2606 - RUU ASN Yang Disahkan

RANCANGAN
UNDANG-UNDANG REPUBLIK INDONESIA

NOMOR .. TAHUN
TENTANG
APARATUR SIPIL NEGARA
DENGAN RAHMAT TUHAN YANG MAHA ESA
PRESIDEN REPUBLIK INDONESIA,

Menimbang a. ba!"a #a$am %ang&a 'e$a&(anaan )i*a-)i*a bang(a #an
me"+,+#&an *+,+an nega%a (ebagaimana *e%)an*+m
#a$am 'emb+&aan Un#ang-Un#ang Da(a% Nega%a
Re'+b$i& In#-ne(ia Ta!+n ./01, 'e%$+ #ibang+n
a'a%a*+% (i'i$ nega%a 2ang memi$i&i in*eg%i*a(,
'%-3e(i-na$, ne*%a$ #an beba( #a%i in*e%4en(i '-$i*i&,
be%(i! #a%i '%a&*i& &-%+'(i, &-$+(i, #an ne'-*i(me,
(e%*a mam'+ men2e$engga%a&an 'e$a2anan '+b$i&
bagi ma(2a%a&a* #an mam'+ men,a$an&an 'e%an
(ebagai +n(+% 'e%e&a* 'e%(a*+an #an &e(a*+an bang(a
be%#a(a%&an Pan)a(i$a #an Un#ang-Un#ang Da(a%
Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia Ta!+n ./015

b. ba!"a 'e$a&(anaan mana,emen a'a%a*+% (i'i$ nega%a
be$+m be%#a(a%&an 'a#a 'e%ban#ingan an*a%a
&-m'e*en(i #an &+a$i3i&a(i 2ang #i'e%$+&an -$e!
,aba*an #engan &-m'e*en(i #an &+a$i3i&a(i 2ang
#imi$i&i )a$-n #a$am %e&%+*men, 'engang&a*an,
'enem'a*an, #an '%-m-(i 'a#a ,aba*an (e,a$an
#engan *a*a &e$-$a 'eme%in*a!an 2ang bai&5

). ba!"a +n*+& me"+,+#&an a'a%a*+% (i'i$ nega%a
(ebagai bagian #a%i %e3-%ma(i bi%-&%a(i, 'e%$+
#i*e*a'&an a'a%a*+% (i'i$ nega%a (ebagai '%-3e(i 2ang
memi$i&i &e"a,iban menge$-$a #an mengembang&an
#i%in2a #an "a,ib mem'e%*angg+ng,a"ab&an
&ine%,an2a #an mene%a'&an '%in(i' me%i* #a$am
'e$a&(anaan mana,emen a'a%a*+% (i'i$ nega%a5

#. ba!"a Un#ang-Un#ang N-m-% 6 Ta!+n ./70 *en*ang
P-&-&-P-&-& Ke'ega"aian (ebagaimana *e$a! #i+ba!
#engan Un#ang-Un#ang N-m-% 08 Ta!+n .///
*en*ang Pe%+ba!an a*a( Un#ang-Un#ang N-m-% 6
Ta!+n ./70 *en*ang P-&-&-P-&-& Ke'ega"aian (+#a!
*i#a& (e(+ai #engan *+n*+*an na(i-na$ #an *an*angan
g$-ba$ (e!ingga 'e%$+ #igan*i5

e. ba!"a be%#a(a%&an 'e%*imbangan (ebagaimana
#ima&(+# #a$am !+%+3 a, !+%+3 b, !+%+3 ), #an !+%+3
# 'e%$+ memben*+& Un#ang-Un#ang *en*ang A'a%a*+%
Si'i$ Nega%a5
9

Menginga* Pa(a$ 9: #an Pa(a$ 9. Un#ang-Un#ang Da(a% Nega%a
Re'+b$i& In#-ne(ia Ta!+n ./015

Dengan Pe%(e*+,+an Be%(ama
DE;AN PER;AKILAN RAKYAT REPUBLIK INDONESIA
#an
PRESIDEN REPUBLIK INDONESIA

MEMUTUSKAN

Mene*a'&an UNDANG-UNDANG TENTANG APARATUR SIPIL NEGARA.

BAB I
KETENTUAN UMUM

Pa(a$ .

Da$am Un#ang-Un#ang ini 2ang #ima&(+# #engan
.. A'a%a*+% Si'i$ Nega%a 2ang (e$an,+*n2a #i(ing&a* ASN a#a$a!
'%-3e(i bagi 'ega"ai nege%i (i'i$ #an 'ega"ai 'eme%in*a! #engan
'e%,an,ian &e%,a 2ang be&e%,a 'a#a in(*an(i 'eme%in*a!.

9. Pega"ai A'a%a*+% Si'i$ Nega%a 2ang (e$an,+*n2a #i(ing&a* Pega"ai
ASN a#a$a! 'ega"ai nege%i (i'i$ #an 'ega"ai 'eme%in*a! #engan
'e%,an,ian &e%,a 2ang #iang&a* -$e! 'e,aba* 2ang be%"enang #an
#i(e%a!i *+ga( #a$am (+a*+ ,aba*an 'eme%in*a!an a*a+ #i(e%a!i
*+ga( nega%a $ainn2a #an #iga,i be%#a(a%&an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-
+n#angan.

8. Pega"ai Nege%i Si'i$ 2ang (e$an,+*n2a #i(ing&a* PNS a#a$a! "a%ga
nega%a In#-ne(ia 2ang memen+!i (2a%a* *e%*en*+, #iang&a* (ebagai
Pega"ai ASN (e)a%a *e*a' -$e! 'e,aba* 2ang be%"enang +n*+&
men#+#+&i ,aba*an 'eme%in*a!an.

0. Pega"ai Peme%in*a! #engan Pe%,an,ian Ke%,a 2ang (e$an,+*n2a
#i(ing&a* PPPK a#a$a! "a%ga nega%a In#-ne(ia 2ang memen+!i
(2a%a* *e%*en*+, 2ang #iang&a* be%#a(a%&an 'e%,an,ian &e%,a +n*+&
,ang&a "a&*+ *e%*en*+ #a$am %ang&a me$a&(ana&an *+ga(
'eme%in*a!an.

1. Mana,emen ASN a#a$a! 'enge$-$aan ASN +n*+& meng!a(i$&an
Pega"ai ASN 2ang '%-3e(i-na$, memi$i&i ni$ai #a(a%, e*i&a '%-3e(i,
beba( #a%i in*e%4en(i '-$i*i&, be%(i! #a%i '%a&*i& &-%+'(i, &-$+(i,
#an ne'-*i(me.

<. Si(*em In3-%ma(i ASN a#a$a! %ang&aian in3-%ma(i #an #a*a
mengenai Pega"ai ASN 2ang #i(+(+n (e)a%a (i(*ema*i(,
men2e$+%+!, #an *e%in*eg%a(i #engan be%ba(i( *e&n-$-gi.

7. =aba*an Pim'inan Tinggi a#a$a! (e&e$-m'-& ,aba*an *inggi 'a#a
in(*an(i 'eme%in*a!.

6. Pe,aba* Pim'inan Tinggi a#a$a! Pega"ai ASN 2ang men#+#+&i
=aba*an Pim'inan Tinggi.
8

/. =aba*an A#mini(*%a(i a#a$a! (e&e$-m'-& ,aba*an 2ang be%i(i
3+ng(i #an *+ga( be%&ai*an #engan 'e$a2anan '+b$i& (e%*a
a#mini(*%a(i 'eme%in*a!an #an 'embang+nan.

.:. Pe,aba* A#mini(*%a(i a#a$a! Pega"ai ASN 2ang men#+#+&i
=aba*an A#mini(*%a(i 'a#a in(*an(i 'eme%in*a!.

... =aba*an >+ng(i-na$ a#a$a! (e&e$-m'-& ,aba*an 2ang be%i(i 3+ng(i
#an *+ga( be%&ai*an #engan 'e$a2anan 3+ng(i-na$ 2ang
be%#a(a%&an 'a#a &ea!$ian #an &e*e%am'i$an *e%*en*+.

.9. Pe,aba* >+ng(i-na$ a#a$a! Pega"ai ASN 2ang men#+#+&i =aba*an
>+ng(i-na$ 'a#a in(*an(i 'eme%in*a!.

.8. Pe,aba* 2ang Be%"enang a#a$a! 'e,aba* 2ang mem'+n2ai
&e"enangan me$a&(ana&an '%-(e( 'engang&a*an, 'emin#a!an,
#an 'embe%!en*ian Pega"ai ASN (e(+ai #engan &e*en*+an
'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan.

.0. Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian a#a$a! 'e,aba* 2ang mem'+n2ai
&e"enangan mene*a'&an 'engang&a*an, 'emin#a!an, #an
'embe%!en*ian Pega"ai ASN #an 'embinaan Mana,emen ASN #i
in(*an(i 'eme%in*a! (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an
'e%+n#ang-+n#angan.

.1. In(*an(i Peme%in*a! a#a$a! in(*an(i '+(a* #an in(*an(i #ae%a!.

.<. In(*an(i P+(a* a#a$a! &emen*e%ian, $embaga 'eme%in*a! n-n-
&emen*e%ian, &e(e&%e*a%ia*an $embaga nega%a, #an &e(e&%e*a%ia*an
$embaga n-n-(*%+&*+%a$.

.7. In(*an(i Dae%a! a#a$a! 'e%ang&a* #ae%a! '%-4in(i #an 'e%ang&a*
#ae%a! &ab+'a*en?&-*a 2ang me$i'+*i (e&%e*a%ia* #ae%a!,
(e&%e*a%ia* #e"an 'e%"a&i$an %a&2a* #ae%a!, #ina( #ae%a!, #an
$embaga *e&ni( #ae%a!.

.6. Men*e%i a#a$a! men*e%i 2ang men2e$engga%a&an +%+(an
'eme%in*a!an #i bi#ang 'en#a2ag+naan a'a%a*+% nega%a.

./. K-mi(i ASN 2ang (e$an,+*n2a #i(ing&a* KASN a#a$a! $embaga n-n-
(*%+&*+%a$ 2ang man#i%i #an beba( #a%i in*e%4en(i '-$i*i&.

9:. Lembaga A#mini(*%a(i Nega%a 2ang (e$an,+*n2a #i(ing&a* LAN
a#a$a! $embaga 'eme%in*a! n-n-&emen*e%ian 2ang #ibe%i
&e"enangan me$a&+&an 'eng&a,ian #an 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an
ASN (ebagaimana #ia*+% #a$am +n#ang-+n#ang ini.

9.. Ba#an Ke'ega"aian Nega%a 2ang (e$an,+*n2a #i(ing&a* BKN
a#a$a! $embaga 'eme%in*a! n-n-&emen*e%ian 2ang #ibe%i
&e"enangan me$a&+&an 'embinaan #an men2e$engga%a&an
Mana,emen ASN (e)a%a na(i-na$ (ebagaimana #ia*+% #a$am
+n#ang-+n#ang ini.
0

99. Si(*em Me%i* a#a$a! &ebi,a&an #an Mana,emen ASN 2ang
be%#a(a%&an 'a#a &+a$i3i&a(i, &-m'e*en(i, #an &ine%,a (e)a%a a#i$
#an "a,a% #engan *an'a membe#a&an $a*a% be$a&ang '-$i*i&, %a(,
"a%na &+$i*, agama, a(a$ +(+$, ,eni( &e$amin, (*a*+( 'e%ni&a!an,
+m+%, a*a+'+n &-n#i(i &e)a)a*an.

BAB II
ASAS, PRINSIP, NILAI DASAR, SERTA KODE ETIK
DAN KODE PERILAKU

Pa(a$ 9
Pen2e$engga%aan &ebi,a&an #an Mana,emen ASN be%#a(a%&an 'a#a
a(a(
a. &e'a(*ian !+&+m5
b. '%-3e(i-na$i*a(5
). '%-'-%(i-na$i*a(5
#. &e*e%'a#+an5
e. #e$ega(i5
3. ne*%a$i*a(5
g. a&+n*abi$i*a(5
!. e3e&*i3 #an e3i(ien5
i. &e*e%b+&aan5
,. n-n#i(&%imina*i35
&. 'e%(a*+an #an &e(a*+an5
$. &ea#i$an #an &e(e*a%aan5 #an
m. &e(e,a!*e%aan.

Pa(a$ 8

ASN (ebagai '%-3e(i be%$an#a(&an 'a#a '%in(i' (ebagai be%i&+*
a. ni$ai #a(a%5
b. &-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+5
). &-mi*men, in*eg%i*a( m-%a$, #an *angg+ng ,a"ab 'a#a 'e$a2anan
'+b$i&5
#. &-m'e*en(i 2ang #i'e%$+&an (e(+ai #engan bi#ang *+ga(5
e. &+a$i3i&a(i a&a#emi&5
3. ,aminan 'e%$in#+ngan !+&+m #a$am me$a&(ana&an *+ga(5 #an
g. '%-3e(i-na$i*a( ,aba*an.

Pa(a$ 0

Ni$ai #a(a% (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 8 !+%+3 a me$i'+*i
a. memegang *eg+! i#e-$-gi Pan)a(i$a5
b. (e*ia #an mem'e%*a!an&an Un#ang-Un#ang Da(a% Nega%a
Re'+b$i& In#-ne(ia Ta!+n ./01 (e%*a 'eme%in*a!an 2ang (a!5
). mengab#i &e'a#a nega%a #an %a&2a* In#-ne(ia5
#. men,a$an&an *+ga( (e)a%a '%-3e(i-na$ #an *i#a& be%'i!a&5
e. memb+a* &e'+*+(an be%#a(a%&an '%in(i' &ea!$ian5
3. men)i'*a&an $ing&+ngan &e%,a 2ang n-n#i(&%imina*i35
g. meme$i!a%a #an men,+n,+ng *inggi (*an#a% e*i&a 2ang $+!+%5
!. mem'e%*angg+ng,a"ab&an *in#a&an #an &ine%,an2a &e'a#a
'+b$i&5
i. memi$i&i &emam'+an #a$am me$a&(ana&an &ebi,a&an #an
'%-g%am 'eme%in*a!5
,. membe%i&an $a2anan &e'a#a '+b$i& (e)a%a ,+,+%, *angga', )e'a*,
*e'a*, a&+%a*, be%#a2a g+na, be%!a(i$ g+na, #an (an*+n5
1

&. meng+*ama&an &e'emim'inan be%&+a$i*a( *inggi5
$. meng!a%gai &-m+ni&a(i, &-n(+$*a(i, #an &e%,a (ama5
m. meng+*ama&an 'en)a'aian !a(i$ #an men#-%-ng &ine%,a 'ega"ai5
n. men#-%-ng &e(e*a%aan #a$am 'e&e%,aan5 #an
-. mening&a*&an e3e&*i4i*a( (i(*em 'eme%in*a!an 2ang #em-&%a*i(
(ebagai 'e%ang&a* (i(*em &a%ie%.

Pa(a$ 1

@.A K-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+ (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 8
!+%+3 b be%*+,+an +n*+& men,aga ma%*aba* #an &e!-%ma*an ASN.
@9A K-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+ (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
be%i(i 'enga*+%an 'e%i$a&+ aga% Pega"ai ASN
a. me$a&(ana&an *+ga(n2a #engan ,+,+%, be%*angg+ng ,a"ab, #an
be%in*eg%i*a( *inggi5
b. me$a&(ana&an *+ga(n2a #engan )e%ma* #an #i(i'$in5
). me$a2ani #engan (i&a' !-%ma*, (-'an, #an *an'a *e&anan5
#. me$a&(ana&an *+ga(n2a (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an
'e%+n#ang-+n#angan5
e. me$a&(ana&an *+ga(n2a (e(+ai #engan 'e%in*a! a*a(an a*a+
Pe,aba* 2ang Be%"enang (e,a+! *i#a& be%*en*angan #engan
&e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan #an e*i&a
'eme%in*a!an5
3. men,aga &e%a!a(iaan 2ang men2ang&+* &ebi,a&an nega%a5
g. mengg+na&an &e&a2aan #an ba%ang mi$i& nega%a (e)a%a
be%*angg+ng ,a"ab, e3e&*i3, #an e3i(ien5
!. men,aga aga% *i#a& *e%,a#i &-n3$i& &e'en*ingan #a$am
me$a&(ana&an *+ga(n2a5
i. membe%i&an in3-%ma(i (e)a%a bena% #an *i#a& men2e(a*&an
&e'a#a 'i!a& $ain 2ang meme%$+&an in3-%ma(i *e%&ai*
&e'en*ingan &e#ina(an5
,. *i#a& men2a$a!g+na&an in3-%ma(i in*e%n nega%a, *+ga(, (*a*+(,
&e&+a(aan, #an ,aba*ann2a +n*+& men#a'a* a*a+ men)a%i
&e+n*+ngan a*a+ man3aa* bagi #i%i (en#i%i a*a+ +n*+& -%ang $ain5
&. memegang *eg+! ni$ai #a(a% ASN #an (e$a$+ men,aga %e'+*a(i
#an in*eg%i*a( ASN5 #an
$. me$a&(ana&an &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan
mengenai #i(i'$in Pega"ai ASN.
@8A K-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+ (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
#i$a&(ana&an (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-
+n#angan.

BAB III
=ENIS, STATUS, DAN KEDUDUKAN

Bagian Ke(a*+
=eni(

Pa(a$ <
Pega"ai ASN *e%#i%i a*a(
a. PNS5 #an
b. PPPK.
Bagian Ke#+a
S*a*+(

Pa(a$ 7
@.A PNS (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ < !+%+3 a me%+'a&an
<

Pega"ai ASN 2ang #iang&a* (ebagai 'ega"ai *e*a' -$e! Pe,aba*
Pembina Ke'ega"aian #an memi$i&i n-m-% in#+& 'ega"ai (e)a%a
na(i-na$.
@9A PPPK (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ < !+%+3 b me%+'a&an
Pega"ai ASN 2ang #iang&a* (ebagai 'ega"ai #engan 'e%,an,ian
&e%,a -$e! Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian (e(+ai #engan &eb+*+!an
In(*an(i Peme%in*a! #an &e*en*+an Un#ang-Un#ang ini.

Bagian Ke*iga
Ke#+#+&an

Pa(a$ 6
Pega"ai ASN be%&e#+#+&an (ebagai +n(+% a'a%a*+% nega%a.

Pa(a$ /
@.A Pega"ai ASN me$a&(ana&an &ebi,a&an 2ang #i*e*a'&an -$e!
'im'inan In(*an(i Peme%in*a!.

@9A Pega"ai ASN !a%+( beba( #a%i 'enga%+! #an in*e%4en(i (em+a
g-$-ngan #an 'a%*ai '-$i*i&.

BAB IB
>UNGSI, TUGAS, DAN PERAN

Bagian Ke(a*+
>+ng(i

Pa(a$ .:

Pega"ai ASN be%3+ng(i (ebagai
a. 'e$a&(ana &ebi,a&an '+b$i&5
b. 'e$a2an '+b$i&5 #an
). 'e%e&a* #an 'eme%(a*+ bang(a.

Bagian Ke#+a
T+ga(

Pa(a$ ..

Pega"ai ASN be%*+ga(
a. me$a&(ana&an &ebi,a&an '+b$i& 2ang #ib+a* -$e! Pe,aba* Pembina
Ke'ega"aian (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-
+n#angan5
b. membe%i&an 'e$a2anan '+b$i& 2ang '%-3e(i-na$ #an be%&+a$i*a(5
#an
). mem'e%e%a* 'e%(a*+an #an &e(a*+an Nega%a Ke(a*+an Re'+b$i&
In#-ne(ia.

Bagian Ke*iga
Pe%an

Pa(a$ .9
Pega"ai ASN be%'e%an (ebagai 'e%en)ana, 'e$a&(ana, #an 'enga"a(
'en2e$engga%aan *+ga( +m+m 'eme%in*a!an #an 'embang+nan
na(i-na$ me$a$+i 'e$a&(anaan &ebi,a&an #an 'e$a2anan '+b$i& 2ang
'%-3e(i-na$, beba( #a%i in*e%4en(i '-$i*i&, (e%*a be%(i! #a%i '%a&*i&
&-%+'(i, &-$+(i, #an ne'-*i(me.
7

BAB B
=ABATAN ASN

Bagian Ke(a*+
Um+m
Pa(a$ .8
=aba*an ASN *e%#i%i a*a(
a. =aba*an A#mini(*%a(i5
b. =aba*an >+ng(i-na$5 #an
). =aba*an Pim'inan Tinggi.

Bagian Ke#+a
=aba*an A#mini(*%a(i

Pa(a$ .0
=aba*an A#mini(*%a(i (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ .8 !+%+3 a
*e%#i%i a*a(
a. ,aba*an a#mini(*%a*-%5
b. ,aba*an 'enga"a(5 #an
). ,aba*an 'e$a&(ana.

Pa(a$ .1
@.A Pe,aba* #a$am ,aba*an a#mini(*%a*-% (ebagaimana #ima&(+#
#a$am Pa(a$ .0 !+%+3 a be%*angg+ng ,a"ab memim'in
'e$a&(anaan (e$+%+! &egia*an 'e$a2anan '+b$i& (e%*a a#mini(*%a(i
'eme%in*a!an #an 'embang+nan.

@9A Pe,aba* #a$am ,aba*an 'enga"a( (ebagaimana #ima&(+# #a$am
Pa(a$ .0 !+%+3 b be%*angg+ng ,a"ab mengen#a$i&an 'e$a&(anaan
&egia*an 2ang #i$a&+&an -$e! 'e,aba* 'e$a&(ana.

