DAFTAR ISI

DAFTAR ISI ................................................................................................................ i-i

DAFTAR TABEL ……………………………………………………………………………. v

DAFTAR GAMBAR ………………………………………………………………………… viii

PERATURAN DAERAH KABUPATEN TEMANGGUNG NOMOR 2 TAHUN 2009 … i - ix

BAB I PENDAHULUAN .............................................................................................. I- 1

A. Latar Belakang ................................................................................................ I- 1
B. Maksud dan Tujuan ......................................................................................... I- 2
C. Landasan Hukum ............................................................................................ I- 3
D. Hubungan RPJMD Dengan Dokumen Perencanaan Lainnya ........................ I- 7
E. Sistematika Penulisan ..................................................................................... I- 9

BAB II GAMBARAN UMUM KONDISI DAERAH ........................................................ II- 1

A. Kondisi Geografis ............................................................................................ II- 1
1. Letak Wilayah ............................................................................................ II- 1
2. Topografi .................................................................................................... II- 2
3. Jenis Tanah ............................................................................................... II- 3
4. Penggunaan Lahan ................................................................................... II- 4
5. Keadaan Iklim ............................................................................................ II- 6
6. Tata Ruang ................................................................................................ II- 6
B. Perekonomian Daerah .................................................................................... II- 9
1. Indikator Makro Ekonomi .......................................................................... II- 9
2. Pertanian dan Perkebunan ........................................................................ II-14
3. Penanaman Modal ..................................................................................... II-16
4. Industri ...................................................................................................... II-17
5. Perdagangan ............................................................................................. II-18
6. Koperasi ..................................................................................................... II-19
7. Pariwisata .................................................................................................. II-20

i-i
 8. Ekonomi dan Sumber Daya Mineral .......................................................... II-20
C. Sosial Budaya ................................................................................................. II-21
1. Demografi .................................................................................................. II-21
2. Budaya ....................................................................................................... II-23
3. Keluarga Berencana .................................................................................. II-23
4. Ketenagakerjaan ........................................................................................ II-24
5. Kesehatan .................................................................................................. II-25
6. Pendidikan ................................................................................................. II-26
7. Kesejahteraan Sosial ................................................................................. II-30
8. Indeks Pembangunan Manusia (IPM) ...................................................... II-32
9. Agama ....................................................................................................... II-32
D. Prasarana dan Sarana .................................................................................... II-33
1. Jalan dan Jembatan .................................................................................. II-33
2. Sumber Daya Air ....................................................................................... II-33
3. Pariwisata, Pos dan Telekomunikasi ........................................................ II-34
4. Perhubungan dan Transportasi ................................................................ II-35
E. Pemerintahan Umum ...................................................................................... II-35
1. Administrasi Pemerintahan ........................................................................ II-35
2. Pelayanan Umum ...................................................................................... II-36
3. Politik Dalam Negeri .................................................................................. II-36
4. Keamanan, Ketentraman dan Ketertiban Umum ...................................... II-36

BAB III VISI, MISI TUJUAN DAN SASARAN ............................................................ III- 1

A. Visi ................................................................................................................... III- 1
B. Misi .................................................................................................................. III- 2
C. Tujuan dan Sasaran ........................................................................................ III- 3

BAB IV. ISU-ISU STRATEGIS .................................................................................... IV- 1

A. Urusan Wajib ................................................................................................... IV- 5
1. Pendidikan ................................................................................................ IV- 5
2. Kesehatan ................................................................................................. IV-9
3. Pekerjaan Umum ..................................................................................... IV-13
4. Perumahan Rakyat..................................................................................... IV-15

