi ak. Kemahiran sosial ini akan dapat membantu mereka bertolak ansur dengan orang lain dan boleh mengelakkan daripada berlakunya konflik dalam hubungan mereka dengan orang lain kelak. Di dalam kelas guru perlu berperanan yang se%a arnya. Keselamatan di dalam kelas dapat di amin ikalau seseorang guru itu bertindak dengan konsisten. "ni kerana murid-murid akan dapat bela ar dengan lebih berkesan ika mereka dapat mengetahui perasaan atau CmoodDD guru itu.
Pengurusan pendekatan pengurangan ketakutan lebih berfokus kepada !ara untuk mengurangkan ketakutan dalam kalangan kanak-kanak. Kanak-kanak terdedah dengan pelbagai perkara baharu dan orang ramai serta persekitaran yang ber5ariasi. (ereka memerlukan keyakinan dan keberanian untuk menghadapi hari-hari seterusnya. *usteru,peranan ibu bapa dan guru adalah 65
sangat besar dalam membantu mereka menghadapi hari de%asa dengan baik dan sempurna.
5.1.3 Pe!*e%#'#! "e!8#4 *#! 'e(-&%# Apabila sesuatu konflik dan masalah yang dihadapi kanak-kanak tidak dapat diatasi mereka akan sering mengalami penderitaan. Perasaan tidak puas hati yang tidak diluahkan akan menimbulkan kemudaratan kepada seseorang. 0ontohnya ka ian menun ukkan baha%a kanak-kanak yang sering dibuli akan mempunyai kebarangkalian sebanyak tiga kali lebih berkemungkinan untuk mengalami keresahan dan kemurungan daripada rakan-rakan mereka yang lain. 6elain daripada itu mereka uga mempunyai kadar kebimbangan yang lebih tinggi, men!ederakan diri sendiri, membunuh diri, pemikiran dan kesihatan fi,ikal men adi semakin lemah, prestasi akademik ter e as dan seringkali tidak hadir ke sekolah. /agi sesetengah kanak-kanak, kebimbangan dan kemurungan akan selesai dengan sendiri apabila dia tidak lagi dibuli. /agi sebahagian kanak-kanak yang lain, mungkin kesan tersebut tidak hilang dengan mudah. 0ampur tangan oleh guru-guru dan profesional yang lain yang diperlukan untuk membantu mengurangkan bahaya daripada perasaan pengasingan, kesusahan dan kemarahan yang boleh mengakibatkan kanakkanak mengalami penderitaan. /agi kanak-kanak yang mempunyai personaliti intro5ert akan menderita di dalam senyap. 0ontohnya kanak-kanak yang sering dipaksa melakukan sesuatu yang tidak disukaiakan mengalami penderitaan se!ara senyap. (aksudnya mereka tidak merungut atau membantah tetapi sangat tidak gembira dengan tugas yang terpaksa dilakukan. (anakala kanak-kanak yang mempunyai personaliti ekstro5ert akan membantah dan menentang se!ara lisan dan perlakuan. (ereka akan menun ukkan rasa tidak suka dan tidak setu u dengan tugasan yang diberi. 4uahan rasa hati yang negatif ini akan mengurangkan penderitaan konflik yang dialami. Apabila diluahkan orang yang disasarkan kemarahan akan memahami perasaan kanak-kanak ini. 6ekiranya berlaku konflik di dalam bilik dar ah, guru perlu menanganinya dengan adil dan bi aksana.
Diantara langkah yang boleh diambil sekiranya berlaku konflik adalah # 66
1. (engenal pasti baha%a kanak-kanak sedang mengalami konflik. Apabila anda mendengar suara kanak-kanak itu semakin meninggi , tenangkan dia dan katakan sesuatu seperti , N6aya mendengar baha%a a%ak ada masalah dengan 6arah. Kita perlu faham apa yang membuatkan 6arah marah> N "a boleh adi sukar untuk kanak-kanak memahami sesuatu hu ah tertentu. Dengan mengenal pasti baha%a terdapat masalah, anda boleh membimbing mereka untuk mengambil langkah berfikir dan bertenang.
2. 6ekiranya sampai ketahap yang lebih teruk, duduk dengan kanakkanak tersebut dengan melutut , atau duduk di kerusi yang rendah. Postur anda memberitahu anak anda baha%a semua orang di sini adalah sebahagian daripada orang yang bersama dalam menyelesaikan konflik tersebut. Apabila anda berdiri dari atas , anda mengambil kuasa dari kanak-kanak itu dan memindahkannya kepada diri sendiri.
3. (endengar masalah kanak-kanak bergilir-gilir. (ula dengan memberitahu mereka baha%a masing-masing akan mendapat giliran dan mengganggu adalah tidak dibenarkan.
&. (engulangi apa yang kanak-kanak beritahu anda dengan perkataan anda sendiri supaya mereka tahu anda memahami keadaan dan perasaan mereka.
E. (inta idea tentang kompromi. (inta setiap kanak-kanak memberikan a%apan sendiri untuk mengetahui bagaimana dia melihat konflik itu boleh diselesaikan.
B. *angan memberitahu kanak-kanak bagaimana untuk menyelesaikan konflik , ini tidak akan menga ar mereka apa-apa. Kanak-kanak se!ara semula adi akan membuang idea-idea mereka. "ni seolah-olah tidak adil dan mereka perlu diberi diberi masa untuk berfikir dan berbin!ang. 67
F. (elihat semula konflik dan penyelesaian yang kanak-kanak fikirkan. "ni akan membantu mengukuhkan dan memberi penga aran kepada kanak-kanak. (ereka dapat melihat dengan elas bagaimana mereka mereka dapat membuat penyelesaian konfllik melalui kompromi dengan pihak lain. Kese ahteraan emosi kanak-kanak adalah berkaitan dengan !ara kanak-kanak menanggap dirinya. (ereka melihat diri mereka sebagai berkebolehan dalam mengendali !abaran hidup. (ereka membanding se!ara positif atau negatif dengan orang-orang di sekeliling mereka serta melihat penerimaan orang di persekitaran mereka sama ada suka atau tidak terhadap tindakan mereka. 5.2 PENDEKATAN IBUBAPA Penyelidikan telah mendapati baha%a gaya keibubapaan yang dapat difahami melalui empat pendekatan yang berbe,a yang mempunyai implikasi penting kepada kanak-kanak. 6etiap gaya mempengaruhi keseluruhan semua pertumbuhan emosi dan psikologi kanak-kanak. "ni termasuklah !orak yang berbe,a dari segi tindakan disiplin, kemesraan, kaedah komunikasi, ka%alan dan tahap kematangan. 6etiap gaya berbe,a termasuklah dari aspek !ara!ara untuk melaksanakan kaedah latihan kepada kanak-kanak.
5.2.1 A&'.( '#( #! "bu bapa autoritarian mempunyai harapan yang tinggi terhadap anak-anak mereka dan menetapkan peraturan yang ketat serta men angka anak-anak mereka akan mengikutinya tanpa syarat. ?aya keibubapaan ini sering menggunakan hukuman dan bukannya disiplin, tetapi ada kalanya tidak men elaskan alasan di sebalik peraturan mereka. 0iri-!iri ibubapa yang menggunakan pendekatan autoritarian adalah # 1. (empunyai peraturan dan harapan yang ketat. 2. 6angat men!abar, tetapi tidak responsif. 3. Kurang menun ukkan luahan perasaan . &. (enggunakan hukuman tetapi kurang pen elasan atau tiada langsung. 68
E. 'idak memberi anak-anak pilihan
Ke"#! Pe!*e%#'#! Ke -&-#4##! I!*&1$e!' %e4#*# %#!#%-%#!#% < Jleh kerana ibubapa autoritarian sering mengharapkan ketaatan daripada anak-anak mereka, kadang kala kanak-kanak yang autoritarian menun ukkan sikap yang baik pada keadaan tertentu. :alau bagaimanapun, mereka mungkin kurang disiplin diri kerana mereka kurang mendapat galakan untuk meneroka dan bertindak se!ara bebas . 6esetengah kanak-kanak memaparkan tingkah laku yang lebih agresif di luar rumah, bertindak terlalu penakut atau terlalu pemalu dengan orang lain . Kebiasaannya mereka menun ukkan sikap yang taat dan menurut perintah tetapi mempunyai harga diri yang rendah dan sukar berinteraksi dalam situasi sosial. 5.2.2 I!*&1$e!' Pendekatan keibubapaan "ndulgent kadang-kadang diru uk sebagai ibubapa permisif. (ereka menetapkan harapan yang tinggi terhadap anak-anak mereka. "bu bapa ini arang mendisiplinkan anak-anak mereka serta kurang kematangan dan ka%alan diri. (enurut /aumrind -1==1. ibu bapa "ndulgent adalah lebih responsif daripada menuntut. (ereka bukan bersikap terlalu tradisional dan toleran, tidak memerlukan tingkah laku matang, membenarkan anak-anak mengambil tindakan sendiri, dan mengelakkan konfrontasi. "bu bapa indulgent umumnya memupuk sikap kasih sayang dan berkomunikasi dengan anak-anak mereka dan sering mengambil status sebagai rakan lebih daripada ibu bapa. Ke"#! Pe!*e%#'#! Ke -&-#4##! I!*&1$e!' %e4#*# %#!#%-%#!#% < 1. Kurang disiplin diri 2. Kadang-kadang mempunyai kemahiran sosial yang lemah. 3. (ungkin suka melibatkan diri dalam akti5iti yang men!abar &. (ungkin berasa tidak selamat kerana kekurangan sempadan dan bimbingan 69
5.2.3 A&'.( '#' f "bubapa autoritatif biasanya bertindak sebagai role model dan mempamerkan tingkah laku yang sama dengan apa yang diharapkan terhadap anak-anak mereka. Kanak-anak lebih !enderung untuk memahami tingkah laku ibubapa mereka. Peraturan yang konsisten dan disiplin membolehkan kanak-kanak mengetahui apa yang diharapkan. Kerana ibu bapa menga%al anak-anak mereka dan mempamerkan pemahaman emosi yang baik, kanak-kanak uga bela ar untuk menguruskan emosi mereka sendiri dan bela ar untuk memahami orang lain. "bu bapa yang autoritatif uga membolehkan kanak-kanak untuk bertindak se!ara bebas, menga ar mereka mampu men!apai perkara diharapkan, dan membantu memupuk harga diri yang tinggi dan keyakinan diri.
Ke"#! Pe!*e%#'#! Ke -&-#4##! I!*&1$e!' %e4#*# %#!#%-%#!#% < 1. (udah memahami orang lain 2. 4ebih bertimbang rasa 3. /erani mengeluarkan pendapat sendiri &. /oleh membuat keputusan sendiri E. /ersikap adil dan mudah berbin!ang. B. /erdisiplin F. (empunyai keyakinan diri yang tinggi 2. /ersikap lebih fle2ible
