Anda di halaman 1dari 9

EKOWISATA BAHARI PARIWISATA LAUT DAN SEBUAH PEMANDANGAN REKREASI LINGKUNGAN PESISIR

Oleh: SYAIFUDDIN 12.03.411.00056

PROGRAM STUDI ILMU KELAUTAN FAKULTAS PERTANIAN UNIVERSITAS TRUNOJOYO MADURA 2014

a.

Judul artikel "a#!$%a& '(#a) *'+a&%a&,a& r'-r'a i "i&,-#&,a&

Pariwi a!a *' i ir b.

atar belaka!" #e!elitia!$ka%ia!

#erke&ba!"a! ke"iata! rekrea'i &elalui #ari(i'ata 'eba"ai #e!""u!aa! uta&a li!"ku!"a! #e'i'ir da! &e!"ide!ti)ika'i 'e%u&lah hubu!"a! a!tara k*!di'i li!"ku!"a! da! da&#ak terkait de!"a! rekrea'i atau #ari(i'ata+ #e'i'ir da! li!"ku!"a! laut ,a!" 'e&aki! #e!ti!" dala& #e!,ediaa! rua!" terbuka da! ke'e&#ata! u!tuk ber'a!tai+berakakti-ita' )i'ik de!"a! ta!ah da! air ,a!" &e!a(arka! udara 'e"ar+ .aha,a ala&i +#a!da!"a! #e&a!da!"a! da! be!ta!" laut+ ele&e! #e!ti!" adalah bah(a #ari(i'ata adalah bi'!i' #erda"a!"a!ke'e&#ata! rekrea'i u!tuk keu!tu!"a! ek*!*&i de!"a! .ara #e&ba!"u!a! berkela!%uta! (ila,ah #e'i'ir bebera#a i!terak'i a!tara ala& li!"ku!"a! #e&eri!tah da! #e!i!"kata! akti-ita' rekrea'i + a!tara rekrea'i da! #ari(i'ata + da! a!tara (ar"a da! #e!"u!%u!". /al i!i &e!,a%ika! "a&bara! dari 'i)at rekrea'i da! #ari(i'ata di li!"ku!"a! #e'i'ir da! laut 'erta 'ara!a u!tuk &e!,ediaka! u!tuk ke#erlua! #e!"e&ba!"a! #ari(i'ata ,a!" da#at 'e'uai de!"a! k*!'er-a'i li!"ku!"a! di li!"ku!"a! #e'i'ir da! laut P'&,'"."aa& R'-r'a i Da& Pariwi a!a Li&,-#&,a& P' i ir Dala& dua dekade terakhir #e!ti!"!,a da! ke'ulita! &e!"el*la daerah #e'i'ir . I!i'iati) k*!'er-a'i u!tuk #erli!du!"a! daerah re#re'e!tati) da! u!tuk #e!"e&ba!"a! berkela!%uta!#e!dekata! u!tuk #e!""u!aa! ki!i ter"abu!" dala& #r*"ra& da! #ri*rita' le&ba"a !a'i*!al da! i!ter!a'i*!al. 0i"a k*&#*!e! uta&a ,a!" haru' di #erhatika! dala& #e"el*laa! rekrea'i laut &eli#uti &a!a%e&e! k*!'er-a'i+ 'truktur #r*'e' da! ke&udaha! 'truktural 'e#erti .*!t*h k*!'er-a'i u!tuk &e&#ertaha!ka! #r*'e' kehidu#a!. 1*!'er-a'i ke&udaha! ,a!" berhubu!"a! de!"a! &e&#ertaha!ka! #iliha! berkela!%uta! di"u!aka! u!tuk #r*'e' k*!'er-a'i. Nilai2!ilai ke&udaha! rekrea'i &e&iliki #era! #e!ti!" dala& &a!a%e&e! li!"ku!"a! #e'i'ir+ 3ekrea'i &elalui #ari(i'ata da#at &e&berika! k*!tribu'i ek*!*&i da! '*'ial u!tuk &e!da!ai #e!"el*laa! li!"ku!"a! laut !a&u! re'ik* keru'aka! li!"ku!"a! lebih ti!""i. 3*bi!'*! &e!,ataka! 'itua'i di &a!a *ra!" dala& atau *ra!"2 *ra!" ,a!" ti!""al di li!"ku!"a! ala& ter'ebut+ lebih &e!"har"ai #*te!'i ek*!*&i u!tuk ek'trak'i atau #e!"e&ba!"a!+ 'eda!"ka! *ra!" luar &ereka ,a!" ti!""al %auh + lebih &u!"ki! u!tuk &e!"har"ai u!tuk ,a!" belu& berke&ba!" +e'tetika+ )il*'*)i' atau buda,a. 4er&a'alaha! ,a!" ter%adi adalah rekrea'i berba'i' ala&+ ketika dike&ba!"ka! 'eba"ai #ari(i'ata + da#at &e&ba!%iri 'u&ber da,a ala& ,a!" &e!arik da! ke&udia! berubah &e!%adi ke"iata! !a'i*!al da! #erke&ba!"a!