i-ii
 5. Penataan Ruang......................................................................................... IV-16
6. Perencanaan Pembangunan.................................................................... IV-16
7. Perhubungan ............................................................................................ IV-16
8. Lingkungan Hidup .................................................................................... IV-17
9. Pertanahan ................................................................................................ IV-19
10. Kependudukan dan Catatan Sipil ........................................................... IV-20
11. Pemberdayaan Perempuan dan Perlindungan Anak............................... IV-20
12. Keluarga Berencana dan keluarga Sejahtera...................................... IV-21
13. Sosial........................................................................................................ IV-22
14. Ketenagakerjaan................................................................................... IV-23
15. Koperasi dan Usaha Kecil Menengah.................................................. IV-25
16. Penanaman Modal ................................................................................ IV-26
17. Kebudayaan ............................................................................................. IV-27
18. Kepemudaan dan Olahraga................................................................. IV-28
19. Kesatuan Bangsa dan Politik Dalam Negeri.......................................... IV-28
20. Otonomi Daerah, Pemerintahan Umum, Administrasi Keuangan
Daerah, Perangkat Daerah, Kepegawaian dan Persandian…................. IV-28
21. Ketahanan Pangan ................................................................................. IV-31
22. Pemberdayaan Masyarakat dan Desa .................................................. IV-32
23. Statistik .................................................................................................... IV-33
24. Kearsipan ................................................................................................. IV-34
25. Komunikasi dan Informasi ..................................................................... IV-34
26. Perpustakaan............................................................................................ IV-34
B. Urusan Pilihan ................................................................................................. IV-35
1. Pertanian ................................................................................................... IV-35
2. Kehutanan ................................................................................................. IV-37
3. Energi dan Sumber Daya Mineral ........................................................... IV-37
4. Pariwisata .................................................................................................. IV-38
5. Perikanan.................................................................................................... IV-38
6. Perdagangan.............................................................................................. IV-39
7. Perindustrian............................................................................................. IV-39
8. Transmigrasi............................................................................................... IV-40

i-iii
BAB V PRIORITAS, STRATEGI, KEBIJAKAN UMUM DAN PROGRAM
PEMBANGUNAN DAERAH.............................................................................. V-1
A. Prioritas .......................................................................................................... V-1
B. Strategi............................................................................................................. V-2
C. Kebijakan Umum, Program dan Target Kinerja............................................. V-3
1.Prioritas Pembangunan Daerah: Peningkatan kualitas kehidupan
beragama dan fasilitasi kehidupan keagamaan......................................... V-5
2.Prioritas Pembangunan Daerah: Peningkatan pendidikan yang
berkeadilan dalam rangka peningkatan kualitas sumberdaya
manusia....................................................................................................... V-7
3.Prioritas Pembangunan Daerah: Peningkatan kualitas pelayanan
kesehatan dan aksesibilitas masyarakat terhadap pelayanan
kesehatan................................................................................................ V11
4.Prioritas Pembangunan Daerah: Peningkatan pelayanan birokrasi dan
tata kelola kepemerintahan yang baik.................................................... V-17
5.Prioritas Pembangunan Daerah: Peningkatan pemberdayaan masyarakat
dan pemberdayaan ekonomi kerakyatan dalam rangka pengentasan
kemiskinan dan pemerataan pembangunan.............................................. V-28
6.Prioritas Pembangunan Daerah: Peningkatan kualitas, daya dukung dan
pelestarian lingkungan hidup.................................................................... V-50

BAB VI PENGELOLAAN KEUANGAN DAERAH ....................................................... VI- 1

A. Pengelolaan Pendapatan Daerah ................................................................. VI- 1
B. Pengelolaan Belanja Daerah .......................................................................... VI- 6
C. Pengelolaan Pembiayaan Daerah .................................................................. VI- 9

BAB VII PENUTUP ..................................................................................................... VII- 1

A. Pedoman Transisi ........................................................................................... VII- 1
B. Kaidah Pelaksanaan ....................................................................................... VII- 1

MISI, TUJUAN, PRIORITAS PEMBANGUNAN , SASARAN, URUSAN

PEMERINTAHAN DAERAH

i-iv
 DAFTAR TABEL

Tabel 2.1. Luas dan Batas Wilayah Kecamatan ....................................................... II- 2