@8A Pe,aba* #a$am ,aba*an 'e$a&(ana (ebagaimana #ima&(+# #a$am
Pa(a$ .0 !+%+3 ) be%*angg+ng ,a"ab me$a&(ana&an &egia*an
'e$a2anan '+b$i& (e%*a a#mini(*%a(i 'eme%in*a!an #an
'embang+nan.

Pa(a$ .<

Se*ia' ,aba*an (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ .0 #i*e*a'&an
(e(+ai #engan &-m'e*en(i 2ang #ib+*+!&an.

Pa(a$ .7

Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai =aba*an A#mini(*%a(i #an &-m'e*en(i
2ang #ib+*+!&an (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ .0, Pa(a$ .1, #an
Pa(a$ .< #ia*+% #engan Pe%a*+%an Peme%in*a!.

Bagian Ke*iga
=aba*an >+ng(i-na$

Pa(a$ .6

@.A =aba*an >+ng(i-na$ #a$am ASN *e%#i%i a*a( ,aba*an 3+ng(i-na$
&ea!$ian #an ,aba*an 3+ng(i-na$ &e*e%am'i$an.
@9A =aba*an 3+ng(i-na$ &ea!$ian (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
6

*e%#i%i a*a(
a. a!$i +*ama5
b. a!$i ma#2a5
). a!$i m+#a5 #an
#. a!$i 'e%*ama.
@8A =aba*an 3+ng(i-na$ &e*e%am'i$an (ebagaimana #ima&(+# 'a#a
a2a* @.A *e%#i%i a*a(
a. 'en2e$ia5
b. ma!i%5
). *e%am'i$5 #an
#. 'em+$a.
@0A Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai =aba*an >+ng(i-na$ (ebagaimana
#ima&(+# 'a#a a2a* @.A #ia*+% #engan Pe%a*+%an Peme%in*a!.

Bagian Keem'a*
=aba*an Pim'inan Tinggi

Pa(a$ ./

@.A =aba*an Pim'inan Tinggi *e%#i%i a*a(
a. ,aba*an 'im'inan *inggi +*ama5
b. ,aba*an 'im'inan *inggi ma#2a5 #an
). ,aba*an 'im'inan *inggi '%a*ama.
@9A =aba*an Pim'inan Tinggi (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
be%3+ng(i memim'in #an mem-*i4a(i (e*ia' Pega"ai ASN 'a#a
In(*an(i Peme%in*a! me$a$+i
a. &e'e$-'-%an #a$am bi#ang
.. &ea!$ian '%-3e(i-na$5
9. ana$i(i( #an %e&-men#a(i &ebi,a&an5 #an
8. &e'emim'inan mana,emen.
b. 'engembangan &e%,a (ama #engan in(*an(i $ain5 #an
). &e*e$a#anan #a$am mengama$&an ni$ai #a(a% ASN #an
me$a&(ana&an &-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+ ASN.

@8A Un*+& (e*ia' =aba*an Pim'inan Tinggi #i*e*a'&an (2a%a*
&-m'e*en(i, &+a$i3i&a(i, &e'ang&a*an, 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an,
%e&am ,e,a& ,aba*an #an in*eg%i*a(, (e%*a 'e%(2a%a*an $ain 2ang
#ib+*+!&an.

@0A Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai 'ene*a'an (2a%a* &-m'e*en(i,
&+a$i3i&a(i, &e'ang&a*an, 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an, %e&am ,e,a&
,aba*an #an in*eg%i*a(, (e%*a 'e%(2a%a*an $ain 2ang #ib+*+!&an
=aba*an Pim'inan Tinggi (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @8A
#ia*+% #engan Pe%a*+%an Peme%in*a!.

Pa(a$ 9:

@.A =aba*an ASN #ii(i #a%i Pega"ai ASN.
@9A =aba*an ASN *e%*en*+ #a'a* #ii(i #a%i
a. '%a,+%i* Ten*a%a Na(i-na$ In#-ne(ia5 #an
b. angg-*a Ke'-$i(ian Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia.
@8A Pengi(ian =aba*an ASN *e%*en*+ 2ang be%a(a$ #a%i '%a,+%i* Ten*a%a
Na(i-na$ In#-ne(ia #an angg-*a Ke'-$i(ian Nega%a Re'+b$i&
In#-ne(ia (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @9A #i$a&(ana&an 'a#a
In(*an(i P+(a* (ebagaimana #ia*+% #a$am Un#ang-Un#ang *en*ang
Ten*a%a Na(i-na$ In#-ne(ia #an Un#ang-Un#ang *en*ang
/

Ke'-$i(ian Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia.
@0A Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai =aba*an ASN *e%*en*+ 2ang
be%a(a$ #a%i '%a,+%i* Ten*a%a Na(i-na$ In#-ne(ia a*a+ angg-*a
Ke'-$i(ian Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia #an *a*a )a%a 'engi(ian
,aba*an ASN (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @8A #ia*+% #engan
Pe%a*+%an Peme%in*a!.
BAB BI
HAK DAN KE;A=IBAN

Bagian Ke(a*+
Ha& PNS

Pa(a$ 9.

PNS be%!a& mem'e%-$e!
a. ga,i, *+n,angan, #an 3a(i$i*a(5
b. )+*i5
). ,aminan 'en(i+n #an ,aminan !a%i *+a5
#. 'e%$in#+ngan5 #an
e. 'engembangan &-m'e*en(i.

Bagian Ke#+a
Ha& PPPK

Pa(a$ 99

PPPK be%!a& mem'e%-$e!
a. ga,i #an *+n,angan5
b. )+*i5
). 'e%$in#+ngan5 #an
#. 'engembangan &-m'e*en(i.

Bagian Ke*iga
Ke"a,iban Pega"ai ASN

Pa(a$ 98

Pega"ai ASN "a,ib
a. (e*ia #an *aa* 'a#a Pan)a(i$a, Un#ang-Un#ang Da(a% Nega%a
Re'+b$i& In#-ne(ia Ta!+n ./01, Nega%a Ke(a*+an Re'+b$i&
In#-ne(ia, #an 'eme%in*a! 2ang (a!5
b. men,aga 'e%(a*+an #an &e(a*+an bang(a5
). me$a&(ana&an &ebi,a&an 2ang #i%+m+(&an 'e,aba* 'eme%in*a!
2ang be%"enang5
#. menaa*i &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan5
e. me$a&(ana&an *+ga( &e#ina(an #engan 'en+! 'engab#ian,
&e,+,+%an, &e(a#a%an, #an *angg+ng ,a"ab5

3. men+n,+&&an in*eg%i*a( #an &e*e$a#anan #a$am (i&a', 'e%i$a&+,
+)a'an #an *in#a&an &e'a#a (e*ia' -%ang, bai& #i #a$am ma+'+n
#i $+a% &e#ina(an5
g. men2im'an %a!a(ia ,aba*an #an !an2a #a'a* mengem+&a&an
%a!a(ia ,aba*an (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-
+n#angan5 #an
!. be%(e#ia #i*em'a*&an #i (e$+%+! "i$a2a! Nega%a Ke(a*+an
Re'+b$i& In#-ne(ia.
Pa(a$ 90
.:

Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai !a& PNS, !a& PPPK, #an &e"a,iban
Pega"ai ASN (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 9., Pa(a$ 99, #an
Pa(a$ 98 #ia*+% #engan Pe%a*+%an Peme%in*a!.

BAB BII
KELEMBAGAAN

Pa(a$ 91
@.A P%e(i#en (e$a&+ 'emegang &e&+a(aan 'eme%in*a!an me%+'a&an
'emegang &e&+a(aan *e%*inggi #a$am &ebi,a&an, 'embinaan
'%-3e(i, #an Mana,emen ASN.
@9A Un*+& men2e$engga%a&an &e&+a(aan (ebagaimana #ima&(+# 'a#a
a2a* @.A, P%e(i#en men#e$ega(i&an (ebagian &e&+a(aann2a &e'a#a
a. Kemen*e%ian 2ang men2e$engga%a&an +%+(an 'eme%in*a!an #i
bi#ang 'en#a2ag+naan a'a%a*+% nega%a, be%&ai*an #engan
&e"enangan 'e%+m+(an #an 'ene*a'an &ebi,a&an, &--%#ina(i
#an (in&%-ni(a(i &ebi,a&an, (e%*a 'enga"a(an a*a(
'e$a&(anaan &ebi,a&an ASN5
b. KASN, be%&ai*an #engan &e"enangan m-ni*-%ing #an e4a$+a(i
'e$a&(anaan &ebi,a&an #an Mana,emen ASN +n*+& men,amin
'e%"+,+#an Si(*em Me%i* (e%*a 'enga"a(an *e%!a#a'
'ene%a'an a(a(, &-#e e*i&, #an &-#e 'e%i$a&+ ASN5
). LAN, be%&ai*an #engan &e"enangan 'ene$i*ian, 'eng&a,ian
&ebi,a&an Mana,emen ASN, 'embinaan, #an 'en2e$engga%aan
'en#i#i&an #an 'e$a*i!an ASN5 #an
#. BKN, be%&ai*an #engan &e"enangan 'en2e$engga%aan
Mana,emen ASN, 'enga"a(an #an 'engen#a$ian 'e$a&(anaan
n-%ma, (*an#a%, '%-(e#+%, #an &%i*e%ia Mana,emen ASN.

Pa(a$ 9<

@.A Men*e%i be%"enang mene*a'&an &ebi,a&an #i bi#ang
'en#a2ag+naan Pega"ai ASN.
@9A Kebi,a&an (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A me$i'+*i
a. &ebi,a&an %e3-%ma(i bi%-&%a(i #i bi#ang (+mbe% #a2a
man+(ia5
b. &ebi,a&an +m+m 'embinaan '%-3e(i ASN5
). &ebi,a&an +m+m Mana,emen ASN, &$a(i3i&a(i ,aba*an ASN,
(*an#a% &-m'e*en(i ,aba*an Pega"ai ASN, &eb+*+!an
Pega"ai ASN (e)a%a na(i-na$, (&a$a 'engga,ian, *+n,angan
Pega"ai ASN, #an (i(*em 'en(i+n PNS.
#. 'emin#a!an PNS an*a%,aba*an, an*a%#ae%a!, #an
an*a%in(*an(i5
e. 'e%*imbangan &e'a#a P%e(i#en #a$am 'enin#a&an *e%!a#a'
Pe,aba* 2ang Be%"enang #an Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian
..

a*a( 'en2im'angan Si(*em Me%i* #a$am 'en2e$engga%aan
Mana,emen ASN5 #an
3. 'en2+(+nan &ebi,a&an %en)ana &e%,a KASN, LAN, #an BKN #i
bi#ang Mana,emen ASN.

Bagian Ke#+a
KASN

Pa%ag%a3 .
Si3a*

Pa(a$ 97

KASN me%+'a&an $embaga n-n-(*%+&*+%a$ 2ang man#i%i #an beba( #a%i
in*e%4en(i '-$i*i& +n*+& men)i'*a&an Pega"ai ASN 2ang '%-3e(i-na$ #an
be%&ine%,a, membe%i&an 'e$a2anan (e)a%a a#i$ #an ne*%a$, (e%*a men,a#i
'e%e&a* #an 'eme%(a*+ bang(a.

Pa%ag%a3 9
T+,+an

Pa(a$ 96
KASN be%*+,+an
a. men,amin *e%"+,+#n2a Si(*em Me%i* #a$am &ebi,a&an #an
Mana,emen ASN5
b. me"+,+#&an ASN 2ang '%-3e(i-na$, be%&ine%,a *inggi, (e,a!*e%a, #an
be%3+ng(i (ebagai 'e%e&a* Nega%a Ke(a*+an Re'+b$i& In#-ne(ia5
). men#+&+ng 'en2e$engga%aan 'eme%in*a!an nega%a 2ang e3e&*i3,
e3i(ien #an *e%b+&a, (e%*a beba( #a%i '%a&*i& &-%+'(i, &-$+(i #an
ne'-*i(me5
#. me"+,+#&an Pega"ai ASN 2ang ne*%a$, #an *i#a& membe#a&an
ma(2a%a&a* 2ang #i$a2ani be%#a(a%&an (+&+, agama, %a(, #an
g-$-ngan5
e. men,amin *e%ben*+&n2a '%-3e(i ASN 2ang #i!-%ma*i 'ega"ain2a #an
ma(2a%a&a*5 #an
3. me"+,+#&an ASN 2ang #inami( #an be%b+#a2a 'en)a'aian &ine%,a.

Pa%ag%a3 8
Ke#+#+&an

Pa(a$ 9/

KASN be%&e#+#+&an #i ib+ &-*a nega%a.

Pa%ag%a3 0
>+ng(i

Pa(a$ 8:
KASN be%3+ng(i menga"a(i 'e$a&(anaan n-%ma #a(a%, &-#e e*i& #an
&-#e 'e%i$a&+ ASN, (e%*a 'ene%a'an Si(*em Me%i* #a$am &ebi,a&an #an
Mana,emen ASN 'a#a In(*an(i Peme%in*a!.

Pa%ag%a3 1
T+ga(
.9

Pa(a$ 8.
@.A KASN be%*+ga(
a. men,aga ne*%a$i*a( Pega"ai ASN5
b. me$a&+&an 'enga"a(an a*a( 'embinaan '%-3e(i ASN5 #an
). me$a'-%&an 'enga"a(an #an e4a$+a(i 'e$a&(anaan
&ebi,a&an Mana,emen ASN &e'a#a P%e(i#en.
@9A Da$am me$a&+&an *+ga( (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
KASN #a'a*
a. me$a&+&an 'ene$+(+%an #a*a #an in3-%ma(i *e%!a#a'
'e$a&(anaan Si(*em Me%i* #a$am &ebi,a&an #an Mana,emen
ASN 'a#a In(*an(i Peme%in*a!5
b. me$a&+&an 'enga"a(an *e%!a#a' 'e$a&(anaan 3+ng(i
Pega"ai ASN (ebagai 'eme%(a*+ bang(a5
). mene%ima $a'-%an *e%!a#a' 'e$angga%an n-%ma #a(a%, &-#e
e*i& #an &-#e 'e%i$a&+ Pega"ai ASN5
#. me$a&+&an 'ene$+(+%an #a*a #an in3-%ma(i a*a( '%a&a%(a
(en#i%i *e%!a#a' #+gaan 'e$angga%an n-%ma #a(a%, &-#e e*i&
#an &-#e 'e%i$a&+ Pega"ai ASN5 #an
e. me$a&+&an +'a2a 'en)ega!an 'e$angga%an n-%ma #a(a%,
&-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+ Pega"ai ASN.

Pa%ag%a3 <
;e"enang

Pa(a$ 89
@.A KASN be%"enang
a. menga"a(i (e*ia' *a!a'an '%-(e( 'engi(ian =aba*an
Pim'inan Tinggi m+$ai #a%i 'emben*+&an 'ani*ia (e$e&(i
in(*an(i, 'eng+m+man $-"-ngan, 'e$a&(anaan (e$e&(i,
'eng+(+$an nama )a$-n, 'ene*a'an, #an 'e$an*i&an Pe,aba*
Pim'inan Tinggi5
b. menga"a(i #an menge4a$+a(i 'ene%a'an a(a(, ni$ai #a(a%,
(e%*a &-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+ Pega"ai ASN5
). memin*a in3-%ma(i #a%i 'ega"ai ASN #an ma(2a%a&a*
mengenai $a'-%an 'e$angga%an n-%ma #a(a%, &-#e e*i& #an
&-#e 'e%i$a&+ Pega"ai ASN5
#. meme%i&(a #-&+men *e%&ai* 'e$angga%an n-%ma #a(a%, &-#e
e*i& #an &-#e 'e%i$a&+ Pega"ai ASN5 #an
e. memin*a &$a%i3i&a(i #an?a*a+ #-&+men 2ang #i'e%$+&an #a%i
In(*an(i Peme%in*a! +n*+& 'eme%i&(aan $a'-%an a*a(
'e$angga%an n-%ma #a(a%, &-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+
Pega"ai ASN.

@9A Da$am me$a&+&an 'enga"a(an (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a*
@.A !+%+3 b, KASN be%"enang +n*+& mem+*+(&an a#an2a
'e$angga%an &-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+ Pega"ai ASN.

@8A Ha(i$ 'enga"a(an (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
#i(am'ai&an &e'a#a Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian #an Pe,aba*
2ang Be%"enang +n*+& "a,ib #i*in#a&$an,+*i.
Pa(a$ 88
@.A Be%#a(a%&an !a(i$ 'enga"a(an 2ang *i#a& #i*in#a&$an,+*i
(ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 89 a2a* @8A, KASN
me%e&-men#a(i&an &e'a#a P%e(i#en +n*+& men,a*+!&an (an&(i
*e%!a#a' Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian #an Pe,aba* 2ang
.8

Be%"enang 2ang me$angga% '%in(i' Si(*em Me%i* #an &e*en*+an
@9A San&(i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A be%+'a
a. 'e%inga*an5
b. *eg+%an5
). 'e%bai&an, 'en)ab+*an, 'emba*a$an, 'ene%bi*an &e'+*+(an,
#an?a*a+ 'engemba$ian 'emba2a%an5
#. !+&+man #i(i'$in +n*+& Pe,aba* 2ang Be%"enang (e(+ai
#engan &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan5 #an
e. (an&(i +n*+& Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian, (e(+ai #engan
&e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan.
@8A San&(i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @9A #i$a&+&an -$e!
a. P%e(i#en (e$a&+ 'emegang &e&+a(an *e%*inggi 'embinaan
ASN, *e%!a#a' &e'+*+(an 2ang #i*e*a'&an -$e! Pe,aba*
Pembina Ke'ega"aian5 #an
b. Men*e%i *e%!a#a' &e'+*+(an 2ang #i*e*a'&an -$e! Pe,aba*
2ang Be%"enang, #an *e%!a#a' Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian
#i *ing&a* '%-4in(i #an &ab+'a*en?&-*a.

Pa(a$ 80
KASN me$a'-%&an 'e$a&(anaan 3+ng(i, *+ga(, #an "e"enangn2a,
*e%ma(+& 2ang be%&ai*an #engan &ebi,a&an #an &ine%,a ASN 'a$ing
&+%ang . @(a*+A &a$i 'a#a a&!i% *a!+n &e'a#a P%e(i#en.

Pa%ag%a3 7
S+(+nan

Pa(a$ 81
@.A KASN *e%#i%i a*a(
a. . @(a*+A -%ang &e*+a me%ang&a' angg-*a5
b. . @(a*+A -%ang "a&i$ &e*+a me%ang&a' angg-*a, #an
). 1 @$imaA -%ang angg-*a.
@9A Da$am !a$ &e*+a KASN be%!a$angan, "a&i$ &e*+a KASN
men,a$an&an *+ga( #an "e"enang &e*+a KASN.

Pa(a$ 8<

@.A KASN #a$am me$a&(ana&an *+ga( #an "e"enangn2a #iban*+ -$e!
a(i(*en #an Pe,aba* >+ng(i-na$ &ea!$ian 2ang #ib+*+!&an.
@9A A(i(*en KASN (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #iang&a* #an
#ibe%!en*i&an -$e! &e*+a KASN be%#a(a%&an 'e%(e*+,+an %a'a*
angg-*a KASN.
@8A A(i(*en KASN (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #a'a* be%a(a$
#a%i PNS ma+'+n n-n-PNS 2ang memi$i&i &+a$i3i&a(i a&a#emi&
'a$ing %en#a! (*%a*a #+a @S9A #i bi#ang a#mini(*%a(i nega%a,
mana,emen '+b$i&, mana,emen (+mbe% #a2a man+(ia, '(i&-$-gi,
&ebi,a&an '+b$i&, i$m+ !+&+m, i$m+ 'eme%in*a!an, #an?a*a+
(*%a*a #+a @S9A #i bi#ang $ain 2ang be%&ai*an #engan mana,emen
(+mbe% #a2a man+(ia.

@0A A(i(*en KASN (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A *i#a& (e#ang
men,a#i angg-*a #an?a*a+ 'eng+%+( 'a%*ai '-$i*i&, *i#a&
me%ang&a' ,aba*an, (e%*a #i(e$e&(i (e)a%a *e%b+&a #an &-m'e*i*i3
#engan mem'e%!a*i&an %e&am ,e,a&, &-m'e*en(i, ne*%a$i*a(, #an
.0

in*eg%i*a( m-%a$.
@1A A(i(*en KASN (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A memi$i&i #an
me$a&(ana&an ni$ai #a(a%, &-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+ (e%*a
#ia"a(i -$e! angg-*a KASN.
@<A Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai (2a%a*, *a*a )a%a 'engang&a*an
#an 'embe%!en*ian, &-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+, #an 'enga"a(an
*e%!a#a' *+ga( #an *angg+ng ,a"ab a(i(*en KASN #ia*+% #engan
Pe%a*+%an KASN.

Pa(a$ 87

@.A KASN #iban*+ -$e! (e&%e*a%ia* 2ang #i'im'in -$e! (e-%ang &e'a$a
(e&%e*a%ia*.
@9A Ke'a$a (e&%e*a%ia* be%a(a$ #a%i PNS.
@8A Ke'a$a (e&%e*a%ia* #iang&a* #an #ibe%!en*i&an -$e! &e*+a KASN.
@0A KASN #ibia2ai -$e! angga%an 'en#a'a*an #an be$an,a nega%a.

Pa%ag%a3 6
Keangg-*aan

Pa(a$ 86

@.A Angg-*a KASN *e%#i%i #a%i +n(+% 'eme%in*a! #an?a*a+ n-n-
'eme%in*a!.

