02saluran 4
02saluran 4
ALIRAN DI SALURAN
TERBUKA
(OPEN CHANNEL
FLOW )
DEFINISI
Aliran pada saluran terbuka (open channel flow) adalah
aliran dalam saluran dengan permukaan aliran
berhubungan langsung dengan udara (atmosfir).
Contoh bentuk saluran yang secara umum yang biasa
dipakai dalam kehidu pan sehari-hari adalah seperti
gambar di bawah
b
Saluran bentuk
trapesium
h
b
Saluran bentuk
lingkaran
Saluran bentuk
segi-empat
Dengan demikian
maka
h
0
x
u
0
x
h1
Ie
h
i
h2
1
m
z
L
u2
(kemiringan garis
Ie
2 g energi)
z
(kemiringan dasar
i
L saluran)
h = h1 = h2 (kedalaman
aliran)
u = kecepatan rata-tata
tampang aliran p = tekanan
air dalam aliran
Penyelesai
an
1
m
b
Q=Au
A = luas tampang
aliran
A = 1.1(2 + 0.81.1) =
3.168 m2
3.168
0.631 m/s
u
dz
h-z
vz
z
z
0
v
b
u = kecepataan
rata-rata
vz = kecepataan pada
dz
= tebal aliran
pada
ketinggian
z
z
ketinggian
z = tegangan geser pada
z
ketinggian
z = g(h z)I
0 = tegangan geser pada
dasar
Pada zsaluran
=0
0 = ghI
maka
= rapat massa air
A=b
h
P=b
+2h
R = A/P
A = luas tampang
aliran
P = keliling basah
R = radius
hidraulik
dv z
z
dz
ata
u
z
dv z dz
u
dz
h-z
vz
z
= kekentalan
dinamik
z
0
g (h z ) I
dv z
dz
ata
u
z =
g (h z ) I
dv z
dz
/
ata
u
gI
dv z
(h z )dz
gI
dv z
(h z )dz
ata
u
gI
v z ( zh z 2 )
v dz gI ( h
dz
h 3 / 6)
h
ata
u
gI 2
u
h
3
dv z
z
dz
z = g(h - akan
menghasilkan
z)I
dv z
dz
= g(h z)I
u
dz
h-z
vz
z
z
0
ata
u
dv z
dz
ghI
dv z
ghI
dz
dv
Persama z ghI
dz
an
ditulis kembali
menjadi
dz
dv z 2.5u *
z
u* ghI
maka
dz
dv z 2.5u *
z0
z0 z
z
ghI
dv z
dz
0.4 z
ata
u
z
v z 2.5u * ln
z0
dv z
0
dz
0
dv z dz
vz
2
u*
ghI
v z
z
(linea
r)
u*
v karen 11.6
u*
v = 11.6
mak
a
vertikal:
Meurut
Newton
h-z
gI 2
u
h
3
vz
z
Meurut
Prandtl
h-z
lengku
ngpara
bola
v z 2.5u * ln
vz
z
lengku
ng
logarit
mik
z0
= 11.6/u*
za = 5/u*
z0
Distribusi
kecepatan
berbentuk
lengkung
transisi
Distribusi
kecepatan
berbentuk
lengkung
logaritmik
v = 11.6
u*Distribusi
kecepatan
berbentuk
linearv
u*2
vz
z
z
z0
z0
z0
Bila
maka persamaan
100 104 diambil
104
Prandtl
z
v z 2.5u * ln
z0
dapat ditulis
menjadi
104 z
v z 2.5u * ln
atau
104 z
v z 5.75u * log
42h
u 2.5u * ln
atau
42h
u 5.75u * log
z
v z 2.5u * ln
z0
dapat ditulis
menjadi
33 z
v z 2.5u * ln
k
atau
33 z
v z 5.75u * log
k
12h
u 2.5u * ln
k
atau
12h
u 5.75u * log
k
Pada pengaliran
dalam pipa
ata Re
u
u (4 R)
uR
Re
a
7
ata
u
2
7
2
7
12h
u 2.5u * ln
k 2 / 7
atau
12h
u 5.75u * log
k 2 / 7
Persamaan kecepatan
Chezy
u 5.75u * log
Didalam persamaan
kecepatan
diketahui
bahwa
12h
k 2 / 7
12h
u 18 log
k 2 / 7
hI
C 18 log
12h
2 / 7
C 18 log
12h
k
C 18 log
12 R
2 / 7
C 18 log
12 R
k
18
log
denga
u C RI
k 2 / 7
2/7 k)
n
Penyelesai
Dianggap pengaliran adalah turbulen hidraulik kasar. Karena
an
sungai lebar sekali (b ) persamaan kecepatan
12h
C
18
log
denga
k
V u C hI
C 18 log
12(5)
46.3 m1/2 /s
0.16
11.6(10 6 )
0.000135 m
0.0858
Penyelesai
A = (b +
mh)h
P=b+
(1+m2)1/2 h
R = A/P
C 18 log
12 R
k
V C RI
A = (2 + 1.20.9)0.9 =
2.772 m2
P = 2 + (1+1.22)1/2 0.9 =
4.812 m
R = 2.772/4.812 = 0.576
m
12(0.576)
C 18 log
0.005
1
m
56.533 m1/2 /s
Q = 2.772(0.303) = 0.841
m3/s
Cek anggapan bahwa pengaliran adalah
=
u*
0.00069
m
Karena 2/7 = 0.0002 m << k = 0.005 m maka pengaliran
adalah
hidraulik
u* gRI kasar
9.81(0.576)(5 10 5 ) 0.0168 m/s
11.6
Penyelesai
Dianggap pengaliran adalah
an
hidraulik
kasar.