Tabel 2.2. Luas Wilayah Berdasarkan Ketinggian dari Permukaan Air Laut (Ha)..... II- 3
Tabel 2.3. Luas Penggunaan Lahan Menurut Kecamatan (Ha) ................................ II- 4
Tabel 2.4. Luas Penggunaan Lahan Sawah Menurut Jenis Pengairan per
Kecamatan (Ha) …………………………………………………………….. II- 5
Tabel 2.5. Luas Penggunaan Lahan Bukan Sawah Menurut Kecamatan (Ha)......... II- 5
Tabel 2.6. Perkembangan PDRB Tahun 2003-2007 ................................................ II- 9
Tabel 2.7. Pertumbuhan Ekonomi Daerah ................................................................ II-10
Tabel 2.8. Laju pertumbuhan PDRB Kabupaten Temanggung ................................. II-11
Tabel 2.9. Struktur PDRB Kabupaten Temanggung Tahun 2005-2007 .................... II-12
Tabel 2.10. Perkembangan Laju Inflasi ....................................................................... II-13
Tabel 2.11. Luas Panen Padi dan Palawija ................................................................ II-14
Tabel 2.12. Produksi Padi, Palawija dan Hortikultura ................................................ II-14
Tabel 2.13. Luas Areal Tanaman Perkebunan ........................................................... II-15
Tabel 2.14. Produksi Tanaman Perkebunan .............................................................. II-15
Tabel 2.15. Populasi Ternak ...................................................................................... II-15
Tabel 2.16. Produksi Daging ....................................................................................... II-15
Tabel 2.17. Produksi Telur ...................................................................................... II-16
Tabel 2.18. Produksi Ikan Konsumsi ........................................................................... II-16
Tabel 2.19. Jumlah Perusahaan PMA / PMDN / Non Fasilitas .................................. II-16
Tabel 2.20. Jumlah Perusahaan, Nilai Investasi dan Jumlah Tenaga Kerja ............... II-16
Tabel 2.21. Perkembangan Industri ........................................................................... II-17
Tabel 2.22. Nilai Investasi dan Nilai Produksi Industri ................................................ II-17
Tabel 2.23. Jumlah Tenaga Kerja Industri ................................................................. II-18
Tabel 2.24. Data Pasar Desa Kabupaten Temanggung ............................................ II-19
Tabel 2.25. Jumlah Pengunjung Obyek Wisata .......................................................... II-20
Tabel 2.26. Jumlah Hotel dan penginapan (Hunian) .................................................. II-20
Tabel 2.27. Jumlah Penduduk berdasarkan Jenis Kelamin ........................................ II-21
Tabel 2.28. Kepadatan Penduduk Menurut Kecamatan ............................................ II-22
Tabel 2.29. Penduduk Usia 15 Tahun Keatas Berdasarkan Mata Pencaharian ......... II-22
Tabel 2.30. Macam/Jenis Upacara Adat dan Nilai Tradisional ................................... II-23

i-v
Tabel 2.31. LPP dan Kesetaraan KB.......................................................................... II-24
Tabel 2.32. Perkembangan Tenaga Kerja Terdaftar ................................................... II-24
Tabel 2.33. Fasilitas Kesehatan Umum ..................................................................... II-25
Tabel 2.34. Indikator Derajat Kesehatan Masyarakat ................................................. II-26
Tabel 2.35. Jumlah Sekolah Pendidikan Umum ......................................................... II-26
Tabel 2.36. Jumlah Siswa Pendidikan Umum ............................................................ II-27
Tabel 2.37. Jumlah Sekolah/Pendidikan Keagamaan ............................................... II-28
Tabel 2.38. Jumlah Siswa Pendidikan Keagamaan ................................................... II-28
Tabel 2.39. Angka Partisipasi Kasar (APK) dan Angka Partisipasi Murni (APM)........ II-29
Tabel 2.40. Jumlah Tenaga Pendidik dan Ratio Siswa dibanding Guru ..................... II-29
Tabel 2.41. Kondisi Ruang Kelas ............................................................................... II-30
Tabel 2.42 Data PMKS Tahun 2007 .......................................................................... II-31
Tabel 2.43. Jumlah Pemeluk Agama ......................................................................... II-32
Tabel 2.44. Kondisi Jalan Kabupaten ........................................................................ II-33
Tabel 2.45. Kondisi Bendung ...................................................................................... II-33
Tabel 2.46. Kondisi Irigasi ........................................................................................... II-34
Tabel 2.47. Sarana Telekomunikasi ............................................................................ II-34
Tabel 2.48. Jumlah Kendaraan Bermotor yang Diuji Menurut Jenisnya ..................... II-35
Tabel 4.1. APK Nasional dan Kabupaten Temanggung ............................................ IV-5
Tabel 4.2. Jumlah Sekolah, Siswa, Rombel dan Ruang Kelas Tahun 2007 .............. IV-6
Tabel 4.3. Ratio Sekolah, Ratio Kelas dan Ratio Kelas ............................................. IV-7
Tabel 4.4. Indikator Mutu SD – SMA .......................................................................... IV-7
Tabel 4.5. Sarana dan Prasarana Sekolah ................................................................ IV-8
Tabel 4.6. Kualifikasi Ijazah ....................................................................................... IV-9
Tabel 4.7. Data Perkembangan Penyakit HIV ........................................................... IV-11
Tabel 4.8. Ratio Tenaga Medis Terhadap Jumlah Penduduk (Per 100.000
penduduk) ……………………………………………………………………… IV-11
Tabel 4.9. Indikator Kinerja Pelayan d RSUD ........................................................... IV-12
Tabel 4.10. Kondisi Jaringan Irigasi Kabupaten Per April 2008 ................................ IV-15
Tabel 4.11. Jumlah Asset Tanah Pemda yang Telah Bersertifikat ............................. IV-20
Tabel 4.12 PSKS di Kabupaten Temanggung Tahun 2007 ....................................... IV-23
Tabel 4.13. Perkembangan Angkatan Kerja, Setengah Penganggur dan Tingkat
Pengangguran Terbuka ............................................................................ IV-24
Tabel 4.14 Perkembangan PHI dan PHK .................................................................. IV-25