@9A Angg-*a KASN !a%+( memen+!i 'e%(2a%a*an (ebagai be%i&+*
a. "a%ga nega%a In#-ne(ia5
b. (e*ia #an *aa* &e'a#a Pan)a(i$a #an Un#ang-Un#ang Da(a%
Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia Ta!+n ./015
). be%+(ia 'a$ing %en#a! 1: @$ima '+$+!A *a!+n 'a#a (aa*
men#a3*a%&an #i%i (ebagai )a$-n angg-*a KASN5
#. *i#a& (e#ang men,a#i angg-*a 'a%*ai '-$i*i& #an?a*a+ *i#a&
(e#ang men#+#+&i ,aba*an '-$i*i&5
e. mam'+ (e)a%a ,a(mani #an %-!ani +n*+& me$a&(ana&an
*+ga(5
3. memi$i&i &emam'+an, 'enga$aman, #an?a*a+ 'enge*a!+an
#i bi#ang mana,emen (+mbe% #a2a man+(ia5
g. be%'en#i#i&an 'a$ing %en#a! (*%a*a #+a @S9A #i bi#ang
a#mini(*%a(i nega%a, mana,emen (+mbe% #a2a man+(ia,
&ebi,a&an '+b$i&, i$m+ !+&+m, i$m+ 'eme%in*a!an,
#an?a*a+ (*%a*a #+a @S9A #i bi#ang $ain 2ang memi$i&i
'enga$aman #i bi#ang mana,emen (+mbe% #a2a man+(ia5
!. *i#a& me%ang&a' ,aba*an 'eme%in*a!an #an?a*a+ ba#an
!+&+m $ainn2a5 #an
i. *i#a& 'e%na! #i'i#ana 'en,a%a be%#a(a%&an '+*+(an
'enga#i$an 2ang *e$a! memi$i&i &e&+a*an !+&+m *e*a'.
@8A Angg-*a KASN 2ang be%a(a$ #a%i PNS #ibe%!en*i&an (emen*a%a #a%i
,aba*an ASN.
@0A Angg-*a KASN 2ang be%a(a$ #a%i PPPK #ibe%!en*i&an (*a*+(n2a
#a%i PPPK.
@1A Angg-*a KASN 2ang be%a(a$ #a%i n-n-'ega"ai ASN !a%+(
meng+n#+%&an #i%i (emen*a%a #a%i ,aba*an #an '%-3e(in2a.

Pa%ag%a3 /
Se$e&(i Angg-*a KASN
Pa(a$ 8/
@.A Angg-*a KASN #i(e$e&(i #an #i+(+$&an -$e! *im (e$e&(i 2ang
be%angg-*a&an 1 @$imaA -%ang 2ang #iben*+& -$e! Men*e%i.
.1

@9A Tim (e$e&(i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #i'im'in -$e!
Men*e%i #an me$a&+&an *+ga( (e$ama 8 @*igaA b+$an (e,a&
'engang&a*an.
@8A Angg-*a *im (e$e&(i !a%+( memi$i&i 'enge*a!+an #an 'enga$aman
#i bi#ang ASN, %e&am ,e,a& 2ang bai&, in*eg%i*a( m-%a$, #an
ne*%a$i*a(.
@0A Tim (e$e&(i me$a&+&an '%-(e( (e$e&(i angg-*a KASN #engan
meng+m+m&an (e)a%a *e%b+&a $-"-ngan *e%(eb+* &e'a#a
ma(2a%a&a* (e)a%a $+a(, me$a&+&an 'eni$aian 'enge*a!+an,
&-m'e*en(i, in*eg%i*a( m-%a$, %e&am ,e,a& )a$-n, #an +,i '+b$i&.
@1A Tim (e$e&(i men2am'ai&an 9 @#+aA &a$i ,+m$a! angg-*a KASN
+n*+& #i'i$i! #an #i*e*a'&an -$e! P%e(i#en.
@<A Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai (e$e&(i #an *a*a )a%a
'emben*+&an *im (e$e&(i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A,
a2a* @8A #an a2a* @0A #ia*+% #engan Pe%a*+%an Men*e%i.

Pa%ag%a3 .:
Pengang&a*an #an Pembe%!en*ian

Pa(a$ 0:
@.A P%e(i#en mene*a'&an &e*+a, "a&i$ &e*+a, #an angg-*a KASN #a%i
angg-*a KASN *e%'i$i! 2ang #i+(+$&an -$e! *im (e$e&(i
(ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 8/ a2a* @1A.
@9A Ke*+a, "a&i$ &e*+a, #an angg-*a KASN #i*e*a'&an #an #iang&a*
-$e! P%e(i#en (e$a&+ 'emegang &e&+a(aan *e%*inggi #a$am
'e$a&(anaan &ebi,a&an, 'embinaan '%-3e(i, #an Mana,emen ASN,
+n*+& ma(a ,aba*an (e$ama 1 @$imaA *a!+n #an !an2a #a'a*
#i'e%'an,ang +n*+& . @(a*+A &a$i ma(a ,aba*an.
@8A Angg-*a KASN be%!en*i a*a+ #ibe%!en*i&an -$e! P%e(i#en 'a#a
ma(a ,aba*ann2a, a'abi$a
a. meningga$ #+nia5
b. meng+n#+%&an #i%i5
). *i#a& mam'+ ,a(mani a*a+ %-!ani (e!ingga *i#a& #a'a*
men,a$an&an &e"a,iban (ebagai angg-*a KASN5
#. #i!+&+m 'en,a%a be%#a(a%&an '+*+(an 'enga#i$an 2ang
*e$a! memi$i&i &e&+a*an !+&+m *e*a' &a%ena me$a&+&an
*in#a& 'i#ana &e,a!a*an ,aba*an?+m+m5 a*a+
e. men,a#i angg-*a 'a%*ai '-$i*i& #an?a*a+ men#+#+&i ,aba*an
nega%a.
Pa(a$ 0.
@.A Angg-*a KASN 2ang be%!en*i 'a#a ma(a ,aba*ann2a (ebagaimana
#ima&(+# #a$am Pa(a$ 0: a2a* @8A #igan*i&an -$e! )a$-n angg-*a
2ang #i+(+$&an -$e! *im (e$e&(i.
@9A Da$am !a$ P%e(i#en *i#a& men2e*+,+i a*a+ 2ang be%(ang&+*an
*i#a& be%(e#ia, Men*e%i memben*+& *im (e$e&(i +n*+& men2e$e&(i
)a$-n angg-*a 'enggan*i.
@8A P%e(i#en menge(a!&an angg-*a 'enggan*i 2ang #i+(+$&an *im
(e$e&(i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #an a2a* @9A.
@0A Ma(a *+ga( angg-*a 'enggan*i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a*
@8A mene%+(&an (i(a ma(a &e%,a angg-*a 2ang be%!en*i
(ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A.
@1A KASN memi$i&i #an me$a&(ana&an &-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+.
@<A Da$am !a$ *e%,a#i 'e$anggga%an &-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+
(ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @1A P%e(i#en memben*+& ma,e$i(
&e!-%ma*an &-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+.
@7A Ma,e$i( &e!-%ma*an &-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+ (ebagaimana
.<

#ima&(+# 'a#a a2a* @<A *e%#i%i a*a( 1 @$imaA -%ang 2ang be%a(a$ #a%i
$+a% KASN #an memi$i&i 'enge*a!+an, 'enga$aman, #an
&-m'e*en(i #i bi#ang ASN, %e&am ,e,a& 2ang bai&, in*eg%i*a( m-%a$,
#an ne*%a$i*a(, (e%*a be%+(ia 'a$ing %en#a! 11 @$ima '+$+! $imaA
*a!+n.

Pa(a$ 09
Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai &e#+#+&an, (+(+nan -%gani(a(i,
3+ng(i, *+ga(, "e"enang, #an *angg+ng ,a"ab (e&%e*a%ia*, *a*a &e%,a,
(i(*em #an mana,emen (+mbe% #a2a man+(ia, (e%*a *angg+ng ,a"ab
#an 'enge$-$aan &e+angan KASN (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$
97 (am'ai #engan Pa(a$ 0. #ia*+% #engan Pe%a*+%an P%e(i#en.

Bagian Ke*iga
LAN

Pa%ag%a3 .
>+ng(i #an T+ga(

Pa(a$ 08

LAN memi$i&i 3+ng(i
a. 'engembangan (*an#a% &+a$i*a( 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an Pega"ai
ASN5
b. 'embinaan 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an &-m'e*en(i mana,e%ia$
Pega"ai ASN5
). 'en2e$engga%aan 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an &-m'e*en(i mana,e%ia$
Pega"ai ASN bai& (e)a%a (en#i%i ma+'+n be%(ama-(ama $embaga
'en#i#i&an #an 'e$a*i!an $ainn2a5
#. 'eng&a,ian *e%&ai* #engan &ebi,a&an #an Mana,emen ASN5 #an
e. me$a&+&an a&%e#i*a(i $embaga 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an Pega"ai
ASN, bai& (en#i%i ma+'+n be%(ama $embaga 'eme%in*a! $ainn2a.

Pa(a$ 00

LAN be%*+ga(
a. mene$i*i, meng&a,i, #an me$a&+&an in-4a(i Mana,emen ASN (e(+ai
#engan &eb+*+!an &ebi,a&an5
b. membina #an men2e$engga%a&an 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an
Pega"ai ASN be%ba(i( &-m'e*en(i5
). me%en)ana&an #an menga"a(i &eb+*+!an 'en#i#i&an #an
'e$a*i!an Pega"ai ASN (e)a%a na(i-na$5
#. men2+(+n (*an#a% #an 'e#-man 'en2e$engga%aan #an
'e$a&(anaan 'en#i#i&an, 'e$a*i!an *e&ni( 3+ng(i-na$ #an
'en,en,angan *e%*en*+, (e%*a 'embe%ian a&%e#i*a(i #an (e%*i3i&a(i
#i bi#angn2a #engan me$iba*&an &emen*e%ian #an $embaga *e%&ai*5
e. membe%i&an (e%*i3i&a(i &e$+$+(an 'e(e%*a 'en#i#i&an #an
'e$a*i!an 'en,en,angan5
3. membina #an men2e$engga%a&an 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an ana$i(
&ebi,a&an '+b$i&5 #an
g. membina ,aba*an 3+ng(i-na$ #i bi#ang 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an.

Pa%ag%a3 9
Ke"enangan

Pa(a$ 01
.7

LAN (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 08 be%"enang
a. men)ab+* iCin 'en2e$engga%aan 'en#i#i&an #an $a*i!an Pega"ai
ASN 2ang me$angga% &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan5
b. membe%i&an %e&-men#a(i &e'a#a Men*e%i #a$am bi#ang &ebi,a&an
#an Mana,emen ASN5 #an
). men)ab+* a&%e#i*a(i $embaga 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an Pega"ai
ASN 2ang *i#a& memen+!i (*an#a% a&%e#i*a(i.

Pa(a$ 0<

Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai 3+ng(i, *+ga(, #an &e"enangan LAN
(ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 08, Pa(a$ 00, #an Pa(a$ 01 #ia*+%
#engan Pe%a*+%an P%e(i#en.

Bagian Keem'a*
BKN

Pa%ag%a3 .
>+ng(i #an T+ga(

Pa(aI 07

BKN memi$i&i 3+ng(i
a. 'embinaan 'en2e$engga%aan Mana,emen ASN5
b. 'en2e$engga%aan Mana,emen ASN #a$am bi#ang 'e%*imbangan
*e&ni( 3-%ma(i, 'enga#aan, 'e%'in#a!an an*a%in(*an(i,
'e%(e*+,+an &enai&an 'ang&a*, 'en(i+n5 #an
). 'en2im'an in3-%ma(i Pega"ai ASN 2ang *e$a! #im+*a&!i%&an -$e!
In(*an(i Peme%in*a! (e%*a be%*angg+ng ,a"ab a*a( 'enge$-$aan #an
'engembangan Si(*em In3-%ma(i ASN.

Pa(a$ 06

BKN be%*+ga(
a. mengen#a$i&an (e$e&(i )a$-n Pega"ai ASN5
b. membina #an men2e$engga%a&an 'eni$aian &-m'e*en(i (e%*a
menge4a$+a(i 'e$a&(anaan 'eni$aian &ine%,a Pega"ai ASN -$e!
In(*an(i Peme%in*a!5
). membina ,aba*an 3+ng(i-na$ #i bi#ang &e'ega"aian5
#. menge$-$a #an mengembang&an (i(*em in3-%ma(i &e'ega"aian ASN
be%ba(i( &-m'e*en(i #i#+&+ng -$e! (i(*em in3-%ma(i &ea%(i'an
2ang &-m'%e!en(i35
e. men2+(+n n-%ma, (*an#a%, #an '%-(e#+% *e&ni( 'e$a&(anaan
&ebi,a&an Mana,emen ASN5
3. men2e$engga%a&an a#mini(*%a(i &e'ega"aian ASN5 #an
g. menga"a(i #an mengen#a$i&an 'e$a&(anaan n-%ma, (*an#a%, #an
'%-(e#+% mana,emen &e'ega"aian ASN.

Pa%ag%a3 9
Ke"enangan

Pa(a$ 0/

.6

BKN (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 07 be%"enang menga"a(i #an
mengen#a$i&an 'e$a&(anaan n-%ma, (*an#a%, '%-(e#+%, #an &%i*e%ia
Mana,emen ASN.

Pa(a$ 1:

Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai 3+ng(i, *+ga(, #an &e"enangan BKN
(ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 07, Pa(a$ 06, #an Pa(a$ 0/, #ia*+%
#engan Pe%a*+%an P%e(i#en.

BAB BIII
MANA=EMEN ASN

Bagian Ke(a*+
Um+m

Pa(a$ 1.

Mana,emen ASN #i(e$engga%a&an be%#a(a%&an Si(*em Me%i*.

Pa(a$ 19

Mana,emen ASN me$i'+*i Mana,emen PNS #an Mana,emen PPPK.

Bagian Ke#+a
Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian #an Pe,aba* 2ang Be%"enang

Pa%ag%a3 .
Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian

Pa(a$ 18
P%e(i#en (e$a&+ 'emegang &e&+a(aan *e%*inggi 'embinaan ASN #a'a*
men#e$ega(i&an &e"enangan mene*a'&an 'engang&a*an, 'emin#a!an,
#an 'embe%!en*ian 'e,aba* (e$ain 'e,aba* 'im'inan *inggi +*ama #an
ma#2a, #an 'e,aba* 3+ng(i-na$ &ea!$ian +*ama &e'a#a
a. men*e%i #i &emen*e%ian5
b. 'im'inan $embaga #i $embaga 'eme%in*a! n-n-&emen*e%ian5
). (e&%e*a%i( ,en#e%a$ #i (e&%e*a%ia* $embaga nega%a #an $embaga n-n-
(*%+&*+%a$5
#. g+be%n+%, #i '%-4in(i5 #an
e. b+'a*i?"a$i&-*a, #i &ab+'a*en?&-*a.

Pa%ag%a3 9
Pe,aba* 2ang Be%"enang

Pa(a$ 10

@.A P%e(i#en #a'a* men#e$ega(i&an &e"enangan 'embinaan
Mana,emen ASN &e'a#a Pe,aba* 2ang Be%"enang #i &emen*e%ian,
(e&%e*a%i( ,en#e%a$?(e&%e*a%ia* $embaga nega%a, (e&%e*a%ia* $embaga
n-n(*%+&*+%a$, (e&%e*a%i( #ae%a! '%-4in(i #an &ab+'a*en?&-*a.
@9A Pe,aba* 2ang Be%"enang (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
#a$am men,a$an&an 3+ng(i Mana,emen ASN #i In(*an(i Peme%in*a!
be%#a(a%&an Si(*em Me%i* #an be%&-n(+$*a(i #engan Pe,aba*
Pembina Ke'ega"aian #i in(*an(i ma(ing-ma(ing.
@8A Pe,aba* 2ang Be%"enang (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A,
./

membe%i&an %e&-men#a(i +(+$an &e'a#a Pe,aba* Pembina
Ke'ega"aian #i in(*an(i ma(ing-ma(ing.
@0A Pe,aba* 2ang Be%"enang meng+(+$&an 'engang&a*an, 'emin#a!an,
#an 'embe%!en*ian Pe,aba* A#mini(*%a(i #an Pe,aba* >+ng(i-na$
&e'a#a Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian #i in(*an(i ma(ing-ma(ing.

Bagian Ke*iga
Mana,emen PNS

Pa(a$ 11

@.A Mana,emen PNS me$i'+*i
a. 'en2+(+nan #an 'ene*a'an &eb+*+!an5
b. 'enga#aan5
). 'ang&a* #an ,aba*an5
#. 'engembangan &a%ie%5
e. '-$a &a%ie%5
3. '%-m-(i5
g. m+*a(i5
!. 'eni$aian &ine%,a5
i. 'engga,ian #an *+n,angan5
,. 'eng!a%gaan5
&. #i(i'$in5
$. 'embe%!en*ian5
m. 'en(i+n #an *ab+ngan !a%i *+a5 #an
n. 'e%$in#+ngan.
@9A Mana,emen PNS 'a#a In(*an(i P+(a* #i$a&(ana&an -$e!
'eme%in*a! '+(a* (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-
+n#angan.
@8A Mana,emen PNS 'a#a In(*an(i Dae%a! #i$a&(ana&an -$e!
'eme%in*a! #ae%a! (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an
'e%+n#ang-+n#angan.

Pa%ag%a3 .
Pen2+(+nan #an Pene*a'an Keb+*+!an

Pa(a$ 1<
@.A Se*ia' In(*an(i Peme%in*a! "a,ib men2+(+n &eb+*+!an ,+m$a!
#an ,eni( ,aba*an PNS be%#a(a%&an ana$i(i( ,aba*an #an ana$i(i(
beban &e%,a.
@9A Pen2+(+nan &eb+*+!an ,+m$a! #an ,eni( ,aba*an PNS
(ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #i$a&+&an +n*+& ,ang&a
"a&*+ 1 @$imaA *a!+n 2ang #i'e%in)i 'e% . @(a*+A *a!+n
be%#a(a%&an '%i-%i*a( &eb+*+!an.
@8A Be%#a(a%&an 'en2+(+nan &eb+*+!an (ebagaimana #ima&(+# 'a#a
a2a* @.A, Men*e%i mene*a'&an &eb+*+!an ,+m$a! #an ,eni( ,aba*an
PNS (e)a%a na(i-na$.

Pa(a$ 17

Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai *a*a )a%a 'en2+(+nan #an 'ene*a'an
&eb+*+!an (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 1< #ia*+% #engan

Pa%ag%a3 9
Penga#aan
9:

Pa(a$ 16
@.A Penga#aan PNS me%+'a&an &egia*an +n*+& mengi(i &eb+*+!an
=aba*an A#mini(*%a(i #an?a*a+ =aba*an >+ng(i-na$ #a$am (+a*+
In(*an(i Peme%in*a!.
@9A Penga#aan PNS #i In(*an(i Peme%in*a! #i$a&+&an be%#a(a%&an
'ene*a'an &eb+*+!an 2ang #i*e*a'&an -$e! Men*e%i (ebagaimana
#ima&(+# #a$am Pa(a$ 1< a2a* @8A.
@8A Penga#aan PNS (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #i$a&+&an
me$a$+i *a!a'an 'e%en)anaan, 'eng+m+man $-"-ngan,
'e$ama%an, (e$e&(i, 'eng+m+man !a(i$ (e$e&(i, ma(a 'e%)-baan,
#an 'engang&a*an men,a#i PNS.

Pa(a$ 1/

Se*ia' In(*an(i Peme%in*a! me%en)ana&an 'e$a&(anaan 'enga#aan
PNS.

Pa(a$ <:

Se*ia' In(*an(i Peme%in*a! meng+m+m&an (e)a%a *e%b+&a &e'a#a
ma(2a%a&a* a#an2a &eb+*+!an ,aba*an +n*+& #ii(i #a%i )a$-n PNS.

Pa(a$ <.

Se*ia' "a%ga nega%a In#-ne(ia mem'+n2ai &e(em'a*an 2ang (ama
+n*+& me$ama% men,a#i PNS (e*e$a! memen+!i 'e%(2a%a*an.

Pa(a$ <9
@.A Pen2e$engga%aan (e$e&(i 'enga#aan PNS -$e! In(*an(i Peme%in*a!
me$a$+i 'eni$aian (e)a%a -b,e&*i3 be%#a(a%&an &-m'e*en(i,
&+a$i3i&a(i, #an 'e%(2a%a*an $ain 2ang #ib+*+!&an -$e! ,aba*an.
@9A Pen2e$engga%aan (e$e&(i 'enga#aan PNS (ebagaimana #ima&(+#
'a#a a2a* @.A *e%#i%i #a%i 8 @*igaA *a!a', me$i'+*i (e$e&(i
a#mini(*%a(i, (e$e&(i &-m'e*en(i #a(a%, #an (e$e&(i &-m'e*en(i
bi#ang.
Pa(a$ <8

@.A Pe(e%*a 2ang $-$-( (e$e&(i (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ <9
#iang&a* men,a#i )a$-n PNS.
@9A Pengang&a*an )a$-n PNS (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
#i*e*a'&an #engan &e'+*+(an Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian.
@8A Ca$-n PNS "a,ib men,a$ani ma(a 'e%)-baan.
@0A Ma(a 'e%)-baan (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @8A
#i$a&(ana&an me$a$+i '%-(e( 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an *e%in*eg%a(i
+n*+& membang+n in*eg%i*a( m-%a$, &e,+,+%an, (emanga* #an
m-*i4a(i na(i-na$i(me #an &ebang(aan, &a%a&*e% &e'%iba#ian 2ang
+ngg+$ #an be%*angg+ng ,a"ab, #an mem'e%&+a* '%-3e(i-na$i(me
(e%*a &-m'e*en(i bi#ang.

