PBTS-B
JTSL FT UGM Page 51
BAB II
PERENCANAAN TANGGA
A. Perencanaan Dimensi Tangga
Data:
Panjang ruang tangga = 510 cm
Lebar ruang tangga (satu sisi) = 205 cm
Panjang bordes = 150 cm
Panjang tangga = 360 cm
Tinggi antar lantai = 370 cm
Tingi tangga = 185 cm
Asumsi:
An(a) = 30 cm
Op (s) = 15 cm
tan = Op / An = 0,5
= 26,565
Check: 2 s + a = 59 65 = 60 (OKE)
Jumlah anak tangga = 24 buah
Jumlah anterede = 12 buah
Jumlah opterede = 12 buah
Panjang miring tangga, ln = 404,753cm
|
|
.
|
\
|
+ =
700
4 . 0
28
min
y
n
f
l
h
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 52
= 11,77 cm
Digunakan h(t) = 12 cm
Tebal pelat ekivalen, , h(t2) = 15,35 cm
Digunakan h(t2) = 17 cm
h(t3) = 17,166 cm
Digunakan h(t3) = 20 cm
Jadi dimensi yang dipakai:
Jumlah opterede = 12 buah
Jumlah anterade = 12 buah
Tinggi opterede = 15 cm
Lebar anterede = 30 cm
Tinggi tangga = 185 cm
Panjang tangga = 360 cm
Panjang bordes = 150 cm
Kemiringan tangga, = 26,565
B. Pembebanan
Spesifikasi bahan:
Beton, fc = 30 MPa
Tulangan < 12, fy = 290 MPa
Tulangan > 12, fy = 300 MPa
o sin
2
Op
+ h
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 53
Perhitungan beban:
Beton bertulang = 2400 kg/m
3
Spesi = 2100 kg/m
3
Keramik = 2400 kg/m
3
Pasangan bata (1/2 batu) = 250 kg/m
3
Lapisan pasir = 1600 kg/m
3
Perhitungan beban tangga (miring)
1. Beban Mati
Pelat = 480 kg/m
2
Lapisan pasir (3 cm) = 48 kg/m
2
Spesi (2 cm) = 42 kg/m
2
Keramik (1 cm) = 24 kg/m
2
Handrill = 15 kg/m
2
Total = 609 kg/m
2
= 6,09 kN/m
2
Beban per lebar bordes = 12,484 kN/m
Kombinasi 1,2 DL = 14,981 kg/m
2. Beban hidup
Beban hidup = 300 kg/m
2
Total = 300 kg/m
2
= 3 kg/m
2
Beban per lebar bordes = 6,15 kg/m
Kombinasi 1,6 LL = 9,84 kg/m
Perhitungan beban bordes
1. Beban Mati
Pelat = 288 kg/m
2
Lapisan pasir (3 cm) = 48 kg/m
2
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 54
Spesi (2 cm) = 42 kg/m
2
Keramik (1 cm) = 24 kg/m
2
Total = 402 kg/m
2
= 4,02 kg/m
2
Beban per lebar bordes = 8,241 kg/m
Kombinasi 1,2 DL = 9,8892 kg/m
2. Beban hidup
Beban hidup = 300 kg/m
2
Total = 300 kg/m
2
= 3 kg/m
2
Beban per lebar bordes = 6,15 kg/m
Kombinasi 1,6 LL = 9,84 kg/m
C. Perencanaan Penulangan Pelat Tangga
1. Spesifikasi:
fc = 30 MPa
Tulangan < 12, fy = 290 MPa
