2 Clapeyron
2 Clapeyron
BAB II
METODA CLAPEYRON
2.1 Umum
Metoda Clapeyron termasuk salah satu metoda untuk memecahkan persoalan struktur
Statis Tak Tentu. Metodanya cukup sederhana dan dapat dipahami dengan mudah.
Metoda ini didasarkan dan dibangun dengan asumsi "besar sudut antara batang-batang
yang
dihubungkan dengan kaku ( fixed joint ) tetap sama sebelum dan setelah
pembebanan". Asumsi inilah yang dijadikan syarat batas untuk memecahkan gaya-gaya
dalam kelebihan (redundant). Setelah redundant diperoleh, maka persoalan struktur
Statis Tak Tentu dapat diselesaikan dengan cara Statis Tertentu.
2.2 Asumsi
1. Deformasi akibat gaya lintang diabaikan
2. Perpanjangan/perpendekan batang akibat gaya normal diabaikan
3. Besar
sudut
17
18
19
No
1.
Kondisi beban
Perputaran sudut ()
A =
PL2
16 EI
B = -
PL2
16 EI
2.
B = -
Pab
2 L2 EI
B = -
Pab
2 L2 EI
3.
b 2 ab 2 3 a 2
b 2 ab 2 3 a 2
ql 3
24 EI
4.
q
2
2
3
3
L2 a 2 a1 L a 2 a1
6 EIL
5.
ql 3
24 EI
L2
q
2
2
a2 a1
6 EIL 2
a
1
4
2
a
4
4
2
a1
a1
20
q 3 qL3
384 EI
7 qL3
384 24 EI
6.
A
B -
MA.L
3EI
MA.L
6 EI
7.
A
MB.L
6 EI
B -
MB.L
3EI
Akibat perpindahan tumpuan, besar putaran sudut dapat dihitung sebagai berikut:
B
AB
BA
EI
AB
BA
L
(a)
EI
BA
AB
L
(b)
AB
21
BA
Kondisi beban
M AB =
0
M BA = -
PL
8
2.
M 0 AB
Pl1l 22
L2
M 0 BA
Pl12 l 2
L2
3.
M0AB =
qL2
12
22
M0BA = -
qL2
12
4.
M 0 AB
qL2
12
M 0 BA
qL2
12
l12
l 23
2
2
4 L 3l 2
6
L
8
l
L
3
l
1
1
4
4
L
L
l13
l 22
2
2
4
L
3
l
6
L
8
l
L
3
l
1
2
2
L4
L4
5.
M 0 AB
Ml2
l2 2l1
L2
M 0 BA
Ml1
l1 2l2
L2
Struktur balok diatas mempunyai 3 buah reaksi perletakan yang belum diketahui
yaitu VA, VB dan VC. Dari persamaan statis tertentu tersedia 3persamaan kesetimbangan
yaitu :
Momen
= 0
23
Gaya vertikal
= 0
Gaya horizontal
= 0
Untuk kasus diatas, ada kelebihan satu reaksi tumpuan (redundant), oleh karena itu
diperlukan satu persamaan tambahan untuk menyelesaikan soal tersebut. Perhatikan
penyelesaian berikut :
Free body AB
BA
Free body BC
M B .L
3EI
24
BC
M B .L
PL2
3EI
16 EI
Syarat batas :
BA BC
M B .L M B .L
PL2
3EI
3EI
16 EI
2 M B .L
PL2
3EI
16 EI
MB
3PL
32
M A 0
M B D BA .L 0
3PL
D BA .L 0
32
25
D BA
3P
32
M B 0
M B V A .L 0
3PL
V A .L 0
32
VA
3P
32
M C 0
V A .2 L V B .L P. 1 2 0
3P
PL
.2 L V B .L
0
32
2
3PL PL
V B .L
16
2
3P P
VB
16
2
VB
11
P
16
26
M A 0
VC .2 L V B .L P. 3 2 L 0
11
3PL
P.L
0
16
2
13PL
VC .2 L
0
16
VC .2 L
VC
13P
32
Kontrol :
V 0
V A V B VC P 0
3P 11P 13 P
P0
32
16
32
3P 22 P 13P 32 P
0
32
32
32
32
0 0.......OKE
Contoh 2
Balok dengan 3 tumpuan, dengan beban terpusat sebesar q.l dan beban terbagi rata
q.
27
Free body AB
BA
N B .L
PL2
3EI
16 EI
28
BC
M B .L
ql 3
3EI
24 EI
Syarat batas :
BA BC
M B .L
M B .L
PL2
ql 3
3EI
16 EI
3EI
24 EI
3
2
2 M B .L
ql
ql.l
3EI
24 EI 16 EI
2 M B .L
ql 3
ql 3
3EI
24 EI 16 EI
2 M B .L 2ql 3 3ql 3
3EI
48 EI
M B .L
5ql 3
3EI
96 EI
MB
5ql 2
32
29
M A 0
M B D BA .L P 1 2 L 0
5ql 2
D BA .L 12 ql 2 0
32
5ql ql 2
D BA
32
2
D BA
21.ql
32
M B 0
M B P 1 2 L V A .L 0
5ql 2 ql 2
V A .L 0
32
2
VA
11.ql
32
M C 0
V A .2l P 3 2 l V B .L ql 1 2 l 0
11ql
3ql 2
ql 2
.2l
V B .L
0
32
2
2
22ql 2 3ql 2 ql 2 2
V B .L 0
32
2
22ql 2 3ql ql
32
2
2
22 48 16 ql
VB
32
42ql
VB
32
VB
30
VB
21.ql
16
VC .2l ql 3 2 l VB .l P 1 2 l 0
3ql 2 21ql 2 ql 2
0
2
16
2
VC .2l 24ql 2 21ql 2 8ql 2 0
VC .2l
VC .2l
11ql 2
0
16
VC
11ql
32
Kontrol:
V A V B VC P ql 0
11ql 42ql 11ql
ql ql 0
32
32
32
2ql 2ql 0
00
Contoh 3
Balok dengan 2 tumpuan, dengan beban-bean yang bekerja sebagai berikut
diminta tentukan reaksi tumpuan dan gambarkan bidang momen dan bidang
lintangnya!