Pa(a$ <0

@.A Ma(a 'e%)-baan (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ <8 a2a* @8A
bagi )a$-n PNS #i$a&(ana&an (e$ama . @(a*+A *a!+n.
@9A In(*an(i Peme%in*a! "a,ib membe%i&an 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an
&e'a#a )a$-n PNS (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A (e$ama
9.

ma(a 'e%)-baan.

Pa(a$ <1

@.A Ca$-n PNS 2ang #iang&a* men,a#i PNS !a%+( memen+!i
'e%(2a%a*an
a. $+$+( 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an5 #an
b. (e!a* ,a(mani #an %-!ani.
@9A Ca$-n PNS 2ang *e$a! memen+!i 'e%(2a%a*an (ebagaimana
#ima&(+# 'a#a a2a* @.A #iang&a* men,a#i PNS -$e! Pe,aba*
Pembina Ke'ega"aian (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an
'e%+n#ang-+n#angan.
@8A Ca$-n PNS 2ang *i#a& memen+!i &e*en*+an (ebagaimana
#ima&(+# 'a#a a2a* @.A #ibe%!en*i&an (ebagai )a$-n PNS.

Pa(a$ <<

@.A Se*ia' )a$-n PNS 'a#a (aa* #iang&a* men,a#i PNS "a,ib
meng+)a'&an (+m'a!?,an,i.
@9A S+m'a!?,an,i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A be%b+n2i
(ebagai be%i&+*
DDemi A$$a!?A*a( Nama T+!an Yang Ma!a E(a, (a2a
be%(+m'a!?be%,an,i
Ba!"a (a2a, +n*+& #iang&a* men,a#i 'ega"ai nege%i (i'i$, a&an
(e*ia #an *aa* (e'en+!n2a &e'a#a Pan)a(i$a, Un#ang-Un#ang
Da(a% Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia Ta!+n ./01, nega%a, #an
'eme%in*a!5
ba!"a (a2a, a&an men*aa*i (ega$a 'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan
2ang be%$a&+ #an me$a&(ana&an *+ga( &e#ina(an 2ang
#i'e%)a2a&an &e'a#a (a2a #engan 'en+! 'engab#ian, &e(a#a%an,
#an *angg+ng ,a"ab5
ba!"a (a2a, a&an (enan*ia(a men,+n,+ng *inggi &e!-%ma*an
nega%a, 'eme%in*a!, #an ma%*aba* 'ega"ai nege%i (i'i$, (e%*a a&an
(enan*ia(a meng+*ama&an &e'en*ingan nega%a #a%i'a#a
&e'en*ingan (a2a (en#i%i, (e(e-%ang a*a+ g-$-ngan5
ba!"a (a2a, a&an memegang %a!a(ia (e(+a*+ 2ang men+%+*
(i3a*n2a a*a+ men+%+* 'e%in*a! !a%+( (a2a %a!a(ia&an5
ba!"a (a2a, a&an be&e%,a #engan ,+,+%, *e%*ib, )e%ma*, #an
be%(emanga* +n*+& &e'en*ingan nega%aD.

Pa(a$ <7

Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai 'enga#aan PNS #an *a*a )a%a
(+m'a!?,an,i PNS (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 16 (am'ai
#engan Pa(a$ << #ia*+% #engan Pe%a*+%an Peme%in*a!.

Pa%ag%a3 8
Pang&a* #an =aba*an

Pa(a$ <6

@.A PNS #iang&a* #a$am 'ang&a* #an ,aba*an *e%*en*+ 'a#a In(*an(i
Peme%in*a!.
@9A Pengang&a*an PNS #a$am ,aba*an *e%*en*+ (ebagaimana #ima&(+#
'a#a a2a* @.A #i*en*+&an be%#a(a%&an 'e%ban#ingan -b,e&*i3
an*a%a &-m'e*en(i, &+a$i3i&a(i, #an 'e%(2a%a*an 2ang #ib+*+!&an
-$e! ,aba*an #engan &-m'e*en(i, &+a$i3i&a(i, #an 'e%(2a%a*an 2ang
99

#imi$i&i -$e! 'ega"ai.
@8A Se*ia' ,aba*an *e%*en*+ (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
#i&e$-m'-&&an #a$am &$a(i3i&a(i ,aba*an PNS 2ang men+n,+&&an
&e(amaan &a%a&*e%i(*i&, me&ani(me, #an '-$a &e%,a.
@0A PNS #a'a* be%'in#a! an*a% #an an*a%a =aba*an Pim'inan Tinggi,
=aba*an A#mini(*%a(i, #an =aba*an >+ng(i-na$ #i In(*an(i P+(a*
#an In(*an(i Dae%a! be%#a(a%&an &+a$i3i&a(i, &-m'e*en(i, #an
'eni$aian &ine%,a.
@1A PNS #a'a* #iang&a* #a$am ,aba*an *e%*en*+ 'a#a $ing&+ngan
in(*an(i Ten*a%a Na(i-na$ In#-ne(ia #an Ke'-$i(ian Nega%a
Re'+b$i& In#-ne(ia.
@<A PNS 2ang #iang&a* #a$am ,aba*an *e%*en*+ (ebagaimana #ima&(+#
'a#a a2a* @1A, 'ang&a* a*a+ ,aba*an #i(e(+ai&an #engan 'ang&a*
#an ,aba*an #i $ing&+ngan in(*an(i Ten*a%a Na(i-na$ In#-ne(ia
#an Ke'-$i(ian Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia.
@7A Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai 'ang&a*, *a*a )a%a 'engang&a*an
PNS #a$am ,aba*an, &-m'e*en(i ,aba*an, &$a(i3i&a(i ,aba*an, #an
*a*a )a%a 'e%'in#a!an an*a% =aba*an A#mini(*%a(i #an =aba*an
>+ng(i-na$ (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A, a2a* @9A, a2a* @8A,
a2a* @0A, a2a* @1A, #an a2a* @<A #ia*+% #engan Pe%a*+%an Peme%in*a!.

Pa%ag%a3 0
Pengembangan Ka%ie%
Pa(a$ </
@.A Pengembangan &a%ie% PNS #i$a&+&an be%#a(a%&an &+a$i3i&a(i,
&-m'e*en(i, 'eni$aian &ine%,a, #an &eb+*+!an In(*an(i
Peme%in*a!.
@9A Pengembangan &a%ie% PNS (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
#i$a&+&an #engan mem'e%*imbang&an in*eg%i*a( #an m-%a$i*a(.
@8A K-m'e*en(i (ebagaimana #ima&(+# a2a* @.A me$i'+*i
a. &-m'e*en(i *e&ni( 2ang #i+&+% #a%i *ing&a* #an ('e(ia$i(a(i
'en#i#i&an, 'e$a*i!an *e&ni( 3+ng(i-na$, #an 'enga$aman
be&e%,a (e)a%a *e&ni(5
b. &-m'e*en(i mana,e%ia$ 2ang #i+&+% #a%i *ing&a* 'en#i#i&an,
'e$a*i!an (*%+&*+%a$ a*a+ mana,emen, #an 'enga$aman
&e'emim'inan5 #an
). &-m'e*en(i (-(ia$ &+$*+%a$ 2ang #i+&+% #a%i 'enga$aman
&e%,a be%&ai*an #engan ma(2a%a&a* ma,em+& #a$am !a$
agama, (+&+, #an b+#a2a (e!ingga memi$i&i "a"a(an
&ebang(aan.
@0A In*eg%i*a( (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @9A #i+&+% #a%i
&e,+,+%an, &e'a*+!an *e%!a#a' &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-
+n#angan, &emam'+an be&e%,a (ama, #an 'engab#ian &e'a#a
ma(2a%a&a*, bang(a #an nega%a.
@1A M-%a$i*a( (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @9A #i+&+% #a%i
'ene%a'an #an 'engama$an ni$ai e*i&a agama, b+#a2a, #an (-(ia$
&ema(2a%a&a*an.

Pa(a$ 7:
@.A Se*ia' Pega"ai ASN memi$i&i !a& #an &e(em'a*an +n*+&
mengembang&an &-m'e*en(i.
@9A Pengembangan &-m'e*en(i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
an*a%a $ain me$a$+i 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an, (emina%, &+%(+(,
#an 'ena*a%an.
!a%+( #ie4a$+a(i -$e! Pe,aba* 2ang Be%"enang #an #ig+na&an
98

(ebagai (a$a! (a*+ #a(a% #a$am 'engang&a*an ,aba*an #an
'engembangan &a%ie%.
(e*ia' In(*an(i Peme%in*a! "a,ib men2+(+n %en)ana
'engembangan &-m'e*en(i *a!+nan 2ang *e%*+ang #a$am %en)ana
&e%,a angga%an *a!+nan in(*an(i ma(ing-ma(ing.
PNS #ibe%i&an &e(em'a*an +n*+& me$a&+&an '%a&*i& &e%,a #i
in(*an(i $ain #i '+(a* #an #ae%a! #a$am "a&*+ 'a$ing $ama .
@(a*+A *a!+n #an 'e$a&(anaann2a #i&--%#ina(i&an -$e! LAN #an
BKN.
@<A Pengembangan &-m'e*en(i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
#i$a&+&an me$a$+i 'e%*+&a%an an*a%a PNS #engan 'ega"ai ("a(*a
#a$am "a&*+ 'a$ing $ama . @(a*+A *a!+n #an 'e$a&(anaann2a
#i&--%#ina(i&an -$e! LAN #an BKN.

Pa%ag%a3 1
P-$a Ka%ie%

Pa(a$ 7.

@.A Un*+& men,amin &e(e$a%a(an '-*en(i PNS #engan &eb+*+!an
'en2e$engga%aan *+ga( 'eme%in*a!an #an 'embang+nan 'e%$+
#i(+(+n '-$a &a%ie% PNS 2ang *e%in*eg%a(i (e)a%a na(i-na$.
@9A Se*ia' In(*an(i Peme%in*a! men2+(+n '-$a &a%ie% PNS (e)a%a
&!+(+( (e(+ai #engan &eb+*+!an be%#a(a%&an '-$a &a%ie%
na(i-na$.

Pa%ag%a3 <
P%-m-(i

Pa(a$ 79
@.A P%-m-(i PNS #i$a&+&an be%#a(a%&an 'e%ban#ingan -b,e&*i3 an*a%a
&-m'e*en(i, &+a$i3i&a(i, #an 'e%(2a%a*an 2ang #ib+*+!&an -$e!
,aba*an, 'eni$aian a*a( '%e(*a(i &e%,a, &e'emim'inan, &e%,a (ama,
&%ea*i4i*a(, #an 'e%*imbangan #a%i *im 'eni$ai &ine%,a PNS 'a#a
In(*an(i Peme%in*a!, *an'a membe#a&an ,en#e%, (+&+, agama,
%a(, #an g-$-ngan.
@9A Se*ia' PNS 2ang memen+!i (2a%a* mem'+n2ai !a& 2ang (ama
+n*+& #i'%-m-(i&an &e ,en,ang ,aba*an 2ang $ebi! *inggi.
@8A P%-m-(i Pe,aba* A#mini(*%a(i #an Pe,aba* >+ng(i-na$ PNS
#i$a&+&an -$e! Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian (e*e$a! men#a'a*
'e%*imbangan *im 'eni$ai &ine%,a PNS 'a#a In(*an(i Peme%in*a!.
@0A Tim 'eni$ai &ine%,a PNS (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @8A
#iben*+& -$e! Pe,aba* 2ang Be%"enang.

Pa%ag%a3 7
M+*a(i

Pa(a$ 78

@.A Se*ia' PNS #a'a* #im+*a(i *+ga( #an?a*a+ $-&a(i #a$am (a*+
In(*an(i P+(a*, an*a%-In(*an(i P+(a*, (a*+ In(*an(i Dae%a!, an*a%-
In(*an(i Dae%a!, an*a%-In(*an(i P+(a* #an In(*an(i Dae%a!, #an &e
'e%"a&i$an Nega%a Ke(a*+an Re'+b$i& In#-ne(ia #i $+a% nege%i.
@9A M+*a(i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #i$a&+&an -$e!
90

Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian #a$am "i$a2a! &e"enangann2a.
@8A Pe%'in#a!an PNS an*a%&ab+'a*en?&-*a #a$am (a*+ '%-4in(i
#i*e*a'&an -$e! G+be%n+% (e*e$a! mem'e%-$e! 'e%*imbangan
Ke'a$a BKN.
@0A M+*a(i PNS an*a%&ab+'a*en?&-*a an*a%'%-4in(i, #an an*a%
'%-4in(i #i*e*a'&an -$e! men*e%i 2ang men2e$engga%a&an +%+(an
'eme%in*a!an #a$am nege%i (e*e$a! mem'e%-$e! 'e%*imbangan
Ke'a$a BKN.
@1A M+*a(i PNS '%-4in(i?&ab+'a*en?&-*a &e In(*an(i P+(a* a*a+
(eba$i&n2a, #i*e*a'&an -$e! Pe,aba* 2ang Be%"enang (e*e$a!
men#a'a*&an 'e%*imbangan *e&ni( #a%i Ke'a$a BKN.
@<A M+*a(i PNS an*a% In(*an(i P+(a* #i*e*a'&an -$e! Ke'a$a BKN.
@7A M+*a(i PNS #i$a&+&an #engan mem'e%!a*i&an '%in(i' $a%angan
&-n3$i& &e'en*ingan.
@6A Pembia2aan (ebagai #am'a& #i$a&+&ann2a m+*a(i (ebagaimana
#ima&(+# 'a#a a2a* @.A #ibeban&an 'a#a angga%an 'en#a'a*an
#an be$an,a nega%a +n*+& In(*an(i P+(a* #an angga%an
'en#a'a*an #an be$an,a #ae%a! +n*+& In(*an(i Dae%a!.
Pa(a$ 70

Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai 'engembangan &a%ie%, 'engembangan
&-m'e*en(i, '-$a &a%ie%, '%-m-(i, #an m+*a(i (ebagaimana #ima&(+#
#a$am Pa(a$ </ (am'ai #engan Pa(a$ 78 #ia*+% #a$am Pe%a*+%an
Peme%in*a!.

Pa%ag%a3 6
Peni$aian Kine%,a

Pa(a$ 71

Peni$aian &ine%,a PNS be%*+,+an +n*+& men,amin -b,e&*i4i*a(
'embinaan PNS 2ang #i#a(a%&an (i(*em '%e(*a(i #an (i(*em &a%i%.

Pa(a$ 7<

@.A Peni$aian &ine%,a PNS #i$a&+&an be%#a(a%&an 'e%en)anaan &ine%,a
'a#a *ing&a* in#i4i#+ #an *ing&a* +ni* a*a+ -%gani(a(i, #engan
mem'e%!a*i&an *a%ge*, (a(a%an, !a(i$, #an man3aa* 2ang #i)a'ai,
(e%*a 'e%i$a&+ PNS.
@9A Peni$aian &ine%,a PNS #i$a&+&an (e)a%a -b,e&*i3, *e%+&+%,
a&+n*abe$, 'a%*i(i'a*i3, #an *%an('a%an.

Pa(a$ 77

@.A Peni$aian &ine%,a PNS be%a#a #i ba"a! &e"enangan Pe,aba* 2ang
Be%"enang 'a#a In(*an(i Peme%in*a! ma(ing-ma(ing.
@9A Peni$aian &ine%,a PNS (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
#i#e$ega(i&an (e)a%a be%,en,ang &e'a#a a*a(an $ang(+ng #a%i PNS.
@8A Peni$aian &ine%,a PNS (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @9A #a'a*
mem'e%*imbang&an 'en#a'a* %e&an &e%,a (e*ing&a* #an
ba"a!ann2a.
@0A Ha(i$ 'eni$aian &ine%,a PNS #i(am'ai&an &e'a#a *im 'eni$ai
&ine%,a PNS.
@1A Ha(i$ 'eni$aian &ine%,a PNS #ig+na&an +n*+& men,amin
-b,e&*i4i*a( #a$am 'engembangan PNS, #an #i,a#i&an (ebagai
91

'e%(2a%a*an #a$am 'engang&a*an ,aba*an #an &enai&an 'ang&a*,
'embe%ian *+n,angan #an (an&(i, m+*a(i, #an '%-m-(i, (e%*a
+n*+& mengi&+*i 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an.
@<A PNS 2ang 'eni$aian &ine%,an2a *i#a& men)a'ai *a%ge* &ine%,a
#i&ena&an (an&(i a#mini(*%a(i (am'ai #engan 'embe%!en*ian
(e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan.

Pa(a$ 76

Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai 'eni$aian &ine%,a (ebagaimana
#ima&(+# #a$am Pa(a$ 77 #ia*+% #engan Pe%a*+%an Peme%in*a!.

Pa%ag%a3 /
Pengga,ian #an T+n,angan

Pa(a$ 7/

@.A Peme%in*a! "a,ib memba2a% ga,i 2ang a#i$ #an $a2a& &e'a#a PNS
(e%*a men,amin &e(e,a!*e%aan PNS.
@9A Ga,i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #iba2a%&an (e(+ai
#engan beban &e%,a, *angg+ng,a"ab, #an %e(i&- 'e&e%,aan.
@8A Ga,i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @9A 'e$a&(anaann2a
#i$a&+&an (e)a%a be%*a!a'.
@0A Ga,i PNS 2ang be&e%,a 'a#a 'eme%in*a! '+(a* #ibeban&an 'a#a
angga%an 'en#a'a*an #an be$an,a nega%a.
@1A Ga,i PNS 2ang be&e%,a 'a#a 'eme%in*a! #ae%a! #ibeban&an 'a#a
angga%an 'en#a'a*an #an be$an,a #ae%a!.

Pa(a$ 6:

@.A Se$ain ga,i (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 7/, PNS ,+ga
mene%ima *+n,angan #an 3a(i$i*a(.
@9A T+n,angan (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A me$i'+*i
*+n,angan &ine%,a #an *+n,angan &ema!a$an.
@8A T+n,angan &ine%,a (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @9A
#iba2a%&an (e(+ai 'en)a'aian &ine%,a.
@0A T+n,angan &ema!a$an (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @9A
#iba2a%&an (e(+ai #engan *ing&a* &ema!a$an be%#a(a%&an in#e&(
!a%ga 2ang be%$a&+ #i #ae%a! ma(ing-ma(ing.
@1A T+n,angan PNS 2ang be&e%,a 'a#a 'eme%in*a! '+(a* #ibeban&an
'a#a angga%an 'en#a'a*an #an be$an,a nega%a.
@<A T+n,angan PNS 2ang be&e%,a 'a#a 'eme%in*a!an #ae%a!
#ibeban&an 'a#a angga%an 'en#a'a*an #an be$an,a #ae%a!.

Pa(a$ 6.
Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai ga,i, *+n,angan &ine%,a, *+n,angan
&ema!a$an, #an 3a(i$i*a( (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 7/ #an
Pa(a$ 6: #ia*+% #engan Pe%a*+%an Peme%in*a!.
Pa%ag%a3 .:
Peng!a%gaan

Pa(a$ 69

PNS 2ang *e$a! men+n,+&&an &e(e*iaan, 'engab#ian, &e)a&a'an,
&e,+,+%an, &e#i(i'$inan, #an '%e(*a(i &e%,a #a$am me$a&(ana&an
*+ga(n2a #a'a* #ibe%i&an 'eng!a%gaan.

9<

Pa(a$ 68
Peng!a%gaan (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 69 #a'a* be%+'a
'embe%ian
a. *an#a &e!-%ma*an5
b. &enai&an 'ang&a* i(*ime"a5
). &e(em'a*an '%i-%i*a( +n*+& 'engembangan &-m'e*en(i5 #an?a*a+
#. &e(em'a*an meng!a#i%i a)a%a %e(mi #an?a*a+ a)a%a &enega%aan.

Pa(a$ 60

PNS 2ang #i,a*+!i (an&(i a#mini(*%a*i3 *ing&a* be%a* be%+'a
'embe%!en*ian *i#a& #engan !-%ma* #i)ab+* !a&n2a +n*+& mema&ai
*an#a &e!-%ma*an be%#a(a%&an Un#ang-Un#ang ini.

Pa(a$ 61

Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai 'eng!a%gaan *e%!a#a' PNS
(ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 69, Pa(a$ 68, #an Pa(a$ 60,
#i$a&(ana&an (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-
+n#angan.

Pa%ag%a3 ..
Di(i'$in

Pa(a$ 6<

@.A Un*+& men,amin *e%'e$i!a%an2a *a*a *e%*ib #a$am &e$an)a%an
'e$a&(anaan *+ga(, PNS "a,ib mema*+!i #i(i'$in PNS.
@9A In(*an(i Peme%in*a! "a,ib me$a&(ana&an 'enega&&an #i(i'$in
*e%!a#a' PNS (e%*a me$a&(ana&an be%bagai +'a2a 'ening&a*an
#i(i'$in.
@8A PNS 2ang me$a&+&an 'e$angga%an #i(i'$in #i,a*+!i !+&+man
#i(i'$in.
@0A Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai #i(i'$in (ebagaimana #ima&(+#
'a#a a2a* @.A #an a2a* @9A #ia*+% #engan Pe%a*+%an Peme%in*a!.

