Laboratorium Makroanatomi
Fakultas Kedokteran Hewan
Universitas Gadjah Mada
mesenchyme
longgar
adipose/lemak
areolar
Umum
fibrosa
padat/dense
hyaline
cartilago
Jar. Ikat
elastic
fibrouse
Khusus
tulang
Dermal/endochondral
jar hemopoietic
Myeloid/lymphoid
darah
Plasma/elemen penyusun
Cartilago
Disusun oleh chondrocyt
Tidak menerima supply darah secara langusng,
pembuluh darah terdekat pada perichondrium.
Demikian jg dengan innervasi/persyarafan,
tidak ada syaraf yg menembus cartilago
Macam cartilago
cartilago hyaline: mempunyai serabut colagen yg mengelilingi
chondrocyt. Terdapat pada tepi tulang rusuk/costae, ujung
tulang yang membentuk permukaan halus pada persendian
(membantu pergerakan)
Fibrocartilago: seperti cartilago hyaline dengan jumlah serabut
colagen lebih melimpah. Komposisi ini memberikan
ketahanan yg lebih dibanding pada cartilago tipe lain.
Ditemukan pada sympises pubic dan intervertebrae
Cartilago ealastic: mempunyai serabut elastic yang melimpah,
shg bersifat elastis. Ditemukan pada tempat yang
elastis/fleksibel spt di telinga, ujung hidung, epiglotis.
Tulang
Merupakan jaringan yg mengalami kalsifikasi
Disupplau oleh pembuluh darah dan innervasi
syaraf. Peningkatan supplay menimbulkan
hypertropy (peningkatan kepadatan dan
deposisi), penurunan supply menimbulkan
atropy (penurunan kepadatan)
Dpt dikelompokkan menjadi:
Postcranial skeleton
Cranial skeleton
Postcranial skeleton
Vertebrae dan costae/rib
Costae amniotes
Amphibia
Mempunyai 4 bagian vertebra:
Cervical: mrkp vertebrae tunggal menghubungan
columna vertebralis dengan tengkorak
Trunk (trunkus)
Sacral
Caudal
Necturus maculosus
Anura
Reptilia
Penyu - Kura-kura
Identifikasi bagian columna vertebralis
lebih complicated mengingat pada penyu
elemen penyusunnya menyatu dengan
dermal bone/exoskeleton membentuk
pelingung dorsal, carapace.
Columna vertebralis: cervical, trunk,
sacral, dan caudal
Atlas dan axis mengawali deretan v
cervicalis
Spina neuralis (neural spine) dan archus
neuralis (neural arch) pd trunk, sacral dan
caudal pertama menyatu ke carapace.
Mempunyai costae pada trunk vertebrae
ttp dengan capitulum tunggal, melebar ke
distal dan menyatu dengan carapce
Sacrum tersusun dari 2 tulang
V caudalis pertama menyatu dengan
sacrum. V caudal lainnya mempunyai
neural arch, hemal arch dan prossesus
transversal
Aves
Jumlah v cervicalis bervariasi:
ayam 16, merpati 13-14. tipe
heterocoelus, saddle-shape
centrum yang memebrikan
fleksibilitas gerak.
Atlas kecil berbentuk spt
ring/cincin
Axis mempunyai psocessus
odontoid
Bicipital rib
Penyatuan thoracic terakhir,
semua lumbar, semua sacral dan
caudal pertama membentuk suatu
bentukan, synsacrum. Selanjutnya
synsacrum menyatu dengan ilium
dan disatukan dengan pelvis.
Mammalia - kucing
e. costae
f. v. lumbaris
g. v. sacralis
h. v. caudalis
V. cervicalis
Atlas: bentuk ring, memp processus trnasversus spt sayap
yg masing2 di tembus foramen transversus. Neural arch
tanpa spina, memp lubang untuk jalan syaraf. Bagian
anterior menerima condylus occipitalis facies articularis,
prezygapophyses (processus articularis anterior)
Axis: memp neural spina yg menjorok ke arah atlas. Bagian
posterior spina ini membentuk postzygapophyses.
Odontoid processus menjulur ke depan dari centrum ke
dlm dasar bag dlm atlas. Lateral odontoid processus memp
pelebaran, prezygapophyses (anterior articularis processus)
yang menjorok ke postgapophyses (posterior articularis
processus) atlas. Processus transversus ditembus oleh
foramen transversal membentang sepanjang sisi centrum.
V. thoracic
Spinous processes, neural arch, zygophyses
(articular processes), transverse processes
Tercapat dua facies articulatio dengan bicipital rib
Costae
Costae verae
Costae spuriae
Costae fluctuantes
V. lumbaris
Memp arah neural spine yang berbeda.
Diatas facies articularis terdapat mammillary
proces (metapophyses). Di bawah dan lateral
postzygapophyses tdp accessory process
(anapophyses)
V. sacrum
Masing-masing sacral menyatu membentuk
sacrum shg transverse processes sulit dikenali,
meski masih bisa dikenali dengan adanya neural
spine dan intervertebral foramina (dorsal dan
ventral sacral foramina)
V. caudalis
Elasmobranchii- hiu
Pectoral girdle
Bagian ventral dasar
sirip tdp coracoid,
scapular procesus,
scapular cartilago
Spt pada spina
caudal (pelvic
girdle) ceratotrichia,
pterygiophores
Mesopterygium,
metaptrygium,
proptrygium
Amphibia necturus
Reptilia - alligator
Extremitas cranial
Penyu
Aves
Thoracic terakhir, lumbar, sacral dan
caudal pertama menjadi satu, synsacrum
Ilium, ischium dan pubis membentuk
innominate. Tepat pada peretemuan
ketiganya terdapat acetabulum.
Dr acetabulum ke caudal pubis, ke
dorso cranial, bersendi dg
synsacrumilium, antara posterior ilium
dan pubisischium
Mammalia