Nomborkompleks 120721085437 Phpapp01
Nomborkompleks 120721085437 Phpapp01
Matematik II (B 2001)
a2
a 2 (1)
a 2 i2
ai
Contoh :
1.
2.
50 =
9(1) =
50(1) =
9i2
= 3i
50i 2
= 5
2i
i2 = -1
(-1)nombor genap = 1
(-1)nombor ganjil = -1
Contoh :
a.
i8=i
15
2 (4)
= (-1) = 1
b.
c.
3i34 - i13
= 3i2(17) - i2(6) i
= 3 (-1)17 - (-1)6 i
= 3 (-1) 1 i
= -3 - i
June/JMSK/PPD/750621
1
d.
81
69
+ ( u + vi )
= ( x + u ) + ( yi + vi )
Nombor nayata
tambah
nombor nyata
z w = ( x + yi )
Nombor
kompleks
tambah
nombor
kompleks
- ( u + vi )
= ( x - u ) + ( yi - vi )
Nombor nayata
tolak
nombor nyata
Nombor
kompleks tolak
nombor
kompleks
CONTOH :
a)
( 3 + 4i ) + ( 5 + 6i )
= ( 3 + 5 ) + ( 4i + 6i)
= 8 + 10i
b)
( 5 + 3i ) ( 8 + 2i )
= ( 5 8 ) + ( 3i 2i )
= -3 + i
c)
( 7 + 5i ) + ( 2 3i )
= ( 7 + 2 ) + ( 5i + (3i) )
= ( 7 + 2 ) + ( 5i 3i )
= 9 + 2i
d)
( 4 2i ) ( 2 3i )
= ( 4 2 ) + ( -2i (-3i) )
= ( 4 2 ) + ( -2i + 3i )
=2+i
Jika z = a + bi dan w = p + qi
Kembangka
n ungkapan
Maka, z + w = ( a + bi ) x ( p + qi )
= (a x p) + (a x qi) + (bi x p) + (bi x qi)
= ap + aqi + pbi + bqi2
= ap + aqi + pbi + bq(-1)
= ap + aqi + pbi bq
= (ap-bq) + (aq+pb)i
CONTOH :
a)
Jika z = 3 + 4i dan w = 2 3i
maka zw = ( 3 + 4i ) ( 2 3i )
= ( 3 x 2 ) + ( 3 x (-3i) ) + ( 4i x 2 ) + ( 4i x (-3i) )
= 6 + (-9i) + 8i +( -12i2 )
= 6 + ( -i ) 12(-1)
= 6 i +12
= 18 i
b)
Jika z = 4 + i dan w = 3 + 2i
maka zw = ( 4 + i ) ( 3 + 2i )
= ( 4 x 3 ) + ( 4 x 2i ) + ( i x 3 ) + ( i x 2i )
= 12 + 8i + 3i + 2i2
= 12 + 11i + 2(-1)
= 12 + 11i - 2
= 10 + 11i
June/JMSK/PPD/750621
3
Contoh :
1.
2.
3
2 3i
3
2 3i
2 3i
2 3i
a2 + b2
6 9i
49
6 9i
13
6
9i
13 13
2 i
3 2i
2i
3 2i
3 2i
3 2i
6 4i 3i 2i2
94
6 7i 2(-1)
13
6 7i 2
13
4 7i
13
4
7i
13 13
Jika z = a + bi dan w = a bi
Maka, zw = ( a + bi ) ( a bi )
= a2 abi + abi b2i2
= a2 b2i2
= a2 b2(-1)
Nombor
= a2 (-b2)
nyata
= a2 + b2
Oleh itu, w dikenali sbg konjugat
kompleks bagi z
Jika z = a + bi, konjugat bagi z
ialah
z* = a bi
zz* = a2 + b2
Bahagian
khayal
Contoh:
June/JMSK/PPD/750621
4
x=u
MAKA,
dan
3 = 5p q
q = 5p 3
q = 5( -5q 2 )- 3
q = -25q 10 3
26q = -13
q
13
26
1
y=v
-2 = p + 5q
p = -5q 2
p 5
1
2
CONTOH SOALAN :
1. Ungkapkan yang berikut dalam bentuk a + ib
a. 3 +
9
b. 2 +
8
c. 8 -
2.
3.
4.