#e!duku!" ,a!" 'e&aki! 'i!teti' da! kura!" ter"a!tu!" #ada atribut ala&i dari li!"ku!"a!. 5ud*('ki &e!"ide!ti)ika'i ti"a hubu!"a! ,a!" berbeda a!tara #ari(i'ata da! li!"ku!"a! k*!)lik + k*ek'i'te!'i da! k*!)lik . Dia &e!.atat bah(a tidak dire!.a!aka! atau buruk dire!.a!aka! #ari(i'ata di daerah2 daerah k*!'er-a'i &e!,ebabka! k*!)lik. Dia %u"a &e!u!%ukka! bah(a ada .*!t*h2.*!t*h ,a!" &e&buktika! bah(a #erubaha! 'ika# ,a!" &e!"arah ke 'i&bi*'i' hubu!"a! a!tara #ari(i'ata da! k*!'er-a'i da#at &e!,ebabka! )i'ik + &a!)aat buda,a + etika da! ek*!*&i 'uatu !e"ara. . 4ari(i'ata di#aha&i dala& hal i!i .e!deru!" &e!%adi (aha!a ba"i #e&ba!"u!a! ek*!*&i da! #r*#erti ,a!" lebih lua' da! &ela,a!" .e#at dari bi'!i' &e&)a'ilita'i ke"iata! rekrea'i khu'u' .*.*k u!tuk ala&i . /al i!i .e!deru!" ber)*ku' #ada 'e&aki! ke"iata! 'i!teti' ,a!" tidak ter"a!tu!" #ada kualita' ala&i Sebuah #a!tai atau &e&a!.i!" &a',arakat teri'*la'i adalah dite&uka! u!tuk tu%ua! rekrea'i '#e'i)ik l*ka'i . Da,a tarik a(al &u!"ki! #a'i) da! 'ederha!a ke!ik&ata! ala& + k*!tra' de!"a! teka!a! #erk*taa! da! ruti!+ ber%ala! di #e&a!da!"a! #a!tai atau berbi.ara de!"a! !ela,a! di daerah #e!"i!a#a!. I!i &u!"ki! lebih akti) rekrea'i &e&a!.i!"+ bere!a!"+ ber'ela!.ar+ ber#erahu+ ka!* atau &e!"a&ati buru!" Setelah &e!e&uka!+ rekrea'i akti-ita' &e!i!"kat+ &e&ba(a &a!)aat ek*!*&i ba"i (ar"a 'ete&#at &ulai dala& 'kala ke.il &elalui ke"iata! ru&ah ta!""a 'e#erti &e!,ediaka! &i!u&a! atau &e!%ual &aka!a! l*kal hal i!i 'eri!" berke&ba!" &elalui #e!,ediaa! &aka!a! atau ak*&*da'i + #e!"i!a#a! ru&ah 'eba"ai ru&ah libura! + #erke&ba!"a! &*tel+ re't*ra!+ la#a!"a! "*l) da! la#a!"a! te!i'+ da! bl*k a#arte&e! da! #eru&aha! ba"i #e!data!" baru &ela,a!i ke"iata! #ari(i'ata ,a!" di#i&#i! da #e!'iu!a! tertarik *leh "a,a hidu# . 3ekrea'i ke&udia! ,a!" dike&ba!"ka! &e!%adi #u'at #erk*taa! #a!tai ,a!" &e!u!tut 'e&ua )a'ilita' dari k*ta &*der! da! ba'i' ek*!*&i ,a!" lebih lua' dari#ada #ari(i'ata da! rekrea'i. Se#erti uruta! #e!"e&ba!"a! &elibatka! #erubaha! be'ar dari ke&udaha! Akti-ita' rekrea'i ,a!" &e&be!tuk da'ar u!tuk a'li #e!e&ua! ,a!" ke&u!"ki!a! be'ar aka! ke(alaha! dia!""a# 'eba"ai ke!dala *leh #erke&ba!"a! berikut!,a. 4r*'e' i!i adalah ek'#ekta'i ke&udaha! rekrea'i diubah #e!"u!%u!" te&#at i!i da#at di&*di)ika'i u!tuk &e&berika! #e!i!"kata! rekrea'i ke&udaha! u!tuk 'e%u&lah be'ar *ra!" ,a!" &e!.ari 'eba"ia! be'ar la,ak dala& k*!di'i tidak dikera'ka! ala&i k*!'er-a'i+ rekrea'i+ #ari(i'ata da! #e&ba!"u!a! &a'alah aka! berubah u!tuk 'etia# 'itua'i. I'u2i'u #e!"el*laa! li!"ku!"a! &e!,ediaka! rekrea'i da#at di#erti&ba!"ka! dari #er'#ekti) 'truktur. 6a"ar ala& ,a!" ketat di &a!a #e!""u!aa! rekrea'i tidak di#erb*lehka! &a'uk da! ak'e' ,a!" terbata' #ada #elak'a!aa! #e!elitia! atau #e&a!taua! di'etu%ui Di daerah ala& ,a!" 'i"!i)ika! di &a!a berba'i' ala&i atau rekrea'i di#erb*lehka!+ k*!'er-a'i adalah #ada ke"iata! ,a!" tidak &e&iliki da&#ak ,a!"