Pa%ag%a3 .9
Pembe%!en*ian
Pa(a$ 67
@.A PNS #ibe%!en*i&an #engan !-%ma* &a%ena
a. meningga$ #+nia5
b. a*a( 'e%min*aan (en#i%i5
). men)a'ai ba*a( +(ia 'en(i+n5
#. 'e%am'ingan -%gani(a(i a*a+ &ebi,a&an 'eme%in*a! 2ang
menga&iba*&an 'en(i+n #ini5 a*a+
e. *i#a& )a&a' ,a(mani #an?a*a+ %-!ani (e!ingga *i#a& #a'a*
men,a$an&an *+ga( #an &e"a,iban.
@9A PNS #a'a* #ibe%!en*i&an #engan !-%ma* a*a+ *i#a& #ibe%!en*i&an
&a%ena #i!+&+m 'en,a%a a*a+ &+%+ngan be%#a(a%&an '+*+(an
'enga#i$an 2ang *e$a! memi$i&i &e&+a*an !+&+m *e*a' &a%ena
me$a&+&an *in#a& 'i#ana #engan !+&+man 'i#ana 'en,a%a
(ing&a* #a%i 9 @#+aA *a!+n #engan *i#a& be%en)ana.
@8A PNS #ibe%!en*i&an #engan !-%ma* *i#a& a*a( 'e%min*aan (en#i%i
&a%ena me$a&+&an 'e$angga%an #i(i'$in PNS *ing&a* be%a*.
@0A PNS #ibe%!en*i&an *i#a& #engan !-%ma* &a%ena
a. me$a&+&an 'en2e$e"engan *e%!a#a' Pan)a(i$a #an Un#ang-
97

Un#ang Da(a% Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia Ta!+n ./015
b. #i!+&+m 'en,a%a a*a+ &+%+ngan be%#a(a%&an '+*+(an
'enga#i$an 2ang *e$a! memi$i&i &e&+a*an !+&+m *e*a'
&a%ena me$a&+&an *in#a& 'i#ana &e,a!a*an ,aba*an a*a+
*in#a& 'i#ana &e,a!a*an 2ang a#a !+b+ngann2a #engan
,aba*an #an?a*a+ 'i#ana +m+m5
). men,a#i angg-*a #an?a*a+ 'eng+%+( 'a%*ai '-$i*i&5 a*a+
*in#a& 'i#ana #engan 'i#ana 'en,a%a 'a$ing (ing&a* 9 @#+aA
*a!+n #an 'i#ana 2ang #i$a&+&an #engan be%en)ana.

Pa(a$ 66
@.A PNS #ibe%!en*i&an (emen*a%a, a'abi$a
a. #iang&a* men,a#i 'e,aba* nega%a5
b. #iang&a* men,a#i &-mi(i-ne% a*a+ angg-*a $embaga
n-n(*%+&*+%a$5 a*a+
). #i*a!an &a%ena men,a#i *e%(ang&a *in#a& 'i#ana.
@9A Penga&*i3an &emba$i PNS 2ang #ibe%!en*i&an (emen*a%a
(ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #i$a&+&an -$e! Pe,aba*
Pembina Ke'ega"aian.

Pa(a$ 6/

Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai *a*a )a%a 'embe%!en*ian,
'embe%!en*ian (emen*a%a #an 'enga&*i3an &emba$i PNS (ebagaimana
#ima&(+# #a$am Pa(a$ 67 #an Pa(a$ 66 #ia*+% #engan Pe%a*+%an
Peme%in*a!.

Pa(a$ /:

Ba*a( +(ia 'en(i+n (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ 67 a2a* @.A
!+%+3 ) 2ai*+
a. 16 @$ima '+$+! #e$a'anA *a!+n bagi Pe,aba* A#mini(*%a(i5
b. <: @enam '+$+!A *a!+n bagi Pe,aba* Pim'inan Tinggi5
). (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan bagi
Pe,aba* >+ng(i-na$.
Pa%ag%a3 .8
=aminan Pen(i+n #an =aminan Ha%i T+a

Pa(a$ /.
@.A PNS 2ang be%!en*i be&e%,a be%!a& a*a( ,aminan 'en(i+n #an
,aminan !a%i *+a PNS (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an
'e%+n#ang-+n#angan.
@9A PNS #ibe%i&an ,aminan 'en(i+n a'abi$a
a. meningga$ #+nia5
b. a*a( 'e%min*aan (en#i%i #engan +(ia #an ma(a &e%,a
*e%*en*+5
). men)a'ai ba*a( +(ia 'en(i+n5
menga&iba*&an 'en(i+n #ini5 a*a+
men,a$an&an *+ga( #an &e"a,iban.
@8A =aminan 'en(i+n PNS #an ,aminan ,an#a?#+#a PNS #an ,aminan
!a%i *+a PNS #ibe%i&an (ebagai 'e%$in#+ngan &e(inamb+ngan
'eng!a(i$an !a%i *+a, (ebagai !a& #an (ebagai 'eng!a%gaan a*a(
'engab#ian PNS.
96

@0A =aminan 'en(i+n #an ,aminan !a%i *+a PNS (ebagaimana
#ima&(+# 'a#a a2a* @.A men)a&+' ,aminan 'en(i+n #an ,aminan
!a%i *+a 2ang #ibe%i&an #a$am '%-g%am ,aminan (-(ia$ na(i-na$.
@1A S+mbe% 'embia2aan ,aminan 'en(i+n #an ,aminan !a%i *+a PNS
be%a(a$ #a%i 'eme%in*a! (e$a&+ 'embe%i &e%,a #an i+%an PNS 2ang
be%(ang&+*an.
@<A Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai 'enge$-$aan '%-g%am ,aminan
'en(i+n #an ,aminan !a%i *+a PNS #ia*+% #a$am Pe%a*+%an
Peme%in*a!.
Pa%ag%a3 .0
Pe%$in#+ngan

Pa(a$ /9

@.A Peme%in*a! "a,ib membe%i&an 'e%$in#+ngan be%+'a
a. ,aminan &e(e!a*an5
b. ,aminan &e)e$a&aan &e%,a5
). ,aminan &ema*ian5 #an
#. ban*+an !+&+m.
@9A Pe%$in#+ngan be%+'a ,aminan &e(e!a*an, ,aminan &e)e$a&aan
&e%,a, #an ,aminan &ema*ian (ebagaimana #ima&(+# 'a#a !+%+3
a, !+%+3 b, #an !+%+3 ) men)a&+' ,aminan (-(ia$ 2ang #ibe%i&an
#a$am '%-g%am ,aminan (-(ia$ na(i-na$.
@8A Ban*+an !+&+m (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A !+%+3 #,
be%+'a 'embe%ian ban*+an !+&+m #a$am 'e%&a%a 2ang #i!a#a'i
#i 'enga#i$an *e%&ai* 'e$a&(anaan *+ga(n2a.
@0A Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai 'e%$in#+ngan (ebagaimana
#ima&(+# 'a#a a2a* @.A #ia*+% #a$am Pe%a*+%an Peme%in*a!.

Bagian Keem'a*
Mana,emen PPPK

Pa%ag%a3 .
Um+m

Pa(a$ /8

Mana,emen PPPK me$i'+*i
a. 'ene*a'an &eb+*+!an5
b. 'enga#aan5
). 'eni$aian &ine%,a5
#. ga,i #an *+n,angan5
e. 'engembangan &-m'e*en(i5
3. 'embe%ian 'eng!a%gaan5
g. #i(i'$in5
!. 'em+*+(an !+b+ngan 'e%,an,ian &e%,a5 #an
i. 'e%$in#+ngan.

Pa%ag%a3 9
Pene*a'an Keb+*+!an

Pa(a$ /0

@.A =eni( ,aba*an 2ang #a'a* #ii(i -$e! PPPK #ia*+% #engan Pe%a*+%an
P%e(i#en.
@9A Se*ia' In(*an(i Peme%in*a! "a,ib men2+(+n &eb+*+!an ,+m$a!
9/

#an ,eni( ,aba*an PPPK be%#a(a%&an ana$i(i( ,aba*an #an ana$i(i(
beban &e%,a.
@8A Pen2+(+nan &eb+*+!an ,+m$a! PPPK (ebagaimana #ima&(+# 'a#a
a2a* @9A #i$a&+&an +n*+& ,ang&a "a&*+ 1 @$imaA *a!+n 2ang
#i'e%in)i 'e% . @(a*+A *a!+n be%#a(a%&an '%i-%i*a( &eb+*+!an.
@0A Keb+*+!an ,+m$a! #an ,eni( ,aba*an PPPK (ebagaimana #ima&(+#
'a#a a2a* @9A #i*e*a'&an #engan Ke'+*+(an Men*e%i.

Pa%ag%a3 8
Penga#aan

Pa(a$ /1

Se*ia' "a%ga nega%a In#-ne(ia mem'+n2ai &e(em'a*an 2ang (ama
+n*+& me$ama% men,a#i )a$-n PPPK (e*e$a! memen+!i 'e%(2a%a*an.

Pa(a$ /<
@.A Penga#aan )a$-n PPPK me%+'a&an &egia*an +n*+& memen+!i
&eb+*+!an 'a#a In(*an(i Peme%in*a!.
@9A Penga#aan )a$-n PPPK (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
#i$a&+&an me$a$+i *a!a'an 'e%en)anaan, 'eng+m+man $-"-ngan,
'e$ama%an, (e$e&(i, 'eng+m+man !a(i$ (e$e&(i, #an 'engang&a*an
men,a#i PPPK.
Pa(a$ /7

Pene%imaan )a$-n PPPK #i$a&(ana&an -$e! In(*an(i Peme%in*a! me$a$+i
'eni$aian (e)a%a -b,e&*i3 be%#a(a%&an &-m'e*en(i, &+a$i3i&a(i,
&eb+*+!an In(*an(i Peme%in*a!, #an 'e%(2a%a*an $ain 2ang #ib+*+!&an
#a$am ,aba*an.

Pa(a$ /6

@.A Pengang&a*an )a$-n PPPK #i*e*a'&an #engan Ke'+*+(an Pe,aba*
@9A Ma(a 'e%,an,ian &e%,a 'a$ing (ing&a* . @(a*+A *a!+n #an #a'a*
#i'e%'an,ang (e(+ai &eb+*+!an #an be%#a(a%&an 'eni$aian &ine%,a.

Pa(a$ //

@8A PPPK *i#a& #a'a* #iang&a* (e)a%a -*-ma*i( men,a#i )a$-n PNS.
@0A Un*+& #iang&a* men,a#i )a$-n PNS, PPPK !a%+( mengi&+*i (em+a
'%-(e( (e$e&(i 2ang #i$a&(ana&an bagi )a$-n PNS #an (e(+ai
#engan &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan.

Pa%ag%a3 0
Peni$aian Kine%,a

Pa(a$ .::

@.A Peni$aian &ine%,a PPPK be%*+,+an men,amin -b,e&*i4i*a( '%e(*a(i
&e%,a 2ang (+#a! #i(e'a&a*i be%#a(a%&an 'e%,an,ian &e%,a an*a%a
Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian #engan 'ega"ai 2ang
be%(ang&+*an.
@9A Peni$aian &ine%,a PPPK (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
#i$a&+&an be%#a(a%&an 'e%,an,ian &e%,a #i *ing&a* in#i4i#+ #an
*ing&a* +ni* a*a+ -%gani(a(i #engan mem'e%!a*i&an *a%ge*,
(a(a%an, !a(i$, man3aa* 2ang #i)a'ai, #an 'e%i$a&+ 'ega"ai.
8:

@8A Peni$aian &ine%,a PPPK #i$a&+&an (e)a%a -b,e&*i3, *e%+&+%,
a&+n*abe$, 'a%*i(i'a*i3, #an *%an('a%an.
@0A Peni$aian &ine%,a PPPK be%a#a #iba"a! &e"enangan Pe,aba* 2ang
Be%"enang 'a#a In(*an(i Peme%in*a! ma(ing-ma(ing.
@1A Peni$aian &ine%,a PPPK (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
#i#e$ega(i&an (e)a%a be%,en,ang &e'a#a a*a(an $ang(+ng #a%i
PPPK.
@<A Peni$aian &ine%,a PPPK (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #a'a*
mem'e%*imbang&an 'en#a'a* %e&an &e%,a (e*ing&a* #an
ba"a!ann2a.
@7A Ha(i$ 'eni$aian &ine%,a PPPK #i(am'ai&an &e'a#a *im 'eni$ai
&ine%,a PPPK.
@6A Ha(i$ 'eni$aian &ine%,a PPPK #iman3aa*&an +n*+& men,amin
-b,e&*i4i*a( 'e%'an,angan 'e%,an,ian &e%,a, 'embe%ian *+n,angan,
#an 'engembangan &-m'e*en(i.
@/A PPPK 2ang #ini$ai -$e! a*a(an #an *im 'eni$ai &ine%,a PPPK *i#a&
men)a'ai *a%ge* &ine%,a 2ang *e$a! #i(e'a&a*i #a$am 'e%,an,ian
&e%,a #ibe%!en*i&an #a%i PPPK.

Pa%ag%a3 1
Ga,i #an T+n,angan

Pa(a$ .:.

@.A Peme%in*a! "a,ib memba2a% ga,i 2ang a#i$ #an $a2a& &e'a#a
PPPK.
@9A Ga,i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #ibe%i&an be%#a(a%&an
beban &e%,a, *angg+ng,a"ab ,aba*an, #an %e(i&- 'e&e%,aan.
@8A Ga,i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #ibeban&an 'a#a
angga%an 'en#a'a*an #an be$an,a nega%a +n*+& PPPK #i In(*an(i
P+(a* #an angga%an 'en#a'a*an #an be$an,a #ae%a! +n*+& PPPK
#i In(*an(i Dae%a!.
@0A Se$ain ga,i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A, PPPK #a'a*
mene%ima *+n,angan (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an
'e%+n#ang-+n#angan.

Pa%ag%a3 <
Pengembangan K-m'e*en(i

Pa(a$ .:9

@.A PPPK #ibe%i&an &e(em'a*an +n*+& 'engembangan &-m'e*en(i.
@9A Ke(em'a*an +n*+& 'engembangan &-m'e*en(i (ebagaimana
#ima&(+# 'a#a a2a* @.A #i%en)ana&an (e*ia' *a!+n -$e! In(*an(i
Peme%in*a!.
!a%+( #ie4a$+a(i -$e! Pe,aba* 2ang Be%"enang #an #i'e%g+na&an
(ebagai (a$a! (a*+ #a(a% +n*+& 'e%,an,ian &e%,a (e$an,+*n2a.

Pa%ag%a3 7
Pembe%ian Peng!a%gaan

Pa(a$ .:8

@.A PPPK 2ang *e$a! men+n,+&&an &e(e*iaan, 'engab#ian,
&e)a&a'an, &e,+,+%an, &e#i(i'$inan, #an '%e(*a(i &e%,a #a$am
me$a&(ana&an *+ga(n2a #a'a* #ibe%i&an 'eng!a%gaan.
8.

@9A Peng!a%gaan (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #a'a* be%+'a
'embe%ian
a. *an#a &e!-%ma*an5
b. &e(em'a*an '%i-%i*a( +n*+& 'engembangan &-m'e*en(i5
#an?a*a+
). &e(em'a*an meng!a#i%i a)a%a %e(mi #an?a*a+ a)a%a
&enega%aan.
@8A PPPK 2ang #i,a*+!i (an&(i a#mini(*%a*i3 *ing&a* be%a* be%+'a
'em+*+(an !+b+ngan 'e%,an,ian &e%,a *i#a& #engan !-%ma*
#i)ab+* !a&n2a +n*+& mema&ai *an#a &e!-%ma*an be%#a(a%&an
Un#ang-Un#ang ini.
Pa%ag%a3 6
Di(i'$in

Pa(a$ .:0

@.A Un*+& men,amin *e%'e$i!a%an2a *a*a *e%*ib #a$am &e$an)a%an
'e$a&(anaan *+ga(, PPPK "a,ib mema*+!i #i(i'$in PPPK.
@9A In(*an(i Peme%in*a! "a,ib me$a&(ana&an 'enega&&an #i(i'$in
*e%!a#a' PPPK (e%*a me$a&(ana&an be%bagai +'a2a 'ening&a*an
#i(i'$in.
@8A PPPK 2ang me$a&+&an 'e$angga%an #i(i'$in #i,a*+!i !+&+man
#i(i'$in.
Pa%ag%a3 /
Pem+*+(an H+b+ngan Pe%,an,ian Ke%,a

Pa(a$ .:1

@.A Pem+*+(an !+b+ngan 'e%,an,ian &e%,a PPPK #i$a&+&an #engan
!-%ma* &a%ena
a. ,ang&a "a&*+ 'e%,an,ian &e%,a be%a&!i%5
b. meningga$ #+nia5
). a*a( 'e%min*aan (en#i%i5
menga&iba*&an 'eng+%angan PPPK5 a*a+
men,a$an&an *+ga( #an &e"a,iban (e(+ai 'e%,an,ian &e%,a
2ang #i(e'a&a*i.

@9A Pem+*+(an !+b+ngan 'e%,an,ian &e%,a PPPK #i$a&+&an #engan
!-%ma* *i#a& a*a( 'e%min*aan (en#i%i &a%ena
a. #i!+&+m 'en,a%a be%#a(a%&an '+*+(an 'enga#i$an 2ang
*e$a! mem'e%-$e! &e&+a*an !+&+m *e*a' &a%ena me$a&+&an
*in#a& 'i#ana #engan 'i#ana 'en,a%a 'a$ing (ing&a* 9 @#+aA
*a!+n #an *in#a& 'i#ana *e%(eb+* #i$a&+&an #engan *i#a&
be%en)ana5
b. me$a&+&an 'e$angga%an #i(i'$in PPPK *ing&a* be%a*5 a*a+
). *i#a& memen+!i *a%ge* &ine%,a 2ang *e$a! #i(e'a&a*i (e(+ai
#engan 'e%,an,ian &e%,a.
@8A Pem+*+(an !+b+ngan 'e%,an,ian &e%,a PPPK #i$a&+&an *i#a&
#engan !-%ma* &a%ena
a. me$a&+&an 'en2e$e"engan *e%!a#a' Pan)a(i$a #an Un#ang-
Un#ang Da(a% Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia Ta!+n ./015
b. #i!+&+m 'en,a%a a*a+ &+%+ngan be%#a(a%&an '+*+(an
'enga#i$an 2ang *e$a! memi$i&i &e&+a*an !+&+m *e*a'
89

&a%ena me$a&+&an *in#a& 'i#ana &e,a!a*an ,aba*an a*a+
*in#a& 'i#ana &e,a!a*an 2ang a#a !+b+ngann2a #engan
,aba*an #an?a*a+ 'i#ana +m+m5
). men,a#i angg-*a #an?a*a+ 'eng+%+( 'a%*ai '-$i*i&5 a*a+
*in#a& 'i#ana 2ang #ian)am #engan 'i#ana 'en,a%a 'a$ing
(ing&a* 9 @#+aA *a!+n a*a+ $ebi! #an *in#a& 'i#ana *e%(eb+*
#i$a&+&an #engan be%en)ana.

Pa%ag%a3 .:
Pe%$in#+ngan

Pa(a$ .:<

@.A Peme%in*a! "a,ib membe%i&an 'e%$in#+ngan be%+'a
a. ,aminan !a%i *+a5
b. ,aminan &e(e!a*an5
). ,aminan &e)e$a&aan &e%,a5
#. ,aminan &ema*ian5 #an
e. ban*+an !+&+m.
@9A Pe%$in#+ngan be%+'a ,aminan !a%i *+a, ,aminan &e(e!a*an,
,aminan &e)e$a&aan &e%,a, #an ,aminan &ema*ian (ebagaimana
#ima&(+# #a$am !+%+3 a, !+%+3 b, !+%+3 ), #an !+%+3 #
#i$a&(ana&an (e(+ai #engan (i(*em ,aminan (-(ia$ na(i-na$.
@8A Ban*+an !+&+m (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A !+%+3 e,
be%+'a 'embe%ian ban*+an !+&+m #a$am 'e%&a%a 2ang #i!a#a'i
#i 'enga#i$an *e%&ai* 'e$a&(anaan *+ga(n2a.

Pa(a$ .:7

Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai mana,emen PPPK (ebagaimana
#ima&(+# #a$am Pa(a$ /1 (am'ai #engan Pa(a$ .:< #ia*+% #a$am

BAB IE
PENGISIAN =ABATAN PIMPINAN TINGGI

Bagian Ke(a*+
Um+m

Pa(a$ .:6
@.A Pengi(ian ,aba*an 'im'inan *inggi +*ama #an ma#2a 'a#a
&emen*e%ian, &e(e&%e*a%ia*an $embaga nega%a, $embaga
n-n(*%+&*+%a$, #an In(*an(i Dae%a! #i$a&+&an (e)a%a *e%b+&a #an
&-m'e*i*i3 #i &a$angan PNS #engan mem'e%!a*i&an (2a%a*
&-m'e*en(i, &+a$i3i&a(i, &e'ang&a*an, 'en#i#i&an #an $a*i!an,
%e&am ,e,a& ,aba*an, #an in*eg%i*a( (e%*a 'e%(2a%a*an $ain 2ang
#ib+*+!&an (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-
+n#angan.
@9A Pengi(ian ,aba*an 'im'inan *inggi +*ama #an ma#2a (ebagaimana
#ima&(+# 'a#a a2a* @.A #i$a&+&an 'a#a *ing&a* na(i-na$.
@8A Pengi(ian ,aba*an 'im'inan *inggi '%a*ama #i$a&+&an (e)a%a
*e%b+&a #an &-m'e*i*i3 #i &a$angan PNS #engan mem'e%!a*i&an
(2a%a* &-m'e*en(i, &+a$i3i&a(i, &e'ang&a*an, 'en#i#i&an #an
'e$a*i!an, %e&am ,e,a& ,aba*an, #an in*eg%i*a( (e%*a 'e%(2a%a*an
,aba*an $ain (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-
+n#angan.
88

@0A Pengi(ian ,aba*an 'im'inan *inggi '%a*ama #i$a&+&an (e)a%a
*e%b+&a #an &-m'e*i*i3 'a#a *ing&a* na(i-na$ a*a+
an*a%&ab+'a*en?&-*a #a$am . @(a*+A '%-4in(i.