5.2.4 I!* ffe(e!' Pendekatan Keibubapaan "ndifferent di!irikan sebagai mempunyai tindak balas yang paling rendah diantara keibubapaan yang lain-Pellerin, 2GGE.. "bu bapa "ndifferent tidak memantau akti5iti dan tingkah laku kanak-kanak . +arapan ibu bapa adalah rendah kerana ibu bapa kurang mendisiplinkan 70
anak-anak mereka dan tidak bersikap konsisten dengan hukuman yang diberikan. (ereka tidak mengambil tindakan tegas sekiranya anak-anak mereka mengambil tindakan yang melampau. "bubapa ini kurang berkomunikasi dengan anak mereka. :alaupun ibu bapa memenuhi keperluan asas kanak-kanak, mereka biasanya memisahkan diri dari kehidupan anak mereka. Dalam kes-kes yang melampau, ibu bapa uga boleh menolak atau mengabaikan keperluan anak-anak mereka. (ereka mengharapkan kanak-kanak tersebut men aga diri mereka sendiri. Kadangkadang ini adalah disebabkan oleh isu-isu kesihatan mental ibu bapa atau masalah penyalahgunaan dadah. (ereka uga mungkin kurang pengetahuan mengenai keibubapaan dan perkembangan kanak-kanak atau mungkin menghadapi tekanan dengan masalah-masalah lain dalam kehidupan. "bu bapa terbabit biasanya kurang !enderung tentang apa yang anak-anak mereka lakukan dan harapkan daripada mereka. Kanak-kanak biasanya kurang mendapat perhatian daripada ibubapa "ndulgent ini.
Ke"#! Pe!*e%#'#! Ke -&-#4##! I!*&1$e!' %e4#*# %#!#%-%#!#% < 1. Kurang !ekap berbanding rakan-rakan kerana kurang bimbingan ibubapa. 2. Kanak-kanak biasanya menun ukkan harga diri yang rendah 3. Prestasi akademik kanak-kanak menurun. &. (empamerkan masalah tingkah laku E. (udah mengalami tekanan perasaan. B. Kurang ka%alan diri
5.3 PEN7ELESAIAN KONFLIK KANAK-KANAK Kemahiran penyelesaian konflik ketara penting untuk kese ahteraan dan keyakinan diri kanak-kanak. ?uru boleh menga ar anak-anak bagaimana untuk menyelesaikan perbe,aan mereka dengan orang lain supaya kehidupan mereka akan dipenuhi dengan ketenteraman dan keharmonian. 71
(enyelesaikan konflik adalah kemahiran yang akan diperlukan sepan ang hayat kanak-kanak. Kemahiran ini diperlukan kerana kanak-kanak akan membesar men adi orang de%asa yang bi ak mengelakkan konflik,tidak membenarkan orang lain untuk membuli mereka atau mereka akan menga%al orang lain dengan konflik. Perkara pertama yang perlu dilakukan dalam menga ar anak-anak tentang bagaimana untuk menyelesaikan konflik adalah untuk menga ar mereka mengakui adanya masalah. Dengan !ara ini, mereka tidak akan menyembunyikan sesuatu masalah dan membiarkannya berlan utan. (enga ar kanak-kanak untuk menangani konflik se!ara langsung dan membiarkan orang lain tahu akan perasaan mereka sebenarnya. Perkara seterusnya adalah untuk memastikan untuk memba%a kedua-dua pihak yang terlibat bersemuka. "ni perlu dilakukan tanpa perasaan yang negatif atau mempertahankan diri. "ni adalah kerana kanak-kanak bela ar untuk meluahkan perasaan dan ber!akap perkara yang sebenar tanpa perlu bertindak balas se!ara negetif. (engikut tahap perkembangan psikososial 1rikson kanak-kanak pada umur 3 tahun hingga B tahun berinisiatif untuk melakukan sesuatu tetapi kadang kala merasa bersalah terhadap tindakan yang telah dilakukan. "ni menyebabkan kanak-kanak menghadapi konflik psikologi dan sosial dalam kehidupan mereka.
5.3.1 STRUKTUR MASALAH 6truktur masalah yang bersifat konflik berlaku pada setiap perkembangan manusia mengikut 1rikson, seperti yang ditun ukkan dalam *adual B.1. J#*&#1 5.1< Pe(%e,-#!$#! P" %."." #1 E( %".! *#( L#) ( ) !$$# 5 T#)&! K.!f1 % Pe(%e,-#!$#! Per!aya la%an 'idak Per!aya U,&( De"%( 4"
4ahir hingga 12-12 bulan.
/ayi perlu membentuk hubungan kasih sayang dan keper!ayaan dengan pen aganya atau ia 72
akan membina perasaan tidak per!aya. Autonomi la%an 6angsi)rasa malu 12 bulan la%an 3 tahun. 'enaga kanak-kanak diarah untuk membina kemahiran fi,ikal termasuk bela ar ber alan dan memegang benda. Kanak-kanak bela ar menga%al diri ika tidak dapat ditangani dengan baik ia akan membina perasaan malu dan sangsi. Kanak-kanak terus men adi lebih asertif dan berinisiatif tetapi ika terlalu tertekan akan merasa bersalah.
"nisiatif la%an Rasa /ersalah
3-B tahun
*adual B.1
6elain daripada konflik yang berlaku di tahap perkembangan, masalah uga timbul daripada pun!a luaran !ontohnya seperti berikut# -a. "bu memberi tekanan kepada anak kerana tugasan keibubapaan adalah bukan ker a sukarela dan ibu bapa uga kurang persediaan dan panduan men adi ibu bapa. "bu bapa menggunakan strategi mendidik anak mengikut !ara mereka dididik semasa ke!il tanpa pengetahuan khusus dalam kemahiran keibubapaan. -b. Ramai orang berpendapat dan per!aya baha%a seorang ibu yang mempunyai anak telah tahu bagaimana men adi ibu tetapi bukan semua bapa tahu men adi bapa. "ni adalah satu stereotype umum terhadap tanggung a%ab ibu bapa. "bu bapa perlu tahu tanggung a%ab masingmasing supaya semua pun!a masalah anak-anak dapat diselesaikan dengan sempurna. -!./apa uga menghadapi permasalahan seperti menyediakan tempat tinggal, men!ari nafkah makanan dan pakaian untuk anak isteri, memberi pela aran agama dan persekolahan untuk anak serta men amin keselamatan kepada anak dan isteri. "ni uga menyebabkan bapa uga memberi masalah kepada anak kerana kesan tekanan yang dihadapinya. 73
Pe!8e1e"# #! M#"#1#) *#! Pe(%e,-#!$#! K.$! ' f Kanak-kanak tidak hanya berkembang se!ara fi,ikal semasa a%al kanakkanak, mereka uga membangunkan kebolehan kognitif baru apabila mereka semakin membesar dan matang.
74
Pada peringkat a%al kanak-kanak iaitu semasa berumur 2 hingga B tahun beberapa perkembangan metakognisi dan strategi kognitif uga dapat dilihat. -a. (etakognisi ialah pengetahuan dan keper!ayaan mengenai proses kognitif seseorang serta usaha untuk melaras proses kognitif untuk memaksimumkan pembela aran dan ingatan. -b. 6trategi kognitif ialah proses mental yang spesifik yang digunakan manusia untuk memperoleh dan memanipulasi maklumat. 6etelah kanak-kanak membina proses mental dan mereka akan gunakan maklumat untuk menyelesaikan masalah, seterusnya strategi kognitif akan men adi lebih sofistikated dan berkesan. Pada peringkat umur ini beberapa kebolehan memproses maklumat asas dapat diperhatikan seperti tertera di *adual B.2. J#*&#1 5.2< Ke-.1e)#! A"#" C(-C( Me,4(."e" M#%1&,#' Pe( !$%#' U,&( A%al kanak-kanak -2-B tahun. 'ahap penumpuan yang singkat. (udah terganggu. I,41 %#" 6elalu ubah akti5iti. Pastikan gangguan minima semasa pembela aran. (enyediakan pengalaman pelbagai seperti la%atan ke tempattempat tertentu seperti bomba, perpustakaan, ,oo dan lain-lain untuk memperkayakan asas pengalaman kanak-kanak.
Pemahaman sedikit dan penggunaan FEymbol. Asas pengetahuan terhad untuk menginterpretasi pengalaman baru.
*adual B.2
75
Peperiksaan teliti tentang kebolehan kognitif ini diperoleh terutamanya melalui akti5iti bermain kerana bermain adalah satu pembela aran kepada kanakkanak. 5.3.3 PROSES PEN7ELESAIAN MASALAH
Ra ah B.3
0ara kanak-kanak menyelesai masalah dilihat daripada sudut bagaimana kanak-kanak berfikir dan seterusnya menyelesaikan masalah. Pada peringkat praoperasi perkembangan kognitif, kanak-kanak menggunakan simbol. "ni meningkatkan kebolehan kanak-kanak mengambil kira pengalaman masa lalu dan masa akan datang untuk meramal hasil tindakan dan berfikir se!ara fleksibel. /erfikir pada peringkat preoperasi boleh di elaskan menggunakan tugas perbualan yang dilakukan kanak-kanak. (elalui tugasan ini kanak-kanak didapati boleh diperbodohkan melalui rupa bentuk benda-benda yang !antik lebih menarik minat kanak-kanak. Kanak-kanak prasekolah !enderong berfikir berpusatkan ego sendiri dengan mengandaikan perspektif orang lain sama dengan perspektif diri mereka. Kanak-kanak mempunyai daya ingatan yang pendek kerana lebih mudah terganggu, tidak menggunakan strategi ingatan se!ara konsisten dan kurang memantau prestasi mereka. Kanak-kanak !enderong membina ingatan yang baik ika ingatan itu berdasarkan pengalaman signifikan yang selalu dialami. Kanak-kanak mudah keliru antara situasi sebenar dan yang berpura-pura. Perkembangan kognitif kanak-kanak dipengaruhi oleh pengasuh mereka yang selalu memberi maklumat budaya dan mengarah pengalaman bela ar kanak-kanak. Kanakkanak akhirnya mengarah tindakannya melalui pertuturan sama seperti yang 76
ditun ukkan oleh pengasuhnya. Kanak-kanak boleh membina kemahiran kognitif melalui pendedahan kepada program prasekolah dan tele5isyen pendidikan. Proses penyelesaian masalah terbahagi kepada beberapa tahap iaitu# -a. mengambil orientasi penyelesaian masalah$ -b. mendefinisi masalah dan menetapkan matlamat$ -!. membina alternatif penyelesaian masalah$ -d. menetapkan penyelesaian terbaik$ -e. melaksanakan penyelesaian tersebut dan menilai kesannya. Prosedur ini ditun ukkan di dalam Ra ah B.&.
Ra ah B.& -a. 'ahap 1# (engambil Jrientasi Penyelesaian (asalah Adalah penting kanak-kanak mengenalpasti masalahnya dan mengambil tindakan se%a arnya untuk men!ari alternatif kepada penyelesaian masalah tersebut. -b. 'ahap 2# (endefinisi (asalah dan (enetapkan (atlamat
77