'i"!i)ika! terhada# #erubaha! atau 'truktur 4ri*rita' &a!a%e&e! adalah u!tuk &e!"hi!dari atau &e&i!i&alka! da&#ak a#a#u!+ da! ke&u!"ki!a! bia,a da! &a!)aat ti!daka! #e!"el*laa! di#erti&ba!"ka! 'e.ara hati2hati di#erti&ba!"ka!.'e#ert &e&a'a!" #a"ar atau trek ber%ala! khu'u'!,a daerah ra(a! &u!"ki! &eru#aka! .ara ,a!" da#at diteri&a u!tuk &e!"hi!dari lebih ba!,ak keru'aka! 'truktural da! keru'aka! ,a!" lua' akibat er*'i tu%ua! &e&)a'ilita'i #e!"ala&a! #e!""u!a rekrea'i . Daerah di &a!a ala& 'e'uai rekrea'i did*r*!" &a!a%e&e! ,a!" ber'a!"kuta! de!"a! &e!"hi!dari da&#ak ,a!" 'i"!i)ika! terhada# 'truktur da! #r*'e'+ !a&u! #e!i!"kata! #e!"ala&a! adalah ta&baha! *b,ekti). Da&#ak 'i"!i)ika! 'e.ara l*kal dari trek ber%ala! 'e#erti daerah ala& &u!"ki! diteri&a I!i lebih &u!"ki! %ika di#a'a!" de!"a! .ara ,a!" &e&i!i&alka! da&#ak k*!'truk'i da! &e!i!"katka! ke&a&#ua! #e!"u!%u!". 0abel: 1 /ubu!"a! a!tara 1*!di'i de!"a! rekrea'i K.&%i i /uta! ri&ba Ala&i$tidak ter)a'ilita'i Ala&i $ di)a'ilita'i i!"ku!"a! da! Da&#ak 0erkait D' -ri* i 0idak terda#at kar,a &a!u'ia ,a!" terlihat atau da&#ak tidak ada ku!%u!"a! lai! 'elai! u!tuk ke#erlua! &*!it*ri!" atau #e!elitia! il&iah . Fa'ilita' 7i!i&al dilakuka! u!tuk &eli!du!"i i!"ku!"a! &eru#aka! rekrea'i berba'i' ala& Fa'ilita' &e!e!"ah dilakuka! u!tuk &e!i!"katka! ak'e' rekrea'i berba'i' ala&. 6*!t*h!,a ter&a'uk der&a"a+ #e!darata! #a!tai + la!"kah2la!"kah di &eda! ka'ar + ber%ala! trek da! ak'e' u!tuk #e!"u!%u!" #e!,a!da!" .a.at . Fa'ilita' ti!""i u!tuk &e!"ubah 'truktur li!"ku!"a! terhada# bata' &i!i&al ,a!" di#erluka! u!tuk &e!,ediaka! ter'truktur *lahra"a. 6*!t*h!,a 'ki+ #elabuha! rekrea'i ter&a'uk la#a!"a! "*l) + *lahra"a bida!"+ k*la& re!a!"+ ber#erahu da!au da! la#a!"a! te!i' 1ar,a be'ar u!tuk &e&buat )a'ilita' rekrea'i ,a!" tidak terkait de!"a! 'truktur li!"ku!"a! ala& 0a&a! #i!""ira! k*ta atau k*&er'ial Fa'ilita' ala&i atau ta!#a #erubaha! dari ala& .*!t*h %*"i!" tra.k+ ebih di )a'ilita'i 'e#erti .*!t*h *lahra"a 'ki+ (i'ata #elabuha!+ da! #a!tai 0e&#at rekrea'i ,a!" di buat de!"a! 'e"ala )a'ilita' .*!t*h k*la& re!a!"+ la#a!"a! *lah

