PENGIMBUHAN

PERKARA
PENGIMBUHAN

KETERANGAN
Pengimbuhan merupakan salah satu cars proses pembentukan perkataan
yang paling penting dalam bahasa Melayu. Melalui pengimbuhan akan
wujud pelbagai perkataan baharu yang mendokong makna yang baharu.
Proses pengimbuhan ini meliputi empat bentuk, iaitu awalan, akhiran,
apitan, dan sisipan.

IMBUHAN APITAN
PERKARA
IMBUHAN
APITAN

KETERANGAN
Imbuhan apitan bermaksud imbuhan awalan dan akhiran yang mengapit sesuatu kata
dasar.

APITAN memper-...............-i

dan memper-..........-kan

PERKARA

KETERANGAN

Apitan
memper-..........-i,
memper-..........-kan
Contoh

Apitan ini akan berubah menjadi mempel- atau mempe- diikuti

akhiran -i atau akhiran -kan berdasarkan kata dasar yang
digunakan dan biasanya mempunyai perkaitan dengan awalan peR-.
Kedua-dua apitan ini berfungsi sebagai kata kerja aktif transitif.
mempersenjatai,
mempertuani,
memperbaiki, memperingati,
memperhambai,
memperdengarkan, mempertontonkan,
memperdagangkan, memperhatikan, memperlakukan, memperlarikan,
memperkenalkan,
mempersembahkan,
mempergayakan
memperjuangkan,

Peringatan:
Kata dasar bagi apitan ini boleh terdiri daripada pelbagai kata, namun tidak boleh hadir bersamasama dengan kata adjektif dan kata tugas khususnya kata sendi.

Betul

Kata dasar
besar
cantik
lurus
maju
oleh

Salah

memperbesar
mempercantik
memperlurus
mempermaju
memperoleh

membesarkan
mencantikkan
meluruskan
memajukanmendapat

memperbesarkan
mempercantikkan
memperluruskan
mempermajukan
memperoleh

Perlu juga dibezakan perkataan yang menerima apitan memper-...-kan yang seolaholah kata adjektif tetapi sebenarnya hanya menerima apitan meN-... -kan.

Contoh:memperlahankan

meN-

+ perlahan + kan

Terdapat
juga
perkataan
yang
menerima
memper-...-i
digugurkan walaupun kata dasar bukan kata adjektif atau kata tugas.
mempersuamikan
memperisterikan

=
=

memper
memper

+ suami +
+ isteri +

tetapi

akhiran

i ( huruf i digugurkan)
i ( huruf i digugurkan)

-i

Awalan
di-...,
Apitan
diperR-........-kan

di-.......-i,

di-.......-kan,

dipeR-.......-i,

dan

Awalan dan apitan ini hadir bersama dengan kata dasar yang berfungsi sebagai kata kerja
pasif. Secara umumnya awalan di- merupakan pasif daripada perkataan kata kerja
aktif berawalan meN-, di-...-i daripadameN-...-i, di-...-kan daripada meN-...-kan,
dipeR-...-i daripada mempeR-...-i dan dipeR-...-kan daripadamempeR-...-kan.
Contoh:Aktif
membaca, menarik m e n a i k k a n ,
m e n u n a i k a n memenuhi, mencintai
memperdengarkan,mempersilakan mempercayai,
memperoleh

Pasif
dibaca, ditarik , dinaikkan,
ditunaikan dipenuhi, dicintai diperdengarkan,
dipersilakan dipercayai, diperoleh

Peringatan:Perkataan yang berimbuhan di- perlulah dibezakan dengan kata sendi di yang biasanya hadir
bersama-sama dengan kata arah atau kata nama bagi tempat dan ditulis terpisah.
(Rujuk kata sendi nama)
Contoh:-

di sekolah
di pejabat
di pinggir

bukannya
bukannya
bukannya

disekolah
dipejabat
dipinggir

(disekolahkan - betul)
(dipejabatkan - betul)
(dipinggirkan - betul)