Kanak-kanak perlu diberi peluang berfikir untuk mendefinisi masalahnya dan menetapkan serta mengambil keputusan untuk men!ari penyelesaian masalahnya. -!. 'ahap 3# (en!ari Alternatif Penyelesaian (asalah Pada tahap ini kanak-kanak dia ak men!ari alternatif kepada penyelesaian masalah berdasarkan tahap pemikirannya dengan dibantu oleh orang de%asa seperti guru dan ibu bapa. -d. 'ahap &# (embuat Keputusan 'entang Penyelesaian 'erbaik Keputusan memilih penyelesaian terbaik adalah boleh dilihat dari kesan keputusan yang dibuat. Apakah kesan angka pendek dan angka pan ang kepada kanak-kanak dan orang di sekelilingnya. -e. 'ahap E# (elaksanakan Penyelesaian dan (enilai Kesannya Kanak-kanak menilai kesan kepada penyelesaian yang diambil kerana pada tahap umur ini kanak-kanak telah membina metakognisi dan strategi kognitif yang sesuai dengan umurnya.
S.#1#! 4e(- !+#!$#! 1.Apakah kemahiran yang diperlukan untuk menyelesaikan konflik dengan berkesan>
2. +uraikan dengan memberikan !ontoh situasi konflik di prasekolah dan bagaimana anda menyelesaikan konflik tersebut dengan menggunakan teknik Penderitaan 6enyap dan 'erbuka.
78
R&9&%#!. /aumrind,D. -1==1.. 'he influen!e of parenting style on adoles!ent !ompeten!e and substan!e use. 4ournal of Early Adolescence, 11-1., EB-=E. Habes, R., K (artin, 0.4. -2GG3.. 18ploring !hild de5elopment. -2nd ed... /oston# Allyn K /a!on. (!De5itt, '.(., K Jrmrod, *.1. -2GG&.. 0hild de5elopment# 1du!ating and %orking %ith !hildren and adoles!en!e. -2nd ed... 7pper 6addle Ri5er# Pearson.
79
TAJUK ? SINOPSIS <
CIRI-CIRI KELUARGA 7ANG CEMERLANG (4 JAM)
'opik ini akan membin!angkan mengenai moti5asi keibubapaan yang merangkumi ibu bapa sebagai moti5ator dan pembimbing, ibu bapa yang bi ak mengurus tekanan, yang mempunyai ilmu pengetahuan, ibu bapa beriman, yang mampu menggunakan unsur luaran sebagai rangsangan positif dan yang peka terhadap perkembangan anak. 'opik ini uga menyentuh aspek sahsiah keluarga dan ibu bapa men adi role model yang berkesan kepada kanak-kanak. HASIL PEMBELAJARAN < Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat# 1. (en elaskan moti5asi keluarga dalam pendidikan kanak-kanak
2. (enghuraikan peranan ibu bapa sebagai moti5ator dan pembimbing
3. (en elaskan !iri-!iri ibu bapa yang mempunyai ilmu pengetahuandan tahu menggunakan unsur luaran sebagai rangsangan positif &. (enghuraikan lsahsiah keluarga dan ibu bapa sebagai role model yang berkesan KERANGKA TAJUK 0"R"-0"R" K147AR?A 01(1R4A9? 80
(J'"MA6"
6A+6"A+ K147AR?A DA9 "/7 /APA
P1R61K"'ARA9 K147AR?A 01(1R4A9?
(19?19A4" KA9AK-KA9AK /1RK1P1R47A9 K+A6
?.@.
M.' 3#" Perkataan moti5asi adalah berasal daripada perkataan /ahasa "nggeris Nmoti5ationN. Perkataan asalnya ialah Nmoti5eN yang uga telah dipin am oleh /ahasa (elayu ) /ahasa (alaysia kepada motif, yakni bermaksud tu uan. (oti5asi adalah bermaksud sebab, tu uan atau pendorong, maka tu uan seseorang itulah sebenarnya yang men adi penggerak utama baginya berusaha keras men!apai atau mendapat apa uga yang diinginkannya sama ada se!ara negatif atau positif' Jleh itu, moti5asi adalah suatu dorongan dalam diri manusia dan faktor persekitaran untuk mengurus kehidupan demi masa depan.
?.1. I-& -#4# "e-#$# ,.' 3#'.( *#! 4e,- ,- !$ Kanak-kanak memerlukan sokongan dan dorongan daripada ibu bapa se ak dari ke!il untuk membantu pertumbuhan dan perkembangan. "bu bapa berperanan sebagai pemberi moti5asi kepada anak-anak untuk ber aya dalam pela aran selain menyediakan persekitaran kehidupan keluarga yang sihat merangkumi aspek fi,ikal, mental dan rohani. "bu bapa merupakan guru dan pembimbing pertama dalam kehidupan kanak-kanak. Dorongan dan bimbingan daripada ibu bapa dapat membentuk keyakinan diri kanak-kanak terutama ketika mereka sedang membesar dan memahami persekitarannya. Pada usia yang muda, dalam proses pembela aran, naluri ingin tahu kanakkanak sangat tinggi dan memerlukan sokongan dan moti5asi terutama daripada ibu bapa dan ahli keluarga yang lain. "bu bapa perlu men adi pendorong yang baik dalam memoti5asikan kanak-kanak dalam pembela aran. 81
"bu bapa perlu menetapkan matlamat dan misi hidup keluarga dalam usaha memoti5asikan kanak-kanak untuk pembela aran. Kanak-kanak perlu dibimbing dan diberi tun uka ar dalam menentukan hala tu u kehidupan. Jleh mereka akan lebih bersemangat untuk mengikuti pembela aran di sekolah. "bu bapa harus sentiasa mendampingi anak-anak serta bertindak sebagai penyuntik semangat dan paling penting men adi role model untuk mereka terus berusaha seterusnya ber aya,
82
?.2. Te%#!#! 'ekanan atau stress yang dihadapi boleh dibahagikan kepada tekanan atau stress yang positif dan tekanan yang negatif. 6tress atau tekanan yang positif mampu memberi tenaga atau moti5asi untuk menghadapinya seterusnya men!apai matlamat yang diingini. (anakala stress atau tekanan negatif menimbulkan kesan sebaliknya ika tidak dikendalikan dengan baik. 'ekanan negatif boleh men!etus kesan yang hebat kepada mental, fi,ikal, spiritual dan emosi. (asalah kesihatan seperti sakit kepala, sakit perut, tekanan darah tinggi, malah penyakit antung dan strok timbul akibat tekanan yang melampau. ?.2.1 GejalaTe%#!#!
kebimbangan dan ketakutan takutan kemurungan atau angin kurang !eria ke!enderungan untuk menangis !epat marah Ketidak mampuan membuat keputusan Ketidak mampu untuk membuat analisis
?.2.2. I-& -#4# - 9#% ,e!$&(&" 'e%#!#! Dalam kehidupan serba moden yang penuh men!abar pada hari ini, tekanan perasaan atau stres sudah men adi sebahagian daripada hidup indi5idu. (en adi ibu bapa bukanlah satu pengalaman yang mudah dan tidak memerlukan usaha bersungguh-sungguh dalam kehidupan terutama dalam pendidikan anak-anak. "bu bapa yang hebat perlu mempunyai !ita-!ita dan matlamat membahagiakan anak-anak. Dalam usaha mendidik dan membimbing anak-anak, pelbagai rintangan dan halangan yang perlu dihadapi oleh ibu bapa Rintangan dan halangan yang %u ud ini akan menimbulkan tekanan yang hebat dan memerlukan ketabahan serta ke!ekalan ibu bapa bagi menghadapi dan menanganinya. 83
6ehubungan itu, ibu bapa perlu bi ak dalam menangani tekanan hidup demi meneruskan usaha membimbing dan mendidik anak-anak, seterusnya kehidupan men adi lebih selesa dan aman. Antara usaha dan langkah bagi menghadapi stress # Kenalpasti pun!a masalah yang dihadapi /erfikiran positif terhadap tekanan 'idak meletakkan kesalahan kepada orang lain. 'etapkan matlamat yang realistik untuk diri sendiri /erusaha melakukan yang terbaik dan termampu (eluahkan perasaan kepada seseorang yang diper!ayai /ersikap tegas terhadap perkara yang tidak mampu dilaksanakan. Su()*+, K*(*nt*+-an K*.-/atan $a0a1.-a -
F.2.3. 'ekanan kanak-kanak 'erdapat beberapa sebab kanak-kanak mengalami tekanan berpun!a dari keluarga . Keganasan keluarga Pen!eraian ibu bapa Kelaparan-tiada makanan Ke, "% !#! *#! ' #*# (&,#) 'e,4#' tinggal tinggal Pengangguran bapa Pergaduhan ke iranan ) keluarga Kematian keluarga penderaan
/apa atau ibu terlibat dalam enayah, rasuah dan menyebabkan mereka ditangkap dan dipen arakan. Keadaan ini menimbulkan gangguan emosi kepada kanak-kanak kerana berpisah dengan ibu atau bapa mereka.
84
?.2.4. Te%#!#! *#( $&(& Diskriminasi guru di prasekolah (emberi ker a- ker a yang tidak sesuai dengan perkembangan kanak-kanak akti5iti tidak diminati kanak-kanak (asa yang singkat untuk menyiapkan ker a membuat mereka tertekan.
T !*#%#! $&(& ,e!$&(#!$%#! 'e%#!#! %#!#%-#!#%< ?uru menun ukkan kasih dan sayang dan ambil berat ke atas kanak-kanak ?uru memberi peluang kepada kanak-kanak memilih alat permainan. ?uru memberi tugasan yang sesuai mengikut tahap perkembangan kanak-kanak. ?uru peka kepada perasaan kanak-kanak, memberi peluang kanak-kanak memberi pendapat dan men!urahkan perasaan mereka. ?uru menggalakkan kanak-kanak beker a dalam kumpulan dan menghormati setiap ahli kumpulan. ?uru perlu mengenal pasti i pun!a tekanan kanak-kanak dan men!ari alan penyelesaiannya. H#(#4#!
?.2.5
+arapan adalah hasrat daripada ibu bapa kepada anak mereka. Kanak-kanak mempunyai harapan iaitu apa yang diinginkan akan ter!apai. Be( %&' #*#1#) )#(#4#! %#!#%-%#!#% %e4#*# -& -#4# < memerlukan perlindungan dan keselamatan daripada ibu bapa. mendapatkan pen agaan yang pela aran dan kemudahan. sempurna dari segi 85
memerlukan kasih ssayang. mengharapkan penghargaan daripada ibu bapa. mempunyai !ita-!ita dan harapan untuk
?.2.?
U!"&( L&#(#! Aspek kebersihan, kekemasan, ketepatan %aktu merupakan unsur luar yang men ayakan ke!ermerlangan keluarga. 'ahap pendidikan rendah ibu bapa, latar belakang keluarga yang miskin, ibu atau bapa tunggal men e askan /ece&erlangan /eluarga berbanding dengan /eluarga yang /u/uh. Kanak-kanak yang m e l a k u k a n t u g a s a n dengan konsisten boleh menyesuaikan diri berbanding dengan kanak-kanak yang lambat menyesuaikan diri dan emosi. 6ifat Kanak-kanak lelaki lebih aktif, suka membuat bising, angka tumpuan pendek dan kurang pen!apaian berbanding kanak-kanak perempuanyang lebih sistematik.
"bu bapa perlu meran!ang akti5iti yang seronok, kreatif supaya diminati oleh kanak-kanak. Rutin yang biasa akan menyebabkan kanakkanak bosan dan tertekan. Akti5iti bela ar melalui la%atan luar kelas di ka%asan persekitaran tempat tinggal atau di luar ka%asan prasekolah adalah sesuai untuk men!abar fikiran kanak-kanak.