Tulangan > 12, fy = 300 MPa
1
= 0,85
tulangan pokok
= 12
tulangan sengkang/ tulangan bagi
= 8
t
selimut beton
= 20
h = 120
b = 2050
d = 94
d
geser
= 96
= 26,565
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 55
2. Pelat tangga bagian atas
a. Perhitungan reaksi tumpuan
LL
DL
5,1 m
3,6 m 1,5 m
q
L1
= 9,840 kN/m
q
D1
= 14,9814 kN/m
q
L2
= 9,840 kN/m
q
D2
= 9,889 kN/m
b. Gaya tangga dan bordes:
- Reksi (R)
R
A
= 62,171 kN
R
B
= 56,780 kN
- Momen (M)
M
max
di titik x = 1,274 m dari kanan
Mu +, max = 34,183 kNm
Mu -, max = 18,091 kNm
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 56
c. Kemampuan geser beton:
- Gaya geser
Vu, di A = 188,304 kN
Vu, di B = 168,424 kN
Jadi, tebal bordes dan plat tangga aman (Vu>R)
d. Penulangan
Tulangan lentur positif:
c
bal
= = 63,37 mm
a
bal
=
1*
c
bal
= 53,86 mm
Mn = 0,85*fc* a
bal
*b*(d-0,5* a
bal
) = 188848542 Nmm
= 0,8
Mr = *Mn = 151078833 Nmm
Mu = 36182646,602 Nmm
Karena Mr > Mu, maka butuh tulangan tunggal
k = = 2,29
perlu
= = 0,0090
bal
= = 0,05
max
= 0,75*
bal
= 0,0377
min
= 1. = 0,0048
2. = 0,0047
terpakai
= 0,009
A
s perlu
=
terpakai
*b*d = 1749,459 mm
2
A
s tul
= 0,25**(
tulangan
)
2
= 113,09 mm
2
s
perlu
= A
s tul
*b / A
s perlu
= 132,526 mm
s
max
= 1. 3*h = 360 mm
d
f
y
) 600 (
600
+
2
bd
M
u
|
|
|
.
|
\
|
' 85 . 0
2
1 1
' 85 . 0
c y
c
f
k
f
f
|
|
.
|
\
|
+
y y
c
f f
f
600
600 ' 85 . 0
1
|
y
f
4 . 1
y
c
f
f
4
'
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 57
2. 500 m = 500 mm
s
dipakai
= 100 mm
A
s dipakai
= 2318,495 mm
2
Jadi, digunakan tulangan positif
tulangan
= 12 mm dan s = 100 mm
Tulangan lentur negatif:
c
bal
= = 63,37 mm
a
bal
=
1*
c
bal
= 53,865 mm
Mn = 0,85*fc* a
bal
*b*(d-0,5* a
bal
) = 188848542,2 Nmm
= 0,8
Mr = *Mn = 15107833,8 Nmm
Mu = 18091323,301 Nmm
Karena Mr > Mu, maka butuh tulangan tunggal
k = = 1,248
perlu
= = 0,004
bal
= = 0,050
max
= 0,75*
bal
= 0,0377
min
= 1. = 0,0048
2. = 0,0047
terpakai
= 0,0048
A
s perlu
=
terpakai
*b*d = 930,275 mm
2
A
s tul
= 0,25**(
tulangan
)
2
= 113,09 mm
2
s
perlu
= A
s tul
*b / A
s perlu
= 249,2266 mm
s
max
= 1. 3*h = 360 mm
2. 500 m = 500 mm
s
dipakai
= 200 mm
d
f
y
) 600 (
600
+
2
bd
M
u
|
|
|
.
|
\
|
' 85 . 0
2
1 1
' 85 . 0
c y
c
f
k
f
f
|
|
.