Ala&i $ diti!"katka!

0a&a! 0a&a! *lahra"a 5uata!

ra"a+ da! la#a!"a! te!i' Fa'ilita' berbeda Di buat de!"a! )a'ilita' ti!""i .*!t*h ta&a! )a!ta'i+ #u'at #erbela!%aa!+ )a'ilita' *lahra"a luar.

..

0u%ua! #e!elitia!.

0u%ua! #e!elitia! da#at di %abarka! #ada tabel 0abel 1 &era!"ku& dela#a! k*!di'i ,a!" &e(akili taha#a! tra!')*r&a'i dari #ada!" "uru! u!tuk &e!,ele'aika! ketera'i!"a!. bata' k*!di'i taha# adalah &a'alah #e!ilaia!+ ta#i taha# &u!"ki! diakui dala& #erke&ba!"a! dari #ada!" "uru! ter'e!tuh u!tuk tera'i!" #e&ba!"u!a!. Situa'i i!i %u"a di%ela'ka! dala& 8a&bar 1 ,a!" &e!""a&barka! hubu!"a! a!tara da&#ak li!"ku!"a! da! li!"ku!"a! 'eba"ai berikut :

8a&bar1. Dia"ra& ,a!" &e!""a&barka! i!terak'i a!tara da&#ak #e!"u!%u!" ,a!" li!"ku!"a!k*&#*!e! akti-ita' #e!"u!%u!" da! hubu!"a! a!tara #e!"el*laa! li!"ku!"a!da! i!du'tri #ari(i'ata.

d.

7et*de 4e!elitia!.

7a'alah #e!"el*laa! li!"ku!"a! #e'i'ir &eru#aka! 'alah 'atu #e!"el*laa!i!terak'i ke&udaha! berba"ai &a!)aat #*te!'ial+ da! 'eharu'!,a&e!"a&bil #erhatia! khu'u' te!ta!" #e!ti!"!,a rekrea'i da! #ari(i'ata#a!tai . I!i da#at didekati &elalui #e!%ela'a! 'i!"kat da!di'ku'i te!ta!" bebera#a #e!""u!aa! rekrea'i dari #e'i'ir da!li!"ku!"a! laut.

e.

/a'il 4e!elitia!$1a%ia!$Artikel.