?.3. R.1e M.*e1 "bu bapa a d a l a h role model kepada anak-anak. (ereka akan bela ar atau meniru ibu bapa dari aspek berikut # 'ingkah laku Per!akapan Peraturan-peraturan yang diarahkan Persekitaran kkeluarga (en adi idola atau model 86
"ni bermakna orang yang diperhatikan oleh kanak-kanak akan men adi ikutan kanak-kanak. 6tatus sosioekonomi kanak-kanak ada kaitan dengan !ara ibu bapa ber!akap dan berinteraksi dalam keluarga. ?uru sebagai seorang indi5idu dalam sesuatu kumpulan boleh mengubah kumpulan tersebut dengan !ara interaksi guru tersebut dalam kumpulannya. SEMAK KENDIRI ?.3 1. 2. ?.4 D( 6iapakah rol model kepada kanak-kanak> Apakah aspek rol model yang penting kepada kanak-kanak>
*enis- enis diri adalah seperti berikut # -a. Konsep diri -b. Ka%alan diri -!. Kea,aman diri -d. Pendedahan kendiri -e. Penghargaan kendiri -f. Pembaikan diri -g. Pengurusan diri J#*&#1 ?.4< Je! "-9e! " D ( /il 1 0iri-!iri Diri (en!apai potensi diri, ber!akap, mendengar, menulis dan memba!a dan boleh memimpin diri sendiri ke arahdiri kebaikan 2 Perbandingan (embe,akan sendiri dan orang lain diri 3 Konsep kendiri 6iapa saya atau mengenal diri & Keyakinan diri /erani dan kuat semangat E 1fekasi diri Ke!ekapan diri B 1stim kendiri (enghargai diri F Penilaian diri (enilai diri sendiri 2 1kspresi diri Pendedahan kendiri = Pemenuhan diri (emenuhi kepuasan diri 1G "nstruksi diri /oleh mengarah diri 87 *enis Diri Diri sebenar
11 Pengurusan diri /oleh mengurus diri 12 Pembela ar /ela ar menggunakan modul dan bela ar sendiri an kendiri
88
13 /er!akap sendiri diri 1& Refleksi 1E "me diri
+ati ke!il berkata-kata tentang diri (uhasabah diri-men!ari kekuatan dan kekurangan diri, memperbaiki diri ?ambaran)keterampilan diri)personaliti
AKTI/ITI ?.4.1 1. /agaimanakah anda mengatasi masalah anak-kanak yang rendah diri> 2. /eri pendapat anda mengapa kanak-kanak kurang keyakinan diri.
?.2
Ke1&#($#
Perlindungan daripada keluarga terhadap kanak-kanak adalah sangat penting. /erikut adalah senario keluarga yang penting kepada kanak-kanak# -a. Kanak-kanak memerlukan sokongan daripada keluarga dari segi tempat tinggal dan makanan. -b. Kanak-kanak berkongsi kesusuhan dan kesenangan dengan keluarga. -!. (ereka akan bela ar bertanggung a%ab sekiranya mereka diberi peranan dalam keluarga.
-d. Kanak-kanak gembira dapat membantu ibu bapa seperti membasuh dan menyapu serta mengemaskan rumah. -e. -f. 6e ak lahir, kanak-kanak bela ar melalui interaksi dengan keluarga. /anyak kemahiran yang diperoleh daripada interaksi bersama ibu, bapa abang dan kakak, datuk nenek dan saudara mara.
-g. Kanak-kanak akan melahirkan perasaan kepada ibu dan bapa dengan penuh keyakinan. -h. -. Kanak-kanak perlu menurut perintah ibu bapa. (ereka perlu berkongsi pendapat dengan keluarga.
89
?.5
I*.1#
"bu bapa adalah idola yang terbaik -a. "bu bapa men adi idola kanak-kanak patutnya memaparkan segala perkataan yang baik, bahasa yang sopan santun dan tingkah laku yang dihormati. -b. Keluarga yang ber!erai, anak-anak akan mengalami kesusahan, sedih, mereka tertekan dan tidak dapat men adi role model. -!. Penderaan seperti kesakitan, penderaan fi,ikal, luka, dan !edera pada badan, penderaan emosi oleh ibu bapa akan membuat ibu bapa tidak lagi adi idola.
"bu bapa gagal men adi idola sekiranya mereka melakukan perbuatan berikut# -a. Penderaan yang dilakukan oleh ibu bapa tanpa belas kasihan adalah satu bentuk ke,aliman yang menggugat keharmonian keluarga.
-b. Anak yang hilang tempat bergantung dan membesar dalam perkembangan yang tidak sempurna menganggap ibu bapa bukanlah idolanya. ?.? PERSEKITARAN
Persekitaran adalah penting bagi kanak-kanak. "ni kerana kanakkanak suka bermain dan bermain adalah ker a kanak-kanak. -a. /ermain adalah naluri semula 9#* untuk kanak-kanak bela ar dan mengembangkan potensi kognitif dan sosioemosi. -b. Persekitaran bermain memberi peluang kanak-kanak mereka-!ipta dan bela ar mengenai dunianya. -!. (elalui bermain mereka dapat memahami orang lain. -d. (ereka akan menikmati pengalaman baru dan mendapat kepuasan dan keseronokan bersama rakan sebaya.
90
SEMAK KENDIRI ?.? 1. 2. Adakah persekitaran penting untuk kanak-kanak> /agaimanakah taman permainan boleh meningkatkan perkembangan kanak-kanak>
?.A
K.,&! '
Komuniti adalah penduduk disesuatu tempat kediaman di mana semua kumpulan masyarakat hidup dengan akti5iti yang dilaksanakan bersama. Ra ah F.1 menun ukkan enis- enis komuniti.
Ra ah F.1# *enis komuniti
/erikut adalah !iri-!iri komuniti luar bandar# a. 'erpen!il b. +omogenous !. Petani d. 1konomi hanya !ukup untuk menyara diri e. 0ara hidup kon5entional f. 6pontan g. 'idak kritikal Dalam konteks komuniti, penglibatan ibu bapa dan komuniti adalah dalam aspek pendidikan di sekolah iaitu# -a. Kanak-kanak perlu bela ar mengenai peraturan dalam budaya masingmasing di sekeliling mereka. -b. Kanak-kanak perlu didedahkan dengan identiti budaya dari segi persamaan dan perbe,aan budaya, sikap, keper!ayaan perasaan mengikut budaya dan perlu menghormati budaya orang lain. ?.B Ke1&#($#
6emua kanak-kanak rasa bangga dengan keluarga masing-masing. (ereka perlu merasa dirinya dihargai oleh keluarga. (ereka rasa selamat, penuh keyakinan, tidak dibuli dan tidak didera oleh mana-mana pihak. ?.1@ I!"' '&"
"nstitusi bermaksud sekolah atau premis yang dibina oleh pihak tertentu atau agensi untuk memberi peluang kepada kanak-kanak bela ar. ?uru yang bertugas di institusi ini akan melaksanakan penga aran dan pembela aran untuk kanak-kanak. Di (alaysia Kementerian Pela aran telah men elaskan baha%a prasekolah adalah sebagai satu sistem pendidikan dalam institusi pendidikan di (alaysia dan termaktub dalam Akta Pendidikan1==1 dan pindaan Akta Pendidikan 1==B. -a. Pusat Perkembangan Kurikulum (alaysia telah menggubal +uraian 6ukatan Pendidikan Prasekolah dan ?aris Panduan Pendidikan Prasekolah. Di seluruh negara pada semua pusat prasekolah. tahun 1==1 untuk digunakan oleh
-b.
-!.
6etiap penubuhan premis prasekolah sama ada an uran kera aan, separa kera aan dan s%asta %a ib berdaftar di *abatan Pendidikan 9egeri di setiap negeri masing-masing. -d. (enggunakan kemudahan yang ada di sekolah rendah kebangsaan dan sekolah rendah enis kebangsaan di sekolah rendah. -e. Kementerian telah melatih ramai guru peringkat si il, diploma, i a,ah, i a,ah lan utan dalam pengkhususan prasekolah. -f. "nstitusi prasekolah amat memerlukan guru yang mempunyai ilmu pengetahuan dan kemahiran serta kelayakan dalam mendidik kanak-kanak prasekolah supaya penga aran dan pembela aran bersesuaian dengan perkembangan kanak-kanak.
?.11. Pe!* * %#! K)#" Kanak-kanak keperluan khas memerlukan sekolah khas supaya mereka boleh bela ar dengan selesa mengikut keperluan masing-masing daripada guru-guru pakar. :alau bagaimanapun guru perlu mengenali !iri-!iri kanak-kanak keperluan khas supaya dapat mengenal pasti keperluannya. /erikut dihuraikan se!ara ringkas mengenai kanak-kanak keperluan khas# (#) C ( -+ ( AD(H)D (Le F(#!+. "61BB4) ?elisah 'idak mudah duduk diam di kerusi (udah terganggu perasaan, !emas, bimbang dan tidak tentu arah 6usah untuk menunggu giliran semasa bermain dalam kumpulan *a%apan lain dari apa yang ditanya 'idak memahami arahan 6usah untuk menyiapkan tugasan kerana kurang tumpuan 'idak dapat menyiapkan tugasan kerana telah melakukan ker a lain 'idak boleh bermain dengan senyap /er!akap tanpa butiran yang elas 6elalu mengganggu orang lain 'idak mendengar apa yang dikatakan padanya 6elalu hilang barang (elakukan sesuatu tanpa memikirkan akibatnya
(-)
K#!#%-%#!#% A&' ",e (P.0e116 2@@@) 4ebih mementingkan maklumat ruang -spatial. daripada abstrak!ontoh memberi tahu kanak-kanak autism supaya menggunakan am digital daripada am analog -analogue. Perlu hubungan guruQmurid yang berkesan supaya kanak-kanak dapat mengenal pasti apa yang dipela ari ?unakan pembela aran berasaskan komputer -!omputerbased. daripada penerangan guru Persekitaran pembela aran memerlukan akti5iti ramalan (enggunakan lima deria se!ara berkesan daripada menggunakan 5isual dan audio saha a 6ediakan sudut tertentu untuk akti5iti tertentu supaya persekitaran memberi ruang dan rasa bebas untuk men alankan akti5itinya -a feeling of po%er and independen!e. /eri peluang kanak-kanak autism untuk melengkapkan permainan pu,,le ig sa% dengan ka%an-ka%annya.
(+) (*)
K#!#%-%#!#% D "1e%" # 'idak boleh memba!a, menge a dan menulis tapi boleh melihat dan mengenal huruf. 'idak dapat mengenal huruf dengan betul -konsep tulisan !ermin. terdapat kebalikan huruf. (enghadapi masalah menge a -spelling error. maka guru perlu menekankan pembela aran perulangan yang konsisten. (enghadapi masalah menulis -%riting error. K#!#%-%#!#% CG f'e*D (enun ukkan kesanggupan untuk mengemukakan idea. (empamerkan intelek yang tinggi. (enun ukkan minat kepada sesuatu dengan mendalamQ!ontoh matematik. /ela ar dengan !epat dan mudah dan mudah ingat -learns Rui!ly and easily.. Kreati5iti yang tinggi !ontoh mu,ik, art, tarian -?ardner, 1=23.. (enun ukkan inisiatif yang tinggi untuk menghasilkan ker a yang original. /oleh mengambil masa yang pan ang dan memberi tumpuan yang lama untuk menghasilkan ker a-ker a akademik.