Pa(a$ .:/
@.A =aba*an 'im'inan *inggi +*ama #an ma#2a *e%*en*+ #a'a* be%a(a$
#a%i &a$angan n-n-PNS #engan 'e%(e*+,+an P%e(i#en 2ang
'engi(iann2a #i$a&+&an (e)a%a *e%b+&a #an &-m'e*i*i3 (e%*a
#i*e*a'&an #a$am Ke'+*+(an P%e(i#en.
@9A =aba*an Pim'inan Tinggi #a'a* #ii(i -$e! '%a,+%i* Ten*a%a Na(i-na$
In#-ne(ia #an angg-*a Ke'-$i(ian Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia
(e*e$a! meng+n#+%&an #i%i #a%i #ina( a&*i3 a'abi$a #ib+*+!&an
#an (e(+ai #engan &-m'e*en(i 2ang #i*e*a'&an me$a$+i '%-(e(
(e)a%a *e%b+&a #an &-m'e*i*i3.
@8A =aba*an Pim'inan Tinggi #i $ing&+ngan In(*an(i Peme%in*a!
*e%*en*+ #a'a* #ii(i -$e! '%a,+%i* Ten*a%a Na(i-na$ In#-ne(ia #an
angg-*a Ke'-$i(ian Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia (e(+ai #engan
&-m'e*en(i be%#a(a%&an &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-
+n#angan.
Pa(a$ ..:

@.A Pengi(ian =aba*an Pim'inan Tinggi (ebagaimana #ima&(+# #a$am
Pa(a$ .:/ #i$a&+&an -$e! Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian #engan
*e%$ebi! #a!+$+ memben*+& 'ani*ia (e$e&(i In(*an(i Peme%in*a!.
@9A Da$am memben*+& 'ani*ia (e$e&(i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a
a2a* @.A Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian be%&--%#ina(i #engan KASN.
@8A Pani*ia (e$e&(i In(*an(i Peme%in*a! (ebagaimana #ima&(+# 'a#a
a2a* @.A *e%#i%i #a%i +n(+% in*e%na$ ma+'+n e&(*e%na$ In(*an(i
Peme%in*a! 2ang be%(ang&+*an.
@0A Pani*ia (e$e&(i #i'i$i! #an #iang&a* -$e! Pe,aba* Pembina
Ke'ega"aian be%#a(a%&an 'enge*a!+an, 'enga$aman, &-m'e*en(i,
%e&am ,e,a&, in*eg%i*a( m-%a$, #an ne*%a$i*a( me$a$+i '%-(e( 2ang
*e%b+&a.
@1A Pani*ia (e$e&(i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A me$a&+&an
(e$e&(i #engan mem'e%!a*i&an (2a%a* &-m'e*en(i, &+a$i3i&a(i,
&e'ang&a*an, 'en#i#i&an #an $a*i!an, %e&am ,e,a& ,aba*an,
in*eg%i*a(, #an 'eni$aian +,i &-m'e*en(i me$a$+i '+(a* 'eni$aian
@assesment centerA a*a+ me*-#e 'eni$aian $ainn2a.
@<A Pani*ia (e$e&(i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A men,a$an&an
*+ga(n2a +n*+& (em+a '%-(e( (e$e&(i 'engi(ian ,aba*an *e%b+&a
+n*+& ma(a *+ga( 2ang #i*e*a'&an -$e! Pe,aba* Pembina
Ke'ega"aian.

Pa(a$ ...

@.A Ke*en*+an mengenai 'engi(ian =aba*an Pim'inan Tinggi
(ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ .:6, Pa(a$ .:/, #an Pa(a$ ..:
#a'a* #i&e)+a$i&an 'a#a In(*an(i Peme%in*a! 2ang *e$a!
mene%a'&an Si(*em Me%i* #a$am 'embinaan Pega"ai ASN #engan
'e%(e*+,+an KASN.
@9A In(*an(i Peme%in*a! 2ang *e$a! mene%a'&an Si(*em Me%i* #a$am
'embinaan Pega"ai ASN (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A,
"a,ib me$a'-%&an (e)a%a be%&a$a &e'a#a KASN +n*+&
men#a'a*&an 'e%(e*+,+an ba%+.

Bagian Ke#+a
Pengi(ian =aba*an Pim'inan Tinggi #i In(*an(i P+(a*
80

Pa(a$ ..9

@.A Un*+& 'engi(ian ,aba*an 'im'inan *inggi +*ama #an?a*a+ ma#2a,
'ani*ia (e$e&(i In(*an(i Peme%in*a! memi$i! 8 @*igaA nama )a$-n
+n*+& (e*ia' . @(a*+A $-"-ngan ,aba*an.
@9A Tiga nama )a$-n 'e,aba* 'im'inan *inggi +*ama #an?a*a+ ma#2a
2ang *e%'i$i! (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #i(am'ai&an
&e'a#a Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian.
@8A Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian meng+(+$&an 8 @*igaA nama )a$-n
(ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @9A &e'a#a P%e(i#en.
@0A P%e(i#en memi$i! . @(a*+A nama #a%i 8 @*igaA nama )a$-n 2ang
#i(am'ai&an +n*+& #i*e*a'&an (ebagai 'e,aba* 'im'inan *inggi
+*ama #an?a*a+ ma#2a.

Pa(a$ ..8

@.A Pengi(ian ,aba*an 'im'inan *inggi '%a*ama #i$a&+&an -$e! Pe,aba*
Pembina Ke'ega"aian #engan *e%$ebi! #a!+$+ memben*+& 'ani*ia
(e$e&(i.
@9A Pani*ia (e$e&(i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A memi$i!
8 @*igaA nama )a$-n 'e,aba* 'im'inan *inggi '%a*ama +n*+& (e*ia'
. @(a*+A $-"-ngan ,aba*an.
@8A Tiga nama )a$-n 'e,aba* 'im'inan *inggi '%a*ama 2ang *e%'i$i!
(ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @8A #i(am'ai&an &e'a#a Pe,aba*
Pembina Ke'ega"aian me$a$+i Pe,aba* 2ang Be%"enang.

@0A Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian memi$i! . @(a*+A #a%i 8 @*igaA nama
)a$-n 2ang #i+(+$&an (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @0A #engan
mem'e%!a*i&an 'e%*imbangan Pe,aba* 2ang Be%"enang +n*+&
#i*e*a'&an (ebagai 'e,aba* 'im'inan *inggi '%a*ama.

Bagian Ke*iga
Pengi(ian =aba*an Pim'inan Tinggi #i In(*an(i Dae%a!

Pa(a$ ..0

@.A Pengi(ian ,aba*an 'im'inan *inggi ma#2a #i *ing&a* '%-4in(i
#i$a&+&an -$e! Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian #engan *e%$ebi!
#a!+$+ memben*+& 'ani*ia (e$e&(i.
8 @*igaA nama )a$-n 'e,aba* 'im'inan *inggi ma#2a +n*+& (e*ia' .
@(a*+A $-"-ngan ,aba*an.
@8A Tiga )a$-n nama 'e,aba* 'im'inan *inggi ma#2a 2ang *e%'i$i!
@0A Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian meng+(+$&an 8 @*igaA nama )a$-n
'e,aba* 'im'inan *inggi ma#2a (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a*
@8A &e'a#a P%e(i#en me$a$+i men*e%i 2ang men2e$engga%a&an
+%+(an 'eme%in*a!an #a$am nege%i.
@1A P%e(i#en memi$i! . @(a*+A nama #a%i 8 @*igaA nama )a$-n 2ang
#i(am'ai&an +n*+& #i*e*a'&an (ebagai 'e,aba* 'im'inan *inggi
ma#2a.
Pa(a$ ..1

@.A Pengi(ian ,aba*an 'im'inan *inggi '%a*ama #i$a&+&an -$e! Pe,aba*
81

Pembina Ke'ega"aian #engan *e%$ebi! #a!+$+ memben*+& 'ani*ia
(e$e&(i.
8 @*igaA nama )a$-n 'e,aba* 'im'inan *inggi '%a*ama +n*+& (e*ia' .
@(a*+A $-"-ngan ,aba*an.
@8A Tiga nama )a$-n 'e,aba* 'im'inan *inggi '%a*ama 2ang *e%'i$i!
Pembina Ke'ega"aian me$a$+i Pe,aba* 2ang Be%"enang.
@0A Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian memi$i! . @(a*+A #a%i 8 @*igaA nama
)a$-n (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @8A +n*+& #i*e*a'&an #an
#i$an*i& (ebagai 'e,aba* 'im'inan *inggi '%a*ama.
@1A K!+(+( +n*+& 'e,aba* 'im'inan *inggi '%a*ama 2ang memim'in
(e&%e*a%ia* #ae%a! &ab+'a*en?&-*a (ebe$+m #i*e*a'&an -$e!
b+'a*i?"a$i&-*a #i&--%#ina(i&an #engan g+be%n+%.

Bagian Keem'a*
Penggan*ian Pe,aba* Pim'inan Tinggi

Pa(a$ ..<
@.A Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian #i$a%ang menggan*i Pe,aba*
Pim'inan Tinggi (e$ama 9 @#+aA *a!+n *e%!i*+ng (e,a& 'e$an*i&an
Pe,aba* Pim'inan Tinggi, &e)+a$i Pe,aba* Pim'inan Tinggi *e%(eb+*
me$angga% &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan #an *i#a&
$agi memen+!i (2a%a* ,aba*an 2ang #i*en*+&an.
@9A Penggan*ian 'e,aba* 'im'inan *inggi +*ama #an ma#2a (ebe$+m
9 @#+aA *a!+n #a'a* #i$a&+&an (e*e$a! men#a'a* 'e%(e*+,+an
P%e(i#en.
Pa(a$ ..7
@.A =aba*an Pim'inan Tinggi !an2a #a'a* #i#+#+&i 'a$ing $ama
1 @$imaA *a!+n.

@9A =aba*an Pim'inan Tinggi (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
#a'a* #i'e%'an,ang be%#a(a%&an 'en)a'aian &ine%,a, &e(e(+aian
&-m'e*en(i, #an be%#a(a%&an &eb+*+!an in(*an(i (e*e$a!
men#a'a* 'e%(e*+,+an Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian #an
be%&--%#ina(i #engan KASN.

Pa(a$ ..6
@.A Pe,aba* Pim'inan Tinggi !a%+( memen+!i *a%ge* &ine%,a *e%*en*+
(e(+ai 'e%,an,ian &ine%,a 2ang (+#a! #i(e'a&a*i #engan 'e,aba*
a*a(ann2a (e(+ai #engan &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-
+n#angan.
@9A Pe,aba* Pim'inan Tinggi 2ang *i#a& memen+!i &ine%,a 2ang
#i'e%,an,i&an #a$am "a&*+ . @(a*+A *a!+n 'a#a (+a*+ ,aba*an,
#ibe%i&an &e(em'a*an (e$ama < @enamA b+$an +n*+& mem'e%bai&i
&ine%,an2a.
@8A Da$am !a$ Pe,aba* Pim'inan Tinggi (ebagaimana #ima&(+# 'a#a
a2a* @9A *i#a& men+n,+&an 'e%bai&an &ine%,a ma&a 'e,aba* 2ang
be%(ang&+*an !a%+( mengi&+*i (e$e&(i +$ang +,i &-m'e*en(i
&emba$i.
@0A Be%#a(a%&an !a(i$ +,i &-m'e*en(i (ebagaimana #ima&(+# 'a#a
a2a* @8A Pe,aba* Pim'inan Tinggi #ima&(+# #a'a* #i'in#a!&an
'a#a ,aba*an $ain (e(+ai #engan &-m'e*en(i 2ang #imi$i&i a*a+
#i*em'a*&an 'a#a ,aba*an 2ang $ebi! %en#a! (e(+ai &e*en*+an
8<

Bagian Ke$ima
Pe,aba* Pim'inan Tinggi 2ang Men)a$-n&an
(ebagai G+be%n+% #an ;a&i$ G+be%n+%, B+'a*i?;a$i&-*a,
#an ;a&i$ B+'a*i?;a&i$ ;a$i&-*a

Pa(a$ ../
Pe,aba* 'im'inan *inggi ma#2a #an 'e,aba* 'im'inan *inggi '%a*ama
2ang a&an men)a$-n&an #i%i men,a#i g+be%n+% #an "a&i$ g+be%n+%,
b+'a*i?"a$i&-*a, #an "a&i$ b+'a*i?"a&i$ "a$i&-*a "a,ib men2a*a&an
'eng+n#+%an #i%i (e)a%a *e%*+$i( #a%i PNS (e,a& men#a3*a% (ebagai
)a$-n.

Bagian Keenam
Penga"a(an #a$am P%-(e( Pengi(ian =aba*an Pim'inan Tinggi

Pa(a$ .9:
@.A Da$am 'engi(ian =aba*an Pim'inan Tinggi, Pe,aba* Pembina
Ke'ega"aian membe%i&an $a'-%an '%-(e( 'e$a&(anaann2a &e'a#a
KASN.
@9A KASN me$a&+&an 'enga"a(an 'engi(ian =aba*an Pim'inan Tinggi
(ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A bai& be%#a(a%&an $a'-%an
2ang #i(am'ai&an -$e! Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian ma+'+n
a*a( ini(ia*i3 (en#i%i.
@8A Da$am me$a&+&an 'enga"a(an '%-(e( 'engi(ian ,aba*an 'im'inan
*inggi +*ama #an ,aba*an 'im'inan *inggi ma#2a #i In(*an(i P+(a*
(ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ ..9, KASN be%"enang
membe%i&an %e&-men#a(i &e'a#a Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian
#a$am !a$
a. 'emben*+&an 'ani*ia (e$e&(i5
b. 'eng+m+man ,aba*an 2ang $-"-ng5
). 'e$a&(anaan (e$e&(i5 #an
#. 'eng+(+$an nama )a$-n.
@0A Da$am me$a&+&an 'enga"a(an 'engi(ian ,aba*an 'im'inan *inggi
'%a*ama #i In(*an(i P+(a* #an In(*an(i Dae%a! (ebagaimana
#ima&(+# #a$am Pa(a$ ..8 #an Pa(a$ ..0, KASN be%"enang
membe%i&an %e&-men#a(i &e'a#a Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian
#a$am !a$
a. 'emben*+&an 'ani*ia (e$e&(i5
b. 'eng+m+man ,aba*an 2ang $-"-ng5
). 'e$a&(anaan (e$e&(i5
#. 'eng+(+$an nama )a$-n5
e. 'ene*a'an )a$-n5 #an
3. 'e$an*i&an.
@1A Re&-men#a(i KASN (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @8A #an a2a*
@0A be%(i3a* mengi&a*.
@<A KASN men2am'ai&an $a'-%an !a(i$ 'enga"a(an &e'a#a P%e(i#en.

BAB E
PEGA;AI ASN YANG MEN=ADI PE=ABAT NEGARA

Pa(a$ .9.

Pega"ai ASN #a'a* men,a#i 'e,aba* nega%a.

Pa(a$ .99

87

Pe,aba* nega%a (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ .9. 2ai*+
a. P%e(i#en #an ;a&i$ P%e(i#en5
b. Ke*+a, "a&i$ &e*+a, #an angg-*a Ma,e$i( Pe%m+(2a"a%a*an Ra&2a*5
). Ke*+a, "a&i$ &e*+a, #an angg-*a De"an Pe%"a&i$an Ra&2a*5
#. Ke*+a, "a&i$ &e*+a, #an angg-*a De"an Pe%"a&i$an Dae%a!5
e. Ke*+a, "a&i$ &e*+a, &e*+a m+#a #an !a&im ag+ng 'a#a
Ma!&ama! Ag+ng (e%*a &e*+a, "a&i$ &e*+a, #an !a&im 'a#a
(em+a ba#an 'e%a#i$an &e)+a$i !a&im ad hoc5
3. Ke*+a, "a&i$ &e*+a, #an angg-*a Ma!&ama! K-n(*i*+(i5
g. Ke*+a, "a&i$ &e*+a, #an angg-*a Ba#an Peme%i&(a Ke+angan5
!. Ke*+a, "a&i$ &e*+a, #an angg-*a K-mi(i Y+#i(ia$5
i. Ke*+a #an "a&i$ &e*+a K-mi(i Pembe%an*a(an K-%+'(i5
,. Men*e%i #an ,aba*an (e*ing&a* men*e%i5
&. Ke'a$a 'e%"a&i$an Re'+b$i& In#-ne(ia #i $+a% nege%i 2ang
be%&e#+#+&an (ebagai D+*a Be(a% L+a% Bia(a #an Be%&+a(a
Pen+!5
$. G+be%n+% #an ;a&i$ G+be%n+%5
m. B+'a*i?;a$i&-*a #an ;a&i$ B+'a*i?;a&i$ ;a$i&-*a5 #an
n. Pe,aba* nega%a $ainn2a 2ang #i*en*+&an -$e! Un#ang-Un#ang.

Pa(a$ .98
@.A Pega"ai ASN #a%i PNS 2ang #iang&a* men,a#i &e*+a, "a&i$ &e*+a,
#an angg-*a Ma!&ama! K-n(*i*+(i5 &e*+a, "a&i$ &e*+a, #an
angg-*a Ba#an Peme%i&(a Ke+angan5 &e*+a, "a&i$ &e*+a, #an
angg-*a K-mi(i Y+#i(ia$5 &e*+a #an "a&i$ &e*+a K-mi(i
Pembe%an*a(an K-%+'(i5 Men*e%i #an ,aba*an (e*ing&a* men*e%i5
Ke'a$a 'e%"a&i$an Re'+b$i& In#-ne(ia #i L+a% Nege%i 2ang
be%&e#+#+&an (ebagai D+*a Be(a% L+a% Bia(a #an Be%&+a(a
Pen+! #ibe%!en*i&an (emen*a%a #a%i ,aba*ann2a #an *i#a&
&e!i$angan (*a*+( (ebagai PNS.
@9A Pega"ai ASN #a%i PNS 2ang *i#a& men,aba* $agi (ebagai 'e,aba*
nega%a (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #ia&*i3&an &emba$i
(ebagai PNS.
@8A Pega"ai ASN #a%i PNS 2ang men)a$-n&an #i%i a*a+ #i)a$-n&an
men,a#i P%e(i#en #an ;a&i$ P%e(i#en5 &e*+a, "a&i$ &e*+a, #an
angg-*a De"an Pe%"a&i$an Ra&2a*5 &e*+a, "a&i$ &e*+a, #an
angg-*a De"an Pe%"a&i$an Dae%a!5 G+be%n+% #an ;a&i$
G+be%n+%5 B+'a*i?;a$i&-*a #an ;a&i$ B+'a*i?;a&i$ ;a$i&-*a
"a,ib men2a*a&an 'eng+n#+%an #i%i (e)a%a *e%*+$i( (ebagai PNS
(e,a& men#a3*a% (ebagai )a$-n.

Pa(a$ .90

@.A PNS 2ang *i#a& men,aba* $agi (ebagai 'e,aba* nega%a (ebagaimana
#ima&(+# #a$am Pa(a$ ..8 a2a* @.A #a'a* men#+#+&i =aba*an
Pim'inan Tinggi, =aba*an A#mini(*%a(i a*a+ =aba*an >+ng(i-na$,
(e'an,ang *e%(e#ia $-"-ngan ,aba*an.

@9A Da$am !a$ *i#a& *e%(e#ia $-"-ngan ,aba*an (ebagaimana #ima&(+#
'a#a a2a* @.A #a$am "a&*+ 'a$ing $ama 9 @#+aA *a!+n PNS 2ang
be%(ang&+*an #ibe%!en*i&an #engan !-%ma*.

Pa(a$ .91

Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai 'engang&a*an, 'embe%!en*ian,
86

'enga&*i3an &emba$i #an !a& &e'ega"aian PNS 2ang #iang&a* men,a#i
'e,aba* nega%a #an 'im'inan a*a+ angg-*a $embaga n-n(*%+&*+%a$
#ia*+% #a$am Pe%a*+%an Peme%in*a!.
F
BAB EI
ORGANISASI

Pa(a$ .9<

@.A Pega"ai ASN be%!im'+n #a$am "a#a! &-%'( '%-3e(i Pega"ai ASN
Re'+b$i& In#-ne(ia.
@9A K-%'( '%-3e(i Pega"ai ASN Re'+b$i& In#-ne(ia memi$i&i *+,+an
a. men,aga &-#e e*i& '%-3e(i #an (*an#a% 'e$a2anan '%-3e(i
ASN5 #an
b. me"+,+#&an ,i"a &-%'( ASN (ebagai 'eme%(a*+ bang(a.
@8A Da$am men)a'ai *+,+an (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @9A
&-%'( '%-3e(i ASN Re'+b$i& In#-ne(ia memi$i&i 3+ng(i
a. 'embinaan #an 'engembangan '%-3e(i ASN5
b. membe%i&an 'e%$in#+ngan !+&+m #an a#4-&a(i &e'a#a
angg-*a &-%'( '%-3e(i ASN Re'+b$i& In#-ne(ia *e%!a#a'
#+gaan 'e$angga%an (i(*em me%i* #an menga$ami ma(a$a!
!+&+m #a$am me$a&(ana&an *+ga(5
). membe%i&an %e&-men#a(i &e'a#a ma,e$i( &-#e e*i& In(*an(i
Peme%in*a! *e%!a#a' 'e$angga%an &-#e e*i& '%-3e(i #an &-#e
'e%i$a&+ '%-3e(i5 #an
#. men2e$engga%a&an +(a!a +n*+& 'ening&a*an &e(e,a!*e%aan
angg-*a &-%'( '%-3e(i ASN Re'+b$i& In#-ne(ia (e(+ai #engan
@0A Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai &-%'( '%-3e(i Pega"ai ASN #ia*+%
#engan Pe%a*+%an Peme%in*a!.