i-vi
Tabel 4.15. Potensi Produk Budaya .......................................................................... IV-28
Tabel 4.16. Jumlah Pegawai, Formasi Tambahan, Penerimaan, Pensiun Pegawai.. IV-30
Tabel 4.17 Ketersediaan Pangan............................................................................... IV-31
Tabel 4.18. Kontribusi Pendapatan Asli Desa Terhadap APBDDesa per Kecamatan IV-33
Tabel 4.19 Realisasi Padi Palawija ............................................................................ IV-36
Tabel 4.20. Potensi Kolam dan Sawah perikanan ..................................................... IV-39
Tabel 4.21. Data Transmigran Kabupaten Temanggung ............................................ IV-40
Tabel 5.1. Target Agregat Capaian Pembangunan Daerah....................................... V-55
Tabel 6.1. Realisasi Pendapatan Asli Daerah (PAD) 2003-2007................................ VI- 2
Tabel 6.2. Proyeksi Pendapatan Asli Daerah (PAD) 2009-2013 ............................... VI- 3
Tabel 6.3. Realisasi Dana Perimbangan ..................................................................... VI- 4
Tabel 6.4. Proyeksi Dana Perimbangan .................................................................... VI- 5
Tabel 6.5. Realisasi Lain-lain Pendapatan Daerah yang Sah ..................................... VI- 5
Tabel 6.6. Proyeksi Lain-lain Pendapatan Daerah yang Sah .................................... VI- 5
Tabel 6.7. Proyeksi Pendapatan Daerah 2009-2013 ................................................. VI- 6
Tabel 6.8. Realisasi Belanja Tidak Langsung dan Belanja Langsung 2003-2008 ...... VI- 7
Tabel 6.9. Proyeksi Belanja 2009-2013 ..................................................................... VI- 9
Tabel 6.10. Proyeksi Pembiayaan ............................................ ............................. VI- 10

i-vii
 DAFTAR GAMBAR

Gambar 1.1. Hubungan RPJMD dengan Dokumen Perncanaan Lainnya................. I- 9

Gambar 2.1. Peta Administrasi Kabupaten Temanggung ........................................ II- 1
Gambar 2.2. Luas Penggunaan Sawah Menurut Jenis Pengairan ........................... II- 4
Gambar 2.3. Luas Penggunaan Bukan Sawah ....................................................... II- 6
Gambar 2.4. Pertumbuhan Ekonomi Kabupaten Temanggung Tahun 2003-2007 ... II-10
Gambar 2.5. Pertumbuhan PDRB Sektoral Kabupaten Temanggung Tahun 2007 .. II-11
Gambar 2.6. Struktur PDRB Sektoral Kabupaten Temanggung Tahun 2007 .......... II-12
Gambar 4.1. Kondisi Jalan Kabupaten .................................................................... IV-14
Gambar 4.2. Permukaan Jalan Menurut Jenisnya .................................................. IV-14
Gambar 4.3. Kondisi Jembatan Kabupaten ............................................................. IV-15

i-viii