(e)
K#!#%-%#!#% M#"#1#) Pe,-e1#9#(#! (Le#(! !$ D "#-1e) (ereka memerlukan pemulihan -remidiation. dengan menggunakan strategi !ompensatori -!ompensatory. seperti berikut# (emba!aQmenggunakan rakaman suara, la%atan, soal a%ab dan gambar. KemahiranQmenggalakkan per!ambahan fikiran, %eb dan peta minda. Produkti5it, gunakan kalkulator dan komputer untuk menarik minat mereka dalam mengatasi masalah memba!a dan menulis. "ngatan angka pendek -short term memory. Q gunakan teknik nemonik dan teknik pandang dan dengar -5isualisation..
?.11. KEUNIKAN DAN POTENSI KANAK-KANAK Pe!e( ,##! ?uru harus menerima dan membantu kanak-kanak istime%a. ?uru tidak menyisihkan mereka. Kanak-kanak ini memerlukan kasih sayang, kesefahaman dan bantuan orang de%asa. Rasa kasihan atau perlindungan yang keterlaluan perlu dielakkan. Kanak-kanak istime%a harus dia ar bergaul dengan orang ramai dan situasi-situasi biasa yang dialami oleh kanak-kanak lain. supayadapat bela ar mengatasi kesukaran-kesukaran yang dialami seharian.
/erger, 1.+, -1=23.. Parent as partners in edu!ation. 6t 4ouis# 'homas A. (anning (iller, 4., K De5ereu8, *. -2GG3.. :orking %ith !hildren in early years. 4ondon# Da5id Hulton Publishers (atterson, 1. -1=2=.. Play %ith a purpose for under se5en. 76A# Penguin /ooks.
TAJUK A
HUBUNGAN GURU DAN KELUARGA (5 JAM)
SINOPSIS< 'opik ini membin!angkan tentang aspek komunikasi diantara guru dan keluarga, akti5iti dan penglibatan keluarga serta perluasan pembela aran. HASIL PEMBELAJARAN < Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat# 1. (en elaskan bertulis$ definisi komunikasi bersemuka, teknologi dan
2. (engenal pasti akti5iti penglibatan dari segi keperluan, enis dan impak penglibatan. 3. (engenalpasti perluasan pembela aran$ dan &. (enghuraikan pelaksanaan perluasan pembela aran. KERANGKA TAJUK-TAJUK< HUBUNGAN GURU DAN KELUARGA
KOMUNIKASI
AKTIVITI PENGLIBATAN
PERLUASAN PEMBELAJARAN
A.@ HUBUNGAN GURU DAN KELUARGA (enurut sintesis penyelidikan yang dilakukan oleh (akmal Pembangunan Pendidikan /arat Daya, penglibatan keluarga mampu meningkatkan ke ayaan murid di prasekolah tanpa mengira faktor-faktor tahap ekonomi, kaum atau etnik. (anfaat ini mungkin termasuk, markah u ian yang lebih baik, mengambil kelas lebih men!abar dan pen!apaian akademik yang lebih baik. Anak-anak mendapat manfaat yang lebih apabila ibu bapa menyokong pembela aran di rumah se!ara berterusan dengan tahap penglibatan yang lebih tinggi.
Penglibatan ibu bapa, pen aga dan komuniti adalah sangat digalakkan kerana ia adalah elemen penting dalam pelaksanaan kurikulum prasekolah. Permuafakatan antara guru dan ibu bapa, pen aga dan komuniti telah dapat membantu dalam perkembangan dan kema uan murid se!ara berterusan ke arah melahirkan %arganegara yang baik dan bertanggung a%ab.
Ra ah 2.1 # "bubapa berbin!ang tentang pen!apaian anak mereka dengan guru prasekolah
A.1 KOMUNIKASI
Komunikasi dengan baik adalah faktor utama dalam men alin hubungan diantara guru dan keluarga. NKomunikasi di kedua-dua belah pihak adalah amat penting,N . "bu bapa memerlukan maklumat mengenai apa dan bagaimana anak-anak mereka bela ar, dan guru pula memerlukan maklum balas penting daripada ibu bapa tentang pen!apaian akademik dan sosial kanak-kanak. 'etapi berkomunikasi se!ara berkesan dengan guru yang sibuk, yang mungkin mempunyai bilangan murid yang ramai di dalam kelas adalah agak
men!abar. /ilakah masa yang sesuai untuk ber!akap atau berbin!ang> /agaimana anda boleh mendapatkan perhatian dia> Apa yang perlu anda memba%a dengan beliau dengan dan apa yang perlu dibiarkan saha a> /agaimana anda me%u udkan hubungan dengan seseorang yang anda hanya boleh melihat beberapa kali saha a dalam setahun> Komunikasi yang berkesan boleh memberikan kebahagiaan kepada ibu bapa serta men!abar kerana itu ibu bapa perlu men!ari !ara yang berkesan untuk berkomunikasi dan mendidik anak-anak mereka. 'erdapat 3 !ara komunikasi dapat di alankan diantara guru dan keluarga murid ialah# 1. /ersemuka 2. /ertulis 3. 'eknologi
A.1.1 Be("e,&%# (elalui !ara bersemuka ibubapa akan berbin!ang se!ara langsung dengan guru untuk membin!angkan masalah anak mereka. Pertemuan ini akan dapat membantu guru mengenali dan memahami murid tersebut dengan lebih baik . Pertemuan di antara ibubapa biasanya diadakan di prasekolah. (engikut kesesuaian masa guru ,perbin!angan dan pertemuan ini uga boleh diadakan di rumah murid sendiri apabila guru mengadakan la%atan ke rumah murid. Pada masa tertentu mungkin guru akan men,iarahi murid atau keluarga murid yang sakit. (asa ini boleh digunakan untuk berbin!ang tentang perkembangan atau masalah murid dengan keluarganya. "ni se!ara tidak langsung dapat mengeratkan lagi hubungan murid dengan ibubapa mereka.
A.1.2 Be('&1 "
6urat adalah satu daripada !ara guru dapat berkomunikasi dengan ibubapa atau keluarga murid. Kadang-kala terdapat maklumat yang ingin disampaikan, guru boleh mengirimkan surat melalui anak mereka. /agi akti5iti tertentu , surat amat perlu untuk memohon kebenaran daripada %aris atau pen aga murid !ontohnya bagi mengadakan la%atan di luar ka%asan sekolah. 6urat ini boleh di adikan sebagai suatu dokumen sokongan sekiranya berlaku kemalangan atau perkara-perkara yang tidak diingini. 'erdapat tiga enis surat yang perlu diketahui iaitu # a. 6urat makluman - memberitahu tentang !uti sekolah, peristi%a ,maklumat la%atan atau hari sukan. b. 6urat panggilan -surat panggilan untuk men emput ibubapa hadir mesyuarat prasekolah sebaik-baiknya dihantar sebulan minggu lebih a%al. !. 6urat emputan- men emput ibubapa hadir ke sesuatu ma lis. O lampirkan borang hadir atau tidak untuk memudahkan urusan.
A.1.3
Te%!.1.$
?uru dapat berkomunikasi dengan keluarga melalui penggunaan peralatan teknologi seperti # #) L#,#! Ee/erita, peristi%a atau laporan bagi akti5iti yang di alankan di prasekolah boleh disampaikan dengan menggunakan ma alah atau dokumentasi. 6enarai nama Ahli a%atankuasa atau maklumat berkaitan ibubapa turut disertakan. 6emua maklumat ini boleh disampai melalui laman %eb yang boleh dimuat turun oleh ibubapa dan keluarga murid. -) E-,# 1
?uru perlu menyimpan semua senarai nama berserta dengan alamat email ibubapa dan pen aga murid. "ni adala perlu untuk memudahkan guru menyampaikan sebarang maklumat melalui e-mail kepada ibubapa.
+) Te1ef.! *#! Pe"#!#! ( !$%#" (SMS) (aklumat boleh disampaikan dengan mudah melalui penggunaan telefon dan uga melalui pesanan ringkas -6(6. kepada pen aga dan ibubapa. Penggunaan telefon adalah salah satu !ara untuk menyampaikan maklumat se!ara yang paling pantas kepada ibubapa. *) B&1e' ! /uletin boleh disediakan se!ara bulanan atau tahunan. 6egala akti5iti boleh didokumentasikan untuk diba!a oleh murid dan keluarga dirumah. ?ambar-gambar akti5iti boleh dirakamkan dan disimpan untuk kenangkenangan. 6elain daripada dihantar kepada ibubapa, ia uga boleh ditampalkan di papan kenyataan di luar bilik dar ah prasekolah. (aklumat ini boleh dilihat oleh ibubapa melaui laman %eb atau blog prasekolah atau di!etak untuk perhatian ibubapa dan murid. Kesimpulannya guru perlu mempunyai penguasaan kemahiran "0' dan kemahiran teknologi yang baik untuk memudahkan hubungan komunikasi dengan ibubapa dan keluarga murid.'elefon bimbit,internet ,radio dan tele5isyen adalah di antara alat perhubungan yang !anggih dan berguna. "nternet pula membolehkan kita melayari laman %eb untuk men!atatkan maklumat berkaitan dengan prasekolah dan uga menyampaikan maklumat kepada semua pihak.
A.2. AKTI/ITI PENGLIBATAN ?uru boleh membantu membina hubungan dengan ibu bapa, keluarga dan murid dengan memikirkan perkara berikut# o (embimbing dan mena%arkan ibu bapa peluang untuk melibatkan diri dalam pengalaman bilik dar ah.
o (elihat ibu bapa sebagai pihak yang penting dalam proses mendidik anak-anak mereka. o Adakah perbualan dengan ibu bapa bukan hanya memberi laporan kepada ibu bapa tentang anak-anak mereka.
o *angan fikir baha%a guru mempunyai semua a%apan - ibu bapa telah banyak menyumbang dalam kehidupan anak-anak mereka. "bubapa uga yang boleh membantu anda memahami !ara terbaik untuk menga ar anak-anak mereka. o (en adi diri anda yang sebenarnya, bersikap u ur dan mudah didekati. o (emahami baha%a kanak-kanak dapat men!apai prestasi yang terbaik apabila ibu bapa dapat berkoloborasi dengan guru sebagai rakan kongsi dalam pendidikan anak mereka. o (enyedari baha%a a%al kanak-kanak adalah masa yang kritikal dalam pendidikan kanak-kanak dan bela ar untuk memahami peringkat umur dan peringkat perkembangan kanak-kanak. o 'ahu apa tentang pelbagai stragegi dan teknik yang boleh anda lakukan untuk meningkatkan pembangunan akademik dan sahsiah murid anda. o /erusaha untuk berhubung dengan ibubapa dan menyampaikan maklumat penting tentang masalah atau perkembangan anak mereka. o (emberi sokongan kepada ibubapa untuk melibatkan diri dalam pengalaman pembela aran kanak-kanak iaitu dengan melatih ibubapa tentang !ara yang berkesan untuk membantu anak-anak mereka di sekolah dan di rumah.