R'-r'a i P' i ir Da& La#! 4e!a!"ka#a! 5a"i *ra!"2*ra!" dala& &a',arakat ,a!" &e&iliki k*!'e# /uku& laut da! #r*duk2#r*duk!,a 'eba"ai &ilik u&u& 'a&#ai terta!"ka#+ hak u!tuk ika! da! akti-ita' #e!a!"ka#a! ika! &u!"ki! atribut #e!ti!" dari 'ebuah &a',arakat ,a!" beba'. di Au'tralia &i'al!,a 8art'ide da! di te&#at lai! telah &e!u!%ukka! !ela,a! itu adalah ke"iata! rekrea'i ,a!" #arti'i#ati) #ali!" #*#uler . itu "a&bar rekrea'i #lea'urabl, dia!ti'i#a'i adalah hari libur u!tuk #er"i &e&a!.i!"+ atau #e!'iu! u!tuk #er"i &e&a!.i!" . De!"a! de&ikia! + 8art'ide &e!e&uka! bah(a + dala& hal ke'eluruha! #r*#*r'i da! re!ta!" u'ia dari #*#ula'i ,a!" telah &e&a!.i!" atau dihara#ka! u!tuk ika! dala& (aktu 12 bula! dari 'tudi!,a+ &a,*rita' be'ar ru&ah ta!""a di Ne( S*uth 9ale' &e&iliki 'etidak!,a 'atu rekrea'i !ela,a!. De!"a! 'u&ber da,a ber'a&a+ ter'edia 'e.ara beba'+ u'aha #e!a!"ka#a! rekrea'i .e!deru!" &e!i!"kat 'eiri!" de!"a! &e!i!"kat!,a #*#ula'i da! &e!i!"kat bahka! lebih 'eba"ai #e!"ha'ila! &a'arakat #e'i'ir. 4e&a!da!"a! ala& 7atahari laut da! #a'ir adalah hal kla'ik ,a!" di.ari teruta&a *leh *ra!"2*ra!" &e!"u!%u!"i #a!tai 'ub 2 tr*#i' da! tr*#i' dari ikli& di!"i! ti!""i li!ta!" adalah #e!"ala&a! ala&+ 1e"iata! berki'ar dari ke!ik&ata! ka'ual #e!"atura! ru#a!,a ala&i u!tuk ber%e&ur+ re!a!" da! #a!tai *lahra"a + 'tudi &elalui lebih '#e'i)ik + )*t*"ra)i atau &e&buat 'ket'a + u!tuk u&u& a#re'ia'i #ui'i atau )il*'*)i' li!"ku!"a! ala& . #e&a!da!"a! da! be!ta!" laut da! #a!tai &e!,i'ir da! &e!.ari he(a! da! tu&buha! &e!da'ar u!tuk rekrea'i berba'i' ala& #e'i'ir da! laut . Di te&#at te&#at 'i"!i)ika!'i ala& atau buda,a ,a!" ti!""i ke"iata! ter'ebut &u!"ki! a(al da'ar u!tuk rekrea'i da! #ari(i'ata k*!'ekue!'ial Jela'+ %ika 'i)at #e!"e&ba!"a! (i'ata k*&#r*&i 'truktur da! #r*'e' ala& ,a!" &e!e!tuka! 'i)at 'uatu 'itu' atau daerah. 3ekrea'i 4erahu Sa&#ai #erte!"aha! 'aat i!i rekrea'i ka#al di !e"ara &a%u adalah &ilik *ra!" ,a!" 'a!"at ka,a ,a!" &a&#u u!tuk &e&ba!"u! da! &e&elihara ka#al #e'iar ,a!" bi'a &e!""u!aka! atau &e!"k*!-er'i ka#al !ela,a! atau ka#al ker%a lai!!,a itu e)ek "abu!"a! dari #e!i!"kata! ke&ak&ura! #e!i!"kata! lua!" da! baru tek!*l*"i telah &e&u!.ulka! berba"ai kera%i!a! rekrea'i . 'e&e!tara kera%i!a! ,a!" lebih be'ar teta# &ele'tarika! &ereka ,a!" &e&iliki ak'e' #e!da#ata! ka#al ,a!" lebih ke.il 'e.ara lua' da#at diak'e' de!"a! bia,a ,a!" tidak lebih be'ar dari ke"iata! rekrea'i lai!!,a+ baha! #era(ata! ,a!" re!dah u!tuk la,ar