BAB EII
SISTEM IN>ORMASI ASN

Pa(a$ .97
@.A Un*+& men,amin e3i(ien(i, e3e&*i4i*a(, #an a&+%a(i 'engambi$an
&e'+*+(an #a$am Mana,emen ASN #i'e%$+&an Si(*em In3-%ma(i
ASN.
@9A Si(*em In3-%ma(i ASN (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A
#i(e$engga%a&an (e)a%a na(i-na$ #an *e%in*eg%a(i an*a%-In(*an(i
Peme%in*a!.
@8A Un*+& men,amin &e*e%'a#+an #an a&+%a(i #a*a #a$am Si(*em
In3-%ma(i ASN, (e*ia' In(*an(i Peme%in*a! (ebagaimana #ima&(+#
'a#a a2a* @9A "a,ib mem+*a&!i%&an #a*a (e)a%a be%&a$a #an
men2am'ai&ann2a &e'a#a BKN.

@0A Si(*em In3-%ma(i ASN (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A #an
a2a* @9A be%ba(i(&an *e&n-$-gi in3-%ma(i 2ang m+#a!
#ia'$i&a(i&an, m+#a! #ia&(e(, #an memi$i&i (i(*em &eamanan
2ang #i'e%)a2a.
Pa(a$ .96
@.A Si(*em In3-%ma(i ASN (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ .97
a2a* @.A mem+a* (e$+%+! in3-%ma(i #an #a*a Pega"ai ASN.
@9A Da*a Pega"ai ASN (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A 'a$ing
&+%ang mem+a*
a. #a*a %i"a2a* !i#+'5
8/

b. %i"a2a* 'en#i#i&an 3-%ma$ #an n-n 3-%ma$5
). %i"a2a* ,aba*an #an &e'ang&a*an5
#. %i"a2a* 'eng!a%gaan, *an#a ,a(a, a*a+ *an#a &e!-%ma*an5
e. %i"a2a* 'enga$aman be%-%gani(a(i5
3. %i"a2a* ga,i5
g. %i"a2a* 'en#i#i&an #an $a*i!an5
!. #a3*a% 'eni$aian '%e(*a(i &e%,a5
i. (+%a* &e'+*+(an5 #an
,. &-m'e*en(i.

BAB EIII
PENYELESAIAN SENGKETA

Pa(a$ .9/
@.A Seng&e*a Pega"ai ASN #i(e$e(ai&an me$a$+i +'a2a a#mini(*%a*i3.
@9A U'a2a a#mini(*%a*i3 (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @.A *e%#i%i
#a%i &ebe%a*an #an ban#ing a#mini(*%a*i3.
@8A Kebe%a*an (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @9A #ia,+&an (e)a%a
*e%*+$i( &e'a#a a*a(an 'e,aba* 2ang be%"enang meng!+&+m
#engan mem+a* a$a(an &ebe%a*an #an *emb+(ann2a #i(am'ai&an
&e'a#a 'e,aba* 2ang be%"enang meng!+&+m.
@0A Ban#ing a#mini(*%a*i3 (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @9A
#ia,+&an &e'a#a ba#an 'e%*imbangan ASN.
@1A Ke*en*+an $ebi! $an,+* mengenai +'a2a a#mini(*%a*i3 #an ba#an
'e%*imbangan ASN (ebagaimana #ima&(+# 'a#a a2a* @9A #an a2a*
@0A #ia*+% #engan Pe%a*+%an Peme%in*a!.

BAB EIB
KETENTUAN PERALIHAN

Pa(a$ .8:

Pa#a (aa* Un#ang-Un#ang ini m+$ai be%$a&+, Un#ang-Un#ang N-m-%
.. Ta!+n ./</ *en*ang Pen(i+n Pega"ai #an Pen(i+n =an#a?D+#a
Pega"ai @Lemba%an Nega%a Re'+b$i& $n#-ne(ia Ta!+n ./</ N-m-% 09,
Tamba!an Lemba%an Nega%a Re'+b$i& $n#-ne(ia N-m-% 9/:<A #an
'e%a*+%an 'e$a&(anaann2a *e*a' be%$a&+ (am'ai #i*e*a'&ann2a
'e%a*+%an 'e$a&(anaan #a%i Un#ang-Un#ang ini 2ang menga*+%
mengenai '%-g%am 'en(i+n PNS.
Pa(a$ .8.

Pa#a (aa* Un#ang-Un#ang ini m+$ai be%$a&+, *e%!a#a' ,aba*an PNS
#i$a&+&an 'en2e*a%aan
a. ,aba*an e(e$-n Ia &e'a$a $embaga 'eme%in*a! n-n&emen*e%ian
(e*a%a #engan =aba*an Pim'inan Tinggi +*ama5
b. ,aba*an e(e$-n Ia #an e(e$-n Ib (e*a%a #engan =aba*an Pim'inan
Tinggi ma#2a5
). ,aba*an e(e$-n II (e*a%a #engan =aba*an Pim'inan Tinggi '%a*ama5
#. ,aba*an e(e$-n III (e*a%a #engan ,aba*an a#mini(*%a*-%5
e. ,aba*an e(e$-n IB (e*a%a #engan ,aba*an 'enga"a(5 #an
3. ,aba*an e(e$-n B #an 3+ng(i-na$ +m+m (e*a%a #engan ,aba*an
'e$a&(ana,
(am'ai #engan be%$a&+n2a 'e%a*+%an 'e$a&(anaan mengenai =aba*an
ASN #a$am Un#ang Un#ang ini.
0:

BAB EB
KETENTUAN PENUTUP

Pa(a$ .89

Kebi,a&an #an Mana,emen ASN 2ang #ia*+% #a$am Un#ang-Un#ang ini
#i$a&(ana&an #engan mem'e%!a*i&an &e&!+(+(an #ae%a! *e%*en*+ #an
"a%ga nega%a #engan &eb+*+!an &!+(+(.

Pa(a$ .88
Si(*em In3-%ma(i ASN (ebagaimana #ima&(+# #a$am Pa(a$ .97 #an
Pa(a$ .96 'a$ing $ama *a!+n 9:.1 #i$a&(ana&an (e)a%a na(i-na$.

Pa(a$ .80

Pe%a*+%an 'e$a&(anaan #a%i Un#ang-Un#ang ini !a%+( #i*e*a'&an
'a$ing $ama 9 @#+aA *a!+n *e%!i*+ng (e,a& Un#ang-Un#ang ini
#i+n#ang&an.

Pa(a$ .81

Pa#a (aa* Un#ang-Un#ang ini m+$ai be%$a&+, Pega"ai Nege%i Si'i$ P+(a*
#an Pega"ai Nege%i Si'i$ Dae%a! #i(eb+* (ebagai Pega"ai ASN.

Pa(a$ .8<

Pa#a (aa* Un#ang-Un#ang ini m+$ai be%$a&+, Un#ang-Un#ang N-m-%
6 Ta!+n ./70 *en*ang P-&-&-P-&-& Ke'ega"aian @Lemba%an Nega%a
Re'+b$i& $n#-ne(ia Ta!+n ./70 N-m-% 11, Tamba!an Lemba%an
Nega%a Re'+b$i& $n#-ne(ia N-m-% 8:0.A (ebagaimana *e$a! #i+ba!
#engan Un#ang-Un#ang N-m-% 08 Ta!+n ./// *en*ang Pe%+ba!an a*a(
Un#ang-Un#ang N-m-% 6 Ta!+n ./70 *en*ang P-&-&-P-&-&
Ke'ega"aian @Lemba%an Nega%a Re'+b$i& $n#-ne(ia Ta!+n ./// N-m-%
.</, Tamba!an Lemba%an Nega%a Re'+b$i& $n#-ne(ia N-m-% 86/:A,
#i)ab+* #an #in2a*a&an *i#a& be%$a&+.

Pa(a$ .87
Pa#a (aa* Un#ang-Un#ang ini m+$ai be%$a&+, &e*en*+an mengenai
Ke'ega"aian Dae%a! 2ang #ia*+% #a$am Bab B Un#ang-Un#ang N-m-%
89 Ta!+n 9::0 *en*ang Peme%in*a!an Dae%a! @Lemba%an Nega%a
Re'+b$i& In#-ne(ia Ta!+n 9::0 N-m-% .91, Tamba!an Lemba%an
Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia N-m-% 0087A (ebagaimana *e$a! bebe%a'a
&a$i #i+ba! *e%a&!i% #engan Un#ang-Un#ang N-m-% .9 Ta!+n 9::6
@Lemba%an Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia Ta!+n 9::6 N-m-% 1/,
Tamba!an Lemba%an Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia N-m-% 0600A #an
'e%a*+%an 'e$a&(anaann2a, #i)ab+* #an #in2a*a&an *i#a& be%$a&+.

Pa(a$ .86

Pa#a (aa* Un#ang-Un#ang ini m+$ai be%$a&+, &e*en*+an 'e%a*+%an
'e%+n#ang-+n#angan mengenai &-#e e*i& #an 'en2e$e(aian
'e$angga%an *e%!a#a' &-#e e*i& bagi ,aba*an 3+ng(i-na$ *e%*en*+
#in2a*a&an *e*a' be%$a&+ (e'an,ang *i#a& be%*en*angan #engan
Un#ang-Un#ang ini.

0.

Pa(a$ .8/

Pa#a (aa* Un#ang-Un#ang ini m+$ai be%$a&+, (em+a 'e%a*+%an
'e%+n#ang-+n#angan 2ang me%+'a&an 'e%a*+%an 'e$a&(anaan #a%i
Un#ang-Un#ang N-m-% 6 Ta!+n ./70 *en*ang P-&-&-P-&-&
Ke'ega"aian @Lemba%an Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia Ta!+n ./70 N-m-%
11, Tamba!an Lemba%an Nega%a Re'+b$i& $n#-ne(ia N-m-% 8:0.A
(ebagaimana *e$a! #i+ba! #engan Un#ang-Un#ang N-m-% 08 Ta!+n
./// *en*ang Pe%+ba!an a*a( Un#ang-Un#ang N-m-% 6 Ta!+n ./70
*en*ang P-&-&-P-&-& Ke'ega"aian @Lemba%an Nega%a Re'+b$i&
$n#-ne(ia Ta!+n ./// N-m-% .</, Tamba!an Lemba%an Nega%a
Re'+b$i& $n#-ne(ia N-m-% 86/:A #in2a*a&an ma(i! *e*a' be%$a&+
(e'an,ang *i#a& be%*en*angan #an be$+m #igan*i be%#a(a%&an Un#ang
Un#ang ini.
Pa(a$ .0:

KASN #iben*+& 'a$ing $ama < @enamA b+$an (e,a& Un#ang-Un#ang ini
#i+n#ang&an.

Pa(a$ .0.

Un#ang-Un#ang ini m+$ai be%$a&+ 'a#a *angga$ #i+n#ang&an.

Aga% (e*ia' -%ang menge*a!+in2a, meme%in*a!&an 'eng+n#angan
Un#ang-Un#ang ini #engan 'enem'a*ann2a #a$am Lemba%an Nega%a
Re'+b$i& In#-ne(ia.

Di(a!&an #i =a&a%*a
'a#a *angga$

PRESIDEN REPUBLIK INDONESIA,

SUSILO BAMBANG YUDHOYONO

Di+n#ang&an #i =a&a%*a
'a#a *angga$
MENTERI HUKUM DAN HAK ASASI MANUSIA
REPUBLIK INDONESIA,

AMIR SYAMSUDIN

LEMBARAN NEGARA REPUBLIK INDONESIA TAHUN ... NOMOR...
09

PEN=ELASAN
ATAS
RANCANGAN UNDANG-UNDANG REPUBLIK INDONESIA
NOMOR ... TAHUN ...
TENTANG
APARATUR SIPIL NEGARA

I. UMUM

Da$am %ang&a men)a'ai *+,+an na(i-na$ (ebagaimana *e%)an*+m
#a$am a$inea &e-0 Pemb+&aan Un#ang-Un#ang Da(a% Nega%a Re'+b$i&
In#-ne(ia Ta!+n ./01 @UUD ./01A, #i'e%$+&an ASN 2ang '%-3e(i-na$, beba(
#a%i in*e%4en(i '-$i*i&, be%(i! #a%i '%a&*i& &-%+'(i, &-$+(i, #an ne'-*i(me,
mam'+ men2e$engga%a&an 'e$a2anan '+b$i& bagi ma(2a%a&a* #an mam'+
men,a$an&an 'e%an (ebagai 'e%e&a* 'e%(a*+an #an &e(a*+an bang(a
be%#a(a%&an Pan)a(i$a #an UUD ./01. T+,+an na(i-na$ (e'e%*i *e%)an*+m
#a$am Pemb+&aan UUD ./01 a#a$a! me$in#+ngi (egena' bang(a In#-ne(ia
#an (e$+%+! *+m'a! #a%a! In#-ne(ia, mema,+&an &e(e,a!*e%aan +m+m,
men)e%#a(&an &e!i#+'an bang(a, #an i&+* me$a&(ana&an &e*e%*iban #+nia
2ang be%#a(a%&an &eme%#e&aan, 'e%#amaian aba#i, #an &ea#i$an (-(ia$.

Un*+& me"+,+#&an *+,+an na(i-na$, #ib+*+!&an Pega"ai ASN.
Pega"ai ASN #i(e%a!i *+ga( +n*+& me$a&(ana&an *+ga( 'e$a2anan '+b$i&,
*+ga( 'eme%in*a!an, #an *+ga( 'embang+nan *e%*en*+. T+ga( 'e$a2anan
'+b$i& #i$a&+&an #engan membe%i&an 'e$a2anan a*a( ba%ang, ,a(a,
#an?a*a+ 'e$a2anan a#mini(*%a*i3 2ang #i(e#ia&an Pega"ai ASN. A#a'+n
*+ga( 'eme%in*a!an #i$a&(ana&an #a$am %ang&a 'en2e$engga%aan 3+ng(i
+m+m 'eme%in*a!an 2ang me$i'+*i 'en#a2ag+naan &e$embagaan,
&e'ega"aian, #an &e*a*a$a&(anaan. Se#ang&an #a$am %ang&a 'e$a&(anaan
*+ga( 'embang+nan *e%*en*+ #i$a&+&an me$a$+i 'embang+nan bang(a
@cultural and political developmentA (e%*a me$a$+ 'embang+nan e&-n-mi #an
(-(ia$ @economic and social developmentA 2ang #ia%a!&an mening&a*&an
&e(e,a!*e%aan #an &ema&m+%an (e$+%+! ma(2a%a&a*.

Un*+& #a'a* men,a$an&an *+ga( 'e$a2anan '+b$i&, *+ga(
'eme%in*a!an, #an *+ga( 'embang+nan *e%*en*+, Pega"ai ASN !a%+(
memi$i&i '%-3e(i #an Mana,emen ASN 2ang be%#a(a%&an 'a#a Si(*em Me%i*
a*a+ 'e%ban#ingan an*a%a &+a$i3i&a(i, &-m'e*en(i, #an &ine%,a 2ang
#ib+*+!&an -$e! ,aba*an #engan &+a$i3i&a(i, &-m'e*en(i, #an &ine%,a 2ang
#imi$i&i -$e! )a$-n #a$am %e&%+*men, 'engang&a*an, 'enem'a*an, #an
'%-m-(i 'a#a ,aba*an 2ang #i$a&(ana&an (e)a%a *e%b+&a #an &-m'e*i*i3,
(e,a$an #engan *a*a &e$-$a 'eme%in*a!an 2ang bai&.

Mana,emen ASN *e%#i%i a*a( Mana,emen PNS #an PPPK 2ang 'e%$+
#ia*+% (e)a%a men2e$+%+! #engan mene%a'&an n-%ma, (*an#a%, #an
'%-(e#+%. A#a'+n Mana,emen PNS me$i'+*i 'ene*a'an 'en2+(+nan #an
'ene*a'an &eb+*+!an, 'enga#aan, 'ang&a* #an ,aba*an, 'engembangan
#an 'en#i#i&an, 'eni$aian &ine%,a, '-$a &a%ie%, 'engga,ian #an *+n,angan,
'eng!a%gaan, #i(i'$in, 'embe%!en*ian, 'en(i+n #an 'e%$in#+ngan.
Semen*a%a i*+, +n*+& Mana,emen PPPK me$i'+*i 'ene*a'an &eb+*+!an,
'enga#aan, 'eni$aian &ine%,a, ga,i #an *+n,angan, 'engembangan
08

&-m'e*en(i, 'embe%ian 'eng!a%gaan, #i(i'$in, 'em+*+(an !+b+ngan
'e%,an,ian &e%,a, #an 'e%$in#+ngan.

Da$am +'a2a men,aga ne*%a$i*a( ASN #a%i 'enga%+! 'a%*ai '-$i*i& #an
+n*+& men,amin &e+*+!an, &e&-m'a&an, #an 'e%(a*+an ASN, (e%*a #a'a*
mem+(a*&an (ega$a 'e%!a*ian, 'i&i%an, #an *enaga 'a#a *+ga( 2ang
#ibeban&an, ASN #i$a%ang men,a#i angg-*a #an?a*a+ 'eng+%+( 'a%*ai
'-$i*i&.

Un*+& mening&a*&an '%-#+&*i4i*a( #an men,amin &e(e,a!*e%aan ASN,
#a$am Un#ang-Un#ang ini #i*ega(&an ba!"a ASN be%!a& mem'e%-$e! ga,i
2ang a#i$ #an $a2a& (e(+ai #engan beban &e%,a, *angg+ng ,a"ab, #an %e(i&-
'e&e%,aann2a. Se$ain i*+, ASN be%!a& mem'e%-$e! ,aminan (-(ia$.

Da$am %ang&a 'ene*a'an &ebi,a&an Mana,emen ASN, #iben*+& KASN
2ang man#i%i #an beba( #a%i in*e%4en(i '-$i*i&. Pemben*+&an KASN ini
+n*+& m-ni*-%ing #an e4a$+a(i &ebi,a&an #an Mana,emen ASN +n*+&
men,amin 'e%"+,+#an Si(*em Me%i* (e%*a 'enga"a(an *e%!a#a' 'ene%a'an
a(a(, &-#e e*i& #an &-#e 'e%i$a&+ ASN.

KASN be%angg-*a&an 7 @*+,+!A -%ang 2ang *e%#i%i #a%i (e-%ang &e*+a
me%ang&a' angg-*a, (e-%ang "a&i$ &e*+a me%ang&a' angg-*a, #an 1 @$imaA
-%ang angg-*a. KASN #a$am me$a&(ana&an *+ga( #an "e"enangn2a #iban*+
-$e! A(i(*en #an Pe,aba* >+ng(i-na$ &ea!$ian 2ang #ib+*+!&an. Se$ain i*+
KASN #iban*+ -$e! (e&%e*a%ia* 2ang #i'im'in -$e! (e-%ang &e'a$a
(e&%e*a%ia*. Ke*+a, "a&i$ &e*+a, #an angg-*a KASN #i*e*a'&an #an #iang&a*
-$e! P%e(i#en (e$a&+ &e'a$a 'eme%in*a!an +n*+& ma(a ,aba*an (e$ama 1
@$imaA *a!+n #an !an2a #a'a* #i'e%'an,ang +n*+& . @(a*+A &a$i ma(a
,aba*an.

Un*+& men2a$+%&an a('i%a(i #a$am %ang&a 'embinaan #an
'engembangan '%-3e(i ASN, Pega"ai ASN be%!im'+n #a$am "a#a! &-%'(
'%-3e(i Pega"ai ASN Re'+b$i& In#-ne(ia 2ang be%*+,+an men,aga &-#e e*i&
'%-3e(i #an (*an#a% 'e$a2anan '%-3e(i ASN (e%*a me"+,+#&an ,i"a &-%'(
ASN (ebagai 'e%e&a* #an 'eme%(a*+ bang(a.

Da$am %ang&a men,amin e3i(ien(i, e3e&*i4i*a(, #an a&+%a(i 'engambi$an
&e'+*+(an #a$am Mana,emen ASN #i'e%$+&an Si(*em In3-%ma(i ASN. Si(*em
In3-%ma(i ASN me%+'a&an %ang&aian in3-%ma(i #an #a*a mengenai Pega"ai
ASN 2ang #i(+(+n (e)a%a (i(*ema*i(, men2e$+%+!, #an *e%in*eg%a(i #engan
be%ba(i( *e&n-$-gi 2ang #i(e$engga%a&an (e)a%a na(i-na$ #an *e%in*eg%a(i.