A.2.1 Ke4e(1&#! 4e!$1 -#'#! /erikut adalah keperluan penglibatan ibu bapa# o (engekalkan ke ayaan penglibatan yang aktif. sesuatu program prasekolah melalui
o (enolong meningkatkan prestasi akademik anak-anak mereka. o (eningkatkan kendiri positif anak-anak mereka. o (enyediakan persekitaran bahasa yang memberansangkan.
A.2.2 Je! " 4e!$1 -#'#! *enis penglibatan keluarga bukanlah berbentuk hieraki tetapi ia merupakan suatu kerangka untuk menghubungkan keluarga, ahli masyarakat dan ahli profesional pendidikan a%al kanak-kanak. 1nam enis penglibatan ibu bapa mengikut 1pstein ialah #
*enis 1 # Keibubapaan O membantu keluarga menguasai kemahiran keibubapaandan memahami perkembangan kanakkanak.
*enis 2 # Komunikasi O mengamalkan pelbagai !ara komunikasi yang berkesan diantara sekolah dan keluarga.
*enis 3 # Kesukarela%an O menggalakkan keluarga berkhidmat se!ara sukareladengan pelbagai !ara.
*enis & # Pembela aran di rumah O melibatkan keluarga menyokong akti5itipembela aran di rumah.
*enis E # (embuat keputusan O melibatkan keluarga dalam pengurusanprasekolah dan organisasi berkaitan.
*enis B # Kolaborasi dengan masyarakat O menyelaras perkhidmatan masyarakat untuk kebaikan bersama.
Proses keibubapaan dan keluarga perlu dilihat dari sudut mikro dan makro. Kemahiran keibubapaan adalah asas kepada kese ahteraan keluarga, masyarakat dan negara. Keibubapaan tidak terhad kepada ibubapa tetapi uga berhubungkait dengan kematangan dan kesediaan institusi-institusi lain untuk beker asama.
A.2.3 I,4#% Ka ian oleh Rutter et al. -1=FG. melihat peningkatan hubungan di antara faktor-faktor yang berkaitan dengan keluarga terhadap pen!apaian literasi kanak-kanak. "ni menun ukkan penglibatan ibu bapa dan keluarga amat penting dalam menentukan pen!apaian kanak-kanak di sekolah. (enurut +enderson dan /erla -1==&., Nramalan bagi pen!apaian murid di sekolah bukanlah berdasarkan pendapatan atau status sosial tetapi kerana se auh mana keluarga murid tersebut dapat# 1. (e%u udkan persekitaran rumah yang menggalakkan pembela aran 2. +arapan keluarga yang tinggi -tetapi tidak realistik. angkaan pen!apaian anak-anak mereka dan ker aya masa depan. 3. (elibatkan diri dalam pendidikan anak-anak mereka di sekolah dan di dalam komuniti. +enderson dan /erla -1==&. telah mengka i dan menganalisis lapan puluh lima ka ian yang didokumenkan berkaitan dengan manfaat menyeluruh penglibatan ibu bapa dalam pendidikan anak-anak. Ka ian menun ukkan baha%a peran!angan akti5iti-akti5iti dan penglibatan ibu bapa yang berkesan memberi banyak manfaat yang besar kepada anak-anak, ibu bapa, pendidik, dan sekolah. M#!f##' &!'&% K#!#%-%#!#% o Kanak-kanak lebih !enderung menun ukkan pen!apaian yang baik tanpa mengira latar belakang etnik atau kaum, status sosio-ekonomi, atau tahap pendidikan ibu bapa. o Kanak-kanak se!ara amnya men!apai gred yang lebih baik, dari segi markah u ian, dan kehadiran. o Kanak-kanak akan sentiasa menyiapkan ker a rumah mereka. o +arga diri kanak-kanak meningkat men adi lebih baik,lebih berdisiplin, dan menun ukkan aspirasi dan moti5asi ke arah pen!apaian yang lebih tinggi. o Kanak-kanak bersikap positif tentang sekolah seterusnya meningkatkan tingkah laku yang lebih baik di sekolah dan kurang menun ukan masalah disiplin.
o Kurang kanak-kanak yang diletakkan dalam pendidikan khas dan kelas pemulihan. o Kanak-kanak dari pelbagai latar belakang budaya !enderung untuk melakukan akti5iti yang lebih baik apabila ibu bapa dan ahli profesional beker asama untuk merapatkan urang antara budaya di rumah dan budaya di sekolah. (urid prasekolah yang melihat penglibatan ibu bapa mereka diprasekolah akan kurang menun ukkan ke!enderungan untuk keluar dan lebih gembira bela ar di prasekolah.
A.3 PERLUASAN PEMBELAJARAN Konsep perluasan pembela aran adalah seperti berikut# Prinsip pembela aran kanak-kanak perlu difaham oleh pendidik yang terlibat dengan pendidikan a%al kanak-kanak. Pendidik perlu menggalakkan pembela aran melalui proses berikut# -a. (endengar dan melayan kanak-kanak. -b. /erbual dengan kanak-kanak. -!. (enggalakkan kanak-kanak menyiapkan ka%asan untuk bermain. -d. (emastikan kanak-kanak mempunyai tugasan yang elas. -e. (enolong semua kanak-kanak terlibat dalam akti5iti yang di alankan. -f. (embuat laporan selepas akti5iti mengenai kanak-kanak yang perlu diberi perhatian. -g. /eri peluang kanak-kanak berfikir tentang apa yang mereka lakukan. -h. (emberi peluang kanak-kanak bermain dengan apa yang mereka minati dan puas hati. -i. Kanak-kanak melakukan sesuatu dengan harapan ber aya, dan akhirnya ber aya. - . (emastikan kanak-kanak menyumbang yang benar atas ker anya sendiri. -k. Kanak-kanak berminat terhadap dunianya. -l. /eri peluang bermain dengan bahan yang konkrit. -m. /ermain dengan perkembangan ka%alan motor yang sesuai. -n. *angan lupa beri peneguhan kepada kanak-kanak. -o. Kurangkan menulis. -p. Jb ektif penga aran dan pembela aran mestilah realistik.
-R. ?alakkan hubungan dengan guru. -r. 1lakkan ime yang sama. -s. ?alakkan pela ar menambah alat dalam permainan. -t. ?alakkan kanak-kanak menghabiskan tugasan dan !erita semula tugasan tersebut. -u. Ker a kanak-kanak mestilah dipamerkan di hadapan kelas. -5. ?uru perlu ada masa untuk kontrak kanak-kanak bermain dalam kumpulan dan beri hadiah kepada semua kanak-kanak. -%. Permainan ulangan adalah kurang digalakkan. -8. Pemikiran kreatif dan pemikiran ber!apah sangat digalakkan.
A.3.1 Pe(#!+#!$#! 6ebelum men alankan sebarang akti5iti di prasekolah, setiap guru perlu merangka dan membuat peran!angan terlebih dahulu.Dalam membuat peran!angan terdapat peran!angan angka pendek dan peran!ang angka pan ang. -a. Peran!angan angka pan ang adalah peran!angan untuk tahunan dan semester dan peran!angan angka pendek adalah untuk mingguan dan harian. -b. Peran!angan pembela aran sangat penting dalam pendidikan a%al kanak-kanak. -!. /anyak ta uk yang mesti dihabiskan dalam peruntukan masa di prasekolah ika kita mengikut +uraian 6ukatan Pela aran Prasekolah dan Panduan Kurikulum Prasekolah yang disediakan. -d. Pusat Perkembangan Kurikulum untuk Prasekolah men!adangkan ker a yang dapat membantu memudahkan tugas guru di prasekolah adalah seperti setiap hari guru boleh menggunakan dua teks yang disediakan dan guru boleh membuat peran!angan dengan baik. -e. Anda boleh gunakan senarai semak ketika membuat peran!angan untuk kanak-kanak prasekolah ke arah kemahiran berfikir, dan mengesan ke!erdasan pelbagai. -f. Dalam peran!angan, fokus utama adalah penghuraian konsep. Konsep ada hubung kait dengan bahan yang disediakan oleh guru. 0ara hendak memperkenalkan perkembangan kanak-kanak# konsep perlu sesuai dengan tahap
-a. /eri peluang kanak-kanak kenal dan menyebut bahan yang diedarkan di hadapan kelas.
-b. /eri peluang kanak-kanak menyatakan kepentingan barang itu kepada manusia atau hai%an. -!. /eri peluang kanak-kanak membe,akan kualiti dan !iri-!iri bahan-bahan tersebut kepada ka%an-ka%an. A.3.2 Pe1#%"#!##!
Konsep amalan yang bersesuaian dengan pembela aran kanak-kanak yang boleh dilaksanakan adalah dengan mengemukakan pertanyaan yang bersesuaian dengan perkembangan kognitif kanak-kanak. Antaranya adalah seperti berikut# S Apa yang kita perhatikan S Apa yang kita nampak S Di mana kita nampak S /ila kita nampak S Apa %arnanya S 0antik tak S Apa rasa bila dipegang S Kesat S 4embut S +alus S Kasar S Kenapa kita mesti sayang kasut kita S Kenapa perlu hormat orang tua S Kenapa sayang ku!ing S Kenapa suka bunga S Kenapa suka ka%an S Apa perasaan kalau bapa tiada S Apa guna kaki S Apa adi kalau tiada kaki S Apa !ara untuk aga kaki S Kenapa kaki patah S Apa guna hidung S /ayangkan kalau tiada hidung A.3.3 M#%1&, B#1#" Pe,-e1#9#(#!
(aklum balas penga aran diperoleh melalui maklumat daripada ibu bapa serta murid-murid berdasarkan pen!apaian ob ektif penga aran dan pembela aran serta penilaian perkembangan tingkah laku kanak-kanak. (aklumbalas ini dapat membantu guru meningkatkan kemahiran penga aran dan pembela aran guru serta membantu guru memahami masalah yang dihadapi oleh murid-murid di kelas prasekolah. ?uru boleh mendapat maklum balas tentang murid melalui# -a. Pemerhatian se!ara berterusan. -b. Penglibatan dalam akti5iti. -!. Keputusan penilaian guru. -d. 'ingkah laku yang dipamerkan. -e. 4aporan daripada ibu bapa.
/eberapa teori dan ka ian telah di elaskan kepada ibu bapa ini mengenai penglibatan ibu bapa dalam ke ayaan anak mereka. 'eori Arnold -2GG2. dan ",,o et al. -1===. menun ukkan baha%a penglibatan ibu bapa yang lebih tinggi menentukan membantu meningkatkan pen!apaian akademik kanakkanak. (anakala 0on%ay -2GG3. menyatakan penglibatan ibu bapa perlu dan digalakkan kerana memberi kesan yang mendalam terhadap perkembangan sosial dan ke ayaan akademik kanak-kanak. 6atu lagi dapatan (ar!on -1===. uga menyatakan baha%a penglibatan ibu bapa yang berkaitan dengan perkembangan kemahiran berbahasa kanak-kanak, perkembangan sosial, motor, dan adaptif yang lebih baik sudah !ukup membuktikan kepentingan penglibatan ibu bapa dalam akademik anak Oanak mereka.