b=2
A=
m
2h
Q AC RI
3
A 2
Q
C I
P
2
A = 2
P=2+
R = A/P
2h
Q2=A2C2R
I
Q2
A3
A3 Q 2
G
2
2
IC
P
P IC
P=
2
h
b
dG 3 A2 PA ' A3 P '
G'
dh
P2
h = h0 G/G
h = 1.0883
m
Rumus
Manning
V C RI
Q AC Ri
1 2 / 3 1/ 2
V R I
n
1
Q AR 2 / 3 I 1/ 2
n
C = koefisien
Chezy
n = koefisien
Manning
V K s R 2 / 3 I 1/ 2
Rumus
Strickler
Rumus untuk menentukan koefisien
Chezy
C 18 log
12 R
k
1 1/ 6
R
n
23 0.00155 / I 1 / n
1 (23 0.0015 / I )(n / R
Rumus
Bazin
Ks = koefisien
Strickler
C K s R1 / 6
(GanguilletKutter)
87
C
1 B / R
Penyelesai
an
A = r2 = (0.9)2 =
1.2723 m2
P = r,
R = A/P = r =
0.45 m
V = (1/n) R2/3 I1/2 = (1/0.02)(0.452/3)(710-5)
= 0.2457 m/s
Q = A V = (1.2723)(0.2457) = 0.3126
m3/s
h = 0.9
m
B = 1.8
m
Penyelesai
an
y = h-r = 0.9 - 0.6 =
y = h-r
0.3
=m
2 arc cos(y/r) = 2 arc
cos(0.3/0.6) = 1200
B = 2 r sin(/2) = 2(0.6)sin(600)
=1.0392
A
=m
r2 = (0.62) =
lingkaran
2r
B
1.1310 m2
Aling(360-120) = (240/360)Alingkaran =
0.7540 m2
Asegi-tiga = B y = (1.0392)(0.3) =
2
0.1559
A=A m
+A
=
ling(360-120)
2
segi-tiga
0.9099 m
P = (240/360)2r = 2.5133 R = A/P = 0.9099/2.5133 =
m
0.36202/3m
V = (1/n) R2/3 I1/2 = (1/0.02)(0.3620
)(810-5) =
0.2272 m/s
Q = A V = (0.9099)(0.2272) = 0.2067
Saluran
trapesium
B
1
m
b = (A
mh2)/h
A = (b +
mh)h
P b 2h 1 m
A mh 2
P
2h 1 m 2
h
(b mh)h
b h 1 m2
dP
A
2 m 2 1 m2
dh
h
sehingga
h(b mh)
2
2
1
m
0
2
h
A
2 m 2 1 m2 0
h
(b mh)
m 2 1 m2 0
h
b 2mh 2h 1 m 2
B 2h 1 m 2
Bila P dikaitkan dengan m maka dP/dm = 0,
sehingga
A
A mh 2
2
P mh 2h 1 m 2
P
2h 1 m
h
h
dP
2mh
2mh
2
h
h
0
2
m
m
dm
1 m2
1 m2
1
m
3
1
1
tan
3
m 1/ 3
=
600
h=
r
A
h(2h 1 m 2 2mh mh)
R
P 2h 1 m 2 2my 2h 1 m 2
h(2h 1 m 2 mh)
4h 1 m 2mh
2
h
R
2
h(2h 1 m 2 mh)
2(2h 1 m 2 mh)
Saluran segiempat
h
b
A
2 20
h
A 2h 2
R
P 4h
A=
bh
bh
R
b 2h
bh
2
2
h
P=b+
2h
b=
2h
P = A/h +
2h
dP
A
2 2
dh
h
A=
2h 2
h
R
2
P=
4h
h=
r
Saluran setengah
lingkaran
Dari semua bentuk tampang lintang saluran, diperoleh
bahwa bentuk tampang setengah lingkaran yang memiliki
keliling basah paling kecil untuk luas tampang tertentu
h
B
A=
r
P = r
2
A r 2
R
P
r
h
R
2
trapesium adalah
1
0.5
B 2h 1 m 2
b h 2h 1 0.52
b = 1.24h
h(1.24h + 0.5h) =
2
7.59
m
1.74h
3.39
m
1
0.5
4.2 m
= 20 m2 h = 3.39
m
V C RI
R = h/2 =
1.69 m
2
1 54 1.69 I
1
54 2 (1.69)
b = 4.2 m
I=
0.0002
2
v
Mw
Mw
rrr g r hu
y r r
rr g hu
X 23
r2
u u max 1 2
R
rrr g r hu 1
y r r
rr g hu f
y2
y1
Panjang pipa, L = 7
u+u
k = tinggi kekasaran
dinding
L = tebal batas
laminer
T = tebal batas
turbulen
Pengantar/Pendah
uluan
2
p V
p V
z1 1 1 hP z 2 2 2 h f
g 2 g
g 2 g