RAJAH ARGAND
16
June/JMSK/PPD/750621
5
Mewakili nombor
kompleks
z = x + yi
paksi khayal
P ( x, y )
Hujah z
x
paksi nyata
r
P ( x, -y )
Modulus z
MODULUS z
HUJAH z
x2 y2
huj z tan1
CONTOH :
Cari modulus dan hujah bagi setiap nombor kompleks berikut
y
a) 1 i
z = 12 12
= 2
tan ve di
Huj z = tan 1 (-1/1)
sukuan
Sudut
= tan 1( -1)
2&4
dr asalan
= - 45
paksi-x
r
= 360 - 45
CONTOH
b) 3 + 4i
z = (3)2 (4)2
= 25
=5
Huj z = tan 1 (4/-3)
= -53 8
= 180 - 53 8
= 126 52
y
r
SOALAN :
Cari modulus dan hujah bagi setiap nombor kompleks berikut:
a) 1 3i
b)
1 + 2i
c) 3 5i
d)
-5 + 12i
e) -7 4i
f)
6 + (-2i)
PENAMBAHAN dan PENOLAKAN RAJAH ARGAND
Langkah-langkah :
June/JMSK/PPD/750621
6
Z1 = 2 + 4i
Z3 = -5 3i
a)
Z2 = -3 + 2i
Z4 = 3 - 5i
Z1 , Z2 , Z3 , Z4
b)
Z1 + Z2
= ( 2 + 4i) + ( -3 + 2i )
= ( 2 + (-3) ) + ( 4i + 2i)
= -1 + 6i
c)
Z2 + Z3
= ( -3 + 2i ) + ( -5 3i )
= ( -3 + (-5) ) + ( 2i + (-3i) )
= -8 - i
d)
Z1 - Z3
= ( 2 + 4i) - ( -5 3i) )
= ( 2 - (-5) ) + ( 4i (-3i) )
= 7 + 7i
e)
Z3 - Z4
= ( -5 3i) ( 3 - 5i )
= ( -5 3 ) + ( -3i (-5i) )
= -8 + 2i
f)
Z2 - Z3
= ( -3 + 2i ) ( -5 3i )
= ( -3 (-5) ) + ( 2i ( -3i) )
= 2 + 5i
g)
Z2 - Z4
= ( -3 + 2i ) ( 3 - 5i )
= ( -3 3 ) + ( 2i ( -5i) )
= -6 + 7i
h)
Z1 + Z4
= ( 2 + 4i) + ( 3 - 5i )
= ( 2 + 3 ) + ( 4i + (-5i) )
=5-i
i)
Z1 - Z2
= ( 2 + 4i) - ( -3 + 2i )
= ( 2 - (-3) ) + ( 4i - 2i )
= 5 + 2i
RAJAH ARGAND
June/JMSK/PPD/750621
7
June/JMSK/PPD/750621
8
Soalan
a)
Z1 = 2 + 4i
Modulus
z = (2)2 (4)2
= 20
= 4.47
Hujah
Huj z = tan 1 (4/2)
= 63 26
= 63 26
Rajah Argand
y
Z2 = -3 + 2i
z = (-3)2 (2)2
= 13
= 3.61
Z3 = -5 3i
Z4 = 3 - 5i
b)
c)
d)
e)
f)
-1 + 6i
-8 - i
7 + 7i
-8 + 2i
2 + 5i
z = (-5) 2 (-3) 2
= 34
= 5.83
z = (3)2 (-5)2
= 34
= 5.83
z = (-1) 2 (6)2
= 37
= 6.08
z = (7)2 (7) 2
= 98
= 9.90
z = (2)2 (5) 2
= 29
= 5.39
y
x
z = (-8)2 (-1)2
= 65
= 8.06
z = (-8)2 (2)2
= 68
= 8.25
June/JMSK/PPD/750621
9
y y
x
x
CONTOH SOALAN :
Tunjukkan pada Rajah Argand, garis-garis yang mewakili nombor kompleks berikut
kemudian dapatkan modulus dan hujah bagi setiap satunya:
Z1 = -3 + 5i
Z3 = -2 2i
Z2 = 5 - 3i
Z4 = 6 + 3i
a)
Z1 , Z2 , Z3 , Z4
c)
Z2 + Z3
e)
Z3 - Z4
g)
Z2 - Z4
i)
Z1 - Z2
BENTUK-BENTUK NOMBOR KOMPLEKS
b)
d)
f)
h)
j)
Z1 + Z2
Z1 - Z3
Z2 - Z3
Z1 + Z4
Z1 - Z4
a)
Bentuk Cartesian
a + bi
b)
Bentuk Trigonometri
c)
|z|
R
d)
Bentuk Eksponen
CONTOH :
1. Tukarkan nombor kompleks z = -5 + 2i ke dalam bentuk Trigonometri, Kutub dan
Eksponen.