S.#1#! 4e(- !+#!$#! 1. *elaskan bagaimanakah !ara guru boleh melibatkan ibubapa dalam akti5iti yang melibatkan kemahiran profesional mereka. 2. +uraikan bagaimana guru dapat mengenalpasti melaksanakan perluasan pembela aran di prasekolah.
+amilton, D.6., K Hlemming, /.(. -1=FF.. Resources for creative teaching in early childhood education. 9e% Lork# +ar!ourt /ra!e *o5ano5i!h, "n!. 1dgington, (. -2GG&.. The foudation stage teacher in action teaching 3, and ! year#olds. 7K# Paul 0hapman Publishing'
TAJUK B SINOPSIS<
SUMBANGAN KOMUNITI DAN KELUARGA (2 JAM)
'opik ini membin!angkan sumber komuniti yang terdiri daripada agensi, perkhidmatan dan kolaborasi. Agensi yang terlibat dengan prasekolah seperti agensi kera aan, s%asta dan pertubuhan sukarela dapat memberi sumbangan pendidikan kepada pendidikan a%al kanak-kanak. Dibin!angkan uga perkhidmatan yang dita%arkan oleh komuniti kepada program dan akti5iti pendidikan a%al kanak-kanak. 6eterusnya dibin!angkan kolaborasi antara institusi pendidikan a%al kanak-kanak dengan komuniti dalam aspek pertukaran maklumat dan perkhidmatan untuk tu uan keharmonian. HASIL PEMBELAJARAN < Di akhir topik ini, anda seharusnya dapat# 1. (embin!angkan kepentingan sumber komuniti dalam pendidikan a%al kanak-kanak$ 2. (enyatakan sumber perkhidmatan komuniti dari segi kepakaran, kemudahan dan peralatan$ dan
3. (enyatakan kolaborasi antara tadika dan komuniti dari segi pertukaran maklumat, pertukaran perkhidmatan dan keharmonian. KERANGKA TAJUK-TAJUK< SUMBANGAN KOMUNITI DAN KELUARGA
PERKHIDMATAN
KOLABORASI
KEHARMONIAN
3.1
PERKHIDMATAN
Perkhidmatan sumber komuniti bermaksud sumbangan daripada berbagai-bagai pun!a yang boleh diperolehi mengikut keadaan komuniti. 6umbangan boleh terdiri daripada kepakaran, kemudahan dan peralatan yang terdapat di komuniti setempat. Perkhidmatan yang diberi oleh pihak agensi kera aan biasanya se!ara per!uma. Agensi s%asta pula biasanya mena%arkan perkhidmatan berbayar. 3.1.1 Ke4#%#(#! Kepakaran dalam bidang tertentu boleh diperoleh menerusi sumber komuniti yang terdiri daripada agensi kera aan, agensi s%asta dan pertubuhan sukarela. Kepakaran yang boleh disumbangkan adalah untuk bidang berikut$ -a. Klinik Kesihatan -b. Pendidikan -!. Keselamatan A%am -d. Keselamatan *alanraya -e. /alai polis -f. Pemakanan -g. /alai bomba -h. 'eknologi -i. Ker aya - . Pertanian -k. 'ernakan -l. Perpustakaan
Pihak institusi tadika boleh meru uk kepada agensi dan pertubuhan yang mempunyai kepakaran dalam bidang yang diperlukan. Peran!angan program dan akti5iti pendidikan a%al kanak-kanak di alankan berdasarkan keperluan dan perkhidmatan yang akan diperolehi menerusi agensi dan pertubuhan sukarela. 3.1.2 Ke,&*#)#! Kemudahan sebagai sumber komuniti bermaksud premis-premis yang disediakan untuk kegunaan a%am se!ara per!uma atau berbayar. Kemudahan a%am yang tidak berbayar adalah seperti taman permainan dan perpustakaan. Pihak institusi boleh menggunakan kemudahan a%am seperti taman permainan untuk men alankan akti5iti prasekolah. Kemudahan a%am yang berbayar pula boleh dirundingkan dengan agensi yang terbabit sama ada mendapatkan penge!ualian pembayaran atau mengenakan bayaran yang minima kepada murid-murid prasekolah.
Di antara kemudahan a%am yang tidak berbayar yang boleh digunakan oleh institusi taska# -a. 'aman permainan -b. Perpustakaan a%am -!. Padang permainan -d. ?elanggang permainan -e. De%an permainan -f. /alai atau de%an orang ramai Penggunaan kemudahan a%am biasanya boleh digunakan pada bilabila masa tanpa dimaklumkan kepada agensi yang menguruskan tempat kemudahan a%am tersebut. :alau bagaimana pun ada sesetengah tempat kemudahan a%am yang perlu dimaklumkan terlebih dahulu untuk mendapatkan kebenaran menggunakannya seperti perpustakaan a%am, de%an atau balai dan sebagainya. Kemudahan agensi s%asta memerlukan ker asama dari segi bayaran yang dikenakan. /udi bi!ara pihak agensi adalah diperlukan untuk mendapatkan bayaran yang sesuai. Kadangkala pihak agensi s%asta akan memberi ta aan meggunakan premisnya untuk sesuatu program. 3.1.3 Pe(#1#'#!
Perkhidmatan peralatan bermaksud menyediakan alat keperluan pendidikan a%al kanak-kanak. Pihak agensi kera aan, agensi s%asta dan pertubuhan sukarela dapat membantu membangunkan institusi prasekolah. Peralatan yang dapat disumbangkan$ -a. Komputer -b. /uku dan poster -!. Peralatan manupulatif -d. Kerusi, me a dan khemah -e. Peralatan permainan luar -f. Peralatan permaian dalaman -g. Radio, tele5isyen,kaset dan 0D -h. /erus lukisan, %arna dan kertas -i. Pensil, pembaris dan buku tulis Peralatan boleh diperoleh menerusi sumbangan komuniti sama ada daripada agensi kera aan, agensi s%asta dan pertubuhan sukarela. Peran!angan perlu dilakukan oleh pihak institusi tadika bersama dengan agensi yang terlibat. Perkara yang diperlukan oleh pihak institusi tadika perlu dinyatakan. 3.2 KOLABORASI
Kolaborasi merupakan ker asama di antara institusi tadika dengan komuniti. Ker asama ini penting untuk me%u udkan persefahaman antara institusi tadika dan komuniti dalam men ayakan program dan akti5iti. Di luar negara seperti di "tali program Reggio 1milia merupakan alinan ker asama antara institusi tadika dan komuniti. Ker asama antara komuniti dan institusi tadika telah menghasilkan program pendidikan a%al kanak-kanak yang berkesan. 3.2.1 Pe('&%#(#! M#%1&,#' Pertukaran maklumat adalah ker asama di antara institusi pendidikan a%al kanak-kanak dengan agensi kera aan, agensi s%asta dan pertubuhan sukarela. (aklumat boleh dibahagikan kepada dua iaitu maklumat peribadi yang tidak boleh disebarkan tanpa kebenaran diri indi5idu dan maklumat umum yang boleh dikongsikan dengan pihak lain. Antara perkongsian maklumat umum yang boleh dilakukan# -a. *umlah pendaftaran murid -b. *umlah tenaga penga ar
-!. Kelayakan tenaga penga ar -d. Peralatan yang diperlukan -e. Kurikulum -f. Kesihatan murid -g. Pengurusan (aklumat yang diperoleh boleh digunakan oleh pihak agensi kera aan, agensi s%asta dan pertubuhan sukarela untuk membantu keperluan institusi tadika. 3.2.2 Pe('&%#(#! Pe(%) *,#'#! Pertukaran perkhidmatan bermaksud sumbangan yang memberi keuntungan kepada kedua belah pihak. (isalnya institusi pendidikan a%al kanak-kanak boleh membenarkan premisnya digunakan untuk agensi s%asta meletakkan papan iklan pengeluaran makanan dan minumuan. 6ebagai balasan, pihak agensi s%asta akan memberi bantuan berupa ta aan makanan atau minuman. Antara pertukaran perkhidmatan yang boleh dilakukan# -a. Pengiklanan -b. Kesihatan -!. Penyelidikan -d. Pemasaran -e. Pengurusan dan pentadbiran Ker asama dalam aspek perkhidmatan dapat memberi faedah kepada institusi tadika dan komuniti. 'anggun a%ab sosial oleh komuniti dapat meningkatkan keberkesanan program pendidikan a%al kanak-kanak. 3.3 KEHARMONIAN
Keharmonian bermaksud hubungan mesra antara institusi prasekolah)tadika dengan komuniti. Ke!eriaan sesebuah prasekolah)tadika dapat dilihat menerusi hubungan yang sihat di antara institusi prasekolah)tadika dengan komuniti. Pihak institusi prasekolah)tadika mudah mendapat ker asama dengan agensi kera aan, agensi s%asta dan pertubuhan sukarela. Program yang diran!ang dapat sokongan dan ber alan dengan berkesan. Pihak institusi dan komuniti meran!ang untuk membina keharmonian dalam berbagai aspek. -a. Keharmonian Keluarga
Ahli komuniti dan institusi prasekolah)tadika boleh menyumbang kepakaran kepada mereka yang memerlukan perkhidmatan khidmat nasihat demi keharmonian keluarga. Khidmat boleh diperolehi dalam bentuk$ -i. Kesihatan kanak-kanak -ii. Perkembangan kanak-kanak -iii. Pendidikan kanak-kanak -i5. Kekeluargaan -b. Keharmonian "nstitusi Ahli komuniti boleh menyumbang untuk membina program dan akti5iti di institusi tadika, !ontohnya# -i. Ker asama institusi tadika dan keluarga -ii. (eran!ang akti5iti institusi tadika -iii. (embina persekitaran kondusif di institusi tadika -i5. Kemudahan peralatan penga aran dan pembela aran -5. Kemudahan bahan penga aran dan pembela aran -5i. (eningkatkan pembangunan fi,ikal institusi taska Keharmonian ter!apai apabila terdapat hubungan mesra antara institusi tadika dan komuniti. Permasalahan diselesaikan menerusi suasana mesra. Pihak institusi tadika dan komuniti bersama-sama bertanggung a%ab untuk meningkatkan kualiti pendidikan a%al kanak-kanak. 2 F % (%#!. +ubungan antara institusi pendidikan a%al kanak-kanak dengan komuniti memangkinkan kebaikan bukan saha a kepada institusi itu sendiri, bahkan kepada kanak-kanak. /in!angkan.
L#' )#!. E. (engapa kepakaran diperlukan untuk program a%al kanakkanak> B. /agaimana kolaborasi dapat membantu kanak-kanak>
R&9&%#!. +amilton, D.6., K Hlemming, /.(. -1=FF.. Resources for creative teaching in early childhood education . 9e% Lork# +ar!ourt /ra!e *o5ano5i!h, "n!. 1dgington, (. -2GG&.. The foudation stage teacher in action teaching 3, and ! year#olds. 7K# Paul 0hapman Publishing. Kail, R.M., K 0a5anaugh, *.0. -2GGG.. %u&an develo(&ent. A lifes(an vie+. 76A# :ads%orth 'homson