31
Penyelesaian :
Syarat batas :
AB = 0
Free body AB
32
M A .L M B .L
PL2
0
16 EI
3EI
6 EI
1,5( 4) 2 4 M A 4 M B
0.........(1)
16 EI
3EI
6 EI
Free body BC
M B 0
M B q (1)(0,5) 0
M B 0,5q
M B 0,05tm
0
16 EI
3EI
6 EI
4M A
24
0,2
0
16 EI
3EI
6 EI
9 8M A 0,2 0
x 6 EI
MA =1,1 tm
Tinjau portal secara keseluruhan!
33
M B 0
M A V A .4 P ( 2) q (1)(0,5) 0
1,1 4V A 3 0,05 0
VA = 1,0125 t
M A 0
M A V B .4 q (1)( 4,5) P( 2) 0
1,1 4V B 0,45 3 0
VB = 0,5875 t
Kontrol:
V 0
V A V B P q (1) 0
34
Menghitung momen!
MB=0
VA 4 P 2 M A M B 0
M B 0,06tm
MA=0
DB A 4 P 2 M A M B 0
DB A 1,96t
35
MB=0
M B 1 2 q 12 0
MB
q 1
2
M B 0,05tm
DB A 0,4875 0,5875 0,1t
D D 0,1 0,1 0
MC=0
VA 2 M A M C 0
M C 1,0125 2 1,1
M C 0,925t
MA=0
DC 2 1,5 2 M A M C 0
DC 0,04875t
36
37
Contoh 4.
Sebuah balok ditumpu diatas 3 tumpuan seprti terlihat pada gambar, masing-masing
jepit, rol dan rol, balok tersebut dibebani dengan beban merata sebesar 0,15 t/m sepanjang
bentangnya, dan beban terpusat sebesar 2 t. Ditengah-tengah bentang jepit-rol. Bila panjang
masing-masing bentang : 5m, 6m dan kekakuan masing-masing bentang 2EI, 3EI.
38
Jawaban :
Lendutan yang terjadi :
Maka :
Boundary condition/syarat batas :
AB=0
BA=BC
FB AB
untuk AB=0
39
M 2 MB 2
PL2
qL3
A
0
16 2 EI 3 2 EI 6 2 EI 24 2 EI
2
5M A 5M B 0,15 5 3
2 5
0
32 EI
6 EI 12 EI
48 EI
5M A 5M B 18,75
50
0
32 EI
6 EI 12 EI 48 EI
48 EI
75 40 M A 20M B 18,75 0
40 M A 20 M B 93,75..........1
FB AB
untuk AB=BC
BA
M L MB 2
PL2
qL3
A
16 2 EI 6 2 EI 3 2 EI 24 2 EI
BA
2
5M A 5 M B 0,15 5 3
2 5
32 EI 12 EI
6 EI
48 EI
40
BA
5M A 5 M B 18,75
50
32 EI 12 EI
6 EI
48 EI
FB BC
BC
MB L
qL3
3 3EI 24 3EI
BC
6 M B 32,4
9 EI 72 EI
Maka :
BA BC
5M A 5M B 18,75 6M B
50
32,4
32 EI 12 EI
6 EI
48 EI
9 EI
72 EI 144 EI
60 M A 216 M B 346,05........... 2
41
40 M A 20 M B 93,75
60 M A 216 M B 346,05
1,5
1
60 M A 30 M B 140,625
60 M A 216M B 346,05
186M B 205,425
M B 1,104tm
40 M A 20 1,104 93,75
40 M A 71,67
M A 1,791tm
MA=0
M A M B DBA 5 P 2,5 q 5 2,5 0
1,791 1,104 5D BA 2 2,5 0,15 5 2,5 0
42
5 D BA 6,187
DBA 1,237t
MB=0
M B V A 5 M A P 2,5 q 5 2,5 0
1,104 V A 5 1,791 2 2,5 0,15 5 2,5 0
1,104 5V A 1,791 5 1,875 0
V A 1,512t
MC=0
M A V A 11 P 8,5 VB 6 q11 5,5 0
43
MA=0
VC 11 q 11 5,5 V B 5 P 2,5 M A 0
VC 11 0,1511 5,5 1,872 5 2 2,5 1,791 0
11VC 9,075 9,36 5 1,791 0
VC 0,266t
Kontrol
V=0
V A V B VC q11 P 0
1,512 1,872 0,266 1,65 2 0
0=0
(OK)
Concluction
V A 1,512t
V B 1,872t
VC 0,266t
44