UNDANG KELUARGA ISLAM

DR. JASNI BIN SULONG

AMSS5103 KAEDAH PENGAJIAN
SYARIAH
Terdapat pelbagai definisi.
Ikatan sah antara dua jantina berbeza iaitu
lelaki dan perempuan yang menghalalkan
hubungan jenis antara keduanya
Hanya ikatan yang sah yang memenuhi rukun
dan syarat yang diakui syarak
Kesannya: kontrak, hak dan tanggungjawab
Hasilnya: keluarga dan generasi manusia

APAKAH PERKAHWINAN?
Keutamaan pada syarat agama, di samping
keturunan, harta dan kecantikan
Agama yang dimiliki pasangan akan mengikat
dan membentuk elemen lain dalam sebuah
keluarga
Ini ditegaskan oleh beberapa hadis
Isteri yang sentiasa bersyukur (HR Muslim)
Keutamaan memiliki agama (HR Ibn Majah)

CALON SUAMI & ISTERI
Proses sebelum ikatan kontrak perkahwinan
Q2:235 sebut mengenai khitbah
Cinta sebelum kahwin?
Cinta selepas kahwin?
Larang meminang tunangan orang
Melihat/kenal calon semasa meminang

PERTUNANGAN
Menentukan hak
Kenalpasti keserasian
Persiapan sebelum kahwin
Ruang untuk memilih/pisah
Batas hubungan dipelihara

HIKMAH PERTUNANGAN
Suami - lelaki
Isteri - perempuan
Saksi 2 lelaki adil
Wali - adil
Ijab (sighah)

RUKUN KAHWIN
Beragama Islam
Tidak berihram haji @ umrah
Lelaki tertentu
Bukan mahram bakal isteri
Belum mempunyai 4 isteri

SYARAT BAKAL SUAMI
Beragama Islam @ kitabiyah
Keturunan Bani Yakub
Perempuan Nasri/Yahudi dari keturunan tersebut
sebelum Nabi Muhammad/Isa menjadi Rasul
Tidak berihram haji @ umrah
Perempuan tertentu
Bukan mahram bakal suami
Bukan isteri @ dalam iddah orang lain
Bukan isteri yang ditalak 3

SYARAT BAKAL ISTERI
Mazhab Syafie - diperlukan
HR Abu Dawud: Sesiapa saja perempuan yang kahwin
tanpa izin walinya maka perkahwinannya terbatal.
HR Ibn Majah: Tiada perkahwinan kecuali berwali dan
pemerintah adalah wali bagi yang tidak punyai wali.
Mazhab Hanafi tidak diperlukan
HR Muslim: Janda lebih berhak dari walinya mengenai
dirinya dan anak dara diminta kebenaran mengenai dirinya
dan keizinannya adalah diamnya.
HR Bukhari: Khansa binti Khidam dikahwinkan oleh
ayahnya pada ketika janda dan tidak menyukai
perkahwinan terebut, telah datang kepada Rasulullah dan
dibatalkan perkahwinan tersebut.

KEIZINAN WALI
Lelaki
Islam
Baligh
Rela tak dipaksa
Tidak berihram haji/umrah
Tidak fasik
Tidak cacat akal fikiran

SYARAT WALI
Bapa kandung
Datuk lelaki sebelah bapa ke atas
Saudara lelaki seibu sebapa
Saudara lelaki sebapa
Anak saudara lelaki seibu sebapa ke bawah
Anak saudara lelaki sebapa ke bawah
Bapa saudara sebelah bapa seibu sebapa
Bapa saudara sebelah bapa. [seterusnya]

KEUTAMAAN WALI (TERTIB)
Ijab:
tawaran (offer) daripada pihak perempuan
(wali/wakil) kepada pihak lelaki dengan kalimah
tazwij atau nikah
Qabul:
penerimaan (acceptance) daripada pihak lelaki
Sempurna ijab dan qabul sah nikah
IJAB & QABUL
Pemberian yang wajib oleh seorang suami
kepada isterinya dengan sebab perkahwinan
Mahar bukan rukun, walau diwajibkan
Mahar adalah hak pengantin perempuan
Boleh dibayar tunai, hutang atau gabungan
Nas tidak menetapkan kadar mahar, carilah
walau sebentuk cincin daripada besi (HR
Bukhari)


MAHAR @ MAS KAHWIN
Mahar Mithil
Kadar mahar ditetap berdasarkan kadar saudara
perempuan atau keluarga sebelumnya jika
penetapan mahar tidak dinyatakan sebelum
perkahwinan berlaku
Mahar Musamma
Kadar yang telah ditetap dan dipersetujui oleh
kedua-dua belah pihak sebelum perkahwinan

BAHAGIAN-BAHAGIAN MAHAR
Tanggungjawab suami/bapa
Martabat suami/lelaki yang tinggi/ketua keluarga
Hak isteri
selama dalam perkahwinan dan dalam iddah.
Harus isteri mencuri duit suami yang kedekut.
Hak anak
selama belum mampu bekerja sendiri.
Kadar
kemampuan suami atau bapa.
NAFKAH KELUARGA
Perbuatan halal yang paling dibenci
Melepaskan ikatan pernikahan atau perkahwinan
dengan menggunakan kalimah talaq atau cerai
Ia boleh berlaku melalui kehendak suami (talaq),
atau melalui proses undang-undang/hukum
(faraq)
Terbahagi:
Sorih (jelas, tanpa perlu niat)
Kinayah (tidak jelas, memerlukan niat)
PERCERAIAN (TALAQ)
Dari segi sempurna:
Talaq Raji
Talaq Battah
Talaq Bain
Sughra Habis idah, belum disetubuhi, khulu,
fasakh, ila
Kubra Talaq 3 dan Lian
Dari segi masa:
Sunni
Bidi
Bukan sunni dan bukan bidi
JENIS-JENIS TALAQ
Mutah
pemberian kepada isteri jika perceraian atas
kehendak suami
Nafkah Iddah
talak raji, isteri hamil talak bain, tidak nusyuz
Hadhanah
diutamakan selama belum berkahwin, masih
Islam, amanah, iffah dsb

HAK ISTERI SELEPAS PERCERAIAN
Perkahwinan adalah fitrah manusia
Kriteria pemilihan pasangan sangat penting,
terutama yang mempunyai asas AGAMA
Tanggungjawab lelaki sebagai suami adalah
besar dan berat
Perceraian adalah juga syariat dalam Islam,
sekalipun tidak digalakkan
Kebajikan pasangan dan anak-anak
disenaraikan dalam Islam
RUMUSAN