Pra 3112

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

Pra 3112

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

TEORITIKAL PERSPEKTIF MENGENAI KELUARGA (4 JAM)

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

/in!angkan enis sangkutan yang dapat dilihat digambar ini.

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

E. 6uka bergaul dengan rakan sebaya dan orang de%asa

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

Perasaan :a ah 'ingkah laku

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

+arapan ?uru 0arta +arapan guru terhadap konsep kendiri kanak-kanak.

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

Ra ah 1.2# Kanak-kanak sebagai pela ar aktif berdasarkan perkembangan kanakkanak

9ama pela ar#IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII /il 1 2 3 & E B F 2 'ingkah 4aku Kanak-kanak

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

TAJUK 2 2.1 SINOPSIS

MATLAMAT6 NILAI DAN BUDA7A (4 JAM)

Pembentuk Pembentuk nilai budaya nilai budaya

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

T#)#4 4e!* * %#! -& -#4#

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

TAJUK 3 SINOPSIS <

PERSEKITARAN KELUARGA (5 JAM)

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

K!A ITI PEN"AS!&AN

KE !AR"A SE#A"AI S!$#ER S%K%N"AN

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

6usunatur kelas prasekolah)tadika. 3.1.2.2 R&#!$ L&#( 35

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

K&#1 ' Pe!$#"&)#!

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PRA 3112 Penglibatan Keluarga Dalam Pendidikan Prasekolah

PEMBENTUKAN DISPLIN KANAK-KANAK (4 JAM)

JENIS >JENIS TINGKAH LAKU 7ANG TIDAK

LANGKAHLANGKAH UNTUK MENGATASI