Un*+& memben*+& ASN 2ang mam'+ men2e$engga%a&an 'e$a2anan
'+b$i& #an men,a$an&an 'e%an (ebagai 'e%e&a* 'e%(a*+an #an &e(a*+an
Nega%a Ke(a*+an Re'+b$i& In#-ne(ia, 'e%$+ menggan*i Un#ang-Un#ang
N-m-% 6 Ta!+n ./70 *en*ang P-&-&-'-&-& Ke'ega"aian (ebagaimana *e$a!
#i+ba! #engan Un#ang-Un#ang N-m-% 08 Ta!+n ./// *en*ang Pe%+ba!an
a*a( Un#ang-Un#ang N-m-% 6 Ta!+n ./70 *en*ang P-&-&-P-&-&
Ke'ega"aian.

II. PASAL DEMI PASAL

Pa(a$ .
C+&+' ,e$a(.
00

Pa(a$ 9
H+%+3 a
Yang #ima&(+# #engan Ga(a( &e'a(*ian !+&+mH a#a$a! #a$am
(e*ia' 'en2e$engga%aan &ebi,a&an #an Mana,emen ASN,
meng+*ama&an $an#a(an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan,
&e'a*+*an, #an &ea#i$an.

H+%+3 b
Yang #ima&(+# #engan Ga(a( '%-3e(i-na$i*a(H a#a$a!
meng+*ama&an &ea!$ian 2ang be%$an#a(&an &-#e e*i& #an

H+%+3 )
Yang #ima&(+# #engan Ga(a( '%-'-%(i-na$i*a(H a#a$a!
meng+*ama&an &e(eimbangan an*a%a !a& #an &e"a,iban
Pega"ai ASN.
H+%+3 #
Yang #ima&(+# #engan Ga(a( &e*e%'a#+anH a#a$a! 'enge$-$aan
Pega"ai ASN #i#a(a%&an 'a#a (a*+ (i(*em 'enge$-$aan 2ang
*e%'a#+ (e)a%a na(i-na$.
H+%+3 e
Yang #ima&(+# #engan Ga(a( #e$ega(iH a#a$a! ba!"a (ebagian
&e"enangan 'enge$-$aan Pega"ai ASN #a'a* #i#e$ega(i&an
'e$a&(anaann2a &e'a#a &emen*e%ian, $embaga 'eme%in*a!
n-n&emen*e%ian, #an 'eme%in*a! #ae%a!.
H+%+3 3
Yang #ima&(+# #engan Ga(a( ne*%a$i*a(H a#a$a! ba!"a (e*ia'
Pega"ai ASN *i#a& be%'i!a& #a%i (ega$a ben*+& 'enga%+!
mana'+n #an *i#a& memi!a& &e'a#a &e'en*ingan (ia'a'+n.
H+%+3 g
Yang #ima&(+# #engan Ga(a( a&+n*abi$i*a(H a#a$a! ba!"a
(e*ia' &egia*an #an !a(i$ a&!i% #a%i &egia*an Pega"ai ASN
!a%+( #a'a* #i'e%*angg+ng,a"ab&an &e'a#a ma(2a%a&a* (e(+ai
#engan &e*en*+an 'e%a*+%an 'e%+n#ang-+n#angan.
H+%+3 !
Yang #ima&(+# #engan Ga(a( e3e&*i3 #an e3i(ienH a#a$a! ba!"a
#a$am men2e$engga%a&an Mana,emen ASN (e(+ai #engan *a%ge*
a*a+ *+,+an #engan *e'a* "a&*+ (e(+ai #engan 'e%en)anaan
2ang #i*e*a'&an.
H+%+3 i
Yang #ima&(+# #engan Ga(a( &e*e%b+&aanH a#a$a! ba!"a
#a$am 'en2e$engga%aan Mana,emen ASN be%(i3a* *e%b+&a +n*+&
'+b$i&.
H+%+3 ,
Yang #ima&(+# #engan Ga(a( n-n#i(&%imina*i3H a#a$a! ba!"a
#a$am 'en2e$engga%aan Mana,emen ASN, KASN *i#a&
membe#a&an 'e%$a&+an be%#a(a%&an ,en#e%, (+&+, agama, %a(,
#an g-$-ngan.
H+%+3 &
Yang #ima&(+# #engan Ga(a( 'e%(a*+an #an &e(a*+anH a#a$a!
ba!"a Pega"ai ASN (ebagai 'e%e&a* Nega%a Ke(a*+an Re'+b$i&
In#-ne(ia.
H+%+3 $
01

Yang #ima&(+# #engan Ga(a( &ea#i$an #an &e(e*a%aanH a#a$a!
ba!"a 'enga*+%an 'en2e$engga%aan ASN !a%+( men)e%min&an
%a(a &ea#i$an #an &e(amaan +n*+& mem'e%-$e! &e(em'a*an
a&an 3+ng(i #an 'e%an (ebagai Pega"ai ASN.
H+%+3 m
Yang #ima&(+# #engan Ga(a( &e(e,a!*e%aanH a#a$a! ba!"a
'en2e$engga%aan ASN #ia%a!&an +n*+& me"+,+#&an
'ening&a*an &+a$i*a( !i#+' Pega"ai ASN.

Pa(a$ 8
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 0
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 1
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ <
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 7
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 6
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ /
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .:
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ ..
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .9
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .8
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .0
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .1
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .<
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .7
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .6
A2a* @.A
C+&+' ,e$a(.
0<

A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @8A
!+%+3 a
Yang #ima&(+# #engan G'en2e$iaH a#a$a! Pega"ai ASN
2ang #iang&a* be%#a(a%&an &e*e%am'i$an, 'en#i#i&an,
#an 'enga$amann2a +n*+& me$a&(ana&an 3+ng(i
&--%#ina(i #a$am 'en2e$engga%aan ,aba*an 3+ng(i-na$
&e*e%am'i$an.
!+%+3 b
Yang #ima&(+# #engan Gma!i%H a#a$a! Pega"ai ASN
#an 'enga$amann2a +n*+& me$a&(ana&an 3+ng(i +*ama
#a$am ,aba*an 3+ng(i-na$.
!+%+3 )
Yang #ima&(+# #engan H*e%am'i$H a#a$a! Pega"ai ASN
#an 'enga$amann2a +n*+& me$a&(ana&an 3+ng(i $an,+*an
#a$am ,aba*an 3+ng(i-na$ &e*e%am'i$an.

!+%+3 #
Yang #ima&(+# #engan H'em+$aH a#a$a! Pega"ai ASN
#an 'enga$amann2a +n*+& 'e%*ama &a$i #an
me$a&(ana&an 3+ng(i #a(a% #a$am ,aba*an 3+ng(i-na$
&e*e%am'i$an.
A2a* @0A
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ ./
A2a* @.A
!+%+3 a
Yang #ima&(+# #engan H,aba*an 'im'inan *inggi +*amaH
2ai*+ &e'a$a $embaga 'eme%in*a! n-n&emen*e%ian.
!+%+3 b
Yang #ima&(+# #engan H,aba*an 'im'inan *inggi ma#2aH
me$i'+*i (e&%e*a%i( ,en#e%a$ &emen*e%ian, (e&%e*a%i(
&emen*e%ian, (e&%e*a%i( +*ama, (e&%e*a%i( ,en#e%a$
&e(e&%e*a%ia*an $embaga nega%a, (e&%e*a%i( ,en#e%a$
$embaga n-n-(*%+&*+%a$, #i%e&*+% ,en#e%a$, #e'+*i,
in('e&*+% ,en#e%a$, in('e&*+% +*ama, &e'a$a ba#an, (*a3
a!$i men*e%i, Ke'a$a Se&%e*a%ia* P%e(i#en, Ke'a$a
Se&%e*a%ia* ;a&i$ P%e(i#en, Se&%e*a%i( Mi$i*e% P%e(i#en,
Ke'a$a Se&%e*a%ia* De"an Pe%*imbangan P%e(i#en,
(e&%e*a%i( #ae%a! '%-4in(i, #an ,aba*an $ain 2ang (e*a%a.
!+%+3 )
Yang #ima&(+# #engan H,aba*an 'im'inan *inggi
'%a*amaH me$i'+*i, #i%e&*+%, &e'a$a bi%-, a(i(*en #e'+*i,
(e&%e*a%i( #i%e&*-%a* ,en#e%a$, (e&%e*a%i( in('e&*-%a*
,en#e%a$, (e&%e*a%i( &e'a$a ba#an, &e'a$a '+(a*,
in('e&*+%, &e'a$a ba$ai be(a%, a(i(*en (e&%e*a%ia* #ae%a!
'%-4in(i, (e&%e*a%i( #ae%a! &ab+'a*en?&-*a, &e'a$a
#ina(?&e'a$a ba#an '%-4in(i, (e&%e*a%i( De"an
Pe%"a&i$an Ra&2a* Dae%a!, #an ,aba*an $ain 2ang (e*a%a.
A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.
07

A2a* @8A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @0A
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 9:
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 9.
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 99
H+%+3 a
Yang #ima&(+# #engan Gga,iH a#a$a! &-m'en(a(i #a(a% be%+'a
!-n-%a%i+m (e(+ai #engan beban &e%,a, *angg+ng ,a"ab
,aba*an #an %e(i&- 'e&e%,aan 2ang #i*e*a'&an -$e! 'e%a*+%an
'e%+n#ang-+n#angan.
H+%+3 b
C+&+' ,e$a(.
H+%+3 )
C+&+' ,e$a(.
H+%+3 #
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 98
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 90
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 91
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 9<
A2a* @.A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @.A
H+%+3 a
C+&+' ,e$a(.
H+%+3 b
C+&+' ,e$a(.
H+%+3 )
S&a$a 'enga,ian #an *+n,angan Pega"ai ASN #i*e*a'&an
(e*e$a! men#a'a*&an 'e%*imbangan #a%i men*e%i 2ang
men2e$engga%a&an +%+(an 'eme%in*a!an #i bi#ang
&e+angan.
H+%+3 #
C+&+' ,e$a(.
H+%+3 e
C+&+' ,e$a(.
H+%+3 3
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 97
06

C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 96
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 9/
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 8:
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 8.
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 89
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 88
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 80
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 81
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 8<
A2a* @.A
Yang #ima&(+# #engan H'e,aba* 3+ng(i-na$ &ea!$ianH an*a%a $ain
a+#i*-% &e'ega"aian, 'ene$i*i, 'e%an)ang 'e%+n#ang-+n#angan,
#an ana$i( &ebi,a&an.
A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @8A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @0A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @1A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @<A
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 87
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 86
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 8/
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 0:
0/

C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 0.
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 09
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 08
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 00
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 01
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 0<
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 07
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 06
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 0/
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 1:
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 1.
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 19
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 18
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 10
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 11
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 1<
A2a* @.A
Pene*a'an &eb+*+!an PNS me%+'a&an ana$i(i( &eb+*+!an
,+m$a!, ,eni(, #an (*a*+( PNS 2ang #i'e%$+&an +n*+&
me$a&(ana&an *+ga( +*ama (e)a%a e3e&*i3 #an e3i(ien +n*+&
men#+&+ng beban &e%,a In(*an(i Peme%in*a!.
A2a* @9A
Pen2+(+nan &eb+*+!an ,+m$a! #an ,eni( ,aba*an PNS
#i*e*a'&an (e(+ai #engan (i&$+( angga%an.
1:

A2a* @8A
Pene*a'an &eb+*+!an ,+m$a! #an ,eni( ,aba*an PNS -$e!
Men*e%i #engan mem'e%!a*i&an 'en#a'a* men*e%i 2ang
men2e$engga%a&an +%+(an 'eme%in*a!an #i bi#ang &e+angan
#an 'e%*imbangan *e&ni( #a%i &e'a$a BKN.

Pa(a$ 17
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 16
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 1/
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ <:
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ <.
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ <9
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ <8
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ <0
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ <1
A2a* @.A
H+%+3 a
C+&+' ,e$a(.
H+%+3 b
S2a%a* (e!a* ,a(mani bagi 'en2an#ang #i3abi$i*a(
#i(e(+ai&an #engan &eb+*+!an 'e$a&(anaan 'e&e%,aan.
A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.

A2a* @8A
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ <<
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ <7
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ <6
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ </
C+&+' ,e$a(.

1.

Pa(a$ 7:
A2a* @.A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @8A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @0A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @1A
In(*an(i Peme%in*a! membe%i&an &e(em'a*an &e'a#a PNS
+n*+& men#+#+&i ,aba*an *e%*en*+ #i in(*an(i $ain 2ang (e(+ai
#engan 'e%(2a%a*an &-m'e*en(i 'a$ing $ama . @(a*+A *a!+n.
A2a* @<A
In(*an(i Peme%in*a! membe%i&an &e(em'a*an &e'a#a PNS
+n*+& men#+#+&i ,aba*an *e%*en*+ #i (e&*-% ("a(*a (e(+ai
#engan 'e%(2a%a*an &-m'e*en(i. Un*+& mem'e%&+a*
'%-3e(i-na$i(me PNS, in(*an(i ,+ga memb+&a &e(em'a*an (e)a%a
*e%ba*a( #an *e%*en*+ &e'a#a 'ega"ai ("a(*a +n*+& men#+#+&i
,aba*an ASN (e(+ai 'e%(2a%a*an &-m'e*en(i 'a$ing $ama . @(a*+A
*a!+n.

Pa(a$ 7.
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 79
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 78
A2a* @.A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @8A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @0A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @1A
M+*a(i PNS #a%i In(*an(i P+(a* &e In(*an(i Dae%a! #an
(eba$i&n2a (e*e$a! be%&--%#ina(i #engan men*e%i 2ang
men2e$engga%a&an +%+(an 'eme%in*a!an #a$am nege%i.
A2a* @<A
C+&+' ,e$a(.

A2a* @7A
Un*+& men)ega! &-n3$i& &e'en*ingan PNS 2ang memi$i&i
!+b+ngan *a$i 'e%&a"inan #an !+b+ngan #a%a! (e)a%a $ang(+ng
#a$am (a*+ +ni* &e%,a #a'a* #im+*a(i 'a#a +ni* 2ang be%be#a
be%#a(a%&an &e'+*+(an Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian.
A2a* @6A
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 70
C+&+' ,e$a(.

19

Pa(a$ 71
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 7<
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 77
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 76
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 7/
A2a* @.A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @8A
Yang #ima&(+# #engan G(e)a%a be%*a!a'H, an*a%a $ain ba!"a
'%-(e( 'e%+ba!an (i(*em 'engga,ian 2ang (em+$a be%ba(i(
'ang&a* g-$-ngan #an ma(a &e%,a men+,+ &e (i(*em be%ba(i(
'a#a !a%ga ,aba*an (e!ingga meme%$+&an &e(ia'an men2+(+n
'e*a ,aba*an #an ana$i(i( !a%ga ,aba*ann2a (e)a%a men2e$+%+!
(e!ingga #ib+*+!&an "a&*+ 2ang )+&+'.
A2a* @0A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @1A
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 6:
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 6.
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 69
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 68
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 60
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 61
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 6<
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 67
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ 66
C+&+' ,e$a(.

18

Pa(a$ 6/
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ /:
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ /.
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ /9
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ /8
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ /0
A2a* @.A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @8A
Pen2+(+nan &eb+*+!an ,+m$a! PPPK #i*e*a'&an (e(+ai #engan
(i&$+( angga%an.
A2a* @0A
Pene*a'an &eb+*+!an ,+m$a! #an ,eni( ,aba*an PPPK -$e!
Men*e%i #engan mem'e%!a*i&an 'en#a'a* men*e%i 2ang
men2e$engga%a&an +%+(an 'eme%in*a!an #i bi#ang &e+angan
#an 'e%*imbangan *e&ni( #a%i &e'a$a BKN.

Pa(a$ /1
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ /<
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ /7
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ /6
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ //
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .::
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .:.
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .:9
A2a* @.A
Yang #ima&(+# #engan 'engembangan &-m'e*en(i an*a%a $ain
me$a$+i 'en#i#i&an #an 'e$a*i!an, (emina%, &+%(+(, #an
'ena*a%an.
A2a* @9A
10

C+&+' ,e$a(.
A2a* @8A
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .:8
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .:0
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .:1
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .:<
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .:7
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .:6
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .:/
A2a* @.A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @8A
Yang #ima&(+# #engan GIn(*an(i Peme%in*a! *e%*en*+H a#a$a!
(ebagaimana #i(eb+*&an #a$am Pe%a*+%an Pe%+n#ang-+n#angan
2ang menga*+% mengenai Ten*a%a Na(i-na$ In#-ne(ia #an
Ke'-$i(ian Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia.
=aba*an Pim'inan Tinggi 'a#a In(*an(i Peme%in*a! *e%(eb+* #i
a*a( #ii(i me$a$+i 'en+ga(an #an 'en+n,+&an P%e(i#en,
Pang$ima Ten*a%a Na(i-na$ In#-ne(ia, a*a+ Ke'a$a Ke'-$i(ian
Nega%a Re'+b$i& In#-ne(ia.

Pa(a$ ..:
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ ...
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ ..9
A2a* @.A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @8A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @0A
Da$am memi$i! . @(a*+A nama )a$-n 'e,aba* 'im'inan *inggi
+*ama #an?a*a+ ma#2a, P%e(i#en #a'a* #iban*+ -$e! *im.

Pa(a$ ..8
C+&+' ,e$a(.
11

Pa(a$ ..0
A2a* @.A
Yang #ima&(+# #engan H,aba*an 'im'inan *inggi ma#2a #i
*ing&a* '%-4in(iH a#a$a! (e&%e*a%i( #ae%a! '%-4in(i.
A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @8A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @0A
C+&+' ,e$a(
A2a* @1A
Da$am memi$i! . @(a*+A nama )a$-n 'e,aba* 'im'inan *inggi
ma#2a #i *ing&a* '%-4in(i, P%e(i#en #a'a* #iban*+ -$e! *im.

Pa(a$ ..1
A2a* @.A
Yang #ima&(+# #engan H,aba*an 'im'inan *inggi '%a*amaH
a#a$a! (e&%e*a%i( #ae%a! &ab+'a*en?&-*a, &e'a$a #ina( '%-4in(i,
#an &e'a$a #ina( &ab+'a*en?&-*a.
A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @8A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @0A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @1A
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ ..<
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ ..7
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ ..6
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ ../
Pe%n2a*aan 'eng+n#+%an #i%i *i#a& #a'a* #i*a%i& &emba$i.

Pa(a$ .9:
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .9.
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .99
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .98
A2a* @.A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.
1<

A2a* @8A
Pe%n2a*aan 'eng+n#+%an #i%i *i#a& #a'a* #i*a%i& &emba$i.

Pa(a$ .90
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .91
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .9<
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .97
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .96
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .9/
A2a* @.A
Yang #ima&(+# H(eng&e*a Pega"ai ASNH a#a$a! (eng&e*a 2ang
#ia,+&an -$e! Pega"ai ASN *e%!a#a' &e'+*+(an 2ang #i$a&+&an
-$e! Pe,aba* Pembina Ke'ega"aian *e%!a#a' (e-%ang 'ega"ai.
A2a* @9A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @8A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @0A
C+&+' ,e$a(.
A2a* @1A
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .8:
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .8.
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .89
Yang #ima&(+# #engan H#ae%a! *e%*en*+H mi(a$n2a #ae%a! 2ang
memi$i&i -*-n-mi &!+(+(, #ae%a! *e%*ingga$, #ae%a! 'e%ba*a(an,
#ae%a! &-n3$i&, #ae%a! *e%'en)i$, #an #ae%a! i(*ime"a.
Yang #ima&(+# #engan H"a%ga nega%a #engan &eb+*+!an &!+(+(H
a#a$a! in#i4i#+ 2ang memi$i&i &e*e%ba*a(an 3i(i& @disable citizenA
an*a%a $ain
a. *+na ne*%a, a#a$a! in#i4i#+ 2ang memi$i&i !amba*an #a$am
'eng$i!a*an, #i&$a(i3i&a(i&an #a$am b+*a *-*a$ @blindA a*a+ %ab+n
@low visionA5
b. *+na %+ng+ a#a$a! in#i4i#+ 2ang memi$i&i !amba*an #a$am
'en#enga%an bai& 2ang 'e%manen ma+'+n 2ang *i#a& 'e%manen5
#an?a*a+
). *+na #a%(a a#a$a! in#i4i#+ 2ang memi$i&i gangg+an ge%a& 2ang
#i(ebab&an -$e! &e$ainan neuromuscular #an (*%+&*+% *+$ang
2ang be%(i3a* ba"aan, (a&i* a*a+ a&iba* &e)e$a&aan, am'+*a(i,
#an '-$i-.

Pa(a$ .88
C+&+' ,e$a(.
17

Pa(a$ .80
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .81
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .8<
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .87
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .86
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .8/
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .0:
C+&+' ,e$a(.

Pa(a$ .0.
C+&+' ,e$a(.

TAMBAHAN LEMBARAN NEGARA REPUBLIK INDONESIA NOMOR

2606 - RUU ASN Yang Disahkan

Diunggah oleh

Informasi Dokumen

Judul Asli

Hak Cipta

Format Tersedia

Bagikan dokumen Ini

Bagikan atau Tanam Dokumen

Opsi Berbagi

Apakah menurut Anda dokumen ini bermanfaat?

Apakah konten ini tidak pantas?

Hak Cipta:

Format Tersedia

2606 - RUU ASN Yang Disahkan

Diunggah oleh

Hak Cipta:

Format Tersedia

RANCANGAN

UNDANG-UNDANG REPUBLIK INDONESIA

Anda mungkin juga menyukai