la&bu!" da,a a#u!" da! alat kele!"ka#a! telah &e!,ebabka! berba"ai '#e'iali' ka#al #e'iar dari #a#a! 'ela!.ar te&#el berte!a"a &e'i!+ 'kuter air da! '#eedb*at u!tuk &elu!.urka! &e(ah da! ka#al #e'iar. 0ek!*l*"i baru i!i %u"a telah &e!,ebabka! ka#al (i'ata '#e'iali' dari #elu!.ura! hari2#er%ala!a! &elihat lihat di-e b*at da! ke.e#ata! ti!""i+ 4e!""u!aa! 'atu atau lebih %e!i' ka#al &eru#aka! ba"ia! #e!ti!" dari ba!,ak ku!%u!"a! rekrea'i ke #a!tai atau #ulau2#ulau+ 4ertu&buha! ,a!" .e#at dala& %u&lah #erahu rekrea'i telah &e&ba(a ti!""i #er&i!taa! u!tuk ta&bata! da! 'itu' #elu!.ura! da! kebutuha! ke'ela&ata! da! ala'a! ke&udaha! u!tuk &e!"atur da! &e!"a(a'i ber#erahu rekrea'i 'eba"ai %a!"kaua! da! kea!dala! kera%i!a! rekrea'i telah dike&ba!"ka! rekrea'i #e!""u!a telah &e!%adi 'e&aki! &a&#u u!tuk ber%ala! lebih %auh da! &e!%adi daerah ,a!" 'ebelu&!,a ha!,a di"u!aka! *leh ka#al2ka#al #e!a!"ka#a! ika! k*&er'ial da! kar"*. 7e!,ela& da! F*t* ba(ah air Se%ak di buat!,a tek!*l*"i baru &e&buat '!*rkeli!" da! &e!,ela& rekrea'i &e&u!"ki!ka! *ra!" u!tuk &e&a'uki #er&ukaa! air da! &e!"a&ati he(a! da! tu&buha! be!ta!" laut 'e.ara la!"'u!". 4ada tahu!2tahu! a(al #erke&ba!"a!!,a &e!,ela& dia!""a# 'eba"ai beri'ik* da! ke"iata! ,a!" &e&butuhka! da! &e!u!%ukka! ti!"kat ke%a!ta!a!. itu a#lika'i rekrea'i #erta&a adalah 'eba"ai #er#a!%a!"a! dari &e&a!.i!"+ &e!""u!aka! '#ear"u!' u!tuk &e!"a&bil ika! atau l*b'ter atau &e!.ari &aka!a! le:at 'e#erti la!dak laut. 0ek!*l*"i terkait teka!a! taha! ta' ka&era &e&#erlua' berba"ai ke"iata! ,a!" ter'edia ba"i #e!,ela& ,a!" telah &e!"ua'ai tek!i' u!tuk bertaha! hidu# di ba(ah air. #e!,ela& &a&#u berba"i kea%aiba! li!"ku!"a! ba(ah air de!"a! &a',arakat lua' &elalui )*t*+ .erita &a%alah ilu'tra'i )il& da! tele-i'i. Dala& dua dekade terakhir rekrea'i di-i!" telah &e!%adi *lahra"a uta&a de!"a! )*ku' ,a!" kuat #ada a#re'ia'i li!"ku!"a! 'a!"at ter"a!tu!" #ada kualita' li!"ku!"a! ,a!" ti!""i. #e!elitia! ka'u' li!"kara! kara!" .air!' dre'' 0he 6air!' 5a"ia! dari 8reat 5arrier 3ee) 7ari!e 4ark adalah di#r*kla&a'ika! #ada tahu! 1;<1 da! re!.a!a :*!a'i a(al &ulai diberlakuka! #ada tahu! 1;<3. ,a!" &e!,ediaka! u!tuk k*!'er-a'i ele-a'i da! #e!""u!aa! ,a!" (a%ar dari 8reat 5arrier 3ee) 3e"i*! 'ehi!""a 8reat 5arrier 3ee) adalah ha&#ir tidak da#at diak'e' u!tuk 'eba"ia! be'ar (i'ata(a! 4e!"e!ala! !,a&a! ke.e#ata! ti!""i kata&ara! #e!u&#a!" &e&ba(a &e&ba(a bebera#a 46 teru&bu dala& 'ehari. Sa&#ai de!"a! tahu! 1;<1 ha!,a #ulau hi%au ,a!" da#at di %a!"kau de!"a! &e!""u!aka! ka#al ,a!" berke.e#ata! <210 k!*t da! %u"a di #e!"aruhi .ua.a+ di 'a! terda#at kara!" ,a!" be"itu ba!,ak '#e'ie!,a di "u!aka! *leh #e!duduk da! #ara (i'ata(a!+ "ra)ik