y
PENYELESAIAN :
a) Lakar rajah Argand untuk
pastikan kedudukannya
x
b) Modulus z
c)
paksi nyata
Hujah z
R = z =
=
25 4
= 5.39
29
x
2
= tan 1
5
= tan 1 ( -0.4)
= 21.8 atau 0.38 rad
Maka = 180 - 21.8
Huj z = = tan
June/JMSK/PPD/750621
10
= 158.2
d) Bentuk kutub
|z| atau R
5.39 158.2
e) Bentuk eksponen
Rej
=5.39ei0.38
f)
Bentuk trigonometri
2. Tukarkan nombor kompleks z = 2.5 ( kos 189 + i sin 189 ) ke dalam bentuk Cartesian,
Kutub dan Eksponen
PENYELESAIAN :
dapatkan nilai kos 189 dan sin 189 melalui kalkulator
kos 189 = - 0.988
sin 189 = - 0.156
a)
Bentuk cartesian
a + bi
= 2.5 ( ( - 0.988 ) + i(- 0.156 ) )
= - 2.47 - 0.39i
b) Bentuk eksponen
Rej
= 0.157 rad
=2.5ei0.157
c)
|z| atau R
2.5 189
Bentuk kutub
CONTOH SOALAN :
1. Tukarkan nombor kompleks berikut ke dalam bentuk Cartesian, Kutub
dan Eksponen.
a.
z = 4 ( kos 54 + i sin 54 )
b.
c.
d.
3 + 3i
June/JMSK/PPD/750621
11
b.
5 + 2i
c.
3 3i
d.
5 2i
TEOREM DE MOIVRE
( a + bi )n = |z|n ( kos n + i sin n )
+ 360k
Jika kuasanya ialah punca
kuasa atau kuasa pecahan
CONTOH :
1. Ungkapkan dalam dalam sebutan kos n dan sin n:
a) ( kos - i sin )4
b)
1
kos 2 i sin 2
= kos 4 - i sin 4
= ( kos 2 - i sin 2 )-1
= kos (-2) - i sin (-2)
= - kos 2 - i sin 2
2. Dapatkan nilai bagi
a) (8 5i )3
PENYELESAIAN :
i)
Modulus z
R = z 8 2 52
64 25
89
9.43
ii)
Hujah z
iii)
iv)
8 - 5i terletak di
sukuan 4
hujah dibaca
sebagai 360 -
b)
( -5 + 2i )1/4
PENYELESAIAN :
i)
Modulus z
R = z (-5)2 2 2
25 4
29
5.39
-5 + 2i terletak di
sukuan 2
hujah dibaca
sebagai 180 -
ii)
Hujah z
iii)
iv)
Bagi k = 1
( -5 + 2i )1/4
= 1.52 kos (158.2+ 360 )/4 + i sin ( 158.2 + 360 )/4
= 1.52 ( kos 129.6 + i sin 129.6)
Bagi k = 2
( -5 + 2i )1/4
= 1.52 kos (158.2+ 720 )/4 + i sin ( 158.2 + 720)/4
= 1.52 ( kos 219.6 + i sin 219.6)
Bagi k = 3
( -5 + 2i )1/4
= 1.52 kos (158.2+ 1080 )/4 + i sin ( 158.2 + 1080)/4
= 1.52 ( kos 309.6 + i sin 309.6)
June/JMSK/PPD/750621
13
Bagi k = 4
( -5 + 2i )1/4
= 1.52 kos (158.2+1440 )/4 + i sin ( 158.2 + 1440)/4
= 1.52 ( kos 399.6 + i sin 399.6)
( 3 + 3i )
b)
( 5 + 2i )3
c)
( 3 3i ) 1/4
d)
( 5 2i )5
June/JMSK/PPD/750621
14