|
\
|
+
y y
c
f f
f
600
600 ' 85 . 0
1
|
y
f
4 . 1
y
c
f
f
4
'
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 58
A
s dipakai
= 1159,24 mm
2
Jadi, digunakan tulangan negatif
tulangan
= 12 mm dan s = 200 mm
3. Tulangan geser
Tumpuan A
Vu = 62171,29 N
Vc =
= 179652,998 N
= 0,75
*Vc = 134739,87 N
Karena Vu < Vc, maka tidak perlu tulangan geser
0,5*Vc = 6738,874 N
Karena Vu < 0,5* *Vc maka tidak perlu tulangan geser minimum
Tumpuan B
Vu = 56780 N
Vc =
= 179653 N
= 0,75
*Vc = 134740 N
Karena Vu < Vc, maka tidak perlu tulangan geser
0,5*Vc = 67370 N
Karena Vu < 0,5* *Vc maka tidak perlu tulangan geser minimum
4. Tulangan bagi (susut dan suhu)
A
s perlu
= 0,0020*b*h = 492 mm
2
A
s min
= 0,0014*b*h = 344,4 mm
2
A
s terpakai
= 492 mm
2
A
s tulangan
= 0,25**(
tulangan
)
2
= 113,09 mm
2
s
perlu
= A
s tulangan
*b
/
A
s perlu
=
471,239 mm
s
max
= 1. 5*h = 500 mm
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 59
2. 500 mm = 450 mm
s
dipakai
= 450 mm
Jadi, digunakan tulangan bagi = 8 mm dan s = 450 mm
5. Panjang penyaluran tulangan pelat
a. Panjang penyaluran tulangan tarik
= 1,3
= 1,0
= 1,0
l
d
=
= 365,463 mm
A
s perlu
/ A
s terpasang
= 1
l
d perlu
= l
d
*( A
s perlu
/ A
s terpasang
)
= 369,463 mm
l
d min
=
200 mm
Digunakan panjang penyaluran,
l
b
= 400 mm
b. Panjang penyaluran tulangan tekan
l
db
= 4 f'c = 158,84 mm
A
s perlu
/ A
s terpasang
= 1
l
d perlu
= l
d
*( A
s perlu
/ A
s terpasang
)
= 158,84 mm
l
d min
= 100 mm
Digunakan panjang penyaluran, l
d
= 160 mm
c. Panjang penyaluran tulangan tarik berikat
l
dhb
= 100*d
d
*/f'c = 219,089 mm
A
s perlu
/ A
s terpasang
= 1
l
dh perlu
= l
dhb
*(f
y
/400)*( A
s perlu
/ A
s terpasang
)
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 60
l
dh min
= 8*d
b
= 96 mm
= 150 mm = 150 mm
=
= 117,659 mm
Digunakan panjang penyaluran tulangan tarik, l
dhb
= 160 mm
D. Penulangan bordes
Data:
Beton, fc = 30 MPa
Tulangan < 12, fy = 290 MPa
Tulangan > 12, fy = 300 MPa
fc < 30 Mpa, = 0,85
Tulangan
pokok
= 12 mm
Tulangan
sengkang/ bagi
= 8 mm
t
selimut beton
= 20 mm
h = 120 mm
b = 4200 mm
d = 94 mm
= 26,565
= 0,85
a. Reaksi tumpuan:
q = 19,729
kN/m
4,2 m
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 61
R
AV
= 41,431 kN/m
R
BV
= 41,431 kN/m
Momen:
Mu + = 43502886 Nmm
Mu - = 21751443 Nmm
b. Penulangan
Tulangan lentur positif
c
bal
= = 63,37 mm
a
bal
=
1*
c
bal
= 53,865 mm
Mn = 0,85*fc* a
bal
*b*(d-0,5* a
bal
) = 38690929 Nmm
= 0,8
Mr = *Mn = 309527367 Nmm
Mu = 43502886 Nmm
Karena Mr > Mu, maka butuh tulangan tunggal
perlu
= = 0,000286
bal
= = 0,050
max
= 0,75*
bal
= 0,0377
min
= 1. = 0,0048
2. = 0,0047
terpakai
= 0,0048
A
s perlu
=
terpakai
*b*d = 1905,931 mm
2
A
s tul
= 0,25**(
tulangan
)
2
= 113,097 mm
2
s
perlu
= A
s tul
*b / A
s perlu
= 249,2266 mm
s
max
= 1. 3*h = 360 mm
bd
A
s
|
|
.