ku!%u!"a! (i'ata(a! "rit barier ree) &ari!e #ark a!tara tahu! 1;6<21;<= #ada "ra)ik 2. 4ere!.a!aa! rekrea'i de!"a! #e!dekata! 'ika# ra&ah ta&ah 4e!"el*laa! #e'i'ir ,a!" bia'a!,a &elibatka! re"ula'i 'ekt*ral tu!""al ke"iata!+ 'e#erti #e!"e&ba!"a!+ #e!"iri&a!+ &e&a!.i!"+ ber#erahu rekrea'i + !a-i"a'i da! reka,a'a #e'i'ir.#e!"el*laa! 'eri!" kali &elibatka! dua kel*&#*k ,a!" berbeda hal ter'ebut &e!%adi )akt*r #e!"ha&bat #e!"el*laa! #e'i'ir hal i!i #erlu ada!,a #e!dekata! ke#ada le&ba"a #e!"el*la da! le&ba"a #e&ilik *t*!*&i a"ar #ere!.aa! #e&ba!"u!a! 'uatu *b,ek #ari(i'ata berke&ba!"+ #e!"e&ba!"a! #ari(i'ata haru' ada :*!a'i atau l*ka'i daerah u!tuk #ari(i'ata ,a!" telah &e!da#at i%i! kel*la. h. 3ek*&e!da'i $ Sara! Dala& #raktek!,a 'etia# #ari(i'ata berda&#ak u!tuk (ila,ah ter'ebut %ika di lihat dari 'e"i #erek*!*&ia! hal ter'ebut 'a!"at #*'iti) da! da#at &e!i!"katka! ke'e%ahteraa! &a',arakat di daerah ter'ebut+ !a&u! %ika di lihat dari kualita' li!"ku!"a! te!tu aka! ba!,ak #erubaha! #ada li!"ku!"a! da! keala&ia! li!"ku!"a! itu 'e!diri hal ,a!" #erlu di #erhatika! #ada #e!"el*laa! (i'ata da! rekrea'i adalah &e&i!i&alka! keru'aka! li!"ku!"a! hal i!i 'a!"at ber"a!tu!" #ada &e!e%e&e! #e!"el*laa! da! &e!,adarka! &a',akat 'ekitar beta#a #e!ti!"!,a kele'taria! ala& a"ar &a',arakat 'ekitar ikut &e!%a"a da! &ele'tarika! &elalui #e!dekata! 'ika# ,a!" ra&ah ta&ah #ada #e!elitia! ke#ari(i'ataa! he!dak!,a lebih ba!,ak data ,a!" &e!"a.u terhada# 'ebera#a ber#e!"aruh keberadaa! 'uatu (i'ata ter'ebut da! ba"ai&a!a #erubaha! li!"ku!"a! ,a!" ter%adi 'e%ak a(al (i'ata ter'ebut di buka hi!""a 'ekara!".

8ra)ik 2. ku!%u!"a! (i'ata(a! "rit barier ree) &ari!e #ark a!tara tahu! 1;6<21;<=

Anda mungkin juga menyukai