|
\
|
+
y y
c
f f
f
600
600 ' 85 . 0
1
|
y
f
4 . 1
y
c
f
f
4
'
d
f
y
) 600 (
600
+
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 62
2. 500 m = 500 mm
s
dipakai
= 200 mm
A
s dipakai
= 2375,044 mm
2
Jadi, digunakan tulangan positif
tulangan
= 12 mm dan s = 200 mm
Tulangan lentur negatif
c
bal
= = 63,37 mm
a
bal
=
1*
c
bal
= 53,865 mm
Mn = 0,85*fc* a
bal
*b*(d-0,5* a
bal
) = 386909208,5 Nmm
= 0,8
Mr = *Mn = 309527366,8 Nmm
Mu = 21751443 Nmm
Karena Mr > Mu, maka butuh tulangan tunggal
perlu
= = 0,000286
bal
= = 0,05
max
= 0,75*
bal
= 0,0377
min
= 1. = 0,0048
2. = 0,0047
terpakai
= 0,0048
A
s perlu
=
terpakai
*b*d = 1905,931 mm
2
A
s tul
= 0,25**(
tulangan
)
2
= 113,097 mm
2
s
perlu
= A
s tul
*b / A
s perlu
= 249,226 mm
s
max
= 1. 3*h = 360 mm
2. 500 m = 500 mm
s
dipakai
= 200 mm
A
s dipakai
= 2375,044 mm
2
Jadi, digunakan tulangan negatif
tulangan
= 12 mm dan s = 200 mm
bd
A
s
|
|
.
|
\
|
+
y y
c
f f
f
600
600 ' 85 . 0
1
|
y
f
4 . 1
y
c
f
f
4
'
d
f
y
) 600 (
600
+
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 63
Tulangan bagi (susut dan suhu)
A
s perlu
= 0,0020*b*h = 1008 mm
2
A
s min
= 0,0014*b*h = 705,6 mm
2
A
s terpakai
= 1008 mm
2
A
s tulangan
= 0,25**(
tulangan
)
2
= 50,265 mm
2
s
perlu
= A
s tulangan
*b
/
A
s perlu
=
209,439 mm
s
max
= 1. 5*h = 600 mm
2. 500 mm = 500 mm
s
dipakai
= 200 mm
Jadi, digunakan tulangan bagi = 8 mm dan s = 200 mm
Perencanaan Fondasi Tangga
P
u
= 47,51355 kN
Daya dukung tanah, = 200 kN/m
2
Kedalaman fondasi
= 1 m
Berat beton bertulang = 24 kN/m
2
Berat pasangan batu
= 22 kN/m
2
Lebar atas fondasi
= 300 mm
Lebar bawah fondasi = x mm
Ukuran sloof : lebar = 200 mm
tinggi = 300 mm
Tinggi fondasi, h
= 700 mm
Luas fondasi
= (0.3 + x)*h/2
LLp = 6,15
kN/m
DLp = 12,4845
kN/m
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 64
LLb = 6,15
kN/m
DLb = 8,241 kN/m
R
AV
= 41,602167
kN
R
BV
= 47,513547
kN
5,1 m
1,5 m
3,6 m
Perhitungan beban :
P
u
= 47,51355
kN
Berat sloof = 0,2 x 0,3 x 24 = 1,44
kN
Berat fondasi = (0.3 + x)*h/2 x 1 x 22 = 2,31 + 7,7 x kN
Beban total, P
= 51,26355 + 7,7 x kN
P
A
200
51,26355 + 7,7 x
x . 1
200 x 51,26355 + 7,7
x
192,3 x 51,26355
x 0,266581
m
diambil : x = 0,5
m
Jadi lebar fondasi bawah : x = 500
mm
[BAB II TANGGA] 2014
PBTS-B
JTSL FT UGM Page 65
300 mm
500 mm